IYA SA DIYOS

Nagtumong nianang naggikan sa Diyos o maylabot kaniya, nianang samag-diyos o langitnon.

Sa ubang mga teksto sa Hebreohanong Kasulatan, ang mga pulong nga ʼEl (ang singular sa pulong nga “Diyos”) ug ʼElo·himʹ (ang plural sa pulong nga “Diyos” nga nagpaila sa pagkahamili) gigamit nga nagsunod. Busa sa Josue 22:22 ug sa Salmo 50:1 ang Hebreohanong teksto mabasa nga ʼEl ʼElo·himʹ Yehwahʹ. Samtang ang pipila ka hubad (Ro; Sal 49:​1, BC  [Kinatsila]) migamit lamang ug katumbas nga espeling alang sa unang duha ka pulong niini nga prase, ang uban naghubad niini ingong “ang Diyos sa mga diyos” (AT, JB, La, VM [Kinatsila]) o, nga mas tukma, “Ang Usa nga Gamhanan, ang Diyos” (AS, Mo, NW, RS).​—Tan-awa ang DIYOS.

Sa Kristohanon Gregong Kasulatan, makita ang pipila ka pulong nga naggikan sa the·osʹ (diyos) ug nga nalangkit nianang iya sa Diyos. Ang kaamgid nga mga pulong nga theiʹos, thei·oʹtes, ug the·oʹtes makaplagan sa Buhat 17:​29, Roma 1:​20, Colosas 2:9, ug 2 Pedro 1:​3, 4.

Sa Buhat 17:​29, si Pablo, sa dihang didto sa Atenas, nagpakita nga dili makataronganon alang sa mga tawo nga maghunahuna nga “ang Mao nga Diyos [to theiʹon, porma sa theiʹos] maoy sama ug bulawan o plata o bato.” Daghang maghuhubad dinhi migamit sa mga termino sama sa “ang pagka-Diyos” o “ang Bathala” (KJ, AS, Dy, ED, JB, RS), samtang ang hubad ni E. J. Goodspeed nag-ingon nga “ang kinaiyahan nga iya sa Diyos.” Sumala sa The International Standard Bible Encyclopedia, ang ekspresyon nga to theiʹon “naggikan sa adhetibo nga theíos, nga nagkahulogang ‘maylabot sa Diyos,’ ‘iya sa Diyos.’” (Giedit ni G. Bromiley, 1979, Tomo 1, p. 913) Ang Greek-English Lexicon ni Liddell ug Scott naghatag sa kahulogan ingong “ang pagka-Diyos.” (Girebisar ni H. Jones, Oxford, 1968, pp. 787, 788) Busa ang prase nga to theiʹon mahimong sabton nga magtumong sa usa ka persona o sa usa ka hiyas. Nan, dayag nga ang konteksto angayng magagiya sa maghuhubad sa iyang pagpili sa mga pulong. Dinhi sa Buhat 17:​29, ang konteksto dayag nga nagpakita nga ang gihubit mao ang persona sa Diyos, ug busa ang ekspresyon tukmang gihubad nga “Mao nga Diyos” diha sa Bag-ong Kalibotang Hubad.​—Itandi ang NIV.

Sa Roma 1:20 ang apostol naghisgot sa dili-ikapangulipas nga makitang ebidensiya sa “dili-makita nga mga hiyas” sa Diyos, ilabina ang iyang “walay kataposang gahom ug pagka-Diyos [Thei·oʹtes].” Ang ubang mga hubad mabasa nga “pagka-Diyos” o “bathala” (KJ, NE, RS, JB), nga naghatag ngadto sa kadaghanan sa ideya bahin sa personalidad, sa kahimtang ingong usa ka persona. Apan, sumala sa Greek-English Lexicon ni Liddell ug Scott, ang Gregong pulong nga thei·oʹtes nagkahulogang “kinaiyahan nga iya sa Diyos, pagka-Diyos.” (P. 788) Busa adunay pasukaranan nga hubaron ang thei·oʹtes nga magtumong sa hiyas ingong usa ka diyos, dili sa persona sa Diyos, ug kini gipaluyohan sa konteksto. Ang apostol naghisgot sa mga butang nga makita diha sa pisikal nga kalalangan. Pananglitan, bisan tuod ang kalalangan wala magpadayag sa ngalan sa Diyos, kini naghatag ug ebidensiya sa iyang “walay kataposang gahom”​—nga gikinahanglan sa paglalang ug pagsustento sa uniberso. Ang pisikal nga kalalangan nagpasundayag usab sa iyang “pagka-Diyos,” ang kamatuoran nga ang Maglalalang sa pagkatinuod maoy Diyos ug takos sa atong pagsimba.

Dayon, sa Colosas 2:9 si apostol Pablo nag-ingon nga diha kang Kristo “ang tibuok kabug-osan sa hiyas sa Diyos [porma sa the·oʹtes] nagapuyo nga lawasnon.” Sa makausa pa, dinhi ang ubang mga hubad mabasa nga “pagka-Diyos” o “bathala,” nga gisabot sa mga Trinitaryo ingong ang Diyos personal nga nagapuyo diha kang Kristo. (KJ, NE, RS, NAB) Apan, ang Greek-English Lexicon ni Liddell ug Scott naghubit sa the·oʹtes sa sama gayong paagi sa paghubit sa thei·oʹtes, nga nagkahulogang “pagka-Diyos, kinaiyahan nga iya sa Diyos.” (P. 792) Ang Syriac nga Peshitta ug ang Latin nga Vulgate naghubad niini nga pulong ingong “pagka-Diyos.” Busa dinhi usab, adunay lig-ong pasukaranan sa paghubad sa the·oʹtes nga nagpasabot sa hiyas, dili sa personalidad.

Ang pagtagad sa konteksto sa Colosas 2:9 tatawng nagpakita nga ang pagbaton sa “pagka-Diyos,” o “kinaiyahan nga iya sa Diyos,” wala maghimo kang Kristo nga sama sa Diyos nga Labing Gamhanan. Sa nauna nga kapitulo, si Pablo miingon: “Nakitang maayo sa Diyos nga ang tibuok kabug-osan mopuyo diha kaniya.” (Col 1:19) Busa, ang tibuok kabug-osan nagapuyo diha kang Kristo tungod kay kini “nakapahimuot sa Amahan” (KJ, Dy), tungod kay kini maoy “pinaagi sa kaugalingong pagpili sa Diyos.” (NE) Busa ang kabug-osan sa “pagka-Diyos” nga anaa kang Kristo iyang naangkon ingong resulta sa desisyon nga gihimo sa Amahan. Ang dugang pang nagpakita nga ang pagkabaton sa maong “kabug-osan” wala maghimo kang Kristo nga samang persona sa Labing Gamhanan nga Diyos mao ang kamatuoran nga si Pablo sa ulahi naghisgot kang Kristo ingong “naglingkod sa tuong kamot sa Diyos.”​—Col 3:1.

Sa pagtagad sa konteksto sa Colosas 2:​9, mamatikdan nga sa bersikulo 8, ang mga Kristohanon gipasidan-an nga dili sila magpalimbong niadtong nagpasiugdag pilosopiya ug tawhanong tradisyon. Sila usab giingnan nga “maampingong natago diha [kang Kristo] ang tanang bahandi sa kaalam ug kahibalo,” ug sila giawhag nga “magpadayon sa paglakaw nga nahiusa kaniya, nga gipagamot ug ginatukod diha kaniya ug ginapalig-on diha sa pagtuo.” (Col 2:​3, 6, 7) Dugang pa, ang mga bersikulo 13 hangtod sa 15 nagpatin-aw nga sila gibuhi pinaagi sa pagtuo, sanglit sila gipahigawas gikan sa pakigsaad sa Balaod. Busa, ang argumento ni Pablo mao nga ang mga Kristohanon wala magkinahanglan sa Balaod (nga gihanaw pinaagi ni Kristo) o sa tawhanong pilosopiya ug tradisyon. Ilang nabatonan ang tanan nilang gikinahanglan, usa ka bililhong “kabug-osan,” diha kang Kristo.​—Col 2:10-12.

Sa kataposan, sa 2 Pedro 1:​3, 4 ang apostol nagpakita nga pinasukad sa “bililhon ug dagko kaayong mga saad” nga gihatag ngadto sa matinumanon nga dinihogang mga Kristohanon, sila “mahimong mga mag-aambit sa kinaiyahan nga iya sa Diyos, kay nakaikyas na gikan sa pagkadunot nga ania sa kalibotan pinaagi sa kaulag.” Sa ubang mga teksto sa Kasulatan, ang mga Kristohanon gihisgotan ingong ‘nakig-ambit’ kang Kristo sa iyang mga pag-antos, sa kamatayon nga sama sa iyaha, ug sa pagkabanhaw nga sama sa iyaha ngadto sa imortalidad ingong espiritung mga linalang, nga nahimong kaubang mga manununod uban kaniya sa langitnong Gingharian. (1Co 15:50-54; Flp 3:​10, 11; 1Pe 5:1; 2Pe 1:2-4; Pin 20:6) Busa dayag nga ang pagpakig-ambit sa mga Kristohanon sa “kinaiyahan nga iya sa Diyos” maoy pagpakig-ambit kang Kristo sa iyang himaya.