TOLDA

Usa ka mahiposhipos nga silonganan nga gama sa panapton o panit ug may mga tukod nga poste. Ang mga tolda maoy usa sa labing karaang mga puy-anan nga hinimo sa tawo (Gen 4:20; 9:21) ug komon nga gigamit sa tigbalhinbalhin ug puyo nga katawhan didto sa Tungang Sidlakan.​—Gen 9:27; Sal 83:6.

Ang pipila ka detalye bahin sa disenyo ug paggamit sa mga tolda mabasa sa Bibliya. Dugang niini mao ang impormasyon nga mabatonan bahin sa mga tolda nga gigamit sa mga Arabo sa dili pa dugayng katuigan, sanglit mopatim-aw nga kini walay dakong kalainan niadtong gigamit sa kapanahonan sa Bibliya. Daghang eskolar ang nagtuo nga ang labing karaang mga tolda maoy gama sa mga panit sa hayop. (Gen 3:21; Ex 26:14) Taliwala sa modernong-adlaw nga mga Bedouin, ang mga tolda nga gama sa itomon nga balhibo sa kanding maoy kasagaran. (Itandi ang Ex 36:14; Aw 1:5.) Gitahi ang mga piraso niini nga materyales, ug ang katibuk-ang gidak-on sa rektanggulong tolda nagdepende sa kaadunahan sa tag-iya ug sa kadaghan sa mopuyo. Ang tolda butangan ug daghang poste ingong mga tukod nga mga 1.5 ngadto sa 2 m (5 ngadto sa 7 p) ang gitas-on, nga ang kinatas-an niini anaa duol sa tunga; aron dili ipadpad sa hangin, kini ihigot pag-ayo ngadto sa mga ugsok sa tolda. (Huk 4:21) Aron dunay pribasiya ug panalipod gikan sa hangin, ang mga panapton itabil diha sa mga kilid sa tolda, apan kini mahimong iisa o tangtangon aron adunay bentilasyon.

Mopatim-aw nga sa kapanahonan sa Bibliya ang mas dagkong mga tolda sagad nga gibahin ngadto sa duha ka lawak pinaagi sa pagbutang ug tabil sa tunga ginamit ang mga tabil sa tolda. Ang “tolda ni Sara” nga gihisgotan sa Genesis 24:67 lagmit nagtumong sa iyang lawak o ngadto sa usa ka tolda nga siya lamang ang nagpuyo, kay ang ubang dato nga mga tawo adunay daghang tolda, ug usahay ang mga babaye gitagan-an ug ilang kaugalingong mga tolda. (Gen 13:5; 31:33) Lagmit ang sulod sa tolda gihanigan ug mga banig.

Ang mga tolda mao ang gigamit sa mga nagbalhinbalhin ug puyo, kasukwahi sa mga balay niadtong permanenteng nagpuyo sa usa ka lugar. Busa, si Abraham gihubit ingong “mipuyo sa mga tolda” samtang siya “nagpaabot sa siyudad nga may tinuod nga mga patukoranan.” (Heb 11:​9, 10) Mopatim-aw nga sa ilang pag-estar sa Ehipto, ang kadaghanan sa mga Israelinhon nagpuyo sa mga balay, dili sa mga tolda. (Ex 12:7) Apan sa dihang mibiya sa Ehipto, sila mibalik pagpuyo sa mga tolda (Ex 16:16) ug migamit niini sulod sa 40 ka tuig didto sa kamingawan. (Lev 14:8; Num 16:26) Sulod niining yugtoa duha ka partikular nga tolda ang ilabinang hinungdanon, “ang tabernakulo” ug ang tolda ni Moises.​—Ex 25:​8, 9; 26:1; 33:7; tan-awa ang TABERNAKULO; TOLDA NGA TAGBOANAN.

Bisan human sakopa sa mga Israelinhon ang Yutang Saad, ang mga tolda usahay gigamit gihapon sa mga magbalantay sa kahayopan o sa mga mag-uuma diha sa banika. (Aw 1:8) Ang Zacarias 12:7 lagmit nagtumong kanila, sanglit sila mao ang unang maapektohan ug magkinahanglan ug panalipod kon ang usa ka kaaway nga nasod mosulong sa yuta aron sa pag-atake sa siyudad sa Jerusalem. Ang mga tolda gigamit usab sa mga komandante militar ug sa kasundalohan sa dihang mosulong sa lagyong kayutaan.​—1Sa 17:54; 2Ha 7:7; itandi ang Dan 11:45.

Sa walay duhaduha, sanglit dugay man nga nagpuyo ang mga Israelinhon diha sa mga tolda, ang pulong nga “tolda” gigamit sa balaknong paagi aron sa pagtumong sa bisan unsang puloy-anan, bisan pag kini nagtumong sa usa ka ordinaryong balay.​—Ex 12:​23, 30; 1Sa 13:2; 1Ha 12:16; Sal 78:51.

Mahulagwayong mga Paggamit. Ang pagkasinati sa mga tawo kaniadto bahin sa mga tolda gipakita usab sa daghang mahulagwayong mga paghisgot sa mga tolda diha sa Bibliya. Sa dihang siya himalatyon na, si Ezequias misulat: “Ang akong kaugalingong puloy-anan giibot ug gikuha gikan kanako sama sa tolda sa mga magbalantay sa kahayopan.” (Isa 38:12) Sama sa usa ka daling-hiposon nga tolda nga nahiluna sa usa ka dapit, nga ang mga poste niini kuhaon ug ang mga lagdok niini ibton, mao man usab ang dapit ni Ezequias diha sa yuta sa mga buhi mopatim-awng lumalabay lamang ug daling kuhaon. Gipakasama ni Elipaz ang kamatayon sa pagbunlot sa pisi sa tolda, nga magpahugno sa usa ka tolda.​—Job 4:21.

Sa susama, gigamit ni Pablo sa mahulagwayong paagi ang tolda sa dihang naghisgot sa tawhanong mga lawas sa inanak-sa-espiritung mga Kristohanon. Ang mahiposhipos nga tolda maoy mas huyang ug temporaryo nga puy-anan kon itandi sa usa ka ordinaryong balay. Bisan tuod nagkinabuhi sa yuta nga may unodnong lawas nga mamatay, ang mga Kristohanon nga nakabaton sa espiritu ingong usa ka timaan sa langitnong kinabuhi makalaom sa usa ka “tinukod gikan sa Diyos,” usa ka langitnong lawas nga walay kataposan ug dili-madunot.​—1Co 15:50-53; 2Co 5:1-5; itandi ang 2Pe 1:​13, 14.

Sa paghulagway sa kalaglagan nga modangat sa mga Hudiyo, si Jeremias migamit sa tolda sa mahulagwayong paagi. (Jer 4:20) Iyang gipakasama ang biniyaang nasod ngadto sa usa ka babaye kansang tolda napayhag, nga ang mga pisi niini nangaputol. Gawas pa sa iyang makaluluoy nga kahimtang, ang iyang mga anak nadestiyero, busa walay nahibilin nga motabang kaniya sa pagpatindog ug sa pagbuklad sa tolda. (Jer 10:20) Sa dihang gilaglag sa mga Babilonyanhon ang Jerusalem, ang siyudad nga kanhi nagpundok ang mga puloy-anan gihubit ingong “tolda sa anak nga babaye sa Zion” diin ngadto niini gibubo sa Diyos ang iyang kaaligutgot.​—Lam 2:4.

Ang “tolda” gigamit usab sa laing mahulagwayong paagi sa pipila ka higayon. Ang tolda sa usa ka tawo maoy usa ka pahulayanan ug usab panalipod batok sa makadaot nga mga elemento. (Gen 18:1) Tungod sa mga kostumbre sa pagkamaabiabihon, ang mga bisita makadahom nga sila atimanon ug tahoron sa dihang padayonon sulod sa tolda sa usa ka tawo. Busa, sa dihang ang Pinadayag 7:15 naghisgot bahin sa dakong panon nga kanila ang Diyos “magabuklad sa iyang tolda sa ibabaw nila,” kini nagpasabot sa mapanalipdanong pag-atiman ug kasegurohan. (Sal 61:​3, 4) Si Isaias naghisgot bahin sa mga pagpangandam nga himoon sa asawa sa Diyos, ang Zion, alang sa mga anak nga iyang ipatungha. Siya gisultihan nga ‘himoong mas luag ang dapit sa iyang tolda.’ (Isa 54:2) Busa, iyang padak-on ang proteksiyon alang sa iyang mga anak.

Sa Pinadayag 21:1-3, gipunting sa Diyos ang panan-awon ni Juan ngadto sa Usa ka Libo ka Tuig nga Paghari ni Kristo ug miingon: “Tan-awa! Ang tolda sa Diyos anaa uban sa mga tawo, ug siya mopuyo uban kanila [o, magtolda uban kanila].” Ingon sa gilarawanan sa tolda o tabernakulo didto sa kamingawan, ang Diyos mopuyo, dili sa literal, kondili sa simbolikong paagi uban sa katawhan samtang siya makiglabot kanila pinaagi sa “Kordero sa Diyos,” kinsa mao usab ang dakong Hataas nga Saserdote.​—Ex 25:8; 33:20; Ju 1:29; Heb 4:14.