APOSTASYA

Kini nga termino sa Grego (a·po·sta·siʹa) naggikan sa berbo nga a·phiʹste·mi, nga sa literal nagkahulogang “mopalayo.” Ang nombre nagpasabot ug “pagbiya, pagtalikod o pagrebelde.” (Buh 21:​21, ftn sa Rbi8) Sa klasikal nga Grego ang nombre gigamit sa pagtumong sa politikanhong pagbiya ug ang berbo dayag nga gigamit niini nga diwa diha sa Buhat 5:​37, mahitungod kang Judas nga Galileanhon nga “nakadani” (a·peʹste·se, porma sa a·phiʹste·mi) ug mga sumusunod. Ang Gregong Septuagint migamit niini nga termino diha sa Genesis 14:4 maylabot sa maong matang sa pagsukol o pagrebelde. Apan, diha sa Kristohanon Gregong Kasulatan kini pangunang gigamit maylabot sa relihiyosong pagbiya; usa ka pagbulag o pagtalikod sa tinuod nga kawsa, pagsimba, ug pag-alagad sa Diyos, ug busa usa ka pagtalikod sa kanhi niyang giangkon ug usa ka bug-os nga pagbiya sa mga prinsipyo o pagtuo. Ang relihiyosong mga pangulo sa Jerusalem nag-akusar kang Pablo sa maong matang sa apostasya batok sa Moisesnong Balaod.

Tukmang ikaingon nga ang Kaaway sa Diyos mao ang unang apostata, sumala sa gipaila sa ngalan nga Satanas. Iyang gipahinabo nga mag-apostata ang unang tawhanong paris. (Gen 3:1-15; Ju 8:44) Human sa Lunop, dihay pagrebelde batok sa mga pulong sa Diyos ni Noe. (Gen 11:1-9) Sa ulahi gikinahanglang depensahan ni Job ang iyang kaugalingon batok sa iyang tulo kunohay ka maghuhupay nga nag-akusar kaniya ug apostasya. (Job 8:13; 15:34; 20:5) Sa iyang depensa gipakita ni Job nga ang Diyos dili makig-atubang sa apostata (Job 13:16), ug iyang gipakita usab ang pagkawalay-paglaom sa usa nga gipatay tungod sa apostasya. (Job 27:8; itandi usab ang giingon ni Elihu diha sa 34:30; 36:13.) Niini nga mga kahimtang ang Hebreohanong nombre nga cha·nephʹ gigamit, nga nagkahulogang “[usa] nga nahimulag sa Diyos,” sa ato pa, usa ka apostata. Ang kaamgid nga berbong cha·nephʹ nagkahulogang “pagtipas gikan sa matarong nga relasyon sa Diyos,” o “paghugaw, pagtultol ngadto sa apostasya.”​—Lexicon in Veteris Testamenti Libros, ni L. Koehler ug W. Baumgartner, Leiden, 1958, p. 317.

Apostasya sa Israel. Ang unang duha ka sugo sa Balaod nagkondenar sa tanang matang sa apostasya. (Ex 20:3-6) Ug sa wala pa mosulod ang Israel sa Yutang Saad, sila gipasidan-an sa dakong kapeligrohan sa apostasya gumikan sa pagpakigminyo uban sa katawhan sa maong yuta. (Deu 7:​3, 4) Bisan pag ang usa ka tawo nga nag-aghat sa uban sa pag-apostata maoy usa ka suod nga paryente o usa ka kapikas, siya pagapatyon tungod sa ‘pagsultig pagsukol batok kang Jehova nga inyong Diyos.’ (Deu 13:1-15) Ang mga tribo ni Ruben, Gad, ug Manases milihok dayon aron mapahigawas sa sumbong nga pag-apostata tungod sa ilang pagtukod ug usa ka halaran.​—Jos 22:21-29.

Daghan sa mga hari sa Israel ug Juda ang nag-apostata​—pananglitan, si Saul (1Sa 15:11; 28:​6, 7), Jeroboam (1Ha 12:28-32), Ahab (1Ha 16:30-33), Ahazias (1Ha 22:51-53), Jehoram (2Cr 21:6-15), Ahaz (2Cr 28:1-4), ug Amon (2Cr 33:​22, 23). Sa wala madugay namugna ang usa ka nasod sa mga apostata tungod kay ang katawhan namati sa apostatang mga saserdote ug mga manalagna (Jer 23:​11, 15) ug sa ubang mga tawong walay prinsipyo kinsa, pinaagi sa maulog-ulogon ug bakak nga mga pulong, nagdaldal kanila sa malaw-ayng panggawi, imoralidad, ug pagbiya kang Jehova, ang “tuboran sa buhi nga tubig.” (Isa 10:6; 32:​6, 7; Jer 3:1; 17:13) Sumala sa Isaias 24:​5, ang mismong yuta “nahugawan [cha·nephahʹ] gumikan sa mga molupyo niini kay ilang gilapas ang mga balaod, giusab ang regulasyon, gibungkag ang pakigsaad nga mohangtod sa panahong walay tino.” Dili sila hatagag kaluoy diha sa gitagnang kalaglagan.​—Isa 9:17; 33:11-14; Sof 1:4-6.

Unsang mga kinaiyahan ang nagpalahi sa mga apostata gikan sa matuod nga mga Kristohanon?

Usa ka apostasya nga molungtad taliwala sa nag-angkong mga Kristohanon ang gitagna ni apostol Pablo diha sa 2 Tesalonica 2:3. Iyang gihisgotan nga espesipiko ang pipila ka apostata, sama kang Himeneo, Alejandro, ug Fileto. (1Ti 1:​19, 20; 2Ti 2:16-19) Lakip sa nagkadaiyang mga hinungdan sa apostasya nga gihisgotan diha sa mga pasidaan sa mga apostoles mao ang: kawalay pagtuo (Heb 3:12), kakulang sa paglahutay atubangan sa paglutos (Heb 10:32-39), pagtalikod sa matarong nga moral nga mga sukdanan (2Pe 2:15-22), pagpatalinghog sa “mini nga mga pulong” sa mini nga mga magtutudlo ug sa “nagpahisalaag nga inspiradong mga pulong” (2Pe 2:1-3; 1Ti 4:1-3; 2Ti 2:16-19; itandi ang Pr 11:9), ug ang pagtinguhang “mapahayag nga matarong pinaagi sa balaod” (Gal 5:2-4). Bisan tuod nag-angkon pa gihapon nga adunay pagtuo sa Pulong sa Diyos, ang mga apostata lagmit mobiya sa iyang pag-alagad pinaagi sa pagpakamenos sa buluhatong pagwali ug pagpanudlo nga iyang gisugo ngadto sa mga sumusunod ni Jesu-Kristo. (Luc 6:46; Mat 24:14; 28:​19, 20) Sila usab tingali moangkon nga nag-alagad sa Diyos apan magsalikway sa iyang mga representante, ang makitang bahin sa iyang organisasyon. (Jud 8, 11; Num 16:​19-21) Ang mga apostata sagad maningkamot sa paghimo sa uban nga ilang mga sumusunod. (Buh 20:30; 2Pe 2:​1, 3) Busa kini sila nga tinuyong mibiya sa Kristohanong kongregasyon nahimong bahin sa “antikristo.” (1Ju 2:​18, 19) Sama sa apostatang mga Israelinhon, ang kalaglagan gitagna usab alang sa mga apostata nga mibulag sa Kristohanong kongregasyon.​—2Pe 2:1; Heb 6:4-8; tan-awa ang PAKIG-UBAN, KAPUNONGAN.

Sulod sa yugto sa paglutos nga nasinatian sa unang Kristohanong kongregasyon ubos sa Imperyo sa Roma, ang nag-angkong mga Kristohanon usahay gikombinsir sa paglimod sa ilang Kristohanong pagkatinun-an, ug kadtong mobuhat sa ingon gisugo sa pagpaila sa ilang pag-apostata pinaagi sa paghalad ug insenso atubangan sa usa ka paganong diyos o pinaagi sa dayag nga pagpasipala sa ngalan ni Kristo.

Dayag nga adunay kalainan tali sa ‘pagkahulog’ tungod sa kahuyangon ug sa ‘pagkahulog’ ingong apostata. Ang pagkahulog ingong apostata nagpasabot sa usa ka tino ug kinabubut-ong pagbulag gikan sa dalan sa pagkamatarong. (1Ju 3:4-8; 5:​16, 17) Bisan unsa man ang mopatim-awng hinungdan niini, intelektuwal, moral, o kaha espirituwal, kini maoy usa ka pagrebelde batok sa Diyos ug pagsalikway sa iyang Pulong sa kamatuoran.​—2Te 2:​3, 4; tan-awa ang TAWO SA KALAPASAN.