BABEL

[Kalibog].

Usa sa unang mga siyudad nga gitukod human sa Lunop. Dinhi ang Diyos “naglahugay sa pinulongan sa tibuok yuta.” (Gen 11:9) Ang ngalan naggikan sa berbo nga ba·lalʹ, nga nagkahulogang “libog.” Ang lokal nga mga lungsoranon, nga naghunahunang ang ilang siyudad maoy sentro sa kagamhanan sa Diyos, nag-ingon nga kini nga ngalan maoy kombinasyon sa Bab (Ganghaan) ug ilu (Diyos), nga nagkahulogang “Ganghaan sa Diyos.”

Dinhi sa Babel nagsugod ang gingharian sa daotang si Nimrod, ang “gamhanang mangangayam nga supak kang Jehova,” “sa yuta sa Sinar,” duol sa kapatagan sa yutang binanlas nga napondo tungod sa mga pagbaha sa suba sa Euprates ug Tigris. (Gen 10:​9, 10) Walay mga bato nga magamit sa pagpanukod, mao nga gigamit sa mga magtutukod ang daghang napondong binanlas nga yutang-kulonon. “Maghimo kita ug mga tisa ug pagbahon kini pinaagi sa kalayo,” sila miingon. Tungod kay walay apog, gihimong argamasa ang aspalto.​—Gen 11:3.

Ang batok-sa-Diyos nga proyekto sa Babel nasentro sa pagtukod sa usa ka relihiyosong torre “nga ang tumoy niini abot sa mga langit.” Kadto wala tukora alang sa pagsimba ug pagdayeg kang Jehova, apan gipahinungod ngadto sa bakak nga hinimog-tawo nga relihiyon, aron makahimog usa ka “bantog nga ngalan” alang sa mga magtutukod.​—Gen 11:4.

Ang gibanabanang panahon nga nahitabo ang maong pagtukod mahimong mahibaloan gikan niini nga impormasyon: Si Peleg nagkinabuhi sukad sa 2269 hangtod sa 2030 W.K.P. Ang iyang ngalan nagkahulogang “Panagkabahin,” kay “sa iyang mga adlaw ang yuta [nga mao, “ang katawhan sa yuta”] nabahin”; si Jehova “nagpatibulaag kanila sa ibabaw sa tibuok nawong sa yuta.” (Gen 10:25; 11:9) Ang usa ka sinulat bahin kang Sharkalisharri nga hari sa Agade (Acad) sa panahon sa mga patriarka naghisgot sa iyang pagpasig-uli sa usa ka templo nga torre sa Babilonya, nga nagpasabot nga ang maong estruktura naglungtad na sa wala pa siya maghari.