EDAD, PANAHON

Ang edad mao ang panahon nga ang usa ka tawo nabuhi, nga sagad giihap pinaagi sa mga tuig, mga bulan, ug mga adlaw. Ang Hebreohanong idiom nga gigamit sa paghubit sa edad sa usa ka tawo mao ang “anak sa” daghan kaayong katuigan. Busa, si Jose sa literal giingong namatay nga “anak sa usa ka gatos ug napulo ka tuig,” buot ingnon, “sa edad nga usa ka gatos ug napulo ka tuig.” (Gen 50:26) Ang edad mahimong magtumong usab sa pagkahamtong. Ang Hebreohanong pulong nga sehv o seh·vahʹ (edad; pagkatigulang) naggikan sa lintunganayng pulong nga nagkahulogang “ubanon na” ug gihubad usab nga “pagkaubanon.” (1Sa 12:2; Pr 20:29) Daghang Hebreohanong mga pulong maylabot sa pagkatigulang ug pagkaedaran naggikan sa nombre nga za·qanʹ, nga nagkahulogang “bungot.” (Lev 19:27) Ang Gregong pulong nga he·li·kiʹa sa panguna nagpasabot sa “gitas-on sa kinabuhi” o ‘edad’ sa usa ka indibiduwal apan mahimong magtumong usab sa “lawasnong pagtubo” o ‘gidak-on’ sa usa ka tawo. (Mat 6:27; Ju 9:21; Luc 2:52; 19:3) Diha sa Gregong Kasulatan makita usab ang geʹras (“katigulangon”; Luc 1:36), pre·sbyʹtes (“tawong tigulang”; Flm 9), ug pre·sbyʹtis (‘tigulang nga babaye’; Tit 2:3). Ang ulahing duha ka pulong maoy susama sa pre·sbyʹte·ros, nga nagkahulogang “tigulang nga lalaki; ansiyano.”​—Tan-awa ang ANSIYANO, TIGULANG NGA LALAKI.

Ubos sa Balaod, sa edad nga 20 anyos, ang mga lalaki kuwalipikado na sa pag-alagad ingong sundalo. (Num 1:3) Ang tawong buta sukad sa iyang pagkahimugso kinsa gihatagan ni Jesus ug panan-aw lagmit nagpangedaron ug labing menos 20 anyos, sanglit ang iyang mga ginikanan miingon ngadto sa nagsukitsukit kanila: “Pangutan-a ninyo siya. Siya edaran na. Angay nga mosulti siya alang sa iyang kaugalingon.” (Ju 9:​21, 23) Si Sara giingong ‘lapas na sa panuigon [o edad]’ sa pagpatunghag mga anak, kay siya niadtong tungora mga 90 anyos na.​—Heb 11:11.

Adunay gitakdang edad alang niadtong kuwalipikado nga mag-alagad sa templo, ingon man gitakdang edad alang sa pag-undang sa obligadong pag-alagad. Ang pipila miingon nga magkasumpaki ang mga pahayag sa Numeros 4:​3, 30, 31 ug 8:24-26, sanglit ang edad sa pagsugod sa pag-alagad sa mga Levihanon unang giingon nga gikan sa 30 anyos ug human niana giingong gikan sa 25 anyos. Hinunoa, mopatim-aw nga duha ka kategoriya sa pag-alagad ang nalangkit dinhi. Busa, gipresentar sa pipila ka rabbinikong mga tinubdan nga sa edad nga 25 ang usa ka Levihanon pasugdon sa pag-alagad sa tabernakulo apan mohimo sa gaan lamang nga mga buluhaton, ug dayon, sa pag-abot sa edad nga 30, siya mohimo na sa bug-at nga mga buluhaton. Ilang gipunting nga ang mga paghisgot sa “buluhaton” ug sa ‘hago nga buluhaton ug sa buluhaton sa pagdala sa mga luwan’ diha sa Numeros 4:​3, 47 dili makita sa Numeros 8:​24, diin ang gitakdang edad maoy 25. Gituohan usab sa uban nga kadtong nag-alagad gikan sa edad nga 30 anyos pataas nalangkit sa pagdala sa tabernakulo ug sa mga kasangkapan niini sa dihang kini ibalhin, samtang kadtong nag-alagad tali sa mga edad nga 25 ug 30 nag-alagad lamang sa dihang ang tabernakulo gitukod ug nagbarog na diha sa gikampohan. Kadtong mipabor sa panglantaw nga ang bug-at nga mga asaynment gihatag lamang sa pag-edad na ug 30 nangatarongan nga sa maong edad ang usa aduna nay mas dakong kusog, kahamtong sa pangisip, ug maayong pagpanghukom. Ang Gregong Septuagint mihatag sa edad nga 25 diha sa Numeros 4:3 ug 8:24. Sa adlaw ni David, ang gitakdang edad gipaubsan ngadto sa 20 anyos alang sa pagsugod sa pag-alagad sa tabernakulo, nga sa ulahi kini gipulihan sa pag-alagad sa templo.​—1Cr 23:24-32; itandi usab ang Esd 3:8.

Maylabot sa pagretiro gikan sa obligadong pag-alagad, kini himoon sa dihang ang mga Levihanon moedad ug 50. Ang gipahayag sa Numeros 8:​25, 26 nagpakita nga niini nga pangedaron ang mga Levihanon mahimo pang moboluntaryo sa pagtabang niadtong kuwalipikado pa sa gitudlong mga katungdanan, apan sila dili na hatagan ug espesipikong asaynment ni sila may tulubagon sa paghimo sa maong buluhaton. Gituohan nga ang katarongan sa pagtakda ug edad alang sa pagretiro sa mga Levihanon gikan sa pag-alagad dili lang tungod sa ilang edad kondili aron malikayan usab nga modaghan pag-ayo ang mobuhat sa maong mga buluhaton. Kining gitakdang edad alang sa mga Levihanon wala ipadapat sa Aaronikong hataas nga saserdote, kay ang hataas nga saserdote mag-alagad sa iyang balaang katungdanan hangtod sa kamatayon kon siya makahimo pa sa pag-alagad. (Num 35:25) Si Aaron, ang unang hataas nga saserdote sa Israel, gipili alang niini nga pag-alagad sa dihang siya kapin na sa 80 anyos ug nag-alagad sa halos 40 ka tuig.​—Ex 7:7; Num 33:39.

Ang Gregong “Aion.” Ang “edad” o “panahon” mahimong magtumong usab sa usa ka yugto diha sa kasaysayan sa tawo, matino man ang petsa sa mga kinutoban niini o dili. Kini sagad gigamit sa paghubad sa Gregong pulong nga ai·onʹ (plural, ai·oʹnes) diha sa pipila ka hubad. Ang Gregong mga leksikograpo nagpakita nga kining pulonga nagkahulogang “yugto sa panahon nga may tinong sinugdanan ug kinutoban, linaing yugto, edad,” ug usab “tibuok kinabuhi, kinabuhi,” o “panahon, kaliwatan.” Sanglit ang usa ka yugto sa panahon mahimong magsugod ug matapos o mahimong magpadayon hangtod sa kahangtoran, kini nagpasabot nga ang ai·onʹ mahimong magtumong sa usa ka yugto sa panahon nga walay kataposan, bisan tuod adunay sinugdanan. Busa, ingon sa girekord sa Marcos 3:​29, si Jesus miingon nga ang nagpasipala batok sa balaang espiritu maoy sad-an sa ‘walay kataposan [tibuok panahon, hangtod sa hangtod, dumalayon] nga sala,’ o usa ka sala nga dili gayod papason sa umaabot nga panahon. Ang samang ekspresyon gigamit maylabot sa walay bunga nga kahoyng igos, diin ang “hangtod sa kahangtoran” diha sa Grego sa literal maoy “hangtod [alang] sa panahon.” (Mat 21:19) Bahin kang Jesus, ang anghel naghatag sa saad nga “magamando siya ingon nga hari sa balay ni Jacob hangtod sa kahangtoran [sa literal, hangtod sa mga edad].”​—Luc 1:33; tan-awa ang PANAHONG WALAY TINO.

Hinunoa, ang ai·onʹ mahimong magtumong usab ilabina sa dili mausab nga kahimtang sa mga butang o sa presente nga kahimtang sa mga panghitabo o sa mga kinaiyahan nga nagpaila sa usa ka yugto sa panahon inay nga nagtumong lamang sa panahon. Ingon sa gipahayag ni R. C. Trench diha sa Synonyms of the New Testament (London, 1961, p. 203): “Sanglit nagtumong man sa panahon, kini sa pagkakaron nagpasabot sa tanang butang nga naglungtad sa kalibotan ubos sa mga kahimtang sa panahon; . . . ug dayon, sa moral nga diwa, sa dagan ug lakat sa mga panghitabo niining kalibotana.”​—Tan-awa ang SISTEMA SA MGA BUTANG; KALIBOTAN.