IMIT ZOT LAFWA | DEBORA
“Mon ti vin parey en manman pour pep Izrael.”
DEBORA ti pe regard bann solda ki ti’n rasanble lo latet Montanny Tabor. I ti enpresyonan pour vwar zot laba. Dan pti laklerte soley sa zour bomaten, i ti pe reflesir lo zot kouraz e osi lafwa zot sef Barak. Zot lafwa ek kouraz ti pou ganny teste sa zour, menm si ti annan 10,000 zot. Zot ti pe al lager kont en lennmi feros, ki son larme ti pli bokou e pli ekipe ki zot. Me kantmenm sa, zot ti deside pour al dan sa lager gras a bann bon lankourazman sorti kot Debora.
Zis mazin Debora ek Barak anler lo sa montanny avek labriz ki pe soufle, zot pe get sa zoli peizaz anba. Montanny Tabor ti resanble en gran kón ki son bout anler ti plat. I ti en oter 400 met e ou ti kapab vwar Plato Esdraelon, ki al pli lwen dan sid was. Larivyer Kisonn ti travers sa laplenn ki ti ranpli avek bann gran zerb, pas o bor Montanny Karmel e al devers dan Lanmer Mediterane. I kapab ki sa larivyer ti sek sa zour bomaten me ti annan en lot keksoz ki ti pe klat klate lo sa gran plato. Sisera ti pe aprose avek son larme byen ekipe, ti annan 900 saret metal ki ti pe vin pli aparan dan laklerte soley. Posibleman dan bout laks sak larou saret ti annan bann kouto feray parey fosil. Sa metod ki Sisera ti servi ti montre son lentansyon pour elimin maksimonm Izraelit o pli vit posib.
Debora ti konnen ki Barak ek son bann zonm ti pe esper en sinyal sorti kot li. Eski i ti sa sel madanm laba? Ki mannyer i ti santi li dan sa sityasyon avek tou sa responsabilite? Eski i ti demande ki i’n vin fer la? Byensir ki non! Zeova, son Bondye, ti’n dir li konmans sa lager e I ti’n osi dir li ki I ti pou servi en madanm pour met en lafen avek sa lager. (Ziz 4:9) Ki nou kapab aprann konsernan lafwa Debora ek sa bann gerye kouraze?
“ALE! MARS ZISKA MONTANNY TABOR”
Ler Debora ti ganny mansyonnen pour premye fwa dan Labib, i ti ganny dekrir konman “en madanm profet.” Sa ti fer Debora spesyal dan Labib me ti annan lezot madanm parey li.a Debora ti osi annan en lot responsabilite, sa ti pour donn konsey sorti kot Zeova pour rezourd bann diskisyon oubyen problenm ki ti leve.—Ziz 4:4, 5.
Debora ti reste ant lavil Betel ek Rama, dan rezyon Efraim kot ti annan bokou montanny. I ti abitye asiz anba en pye palm pour ekout e konsey pep Izrael dapre gidans Zeova. Sa pa ti en travay fasil pour Debora fer, me i pa ti les sa fer li per. I ti annan en gran bezwen pour son servis. Anfet, pli tar i ti ede pour konpoz en kantik kot i ti enkli sa parol konsernan son pep enfidel, “Zot ti swazir bann nouvo bondye. Apre sa i ti annan lager kot bann baro lavil.” (Ziz 5:8) Zeova ti abandonn bann Izraelit dan lanmen zot bann lennmi, parski zot ti’n kit Li pour al ador lezot bondye. Enn parmi sa bann lennmi ti Yabin, en lerwa Kananeen, ki ti pe domin lo zot par servi Sisera en zeneral pwisan.
Zis sa non Sisera ti fer bann Izraelit tranble avek lafreyer! Bann Kananeen ti annan en larelizyon ek kiltir kriyel, ki ti enkli sakrifis zanfan ek prostitisyon kot tanp. Zis mazinen ki mannyer i ti ete dan sa landrwa anba dominasyon en zeneral Kananeen ek son larme! Debora ti fer resorti dan son kantik ki i ti preski enposib pour marse partou dan sa pei e bann vilaz ti nepli vivan. (Ziz 5:6, 7) Mazin dimoun pe sove dan bann lafore ek montanny, per pour travay lo zot laferm oubyen viv dan bann vilaz ki napa miray pour protez zot. Zot ti osi per pour vwayaz lo grannrout pangar zot ganny atake, zot zanfan i ganny kidnape e zot madanm i ganny vyole.b
Pour 20 an ti kontinyen annan soufrans dan sa landrwa, ziska ki Zeova ti vwar laprev ki son pep antete ti vreman pare pour sanze oubyen parey kantik Debora ek Barak ti dir, “Ziska ki mwan, Debora, mon ti vin parey en manman pour pep Izrael.” Nou pa konnen si Debora, madanm Lapidot, ti en manman dan en sans literal me sa lekspresyon ki ti ganny servi ti senbolik. Annefe, Zeova ti donn Debora sa rol pour protez sa nasyon parey en manman. Par lord Zeova, Debora ti swazir Ziz Barak, en zonm for avek en lafwa solid e gid li pour al lager kont Sisera.—Ziz 4:3, 6, 7; 5:7.
Zeova ti osi donn sa lord atraver Debora, “Ale! Mars ziska Montanny Tabor.” Barak ti bezwen rasanble 10,000 zonm parmi de tribi Izrael. Debora ti anons sa promes Bondye ki zot ti pou defet Sisera, sa zonm pwisan ek son 900 saret! Sirman sa promes ti’n bezwen fer Barak etonnen! Nasyon Izrael ti napa larme e ti napa preski ditou zarm. Kantmenm sa, Barak ti dakor pour al lager selman si Debora osi ti vin lo Montanny Tabor avek zot.—Ziz 4:6-8; 5:6-8.
Lefet ki Barak ti demann Debora pour vin avek zot, serten ti dir ki i ti napa lafwa me sa pa ti leka. Apre tou, i pa ti demann Bondye pour donn zot plis zarm. O kontrer, konman en zonm lafwa, Barak ti vwar lenportans pour annan en reprezantan Zeova pour fortifye li ek son bann zonm. (Ebre 11:32, 33) Zeova ti aksepte son demann. Zeova ti les Debora al avek Barak parey i ti’n demande. Par kont, Zeova ti enspir Debora pour profetize ki a lafen sa batay, laglwar pa ti pou al pour en zonm. (Ziz 4:9) Bondye ti’n fini deside ki en madanm ki ti pou touy Sisera, sa move zonm!
Ozordi dan lemonn, bokou madanm pe fer fas avek tou sort kalite lenzistis, vyolans ek labi. I byen rar ki zot ganny sa valer ek respe ki Bondye i oule zot gannyen. Par kont, devan Bondye zonm ek fanm i annan menm valer ek respe. (Romen 2:11; Galat 3:28) Legzanp Debora i rapel nou ki Bondye i osi beni bann madanm par donn zot bann privilez e montre ki I donn zot son laprouvasyon e ki I annan konfyans dan zot. I enportan ki nou evite devlop okenn prezidis zis parey i leka dan sa lemonn.
“LATER TI TRANBLE E GRO LAPLI TI TONBE”
Barak ti rasanble son larme. I ti swazir 10,000 zonm ki ti ase brav pour al lager kont larme Sisera. Leker Barak ti dan lazwa anmezir ki zot ti pe mont Montanny Tabor akoz i ti’n trouv en fason pour ankouraz son bann zonm. Labib i dir “Debora osi ti mont laba avek li.” (Ziz 4:10) Zis mazinen ki mannyer sa ti lev moral sa bann solda pour vwar sa madanm brav ki ti’n zwenn avek zot dan sa lamars ziska Montanny Tabor, pare pour riske son lavi dan zot kote akoz i ti annan lafwa dan Bondye!
Kan Sisera ti aprann ki bann Izraelit ti oze mont en larme kont li, i ti azir deswit. Plizyer Lerwa Kananeen ti zwenn ansanm avek larme Lerwa Yabin. Sa gran latroup saret Sisera ti fer tranble later anmezir ki zot ti travers sa plato. Bann Kananeen ti asire ki ti pou fasil pour zot elimin sa pti group larme Izraelit.—Ziz 4:12, 13; 5:19.
Ki Barak ek Debora ti pou fer anmezir ki zot bann lennmi ti aprose? Si zot ti reste lo lapant Montanny Tabor, zot ti pou kapab annan en lavantaz lo larme Kananeen akoz sa bann saret ti bezwen en gran landrwa plat pour kapab lager. Me Barak ti pou al lager zis parey Zeova ti’n donn lord pour fer, alors i ti esper lenstriksyon sorti kot Debora. Finalman, sa moman ti arive. Debora ti dir Barak, “Leve parski ozordi i sa zour ki Zeova pou donn Sisera dan zot lanmen. Pa Zeova pou par devan zot?” Apre sa nou lir, “Barak ti desann Montanny Tabor swivi par 10,000 zonm.”—Ziz 4:14.c
Larme Izrael ti desann sa montanny e fons lo sa gran larme byen ekipe ki ti lo sa gran plato. Eski Zeova ti par devan zot parey Debora ti’n promet? Larepons ti vin deswit. Nou lir, “Later ti tranble e gro lapli ti tonbe.” Bann larme Sisera ki ti byen vantar ti tonm dan en konfizyon. Lapli ti konmans tonbe! I paret ki i ti tonm sitan for ki deswit partou ti annan labou. En sel kou, bann gro saret feray lour ti vin en fardo olye en lavantaz. Zot ti anfons dan labou e zot pa ti kapab al okenn par!—Ziz 4:14, 15; 5:4.
Barak avek son bann zonm pa ti fatig zot avek sa tanpet akoz zot ti konnen kote i ti sorti. Zot ti tay drwat lo bann larme Kananeen. Lefet ki bann Izraelit ti anba komann Bondye, zot pa ti les okenn bann larme Sisera vivan. Delo ti monte, Larivyer Kisonn ti deborde e balye tou sa bann lekor mor dan Lanmer Mediterane.—Ziz 4:16; 5:21.
Ozordi, Zeova i nepli anvoy son bann serviter dan bann batay fizik. Par kont, i demann son pep pour fer bann lager spirityel. (Matye 26:52; 2 Korentyen 10:4) Si nou esey obei Bondye dan sa lemonn ozordi nou pe pran nou pozisyon dan sa lager. Pour bann ki pran kote Bondye ozordi, zot bezwen kouraz akoz i kapab ki zot fer fas avek gran persekisyon. Me Zeova pa’n sanze. I kontinyen siport bann ki parey Debora, Barak ek bann solda brav dan letan Izrael ki ti annan lafwa ek konfyans dan Li.
“PLI GANNY BENI PARMI BANN MADANM”
Sisera enn bann pli gran lennmi pep Bondye ti ganny sans sape dan sa lager e sove an tayan! I ti kit son bann zonm pour mor dan labou e i ti rod en fason pour sov kot later ti sek, pour al an misouk kot enn son bann alye ki pli pre. Telman i ti per pangar bann solda Izraelit ti trouv li, i ti depese pour travers sa gran teren an tayan. Finalman, i ti ariv kot latant Eber, en Kenit ki ti’n separe avek larestan son bann dimoun nomad pour al reste en lot bor dan sid e ki ti’n fer en lagreman avek Lerwa Yabin.—Ziz 4:11, 17.
Kan Sisera ti arive byen fatige, i pa ti vwar Eber kot lakour me zis son madanm, Yael ki ti la. Sisera ti mazinen ki Yael ti pou onor lagreman ki son msye ti’n fer avek Lerwa Yabin. Petet pour li, i ti enposib pour en madanm azir, ni menm mazin diferaman avek son msye. Evidaman Sisera pa ti konnen kisisa Yael! I kler, ki Yael ti’n vwar ki mannyer sa bann move Kananeen ti fer dominer dan sa landrwa e i ti osi vwar ki i ti annan de opsyon devan li. Swa i ed sa move zonm oubyen i ti kapab pran kote Zeova e detri lennmi Son pep. Me ki Yael ti kapab fer? Ki mannyer en madanm ti kapab defet en gerye telman pwisan e eksperyanse?
Yael ti bezwen reflesir vitman. I ti ofer Sisera en landrwa pour repoze. Sisera ti donn li lord pour pa dir personn ki ti kapab vin rod li, kote i ti ete. Apre ki i ti’n alonze, Yael ti kouver li avek en blennket e ler i ti demann en pe delo, Yael ti donn li en pe dile ankrenm. En pti moman, Sisera ti’n sek! Yael ti pran en pin latant ek en maye, de zouti ki bann madanm ki reste dan latant ti abitye servi avek skil. I ti asiz anningning o bor latet Sisera e la i ti vwar li fas a fas avek sa latas efreyan pour zwe rol egzekiter pour Zeova. En senp pti ezitasyon ti kapab en katastrof. Eski i ti mazin pep Bondye e ki mannyer sa zonm ti fer brit avek zot pour plizyer dizenn lannen? Oubyen eski i ti mazin lo sa privilez pour pran pozisyon pour Zeova? Nou pa konnen, me sa ki nou konnen se ki sa aksyon ti ganny fer. Sisera ti ganny touye.—Ziz 4:18-21; 5:24-27.
Pli tar dan pe rod son lennmi, Barak ti ariv kot lakour Yael. Kan Yael ti montre Barak sa lekor mor avek sa pin latant ki ti’n anfonse dan son latanp, i ti konnen ki profesi Debora ti’n vin vre. En madanm ti’n touy Sisera sa gerye pwisan! Denozour bann kritik in donn Yael tou sort kalite non degoutan me Barak ek Debora ti konn li pli byen ki sa. Dan zot kantik, zot ti ganny enspire pour dir bann parol pour elev Yael konman en dimoun ki’n “pli ganny beni parmi bann madanm” pour son bann aksyon kouraze. (Ziz 4:22; 5:24) Remarke ki mannyer Debora ti zenere. I pa ti zalou Yael me i ti zis kontan ki parol Zeova ti’n akonpli.
Vi ki Sisera ti’n mor, Lerwa Yabin ti perdi tou son pwisans. Finalman, persekisyon anba bann Kananeen ti’n fini. I ti annan lape dan sa landrwa pandan 40 an. (Ziz 4:24; 5:31) Pa Debora, Barak ek Yael ti ganny beni akoz zot ti met zot lafwa dan Zeova! Si nou imit lafwa Debora e avek lardyes pran pozisyon pour Zeova an menm tan ankouraz lezot pour fer parey, sirman Zeova pour beni nou avek plizyer laviktwar ensi ki lape pour touzour.
[Not anba lo paz]
a Lezot madanm profet ti enkli Miryam, Oulda ek madanm Izai.—Egzod 15:20; 2 Lerwa 22:14; Izai 8:3.
b Kantik Debora ti fer resorti ki apre bann konba, Sisera ek son larme ti retourn kot zot avek bann byen e osi bann fiy ki zot ti’n kaptire, parfwa otan pour sak solda ganny plis ki en fiy sakenn. (Ziz 5:30) Sa mo ki ganny servi pour “fiy”dan sa verse i literalman vedir “matris.” Sa term i fer nou mazinen ki sa bann madanm ti ganny apresye prensipalman pour zot parti seksyel e sa ti fer ki petet vyol ti’n vin en koutim.
c Sa batay ki ti swiv i ganny dekrir dan Labib de fwa, premyerman dan resi istorik ki trouve dan liv Ziz sapit 4 e lot dan kantik Debora ek Barak dan sapit 5. Sa de resi i mars ansanm me sakenn i donn son prop detay.
[Portre lo paz 13]
Debora ti ankouraz Barak pour debout konman sa enn ki ti pou delivre pep Bondye
[Portre lo paz 15]
Parey Debora ti’n predir, Zeova ti lager pour son pep par defet larme Sisera