Modzakaɖeɖe Tuameɖo Li Nàkpɔ

BIBLIA metsi tre ɖe dzidzɔ si le modzakaɖeɖe me ŋu alo bu modzakaɖeɖe be enye ɣeyiɣi gbegblẽ o. Ke boŋ Nyagblɔla 3:4 gblɔ be “nukoɣi li” eye “ɣeɖuɣi li.”a Mawu ƒe ame siwo nɔ blema Israel ɖe modzaka ƒomevi vovovo, siwo ƒe ɖewoe nye haƒoƒo, ɣeɖuɖu, kple fefe. Yesu ŋutɔ hã de srɔ̃ɖezã gã aɖe ɖuƒe eye le ɣebubuɣi la, woɖo “kplɔ̃ gã aɖe nɛ.” (Luka 5:29; Yohanes 2:1, 2) Eyata Biblia metsi tre ɖe modzaka si woaɖe akpɔ dzidzɔ ŋu o.

Gake esi wònye modzakaɖeɖe si li egbea ƒe akpa gãtɔ kafua agbenɔnɔ si medzea Mawu ŋu o ta la, biabia lae nye, Nukae nàwɔ atsɔ akpɔ egbɔ be wò dzidzenu siwo nu nètiaa modzakaɖeɖe ɖo la kpɔtɔ nyo?

Tia Wo Me

Ne Kristotɔwo le modzaka si woaɖe tiam la, woadi be Biblia me gɔmeɖosewo nafia mɔ yewo. Le kpɔɖeŋu me, hakpala Dawid ŋlɔ bena: “Yehowa doa ame dzɔdzɔe kpɔna, ke eƒe luʋɔ léa fu ame vɔ̃ɖi kple amesi lɔ̃a ŋutasẽnuwɔwɔ la.” (Psalmo 11:5) Eye Paulo ŋlɔ na Kolosetɔwo bena: “Miwu mia ŋutinu, siwo le anyigba dzi; ahasiwɔwɔ, makɔmakɔnyenye, fiẽŋufiẽŋui, nudzodzro vɔ̃ kple ŋukeklẽ . . . Miɖe nusiawo katã, siwo nye: Dziku, dɔmedzoe, nu tovo wɔwɔ, busunyagbɔgblɔ, ŋukpenanyawo la ɖa tso miaƒe nu me.”—Kolosetɔwo 3:5, 8.

Edze kɔte be egbe modzakaɖeɖe ƒe akpa gãtɔ tua afɔkpo aɖaŋuɖoɖo sia si tso gbɔgbɔ me la. Gake ame aɖewo agblɔ be, ‘Gake nyemawɔ nusiwo woɖena fiana gbeɖe o.’ Ate ŋu anye nyateƒe. Gake ne modzaka si nèɖena meɖe amesi ƒomevi nàzu afia o hã la, ɖewohĩ aɖe amesi ƒomevi nènye xoxo la afia. Le kpɔɖeŋu me, aɖee afia ne èle amesiwo ‘lɔ̃a ŋutasẽnuwɔwɔ’ alo ƒo wo ɖokui ɖe ‘agbegbegblẽnɔnɔ, fiẽŋufiẽŋui, ŋukeklẽ, kple busunyagbɔgblɔ’ ŋu bubu me loo alo èle amesiwo ‘tsri vɔ̃’ dome.—Psalmo 97:10.

Paulo ŋlɔ na Filipitɔwo be: “Nusiwo nye nyateƒe, nusiwo dzea bubu, nusiwo le dzɔdzɔe, nusiwo le dzadzɛ, nusiwo dze na lɔlɔ̃, nusiwo dze na gbɔgblɔ, ne nudzeamewɔwɔ aɖe li, eye ne kafukafu aɖe li la, misusu nusiawo ŋuti!”—Filipitɔwo 4:8.

Gake ɖe mawunyakpukpui sia le fiafiam be sinima, agbalẽ, alo television dzi wɔna ɖesiaɖe si ku ɖe nu madzɔmadzɔ wɔwɔ ƒomevi aɖe, ɖewohĩ nuvlowɔwɔ aɖe ŋu gblẽ kokokoa? Alo ɖe wotsi tre ɖe nukokoedonamefefe ɖesiaɖe ŋu le esi ‘womedze bubu o taa’? Ao, elabena nya siwo ƒo xlã mawunyakpukpui sia ɖee fia be menye modzakaɖeɖe ŋue Paulo nɔ nu ƒom tsoe o, ke boŋ nusiwo ŋu ame buna le eƒe dzime, siwo wòle be woaku ɖe nusiwo dzea Yehowa ŋu ŋutie. (Psalmo 19:15) Ke hã la, nusi Paulo gblɔ ate ŋu akpe ɖe mía ŋu ne míele modzakaɖeɖe tiam. Míate ŋu anɔ te ɖe Filipitɔwo 4:8 dzi abia mía ɖokui be, ‘Ðe modzakaɖeɖe si metiana na mebua nusiwo mele dzadzɛ o ŋua?’ Ne aleae wòle la, ke ele be míawɔ tɔtrɔ.

Gake ne Kristotɔwo le modzakaɖeɖe dam kpɔ la, ele be ‘woana amewo katã nanya woƒe nuŋububu nyui.’ (Filipitɔwo 4:5) Ele nyanya be modzakaɖeɖe aɖewo siwo gbɔ eme akpa li si wòdze kɔte be womenyo na Kristotɔ vavãwo o. Hekpe ɖe eŋu la, ele be amesiame nada nyawo akpɔ nyuie ahawɔ nyametsotso siwo ana dzitsinya nyui nakpɔtɔ anɔ esi le Mawu kple amegbetɔ ŋkume. (Korintotɔwo I, 10:31-33; Petro I, 3:21) Masɔ be míadrɔ̃ ʋɔnu ame bubuwo le nya tsɛwo ŋu alo ade se sesẽ siwo afia nusi wòle be ame bubuwo nawɔ o.b—Romatɔwo 14:4; Korintotɔwo I, 4:6.

Akpa si Dzilawo Awɔ

Dzilawo wɔa akpa vevi aɖe le modzakaɖeɖe ƒe nya la me. Paulo ŋlɔe bena: “Ne ame aɖe melé be na ye ŋutɔ tɔwo o, eye vevietɔ na ye ŋutɔ ƒe aƒemetɔwo o la, egbe xɔse la, eye wòvɔ̃ɖi wu dzimaxɔsetɔ.” (Timoteo I, 5:8) Eyata enye dzilawo ƒe agbanɔamedzi be menye woƒe ƒomea me tɔwo ƒe ŋutilãmenuhiahiãwo gbɔ koe woakpɔ o, ke woƒe gbɔgbɔ me kple seselelãme tɔwo hãe. Ðoɖowɔwɔ ɖe modzakaɖeɖe tuameɖo ŋu hã le eme.—Lododowo 24:27.

Ɣeaɖewoɣi la, woŋea aɖaba ƒua ƒomegbenɔnɔ ƒe akpa sia dzi. Dutanyanyuigblɔla aɖe si le Nigeria gblɔ be: “Nublanuitɔe la, dzila aɖewo bua modzakaɖeɖe ɣeyiɣi gbegblẽe. Le ema ta la, wogblẽa ɖevi aɖewo ɖi wowɔa nusi dze woa ŋutɔwo ŋu, eye wodzea xɔ̃ gbegblẽwo heɖea modzaka dzeakaɖawo.” Dzilawo, migana nusia nadzɔ o! Mikpɔ egbɔ be mia viwo ɖea modzaka si sɔ si tua wo ɖo ŋutɔŋutɔ.

Gake ŋuɖɔɖo hiã vevie. Mele be Kristotɔwo nanɔ abe ame geɖe siwo ‘lɔ̃a dzidzɔkpɔkpɔ wu esi woalɔ̃ Mawu’ egbea ene o. (Timoteo II, 3:1-4) Ẽ, ele be woada modzakaɖeɖe ɖe enɔƒe. Amee wòle be wòatu ɖo—ke menye aƒetɔe wòle be wòaɖu ɖe ame dzi o. Eyata menye modzakaɖeɖe si ƒomevi sɔ koe ɖeviwo kple ame tsitsiwo hiã o, ke wohiã agbɔsɔsɔ si sɔ hã.—Efesotɔwo 5:15, 16.

Se Vivi le Wɔna Bubuwo Me

Modzakaɖeɖe si ŋu wodoa vivi ɖo ƒe akpa gãtɔ fiaa anyinɔnɔ kpoo naneke mawɔmawɔe ame, ke menye ɖokuiƒoƒo ɖe dɔwɔna me o. Le kpɔɖeŋu me, bu television ŋu kpɔ. Agbalẽ si nye What to Do After You Turn Off the TV de dzesii be: “Le alesi [television] le nu la, efiaa mí be mianɔ anyi kpoo dɔ aɖeke mawɔmawɔe: Modzakaɖeɖe, kple nusɔsrɔ̃ gɔ̃ hã, zua nusi míexɔna agbagba aɖeke madzemadzee, menaa mía ŋutɔwo míebua tame wɔa nu o.” Nyateƒee, modzakaɖeɖe si nana wonɔa anyi kpoo naneke mawɔmawɔe hã ƒe wɔƒe li ya. Gake ne exɔa ame ƒe vovoɣi ƒe akpa gãtɔ la, mɔnukpɔkpɔ siwo doa dzidzɔ na ame megasua esi o.

Agbalẽŋlɔla Jerry Mander, amesi gblɔ be “yetsi hafi television va bɔ,” la gblɔ le alesi eƒe mo dzakana ɣeaɖewoɣi le eƒe ɖevime ŋu be: “Metsia dzodzodzoe hã. Mevivina kurakura o, eyata ɖeko metsona mlɔeba wɔa nu—wɔa dɔ aɖe. Meƒoa ka na xɔ̃nye, dona ɖia tsa. Medona ɖaƒoa bɔl. Mexlẽa nu. Mewɔa nane. Ne menyè kɔ kpɔ megbe la, mebua ɣeyiɣi ma si me nye mo dzakana, si me ‘nyemenya nusi koŋ mawɔ o,’ be enye nɔnɔme si me mato awɔ nane.” Mander gblɔ egbea be ne ɖeviwo ƒe mo dzaka ko la, wotrɔna ɖe TV kpɔkpɔ ŋu. Egblɔ be: “TV tsia dzodzodzoetsitsi kple dɔ si wòle be woawɔ siaa nu.”

Eyata ame geɖe kpɔe be wɔna siwo me woaƒo ame ɖokui ɖo ŋutɔŋutɔ wu be woanɔ anyi kpoo ko anɔ nu kpɔm la tua ame ɖo sã wu alesi wosusui. Ame aɖewo kpɔe be agbalẽxexlẽ sesĩe be ame bubuwo nase doa dzidzɔ na yewo. Ame bubuwo wɔa modzakaɖedɔwo abe saŋkuƒoƒo alo nutata ene. Azɔ mɔnukpɔkpɔwo hã nɔa anyi be woawɔ kpekpe tuameɖowo ƒe ɖoɖo.c (Luka 14:12-14) Modzakaɖeɖe kple ame bubuwo le dua me hã ɖea vi. Nyɔ ƒe nuŋlɔla aɖe si le Sweden ka nya ta be: “Ƒome aɖewo yia modzakatsaɖiɖi gbedzi alo dea tɔƒo, alo ɖia tsa le ave me, nɔa tɔdziʋu me ɖia tsa, zɔa to dzi, hewɔa nu bubuwo. Edzɔa dzi na ɖeviwo.”

Mele be modzakaɖeɖe me nuwɔna siwo gblẽa ame ƒe anyinɔnɔ nawɔ mo yaa na mí o. Apostolo Paulo ŋlɔ bena dukɔwo me tɔwo “zɔna le woƒe tamesusu ƒe yakanyenye me.” (Efesotɔwo 4:17) Eyata ɖeko míakpɔ mɔ be nusi wosusu be eɖea modzaka na ame ƒe akpa gãtɔ ade “ŋutilã ƒe dɔwɔwɔwo” dzi. (Galatiatɔwo 5:19-21) Gake Kristotɔwo ate ŋu ana hehe wo ɖokui be woawɔ nyametsotso nyuiwo le modzaka si woɖena ƒe nyonyome kple agbɔsɔsɔ ŋu. Azɔ hã woate ŋu ana ƒome bliboa nabu modzaka si woaɖe ŋu eye woate wɔna yeye siwo atu ame ɖo, siwo dzi woaɖo ŋkui woado dzidzɔ na ame ne ƒewo va le yiyim la gɔ̃ hã akpɔ. Ẽ, àte ŋu akpɔ modzakaɖeɖe tuameɖo!

[Etenuŋɔŋlɔwo]

[Nɔnɔmetata siwo le axa 17]

Modzakaɖeɖe nyui ate ŋu ado dzidzɔ na ame