Τύφλωση — ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ της Σκοπιάς

ΤΥΦΛΩΣΗ

Η λέξη ‛ιββέρ του πρωτότυπου εβραϊκού κειμένου και η αντίστοιχη λέξη τυφλός του πρωτότυπου ελληνικού κειμένου χρησιμοποιούνται τόσο με κυριολεκτική όσο και με μεταφορική σημασία.—Δευ 27:18· Ησ 56:10· Ματ 15:30· 23:16.

Η τύφλωση φαίνεται ότι ήταν πολύ συνηθισμένη πάθηση στην αρχαία Μέση Ανατολή. Εκτός από τις αρκετές Γραφικές αναφορές, κοσμικά συγγράμματα, όπως ο Πάπυρος Έμπερς από την Αίγυπτο, κάνουν συχνά λόγο για αυτή την κατάσταση και περιγράφουν διάφορες μορφές της καθώς και τα συμπτώματά της, ενώ παράλληλα συστήνουν κολλύρια και κατονομάζουν ορισμένα χειρουργικά εργαλεία που χρησιμοποιούνταν. Ο νόμος του Ισραήλ περί ανταπόδοσης, ο οποίος απαιτούσε ψυχή αντί ψυχής, μάτι αντί ματιού, δόντι αντί δοντιού, χέρι αντί χεριού, πόδι αντί ποδιού, όχι μόνο τόνιζε την ιερότητα της ζωής, αλλά επίσης εντύπωνε βαθιά στους Ισραηλίτες την ανάγκη να προσέχουν πάρα πολύ για να μη βλάψουν τους άλλους. Τόνιζε επίσης ότι έπρεπε να είναι βέβαιοι πως οποιαδήποτε μαρτυρία παρουσίαζαν στο δικαστήριο ήταν αληθινή και ακριβής, εφόσον ο ψευδομάρτυρας θα υφίστατο την ίδια ακριβώς τιμωρία που θα επιβαλλόταν εξαιτίας του στο αθώο άτομο. (Εξ 21:23, 24· Δευ 19:18-21· Λευ 24:19, 20) Αν ο κύριος ενός δούλου γινόταν αιτία να χάσει αυτός το μάτι του, δεν έβγαζαν ένα από τα μάτια του κυρίου, αλλά ο δούλος απελευθερωνόταν. (Εξ 21:26) Μολονότι ο κύριος μπορούσε να απαιτεί από τους δούλους να εργάζονται, και αν ήταν στασιαστικοί μπορούσε να τους ξυλοκοπήσει, ωστόσο με αυτόν τον τρόπο είχε πάντα κατά νου ότι χρειαζόταν να συγκρατείται και να μην είναι αδικαιολόγητα σκληρός.

Οι Ασσύριοι και οι Βαβυλώνιοι είχαν τη συνήθεια να βγάζουν τα μάτια των αντιπάλων τους οποίους νικούσαν στον πόλεμο. Ο Σαμψών τυφλώθηκε από τους Φιλισταίους, και ο Βασιλιάς Σεδεκίας από τον Ναβουχοδονόσορα. (Κρ 16:21· 2Βα 25:7· Ιερ 39:7) Ο Νάας, ο βασιλιάς των Αμμωνιτών, είπε ότι θα δεχόταν την παράδοση της πόλης Ιαβείς της Γαλαάδ “με τον όρο ότι θα έβγαζε το δεξί μάτι του καθενός τους· και αυτό θα το έθετε ως όνειδος σε όλο τον Ισραήλ”.—1Σα 11:2· βλέπε ΝΑΑΣ Αρ. 1.

Η Αγία Γραφή αναφέρει αρκετές περιπτώσεις τύφλωσης από γηρατειά, στις οποίες τα μάτια δεν είχαν κάποια ασθένεια, αλλά είχαν «θαμπώσει» ή είχαν μείνει «ασάλευτα». Αυτή η κατάσταση οδήγησε τον Ισαάκ στο να δώσει την ευλογία σε εκείνον που την άξιζε, τον Ιακώβ. Ο Αρχιερέας Ηλεί άρχισε να χάνει την όρασή του κάποια στιγμή πριν από το θάνατό του σε ηλικία 98 ετών. Η σύζυγος του Ιεροβοάμ κατέστρωσε ένα σχέδιο για να εκμεταλλευτεί την τύφλωση του ηλικιωμένου προφήτη Αχιά, αλλά ο Ιεχωβά ανέτρεψε την πλεκτάνη. (Γε 27:1· 1Σα 3:2· 4:14-18· 1Βα 14:4, 5) Εντούτοις, σχετικά με τον Μωυσή λέγεται ότι, στην προχωρημένη ηλικία των 120 ετών, «τα μάτια του δεν είχαν θαμπώσει».—Δευ 34:7.

Ο Ιεχωβά, ο οποίος έφτιαξε το μάτι, μπορεί επίσης να προξενήσει τύφλωση. (Εξ 4:11) Ο ίδιος προειδοποίησε το έθνος του Ισραήλ ότι, αν απέρριπταν τα νομοθετήματά του και παραβίαζαν τη διαθήκη του, θα τους επέφερε καυτό πυρετό που θα έκανε τα μάτια να σβήνουν. (Λευ 26:15, 16· Δευ 28:28) Οι πονηροί άντρες των Σοδόμων και ο μάγος Ελύμας πατάχθηκαν με τύφλωση. (Γε 19:11· Πρ 13:11) Ο Σαούλ από την Ταρσό τυφλώθηκε από το δυνατό φως που είδε όταν εμφανίστηκε σε αυτόν ο Ιησούς «σαν σε κάποιον γεννημένο πρόωρα». Ξαναβρήκε την όρασή του όταν ο Ανανίας έθεσε πάνω του τα χέρια του, και «έπεσαν από τα μάτια του κάτι σαν λέπια». (1Κο 15:8· Πρ 9:3, 8, 9, 12, 17, 18) Σε μια προφητική εξαγγελία του προφήτη Ζαχαρία, ο Ιεχωβά επισημαίνει ότι τα άλογα όσων έρχονται εναντίον της Ιερουσαλήμ θα παταχθούν με αορασία (Ζαχ 12:4) και ότι την ημέρα που ανήκει στον Ιεχωβά όλοι οι λαοί που θα εκστρατεύσουν εναντίον της Ιερουσαλήμ θα υποστούν μια μάστιγα εξαιτίας της οποίας τα μάτια τους «θα σαπίζουν στις κόγχες τους».—Ζαχ 14:1, 12.

Η τύφλωση που επήλθε στη στρατιωτική δύναμη των Συρίων με το λόγο του Ελισαιέ ήταν προφανώς διανοητική τύφλωση. Αν είχε παταχθεί με φυσική τύφλωση ολόκληρος ο στρατός, θα έπρεπε να τους πάρουν όλους από το χέρι για να τους οδηγήσουν. Αλλά η αφήγηση αναφέρει απλώς ότι ο Ελισαιέ τούς είπε: «Δεν είναι αυτός ο δρόμος ούτε είναι αυτή η πόλη. Ακολουθήστε με». Σχετικά με αυτό το φαινόμενο, ο Γουίλιαμ Τζέιμς, στο σύγγραμμά του Οι Αρχές της Ψυχολογίας ([Principles of Psychology] 1981, Τόμ. 1, σ. 59), δηλώνει: «Ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον σύμπτωμα διαταραχής του εγκεφαλικού φλοιού είναι η διανοητική τύφλωση. Αυτή δεν συνίσταται τόσο σε αδυναμία διαμόρφωσης οπτικών εντυπώσεων όσο σε αδυναμία κατανόησής τους. Στην ψυχολογία το φαινόμενο ερμηνεύεται ως απώλεια των συνειρμικών συσχετισμών μεταξύ των οπτικών παραστάσεων και της σημασίας τους και προκαλείται από οποιαδήποτε ασυνέχεια στις οδούς που συνδέουν τα οπτικά κέντρα με τα κέντρα άλλων αισθητικών αντιλήψεων». Αυτή τη μορφή τύφλωσης αφαίρεσε προφανώς ο Ιεχωβά όταν ο συριακός στρατός έφτασε στη Σαμάρεια. (2Βα 6:18-20) Τέτοιου είδους διανοητική τύφλωση μπορεί επίσης να περιλαμβανόταν στην περίπτωση των αντρών των Σοδόμων, δεδομένου ότι η αφήγηση δεν τους παρουσιάζει να είναι αναστατωμένοι επειδή έχασαν την όρασή τους, αλλά να συνεχίζουν την προσπάθεια για να βρουν την πόρτα του σπιτιού του Λωτ.—Γε 19:11.

Η τύφλωση καθιστούσε έναν άντρα ακατάλληλο για να υπηρετεί ως ιερέας στο αγιαστήριο του Ιεχωβά. (Λευ 21:17, 18, 21-23) Επίσης, η θυσία τυφλού ζώου δεν γινόταν αποδεκτή από τον Ιεχωβά. (Δευ 15:21· Μαλ 1:8) Αλλά ο νόμος του Ιεχωβά αντανακλούσε στοχαστικό ενδιαφέρον και συμπόνια για τους τυφλούς. Αυτός που έβαζε εμπόδιο στο δρόμο ενός τυφλού ή τον παροδηγούσε ήταν καταραμένος. (Λευ 19:14· Δευ 27:18) Ο δίκαιος υπηρέτης του Θεού ο Ιώβ είπε: «Μάτια γινόμουν για τον τυφλό». (Ιωβ 29:15) Ο ίδιος ο Ιεχωβά δείχνει ότι εν καιρώ θα εξαλείψει την τύφλωση.—Ησ 35:5.

Ενόσω ο Ιησούς Χριστός ήταν στη γη αποκατέστησε θαυματουργικά την όραση πολλών τυφλών. (Ματ 11:5· 15:30, 31· 21:14· Λου 7:21, 22) Όταν ο Ιησούς βρισκόταν κοντά στην Ιεριχώ θεράπευσε τον τυφλό Βαρτίμαιο και το σύντροφό του. (Ματ 20:29-34· Μαρ 10:46-52· Λου 18:35-43) Σε μια άλλη περίπτωση γιάτρεψε δύο τυφλούς μαζί. (Ματ 9:27-31) Μια άλλη φορά πάλι, θεράπευσε έναν δαιμονισμένο που ήταν τυφλός και βουβός. (Ματ 12:22· παράβαλε Λου 11:14.) Η όραση κάποιου άντρα αποκαταστάθηκε βαθμιαία. Ίσως αυτό έγινε για να δοθεί σε εκείνον τον άνθρωπο, που ήταν τόσο συνηθισμένος να ζει στο σκοτάδι, η δυνατότητα να προσαρμοστούν τα μάτια του στο λαμπρό φως του ήλιου. (Μαρ 8:22-26) Ένας άλλος τυφλός εκ γενετής, όταν αποκαταστάθηκε η όρασή του, πίστεψε στον Ιησού. (Ιωα 9:1, 35-38) Στις δύο τελευταίες περιπτώσεις ο Ιησούς χρησιμοποίησε σάλιο ή σάλιο ανακατεμένο με χώμα, αλλά αυτή η υποτιθέμενη ομοιότητα με λαϊκά γιατροσόφια δεν μειώνει τη θαυματουργική πλευρά των θεραπειών. Στον άνθρωπο που ήταν τυφλός εκ γενετής ειπώθηκε να πάει να πλυθεί στη Δεξαμενή του Σιλωάμ προτού βρει την όρασή του. (Ιωα 9:7) Αυτό αναμφίβολα αποτελούσε δοκιμή της πίστης του, όπως ακριβώς απαιτήθηκε από τον Νεεμάν να λουστεί στον Ιορδάνη Ποταμό προτού απαλλαχτεί από τη λέπρα του.—2Βα 5:10-14.

Μεταφορικές Χρήσεις. Πολλές φορές η εικόνα ενός τυφλού που ψηλαφεί χρησιμοποιείται ως παράδειγμα απελπιστικής κατάστασης. (Δευ 28:29· Θρ 4:14· Ησ 59:10· Σοφ 1:17· Λου 6:39) Οι Ιεβουσαίοι ήταν τόσο βέβαιοι ότι το οχυρό τους ήταν απόρθητο ώστε ενέπαιζαν τον Δαβίδ, λέγοντας ότι οι ανίσχυροι τυφλοί τους, αν και αδύναμοι, μπορούσαν να υπερασπίσουν το φρούριο της Σιών ώστε να μην πέσει στα χέρια του Ισραήλ.—2Σα 5:6, 8.

Η κακοδικία λόγω διαφθοράς των κριτών συμβολιζόταν από την τύφλωση, ο δε Νόμος περιέχει πολλές παραινέσεις εναντίον της δωροδοκίας, των δώρων ή της προκατάληψης, καθόσον αυτά τα πράγματα μπορούν να τυφλώσουν τον κριτή και να παρεμποδίσουν την αμερόληπτη απόδοση δικαιοσύνης. «Η δωροδοκία τυφλώνει ανθρώπους που βλέπουν καθαρά». (Εξ 23:8) «Η δωροδοκία τυφλώνει τα μάτια των σοφών». (Δευ 16:19) Όσο ευθύς και διορατικός και αν είναι ο κριτής, μπορεί να επηρεαστεί, συνειδητά ή μη, από το δώρο που ίσως του κάνουν οι εμπλεκόμενοι στην υπόθεση. Ο νόμος του Θεού δείχνει με βαθυστόχαστο τρόπο ότι δεν τυφλώνει μόνο το δώρο αλλά και το συναίσθημα, εφόσον δηλώνει: «Δεν πρέπει να συμπεριφερθείς στον ασήμαντο με προσωποληψία και δεν πρέπει να προτιμήσεις το πρόσωπο κάποιου σπουδαίου». (Λευ 19:15) Έτσι λοιπόν, ο κριτής δεν έπρεπε να εκφέρει ετυμηγορία εναντίον των πλουσίων μόνο και μόνο επειδή ήταν πλούσιοι, υποκινούμενος από συναισθηματισμό ή από την επιθυμία να είναι δημοφιλής στο πλήθος.—Εξ 23:2, 3.

Πνευματική Τύφλωση. Η Αγία Γραφή προσδίδει πολύ μεγαλύτερη σπουδαιότητα στην πνευματική όραση από ό,τι στη φυσική. Επ’ ευκαιρία της θεραπείας του εκ γενετής τυφλού, ο Ιησούς τόνισε ότι οι Φαρισαίοι ήταν αξιόμεμπτοι επειδή ισχυρίζονταν πως ήταν αυτοί που είχαν πνευματική όραση και αρνούνταν εσκεμμένα να εγκαταλείψουν την τυφλότητά τους. Έμοιαζαν με εκείνους που αγαπούσαν το σκοτάδι μάλλον παρά το φως. (Ιωα 9:39-41· 3:19, 20) Ο απόστολος Παύλος είπε στα μέλη της εκκλησίας της Εφέσου ότι τα μάτια της καρδιάς τους είχαν διαφωτιστεί. (Εφ 1:16, 18) Ο Ιησούς τονίζει πως όσοι πρεσβεύουν ότι είναι Χριστιανοί αλλά δεν έχουν συναίσθηση της πνευματικής τους ανάγκης είναι τυφλοί και γυμνοί, και δεν διακρίνουν πόσο αξιολύπητοι είναι καθώς ψηλαφούν στα τυφλά. (Απ 3:17) Όπως η παρατεταμένη παραμονή στο σκοτάδι προκαλεί τύφλωση στα φυσικά μάτια, έτσι και ο Χριστιανός που μισεί τον αδελφό του, σύμφωνα με την επισήμανση του αποστόλου Ιωάννη, περπατάει άσκοπα σε σκοτάδι που τυφλώνει (1Ιω 2:11), ο δε Πέτρος προειδοποιεί ότι όποιος δεν καλλιεργεί τους Χριστιανικούς καρπούς—ο μεγαλύτερος των οποίων είναι η αγάπη—είναι «τυφλός, κλείνοντας τα μάτια του στο φως». (2Πε 1:5-9) Πηγή αυτού του σκοταδιού και αυτής της πνευματικής τύφλωσης είναι ο Σατανάς ο Διάβολος που, ενώ μετασχηματίζεται σε άγγελο φωτός, στην ουσία είναι «ο θεός αυτού του συστήματος πραγμάτων» και ο θεός του σκοταδιού ο οποίος έχει τυφλώσει τις διάνοιες των απίστων, ώστε να μη διακρίνουν τα καλά νέα σχετικά με τον Χριστό.—Λου 22:53· 2Κο 4:4· 11:14, 15.