Χορός — ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ της Σκοπιάς

ΧΟΡΟΣ

Ρυθμικές σωματικές κινήσεις που εκτελούνται συνήθως με τη συνοδεία μουσικής και μπορεί να κυμαίνονται από αργές ως φρενήρεις. Ο χορός αποτελεί εξωτερίκευση των συναισθημάτων και της διάθεσης—συνήθως της χαράς και της έκστασης, σπανίως δε του μίσους και της εκδίκησης (όπως συμβαίνει στους πολεμικούς χορούς). Οι συναισθηματικές αποχρώσεις και τα αισθήματα που εκφράζονται με το χορό τονίζονται με στολές κατάλληλου χρώματος ή συμβολικά στολίδια.

Η τέχνη του χορού έχει πανάρχαιες ρίζες, χρησιμοποιείται δε από αρχαιοτάτων χρόνων σχεδόν από όλες τις φυλές ως μέσο έκφρασης των συναισθημάτων, ιδιαίτερα στα πλαίσια της λατρείας. Στις Εβραϊκές Γραφές υπάρχουν αρκετές εκφράσεις που μεταφράζονται «χορός», «κυκλικοί χοροί», «χορεύω» και «χοροπηδώ». Το εβραϊκό ρήμα χουλ, το οποίο βασικά σημαίνει «στροβιλίζομαι· στρέφομαι», αποδίδεται επίσης «χορεύω». (Κρ 21:21· παράβαλε Ιερ 30:23· Θρ 4:6.) Από αυτό το ρήμα παράγονται δύο ουσιαστικά που σημαίνουν «χορός· κυκλικός χορός», συγκεκριμένα οι λέξεις μαχώλ (Ιερ 31:4· Ψλ 150:4) και μεχολάχ.—Ασμ 6:13· Κρ 21:21.

Επινίκιοι και Εορταστικοί Χοροί. Όταν οι Ισραηλίτες είδαν με τα μάτια τους πώς ο Ιεχωβά κατέδειξε τη δύναμή του καταστρέφοντας τους Αιγυπτίους, πράγμα που ενίσχυσε την πίστη τους, εξέφρασαν τον εγκάρδιο αίνο και τις ευχαριστίες τους προς αυτόν με χορούς. Έτσι λοιπόν, καθώς οι άντρες άρχισαν να ψάλλουν μαζί με τον Μωυσή έναν επινίκιο ύμνο, η Μαριάμ μπήκε επικεφαλής των γυναικών, οι οποίες άρχισαν να χορεύουν με τη συνοδεία μουσικής από ντέφια. (Εξ 15:1, 20, 21) Ένας άλλος επινίκιος χορός που υποκινήθηκε από βαθιά θρησκευτικά αισθήματα υπήρξε ο χορός της κόρης του Ιεφθάε, η οποία βγήκε έξω για να αινέσει μαζί με τον πατέρα της τον Ιεχωβά επειδή είχε δώσει στο χέρι του τους Αμμωνίτες. (Κρ 11:34) Οι Ισραηλίτισσες, χορεύοντας στο μουσικό τόνο που έδιναν τα λαούτα και τα ντέφια, καλωσόρισαν τον Σαούλ και τον Δαβίδ κατά την επιστροφή τους, μετά τη νίκη του Ιεχωβά εναντίον των Φιλισταίων. (1Σα 18:6, 7· 21:11· 29:5) Ο χορός αποτελούσε στοιχείο ορισμένων ετήσιων γιορτών που τηρούνταν στα πλαίσια της λατρείας του Ιεχωβά. (Κρ 21:19-21, 23) Οι Ψαλμοί, επίσης, επιδοκιμάζουν το χορό ως μέσο απόδοσης τιμής και αίνου στον Ιεχωβά. «Αινείτε τον Γιαχ! . . . Ας αινούν το όνομά του με χορό. Με ντέφι και άρπα ας αναπέμπουν μελωδία σε αυτόν». «Αινείτε τον με ντέφι και κυκλικό χορό».—Ψλ 149:1, 3· 150:4.

Όταν τελικά η κιβωτός της διαθήκης έφτασε στην Ιερουσαλήμ, αυτό ήταν εξαιρετικό γεγονός, ιδιαίτερα για τον Βασιλιά Δαβίδ, ο οποίος εξέφρασε τα συναισθήματά του με έναν ζωηρότατο χορό. “Και ο Δαβίδ χόρευε ενώπιον του Ιεχωβά με όλη του τη δύναμη, . . . πηδώντας και χορεύοντας ενώπιον του Ιεχωβά”. (2Σα 6:14-17) Στην παράλληλη αφήγηση λέγεται ότι ο Δαβίδ “χοροπηδούσε”.—1Χρ 15:29.

Ο χορός είχε θρησκευτική σημασία και για τους ανθρώπους των ειδωλολατρικών εθνών. Οι πομπές της αρχαίας Βαβυλώνας και άλλων εθνών είχαν συνήθως θρησκευτικό χαρακτήρα, και πολλές φορές περιλαμβάνονταν σε αυτές τις εκδηλώσεις πομπικοί χοροί. Οι χοροί στην αρχαία Ελλάδα αναπαριστούσαν συνήθως μύθους σχετικούς με τους θεούς των Ελλήνων, οι οποίοι απεικονίζονταν να χορεύουν και οι ίδιοι. Οι χοροί γονιμότητας αποσκοπούσαν στο να διεγείρουν τα σεξουαλικά πάθη τόσο των χορευτών όσο και των θεατών. Οι Χαναναίοι εκτελούσαν κυκλικούς χορούς γύρω από τα είδωλα και τους ιερούς στύλους τους τιμώντας τις γονιμοποιές δυνάμεις της φύσης. Η λατρεία του Βάαλ ήταν συνυφασμένη με άγριους, ξέφρενους χορούς. Στην εποχή του Ηλία έλαβε χώρα μια τέτοια εκδήλωση από τους ιερείς του Βάαλ οι οποίοι, στη διάρκεια του δαιμονικού χορού τους, αυτοτραυματίζονταν με μαχαίρια καθώς «παρέπαιαν γύρω» από το θυσιαστήριο. (1Βα 18:26-29) Άλλες μεταφράσεις λένε ότι «χόρευαν παραπαίοντας» (AT), «χόρευαν χωλαίνοντας» (JP) ή «χόρευαν τρεκλίζοντας» (JB). Όταν οι Ισραηλίτες έφτιαξαν το χρυσό μοσχάρι, εκτέλεσαν και αυτοί κάποιου είδους ειδωλολατρικό χορό μπροστά στο είδωλό τους, επισύροντας την καταδίκη του Ιεχωβά.—Εξ 32:6, 17-19.

Άλλες Βιβλικές Αναφορές στο Χορό. Στον Ισραήλ, οι χοροί ήταν ως επί το πλείστον ομαδικοί και εκτελούνταν κυρίως από γυναίκες. Οι άντρες, όταν συμμετείχαν, χόρευαν χωριστά—δεν φαίνεται να χόρευαν τα δύο φύλα μαζί. Υπήρχαν πομπικοί και κυκλικοί χοροί (Κρ 21:21· 2Σα 6:14-16), αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι έμοιαζαν με τους πομπικούς ή τους κυκλικούς χορούς των ειδωλολατρών. Τα σημαντικά πράγματα που πρέπει να λάβει κάποιος υπόψη και να συγκρίνει για να καθορίσει κατά πόσον μοιάζουν ορισμένα χορευτικά μοτίβα είναι τα κίνητρα και οι στόχοι των συγκεκριμένων χορών, ο δηλωμένος σκοπός τους, οι χορευτικές κινήσεις των σωμάτων και τα μηνύματα που μεταδίδουν αυτές στους θεατές.

Στις Χριστιανικές Ελληνικές Γραφές η λέξη ὀρχέομαι μεταφράζεται «χορεύω». Σύμφωνα με τον Γ. Ε. Βάιν, «πιθανόν αρχικά να σήμαινε “υψώνω, παραδείγματος χάρη τα πόδια”· επομένως, “αναπηδώ ρυθμικά”». (Ερμηνευτικό Λεξικό των Λέξεων της Καινής Διαθήκης [An Expository Dictionary of New Testament Words], 1962, Τόμ. 1, σ. 266) Στον Ηρώδη άρεσε τόσο πολύ ο χορός της Σαλώμης στη γιορτή των γενεθλίων του ώστε ικανοποίησε το αίτημά της και διέταξε να αποκεφαλίσουν τον Ιωάννη τον Βαφτιστή. (Ματ 14:6-11· Μαρ 6:21-28· βλέπε ΣΑΛΩΜΗ Αρ. 2.) Ο Ιησούς Χριστός παρομοίασε τη γενιά του με τα μικρά παιδιά τα οποία παρατηρούσε να παίζουν και να χορεύουν στην αγορά. (Ματ 11:16-19· Λου 7:31-35) Ωστόσο, στην παραβολή του Ιησού για τον άσωτο γιο, το πρωτότυπο ελληνικό κείμενο χρησιμοποιεί μια διαφορετική λέξη, τη λέξη χορός. Η λέξη αυτή αναφέρεται σε μια ομάδα χορευτών, προφανώς σε ένα χορευτικό συγκρότημα το οποίο μίσθωναν για ψυχαγωγικούς λόγους σε τέτοιες εορταστικές περιστάσεις.—Λου 15:25.