ΛΟΥΚΑΣ

(Λουκάς).

Γιατρός και πιστός σύντροφος του αποστόλου Παύλου. Υπήρξε ο συγγραφέας του Ευαγγελίου του Λουκά και των Πράξεων των Αποστόλων. Το ότι ο Λουκάς ήταν μορφωμένος γίνεται φανερό από τα συγγράμματά του. Επίσης, η ιατρική του ιδιότητα διακρίνεται από τους ιατρικούς όρους που χρησιμοποιεί.—Λου 4:38· Πρ 28:8.

Ο Λουκάς δεν χαρακτήρισε τον εαυτό του αυτόπτη μάρτυρα των γεγονότων της ζωής του Χριστού που καταγράφονται στην αφήγηση του Ευαγγελίου του. (Λου 1:2) Άρα, φαίνεται ότι έγινε πιστός κάποια στιγμή μετά την Πεντηκοστή του 33 Κ.Χ.

Στο βιβλίο των Πράξεων γίνεται έμμεση αναφορά στον Λουκά με τη χρήση πρώτου πληθυντικού προσώπου. (Πρ 16:10-17· 20:5–21:18· 27:1–28:16) Βρισκόταν μαζί με τον Παύλο στην Τρωάδα κατά τη δεύτερη ιεραποστολική περιοδεία του αποστόλου και τον συνόδευσε από εκεί στους Φιλίππους, όπου μπορεί να παρέμεινε μέχρι την επιστροφή του Παύλου κατά το τρίτο ιεραποστολικό ταξίδι του. Ο Λουκάς συνόδευσε τον Παύλο στην Ιουδαία όταν τελείωσε εκείνη η ιεραποστολική περιοδεία (Πρ 21:7, 8, 15) και, ενόσω ο απόστολος ήταν φυλακισμένος επί δύο σχεδόν χρόνια στην Καισάρεια, ο Λουκάς πιθανότατα έγραψε εκεί την αφήγηση του Ευαγγελίου του (περ. 56-58 Κ.Χ.). Ταξίδεψε μαζί με τον Παύλο στη Ρώμη όπου μεταφέρθηκε εκείνος για να δικαστεί. (Πρ 27:1· 28:16) Εφόσον το βιβλίο των Πράξεων καλύπτει γεγονότα που διαδραματίστηκαν από το 33 Κ.Χ. μέχρι και τα δύο χρόνια της φυλάκισης του Παύλου στη Ρώμη, αλλά δεν μνημονεύει το αποτέλεσμα της προσφυγής του Παύλου στον Καίσαρα, πιθανόν ο Λουκάς να ολοκλήρωσε εκεί το βιβλίο των Πράξεων γύρω στο 61 Κ.Χ.

Ο Λουκάς έστειλε μαζί με τον Παύλο τους χαιρετισμούς του στους Χριστιανούς των Κολοσσών όταν ο Παύλος έγραψε σε αυτούς την επιστολή του από τη Ρώμη (περ. 60-61 Κ.Χ.), στην οποία τον αποκάλεσε “αγαπητό γιατρό”. (Κολ 4:14) Γράφοντας στον Φιλήμονα από τη Ρώμη (περ. 60-61 Κ.Χ.), ο Παύλος περιέλαβε τους χαιρετισμούς του Λουκά, χαρακτηρίζοντάς τον ως έναν από τους «συνεργάτες» του. (Φλμ 24) Το ότι ο Λουκάς παρέμεινε κοντά στον Παύλο και βρισκόταν μαζί του λίγο πριν από το μαρτυρικό θάνατο του αποστόλου γίνεται φανερό από το σχόλιο του Παύλου: «Ο Λουκάς μόνο είναι μαζί μου».—2Τι 4:11.

Ορισμένοι υποστηρίζουν ότι ο Λουκάς ήταν Εθνικός, βασίζοντας τον ισχυρισμό τους κυρίως στα εδάφια Κολοσσαείς 4:11, 14. Επειδή ο Παύλος ανέφερε πρώτα «τους περιτμημένους» (Κολ 4:11) ενώ τον Λουκά τον μνημόνευσε έπειτα (Κολ 4:14), συμπεραίνουν συνεκδοχικά ότι ο Λουκάς δεν ήταν από τους περιτμημένους και επομένως δεν ήταν Ιουδαίος. Αλλά αυτό δεν αποτελεί με κανέναν τρόπο καθοριστικό στοιχείο. Τα εδάφια Ρωμαίους 3:1, 2 δηλώνουν ότι ο Θεός εμπιστεύτηκε τους εμπνευσμένους λόγους του στους Ιουδαίους και ο Λουκάς είναι ένας από εκείνους στους οποίους εμπιστεύτηκε αυτούς τους εμπνευσμένους λόγους.

Παρόμοια, οι Γραφές δεν παρέχουν καμιά βάση για ταύτιση του Λουκά με τον Λούκιο που αναφέρεται στο εδάφιο Πράξεις 13:1 ή με τον ομώνυμο “συγγενή” του Παύλου για τον οποίο γίνεται λόγος στο εδάφιο Ρωμαίους 16:21.