ΣΤΡΟΥΘΟΚΑΜΗΛΟΣ

[εβρ., μπαθ χαϊγια‛ανάχ· ρενανίμ (πληθυντικός)].

Η πρώτη από αυτές τις εβραϊκές ονομασίες θεωρείται ότι σημαίνει είτε «κόρη του άπληστου» είτε «κόρη του άγονου εδάφους», όροι που μπορούν να εφαρμοστούν εύστοχα στη στρουθοκάμηλο. Η δεύτερη ονομασία, η οποία θεωρείται ότι υποδηλώνει ένα «πουλί που βγάζει διαπεραστικές κραυγές», ταιριάζει και αυτή στη στρουθοκάμηλο, της οποίας η κραυγή περιγράφεται ως «βραχνή, πένθιμη κραυγή που έχει παρομοιαστεί με το βρυχηθμό του λιονταριού».—Οι Σειρές του Σμιθσόνειου Ινστιτούτου (The Smithsonian Series), 1944, Τόμ. 9, σ. 105· παράβαλε Μιχ 1:8.

Η στρουθοκάμηλος (στρουθίων η κάμηλος [Struthio camelus]) είναι το μεγαλύτερο γνωστό ζωντανό πουλί, με ύψος που ενίοτε ξεπερνάει τα 2 μ. ως το πάνω μέρος του κεφαλιού και βάρος που φτάνει τα 140 κιλά. Το κεφάλι της είναι σχετικά μικρό και επίπεδο με πολύ μεγάλα μάτια, ο ευλύγιστος λαιμός της έχει μήκος περίπου 1 μ., ενώ, τόσο το κεφάλι όσο και ο λαιμός της είναι άπτερα, όπως και τα ισχυρά της πόδια. Ωστόσο, το φτέρωμα του σώματός της είναι πλούσιο, ενώ τα μακριά, μαλακά πούπουλα των φτερούγων της και της ουράς της θεωρούνταν πολύτιμα τόσο στην αρχαιότητα όσο και σήμερα. Το στιλπνό μαύρο και λευκό φτέρωμα του αρσενικού έρχεται σε αντίθεση με το μουντό γκριζοκάστανο χρώμα του θηλυκού. Από όλα τα πουλιά, η στρουθοκάμηλος είναι το μοναδικό που έχει δύο δάχτυλα σε κάθε πόδι, το ένα δε από αυτά τα δάχτυλα είναι εφοδιασμένο με μια ονυχοειδή οπλή η οποία μετατρέπεται σε επικίνδυνο όπλο όταν αναγκαστεί να αμυνθεί. Ωστόσο, χάρη στο ύψος και στην οξεία όρασή του, αυτό το τεράστιο πουλί συνήθως καταφέρνει να εντοπίζει τους εχθρούς του από μακριά, και τότε απομακρύνεται με προνοητικότητα.

Η στρουθοκάμηλος, μολονότι είναι κυρίως φυτοφάγο πουλί, είναι και σαρκοφάγο, εφόσον τρώει αδιακρίτως φίδια, σαύρες, ακόμη και μικρά πουλιά. Περιλαμβάνεται στον κατάλογο με τα “ακάθαρτα” πουλιά που ήταν απαγορευμένα από το Μωσαϊκό Νόμο. (Λευ 11:13, 16· Δευ 14:12, 15) Η στρουθοκάμηλος, της οποίας το όνομα σημαίνει κατά γράμμα πουλί-καμήλα, αντέχει για μεγάλα διαστήματα χωρίς νερό και γι’ αυτό τα καταφέρνει περίφημα σε απομονωμένους ερημότοπους. Στην Αγία Γραφή αναφέρεται μαζί με τα τσακάλια και παρόμοια πλάσματα ως σύμβολο των ζώων της ερήμου (Ησ 43:20), καθώς επίσης για να απεικονίσει την καταστροφή και την ερήμωση που επήλθε στον Εδώμ και στη Βαβυλώνα. (Ησ 13:21· 34:13· Ιερ 50:39) Όταν ο Ιώβ είχε γίνει αντικείμενο απόρριψης και απέχθειας, και ενώ καθόταν μέσα σε στάχτες κραυγάζοντας πένθιμα, θεώρησε ότι ήταν «αδελφός των τσακαλιών» και «σύντροφος των θυγατέρων της στρουθοκαμήλου».—Ιωβ 30:29.

Αντιδιαστέλλεται με τον Πελαργό. Αργότερα, ο Ιεχωβά Θεός έστρεψε την προσοχή του Ιώβ στη στρουθοκάμηλο, και τα όσα τόνισε περιγράφουν παραστατικά μερικά από τα ασυνήθιστα γνωρίσματα αυτού του πουλιού. (Ιωβ 39:13-18) Σε πλήρη αντιδιαστολή με τους πελαργούς που πετούν ψηλά, αερολισθαίνοντας μεγαλόπρεπα με τις πλατιές, ισχυρές φτερούγες τους, η στρουθοκάμηλος δεν πετάει. Οι φτερούγες της δεν μπορούν να κρατήσουν το βάρος της, και το επίπεδο στέρνο της δεν έχει την «τρόπιδα» που υποστηρίζει τους μυς οι οποίοι είναι απαραίτητοι για την πτήση των ιπτάμενων πουλιών. Τα πούπουλα της στρουθοκαμήλου, αν και ωραία, δεν διαθέτουν καν τα μικροσκοπικά αγκιστροειδή νημάτια που συμπλέκονται και δίνουν στα φτερά των ιπτάμενων πουλιών τη δυνατότητα αντίστασης στον αέρα, πράγμα που καθιστά εφικτή την πτήση.—Ιωβ 39:13.

Και πάλι σε αντιδιαστολή με τον πελαργό, ο οποίος χτίζει τη μεγάλη φωλιά του με σταθερότητα στις κορυφές των δέντρων (Ψλ 104:17), σε κτίρια ή σε ψηλά βράχια, η στρουθοκάμηλος απλώς σκάβει μια ρηχή λακκούβα στο έδαφος και την περιβάλλει με ένα χαμηλό ανάχωμα. Εκεί το θηλυκό γεννάει τα αβγά του, που ζυγίζουν περίπου ενάμισι κιλό το καθένα, και εφόσον η στρουθοκάμηλος είναι συνήθως πολυγαμική (σε αντίθεση με τον πελαργό που φημίζεται για την πιστότητά του σε έναν σύντροφο), μπορεί να τοποθετηθούν στη φωλιά αρκετά αβγά γεννημένα από δύο ή τρία θηλυκά. Η αρσενική στρουθοκάμηλος ζεσταίνει τα αβγά στη φωλιά τη νύχτα και η θηλυκή τα επωάζει την ημέρα, αλλά είναι γνωστό ότι εγκαταλείπει τη φωλιά ορισμένες περιόδους της ημέρας όταν ο ήλιος καίει πολύ. Τότε τα αβγά, μολονότι έχουν πολύ χοντρό κέλυφος, είναι ευπρόσβλητα από τα ζώα ή τους ανθρώπους, που μπορούν να τους προξενήσουν βλάβη ή να τα αρπάξουν.—Ιωβ 39:14, 15.

«Συμπεριφέρεται Σκληρά στους Γιους». Αυτή η δήλωση, δηλαδή ότι η στρουθοκάμηλος «συμπεριφέρεται σκληρά στους γιους της, σαν να μην είναι δικοί της» (Ιωβ 39:16), καθώς και η περικοπή που λέει ότι οι στρουθοκάμηλοι είναι “άσπλαχνες” προς τους νεοσσούς τους (Θρ 4:3) έχουν αντικρουστεί από ορισμένους που ισχυρίζονται ότι οι γονείς στρουθοκάμηλοι ενδιαφέρονται πολύ για τη φροντίδα των μικρών τους. Μολονότι αληθεύει ότι η εβραϊκή λέξη (ρενανίμ) που χρησιμοποιείται στο εδάφιο Ιώβ 39:13 μπορεί, από άποψη γραμματικής, να εφαρμόζεται είτε στην αρσενική είτε στη θηλυκή στρουθοκάμηλο, μερικοί λεξικογράφοι θεωρούν ότι αναφέρεται στο θηλυκό πουλί. Αυτή η άποψη φαίνεται σωστή εφόσον γίνεται συσχετισμός με τα αβγά που γεννάει, προφανώς, το θηλυκό. Αν θεωρήσουμε ότι αυτά τα λόγια εφαρμόζονται στο θηλυκό, αναμφίβολα είναι εύλογη αυτή η ποιητική έκφραση σχετικά με την “ασπλαχνία” του συγκεκριμένου πουλιού εφόσον, μετά την εκκόλαψη των μικρών, το αρσενικό «αναλαμβάνει όλη τη φροντίδα τους ενώ τα θηλυκά συνήθως φεύγουν όλα μαζί». (Όλα τα Πουλιά της Αγίας Γραφής [All the Birds of the Bible], της Άλις Πάρμελι, 1959, σ. 207) Αληθεύει, επίσης, ότι αυτά τα δυνατά πουλιά, τόσο το αρσενικό όσο και το θηλυκό, εγκαταλείπουν γρήγορα τη φωλιά και τα μικρά τους όταν διαισθανθούν κίνδυνο και, μολονότι ίσως κάνουν κινήσεις αντιπερισπασμού για να παρασύρουν τους εχθρούς μακριά από τη φωλιά, αυτή η συμπεριφορά προς τα απροστάτευτα μικρά είναι ούτως ή άλλως “σκληρή”. Μόνο ο προστατευτικός χρωματισμός που έχει δώσει ο Δημιουργός μπορεί να σώσει τους ανυπεράσπιστους και εγκαταλειμμένους νεοσσούς, κάνοντας τα εχθρικά ζώα να μην μπορούν να τους ξεχωρίσουν και να κυνηγούν τους γονείς που έχουν τραπεί σε φυγή. Άρα, η στρουθοκάμηλος μπορεί βάσιμα να ονομαστεί «άσπλαχνη» σε σύγκριση με πολλά άλλα πουλιά, και κυρίως σε αντιδιαστολή με τον πελαργό, του οποίου η στοργική φροντίδα και το συνεχές ενδιαφέρον για τα μικρά του είναι παροιμιώδη.

“Ξεχνάει τη Σοφία”. Η στρουθοκάμηλος λέγεται ότι “ξεχνάει τη σοφία” και “δεν έχει μερίδιο στην κατανόηση”. (Ιωβ 39:17) Σύγχρονοι παρατηρητές το έχουν επιβεβαιώσει αυτό. Οι Άραβες έχουν ένα ρητό που λέει: «Πιο ανόητος από στρουθοκάμηλο». (Τα Βιβλία της Αγίας Γραφής, του Εκδοτικού Οίκου Σοντσίνο [Soncino Books of the Bible], επιμέλεια Α. Κοέν, Λονδίνο, 1946, Ιώβ, σ. 205) Η στρουθοκάμηλος τείνει να τρέχει διαγράφοντας μια μεγάλη καμπύλη, πράγμα που επιτρέπει στους διώκτες της, αν είναι αρκετοί, να την περικυκλώσουν. Αλλά όταν ακολουθεί ευθεία πορεία, τα δυνατά της πόδια τής δίνουν τη δυνατότητα να «γελάει με το άλογο και τον αναβάτη του». (Ιωβ 39:18) Όταν τρέχει, κάνει μεγάλους διασκελισμούς που φτάνουν μέχρι και τα 3,5 μ., και μπορεί να επιτύχει ταχύτητα ακόμη και 70 χλμ./ώ. Οι φτερούγες της, αν και δεν της δίνουν τη δυνατότητα να πετάει, τη βοηθούν ωστόσο να ισορροπεί το βαρύ σώμα της ενόσω τρέχει.

Λέγεται ότι ορισμένα γνωρίσματα της στρουθοκαμήλου εκπλήσσουν τους επιστήμονες, οι οποίοι τείνουν να την κατατάσσουν στα “κατώτερα ή πιο πρωτόγονα” από τα ζωντανά πουλιά. Έχει μια κύστη στην οποία συλλέγεται το ουρικό οξύ, όργανο σύνηθες στα θηλαστικά, αλλά ανύπαρκτο σε οποιαδήποτε άλλη οικογένεια πουλιών. Επίσης, έχει βλεφαρίδες που προστατεύουν τα μάτια της από την άμμο που μεταφέρει ο άνεμος. Άρα, αν και είναι χαμηλής νοημοσύνης, η δυνατή και ταχύτατη στρουθοκάμηλος πιστοποιεί τη σοφία του Δημιουργού της.

Η αραβική στρουθοκάμηλος (Struthio camelus syriacus), που αφθονούσε παλιότερα στην Παλαιστίνη και στην Αραβία, έχει εξαφανιστεί τώρα. Από το 1973, έχει εισαχθεί και πάλι στο Ισραήλ μια συγγενική αφρικανική ποικιλία.