ΘΑΡΣΕΙΣ

(Θαρσείς) [από μια ρίζα που σημαίνει «συντρίβω»].

1. Ένας από τους τέσσερις γιους του Ιαυάν, που γεννήθηκαν μετά τον Κατακλυσμό. (Γε 10:4· 1Χρ 1:7) Συγκαταλέγεται στις 70 κεφαλές οικογενειών από τις οποίες «εξαπλώθηκαν τα έθνη στη γη». (Γε 10:32) Όπως συνέβη και με τους άλλους γιους του Ιαυάν, το όνομα Θαρσείς κατέληξε να προσδιορίζει έναν λαό και μια περιοχή.

2. Απόγονος του Βενιαμίν και γιος του Βαλαάν.—1Χρ 7:6, 10.

3. Ένας από τους εφτά άρχοντες και συμβούλους του Βασιλιά Ασσουήρη που εξέτασαν την περίπτωση της στασιαστικής Βασίλισσας Αστίν.—Εσθ 1:12-15.

4. Περιοχή που κατοικήθηκε αρχικά από τους απογόνους του Θαρσείς, γιου του Ιαυάν και εγγονού του Ιάφεθ. Υπάρχουν κάποιες ενδείξεις που μαρτυρούν προς ποια κατεύθυνση μετανάστευσαν οι απόγονοι του Θαρσείς τους αιώνες μετά τον Κατακλυσμό.

Ο προφήτης Ιωνάς (περ. 844 Π.Κ.Χ.), έχοντας λάβει από τον Ιεχωβά το διορισμό να πάει στη Νινευή της Ασσυρίας, προσπάθησε να ξεφύγει από το διορισμό του πηγαίνοντας στην Ιόππη (Τελ Αβίβ-Γιάφο), ένα λιμάνι της Μεσογείου, και πληρώνοντας τα ναύλα για να ταξιδέψει με «ένα πλοίο που πήγαινε στη Θαρσείς». (Ιων 1:1-3· 4:2) Επομένως, η Θαρσείς προφανώς βρισκόταν εντός ή επί της Μεσογείου σε αντίθετη κατεύθυνση από τη Νινευή, και φαίνεται ότι η πρόσβαση σε αυτήν ήταν πιο εύκολη από τη θάλασσα παρά από τη στεριά. Στα εδάφια Ιεζεκιήλ 27:25, 26 η «καρδιά του πελάγους» αναφέρεται σε συσχετισμό με «τα πλοία της Θαρσείς».—Παράβαλε Ψλ 48:7· Ιων 2:3.

Μια επιγραφή του Ασσύριου Αυτοκράτορα Εσάρ-αδδών (του έβδομου αιώνα Π.Κ.Χ.) περιέχει καυχησιολογίες του Εσάρ-αδδών για τις νίκες του επί της Τύρου και της Αιγύπτου και υποστηρίζει ότι όλοι οι βασιλιάδες των νησιών από την Κύπρο «ως την Ταρσίσι» τού κατέβαλλαν φόρο υποτελείας. (Αρχαία Κείμενα από την Εγγύς Ανατολή [Ancient Near Eastern Texts], επιμέλεια Τζ. Πρίτσαρντ, 1974, σ. 290) Εφόσον η Κύπρος βρίσκεται στην ανατολική Μεσόγειο, αυτή η μνεία θα μπορούσε επίσης να υποδηλώνει μια τοποθεσία στη δυτική Μεσόγειο. Μερικοί λόγιοι ταυτίζουν τη Θαρσείς με τη Σαρδηνία, ένα νησί στη δυτική Μεσόγειο.

Ενδεχομένως Ταυτίζεται με την Ισπανία. Οι περισσότεροι λόγιοι συνδέουν τη Θαρσείς με την Ισπανία, ορμώμενοι από αρχαίες αναφορές για μια τοποθεσία ή περιοχή της Ισπανίας που οι Έλληνες και οι Ρωμαίοι συγγραφείς ονόμαζαν Ταρτησσό. Παρότι ο Έλληνας γεωγράφος Στράβων (του πρώτου αιώνα Π.Κ.Χ.) ανέφερε την ύπαρξη μιας πόλης με το όνομα Ταρτησσός στην περιοχή γύρω από τον ποταμό Γκουανταλκιβίρ στην Ανδαλουσία (Γεωγραφικά, Γ΄, II, 11), φαίνεται ότι το όνομα Ταρτησσίς εφαρμοζόταν γενικά στο νότιο τμήμα της Ιβηρικής Χερσονήσου.

Πολλά εγκυκλοπαιδικά συγγράμματα τονίζουν ιδιαίτερα την αποίκιση των ισπανικών ακτών από τους Φοίνικες και αναφέρουν την Ταρτησσό ως φοινικική αποικία, αλλά δεν φαίνεται να υπάρχει στερεή βάση για μια τέτοια θεωρία. Ως εκ τούτου, η Εγκυκλοπαίδεια Μπριτάνικα ([Encyclopædia Britannica] 1959, Τόμ. 21, σ. 114) δηλώνει: «Ούτε οι Φοίνικες ούτε οι Καρχηδόνιοι άφησαν μόνιμα σημάδια στη χώρα, ενώ οι Έλληνες άσκησαν βαθιά επίδραση σε αυτήν. Πλοία από την Τύρο και τη Σιδώνα ίσως έκαναν εμπόριο πέρα από τα στενά και μέσα στο Κάδιξ από τον 9ο κιόλας αιώνα π.Χ. Ωστόσο, η σύγχρονη αρχαιολογία, η οποία έχει εντοπίσει και ανασκάψει ελληνικές, ιβηρικές και ρωμαϊκές πόλεις, δεν έχει φέρει στην επιφάνεια ούτε έναν φοινικικό οικισμό, ούτε έχει βρει σημαντικά υπολείμματα φοινικικού πολιτισμού πέρα από μερικά απομεινάρια στολιδιών, κοσμημάτων και παρόμοιων αντικειμένων που χρησιμοποιούνταν στις εμπορικές συναλλαγές. Το συμπέρασμα είναι σαφές: εκτός ίσως από το Κάδιξ, οι Φοίνικες δεν έχτισαν πόλεις αλλά είχαν μόνο εμπορικούς σταθμούς και σημεία ελλιμενισμού». Η ιστορία δείχνει επίσης πως, όταν οι Φοίνικες και οι Έλληνες άρχισαν να κάνουν εμπόριο με την Ισπανία, η χώρα κατοικούνταν ήδη και οι ντόπιοι κάτοικοι προμήθευαν το ασήμι, το σίδερο, τον κασσίτερο και το μόλυβδο που ήθελαν οι έμποροι.

Φαίνεται, λοιπόν, πως υπάρχουν βάσιμοι λόγοι να πιστεύουμε ότι κάποιοι απόγονοι του Ιαυάν (Ίωνες) μέσω του γιου του τού Θαρσείς τελικά εξαπλώθηκαν και επικράτησαν στην Ιβηρική Χερσόνησο. Αυτή η εκδοχή για τη Θαρσείς τουλάχιστον εναρμονίζεται ικανοποιητικά με τις άλλες Βιβλικές αναφορές.

Εμπορικές Σχέσεις με τον Σολομώντα. Το εμπόριο των Φοινίκων με τη Θαρσείς επιβεβαιώνεται καθαρά από το υπόμνημα της εποχής του Βασιλιά Σολομώντα (περίπου 13 αιώνες μετά τον Κατακλυσμό), όταν το έθνος του Ισραήλ άρχισε να ασχολείται και με το θαλάσσιο εμπόριο. Ο Σολομών είχε έναν στόλο πλοίων στην περιοχή της Ερυθράς Θάλασσας, επανδρωμένο εν μέρει από έμπειρους ναυτικούς τους οποίους του είχε παραχωρήσει ο Φοίνικας βασιλιάς της Τύρου ο Χιράμ. Ο στόλος αυτός έκανε εμπόριο κυρίως με τη γη του Οφείρ που διέθετε άφθονο χρυσάφι. (1Βα 9:26-28) Στη συνέχεια γίνεται μνεία για έναν «στόλο από πλοία της Θαρσείς» τον οποίο είχε ο Σολομών στη θάλασσα «μαζί με το στόλο του Χιράμ», και αυτά τα πλοία αναφέρεται ότι έκαναν ταξίδια μία φορά κάθε τρία χρόνια για να εισάγουν χρυσάφι, ασήμι, ελεφαντόδοντο, πιθήκους και παγώνια. (1Βα 10:22) Πιστεύεται γενικά ότι με την πάροδο του χρόνου ο όρος «πλοία της Θαρσείς» κατέληξε να αντιπροσωπεύει έναν τύπο πλοίου, δηλαδή, όπως εξηγεί κάποιο λεξικό: «μεγάλα, ποντοπόρα πλοία, κατάλληλα να ταξιδεύουν στη Θαρσείς». (Εβραϊκό και Αγγλικό Λεξικό της Παλαιάς Διαθήκης [A Hebrew and English Lexicon of the Old Testament], των Μπράουν, Ντράιβερ και Μπριγκς, 1980, σ. 1077) Ανάλογα, ο όρος Ίντιαμαν προήλθε αρχικά από την ονομασία των μεγάλων βρετανικών πλοίων που έκαναν εμπόριο με την Ινδία και κατέληξε να χρησιμοποιείται για πλοία εκείνου του τύπου, ανεξάρτητα από την προέλευση ή τον προορισμό τους. Γι’ αυτό, το εδάφιο 1 Βασιλέων 22:48 δείχνει ότι ο Βασιλιάς Ιωσαφάτ (936-911 Π.Κ.Χ.) «έφτιαξε πλοία της Θαρσείς για να πάνε στο Οφείρ για χρυσάφι».

Ωστόσο, το υπόμνημα του Δεύτερου Χρονικών δηλώνει ότι τα πλοία του Σολομώντα τα οποία χρησιμοποιούνταν σε εκείνα τα ταξίδια που γίνονταν μία φορά κάθε τρία χρόνια «πήγαιναν στη Θαρσείς» (2Χρ 9:21), καθώς και ότι τα πλοία του Ιωσαφάτ «θα πήγαιναν στη Θαρσείς», όπως είχε σχεδιαστεί, και όταν ναυάγησαν «δεν τους απέμεινε δύναμη να πάνε στη Θαρσείς». (2Χρ 20:36, 37) Αυτό υποδηλώνει ότι τα ισραηλιτικά «πλοία της Θαρσείς» δεν έπιαναν λιμάνι μόνο στο Οφείρ, αλλά έπλεαν επίσης στα νερά της Μεσογείου. Αυτό, φυσικά, θέτει ένα πρόβλημα, εφόσον το σημείο καθέλκυσης μερικών τουλάχιστον από αυτά τα σκάφη φαίνεται πως ήταν η Εσιών-γεβέρ στον Κόλπο της Άκαμπα. (1Βα 9:26) Για να φτάσουν τα πλοία στη Μεσόγειο, θα έπρεπε είτε να διασχίσουν ένα κανάλι που θα τους οδηγούσε από την Ερυθρά Θάλασσα στον ποταμό Νείλο και κατόπιν στη Μεσόγειο είτε να περιπλεύσουν την ήπειρο της Αφρικής. Αν και δεν υπάρχει τρόπος να μάθουμε τώρα λεπτομέρειες για τις οδούς ναυσιπλοΐας (περιλαμβανομένων και των καναλιών) που υπήρχαν ή χρησιμοποιούνταν την εποχή του Σολομώντα και του Ιωσαφάτ, δεν χρειάζεται να θεωρούμε και ακατόρθωτα τα καταγραμμένα ναυτικά τους εγχειρήματα.

Στις Προφητείες. Η Θαρσείς φαίνεται ότι αποτελούσε μεγάλη αγορά για την εμπορική πόλη της Τύρου—για κάποια περίοδο της ιστορίας της πιθανόν να υπήρξε η πηγή από όπου αποκόμισε τεράστια πλούτη. Από τους αρχαίους χρόνους η Ισπανία είχε ορυχεία όπου γινόταν εξόρυξη των πλούσιων κοιτασμάτων ασημιού, σιδήρου, κασσίτερου και άλλων μετάλλων που υπήρχαν εκεί. (Παράβαλε Ιερ 10:9· Ιεζ 27:3, 12.) Έτσι λοιπόν, η προφητική εξαγγελία του Ησαΐα για την πτώση της Τύρου παρουσιάζει τα πλοία της Θαρσείς να “θρηνούν γοερά” όταν φτάνουν στην Κιττίμ (την Κύπρο, η οποία πιθανώς ήταν το τελευταίο λιμάνι που έπιαναν στο ταξίδι τους προς τα ανατολικά) και πληροφορούνται ότι το εύπορο λιμάνι της Τύρου λεηλατήθηκε.—Ησ 23:1, 10, 14.

Άλλες προφητείες προλέγουν ότι ο Θεός θα έστελνε μερικούς από το λαό του στη Θαρσείς για να διακηρύξουν εκεί τη δόξα του (Ησ 66:19) και ότι «πλοία της Θαρσείς» θα έφερναν τους γιους της Σιών από μακριά. (Ησ 60:9) «Οι βασιλιάδες της Θαρσείς και των νησιών» πρόκειται να πληρώσουν φόρο υποτελείας στο βασιλιά που έχει διορίσει ο Ιεχωβά. (Ψλ 72:10) Από την άλλη μεριά, στο εδάφιο Ιεζεκιήλ 38:13 «οι έμποροι της Θαρσείς» μαζί με άλλους εμπορικούς λαούς παρουσιάζονται να εκφράζουν ιδιοτελές ενδιαφέρον για την πρόθεση που έχει ο Γωγ του Μαγώγ να λεηλατήσει τους επανασυναγμένους του Ιεχωβά. Εφόσον μνημονεύονται μαζί με άλλα πράγματα που συμβολίζουν αυτοεξύψωση, υπερηφάνεια και έπαρση, τα πλοία της Θαρσείς πρόκειται να υποβιβαστούν, και μόνο ο Ιεχωβά θα εξυψωθεί την «ημέρα του Ιεχωβά των στρατευμάτων».—Ησ 2:11-16.