ΤΥΡΟΣ

[Βράχος].

Το κυριότερο λιμάνι της Φοινίκης. Ταυτίζεται με τη σημερινή Σουρ που βρίσκεται περίπου 50 χλμ. Β του Όρους Κάρμηλος και 35 χλμ. ΝΝΔ της Σιδώνας. (ΕΙΚΟΝΑ, Τόμ. 2, σ. 531) Η Τύρος ήταν αρχαία πόλη (Ησ 23:1, 7), αλλά δεν είναι γνωστό πότε ακριβώς ιδρύθηκε ως αποικία από τους Σιδωνίους. Μνημονεύεται πρώτη φορά μετά την κατάκτηση της Υποσχεμένης Γης γύρω στο 1467 Π.Κ.Χ. Τότε ήταν οχυρωμένη πόλη. Αυτή η μνεία της Τύρου γίνεται σε συσχετισμό με τα όρια της περιοχής που θα κατείχε η φυλή του Ασήρ. Εξαρχής, και καθ’ όλη τη διάρκεια της ιστορίας της, η Τύρος προφανώς παρέμεινε εκτός των συνόρων του Ισραήλ ως ανεξάρτητο γειτονικό κράτος.—Ιη 19:24, 29· 2Σα 24:7.

Κατά περιόδους οι σχέσεις μεταξύ της Τύρου και του Ισραήλ ήταν φιλικές, ιδίως στη διάρκεια της βασιλείας του Δαβίδ και του Σολομώντα. Επιδέξιοι Τύριοι τεχνίτες συμμετείχαν στην οικοδόμηση του βασιλικού ανακτόρου του Δαβίδ με ξύλα κέδρου που είχε στείλει ο Χιράμ, ο βασιλιάς της Τύρου. (2Σα 5:11· 1Χρ 14:1) Επίσης, οι Τύριοι προμήθευσαν στον Δαβίδ κέδρους που χρησιμοποιήθηκαν αργότερα στην κατασκευή του ναού.—1Χρ 22:1-4.

Μετά το θάνατο του Δαβίδ, ο Βασιλιάς Χιράμ της Τύρου παρείχε στον Σολομώντα υλικά και βοήθεια για την ανέγερση του ναού και άλλων κυβερνητικών κτιρίων. (1Βα 5:1-10· 7:1-8· 2Χρ 2:3-14) Ο γιος ενός Τύριου χαλκουργού, κατά το ήμισυ Ισραηλίτης και επιδέξιος τεχνίτης και ο ίδιος, χρησιμοποιήθηκε για την οικοδόμηση του ναού. (1Βα 7:13, 14· 2Χρ 2:13, 14) Για τη βοήθεια που πρόσφεραν οι Τύριοι πληρώνονταν με σιτάρι, κριθάρι, λάδι και κρασί. (1Βα 5:11, 12· 2Χρ 2:15) Επιπρόσθετα, ο Σολομών έδωσε στο βασιλιά της Τύρου 20 πόλεις, αν και ο Τύριος μονάρχης δεν ευχαριστήθηκε ιδιαίτερα με το δώρο.—1Βα 9:10-13.

Με τον καιρό, η Τύρος έγινε μια από τις μεγάλες θαλάσσιες δυνάμεις του αρχαίου κόσμου, και οι ναυτικοί της καθώς και ο εμπορικός της στόλος, ο οποίος αποτελούνταν από πλοία της «Θαρσείς», φημίζονταν για τα μακρινά ταξίδια που επιχειρούσαν. Ο Σολομών και ο βασιλιάς της Τύρου συνεργάστηκαν σε ένα κοινό ναυτικό εγχείρημα το οποίο αποσκοπούσε στην εισαγωγή πολύτιμων αγαθών, περιλαμβανομένου και χρυσού από το Οφείρ.—1Βα 9:26-28· 10:11, 22· 2Χρ 9:21.

Σε όλες τις επαφές που είχαν οι Τύριοι με τον Ισραήλ, δεν υπάρχει ένδειξη ότι ως λαός ενδιαφέρονταν για τη λατρεία του Ιεχωβά. Η σχέση τους ήταν κατά κύριο λόγο εμπορική. Φυλετικά ήταν Χαναναίοι και η θρησκεία τους περιλάμβανε μια μορφή λατρείας του Βάαλ. Οι κυριότερες θεότητές τους ήταν ο Μελκάρτ και η Αστάρτη (Αστορέθ). Όταν ήταν βασιλιάς των Σιδωνίων (περιλαμβανομένης και της Τύρου) ο Εθβάαλ, η κόρη του η Ιεζάβελ παντρεύτηκε τον Αχαάβ, το βασιλιά του βόρειου βασιλείου του Ισραήλ. Η Ιεζάβελ ήταν διαβόητη για την επιμονή με την οποία προσπάθησε να εξαλείψει τη λατρεία του Ιεχωβά.—1Βα 16:29, 31· 18:4, 13, 19.

Καταδικάζεται από τον Θεό. Ωστόσο, ο λόγος για τον οποίο η Τύρος επέσυρε βαριά θεϊκή καταδίκη δεν ήταν η πονηρία που χαρακτήριζε προσωπικά την Ιεζάβελ και την κόρη της, τη Γοθολία. Το μεγαλείο της Τύρου δημιουργήθηκε σε βάρος άλλων λαών, μεταξύ αυτών και του Ισραήλ. Κατασκεύαζε μεταλλικά και γυάλινα αντικείμενα, διέθετε βαφική βιοτεχνία πορφύρας και ήταν κέντρο εμπορίου για τα χερσαία καραβάνια, καθώς και σημαντικός σταθμός εισαγωγών και εξαγωγών. Αυτή η βιοτεχνική και εμπορική της ανάπτυξη συνοδεύτηκε από πλούτη, έπαρση και υπερηφάνεια. Οι έμποροι και οι πραματευτές της καυχιούνταν ότι ήταν οι άρχοντες και οι τιμημένοι της γης. (Ησ 23:8) Επιπλέον, η Τύρος με τον καιρό καλλιέργησε μια στάση εναντίωσης στον Ιεχωβά και συνωμότησε με τα γειτονικά έθνη κατά του λαού του Θεού. (Ψλ 83:2-8) Επομένως, αυτό που τελικά επέφερε στην πόλη δυσμενή κρίση, πτώση και καταστροφή ήταν το γεγονός ότι περιφρόνησε με θρασύτητα τον Ιεχωβά.

Το δεύτερο ήμισυ του ένατου αιώνα Π.Κ.Χ., ο Ιεχωβά διέκρινε την αλαζονική στάση της πόλης. Γι’ αυτό και την προειδοποίησε ότι θα πληρωνόταν με το ίδιο νόμισμα επειδή έκλεψε από το λαό του χρυσάφι, ασήμι και πολλά άλλα επιθυμητά πράγματα, με τα οποία εξωράισε τους ναούς της. Επίσης, επρόκειτο να δώσει λογαριασμό για το γεγονός ότι πούλησε το λαό του Θεού ως δούλους.—Ιωλ 3:4-8· Αμ 1:9, 10.

Αργότερα, ο προφήτης Ησαΐας κατέγραψε μια ακόμη εξαγγελία εναντίον της Τύρου, η οποία έδειχνε ότι η Τύρος επρόκειτο να ξεχαστεί για «εβδομήντα χρόνια». (Ησ 23:1-18) Έπειτα από χρόνια ο προφήτης Ιερεμίας συμπεριέλαβε την Τύρο μεταξύ των εθνών που είχαν ξεχωριστεί για να πιουν το κρασί του θυμού του Ιεχωβά. (Ιερ 25:8-17, 22, 27· 27:2-7· 47:2-4) Εφόσον τα έθνη που αναφέρονται στην προφητεία του Ιερεμία επρόκειτο να «υπηρετήσουν το βασιλιά της Βαβυλώνας εβδομήντα χρόνια» (Ιερ 25:8-11), αυτό υποδηλώνει ότι τόσο η προφητεία του Ησαΐα όσο και η προφητεία του Ιερεμία συνδέονταν με την εκστρατεία του Ναβουχοδονόσορα εναντίον της Τύρου.

Επίσης μέσω του Ιεζεκιήλ, συγχρόνου του Ιερεμία, ο Ιεχωβά έδειξε ότι η Τύρος θα υφίστατο συμφορά από τον Ναβουχοδονόσορα. (Ιεζ 26:1–28:19) Παρ’ όλο που η Τύρος είχε παραβληθεί με ένα όμορφο πλοίο που διαθέτει πολύχρωμα πανιά και σκέπαστρα για το κατάστρωμα, καθώς και πλώρη διακοσμημένη με ένθετο ελεφαντόδοντο, θα βυθιζόταν στο πέλαγος. (Ιεζ 27:3-36) Ο “βασιλιάς” της Τύρου (προφανώς η δυναστεία των Τύριων ηγεμόνων) καυχιόταν αλαζονικά: «Είμαι θεός. Στη θέση θεού έχω καθήσει». Επρόκειτο, όμως, να καθαιρεθεί ως βέβηλος και να καταστραφεί με φωτιά.—Ιεζ 28:2-19.

Η Καταστροφή της Πόλης. Κατά τη διάρκεια της μακράς πολιορκίας που έστησε ο Ναβουχοδονόσορ εναντίον της Τύρου, τα κεφάλια των στρατιωτών του “έγιναν φαλακρά” από την τριβή που προκαλούσαν οι περικεφαλαίες τους και οι ώμοι τους “γδάρθηκαν” καθώς μετέφεραν υλικά για την κατασκευή πολιορκητικών έργων. Επειδή ο Ναβουχοδονόσορ δεν έλαβε “μισθό” για την υπηρεσία που πρόσφερε εκτελώντας ως όργανο του Ιεχωβά την καταδικαστική κρίση σε βάρος της Τύρου, ο Ιεχωβά υποσχέθηκε να τον αποζημιώσει με τον πλούτο της Αιγύπτου. (Ιεζ 29:17-20) Σύμφωνα με τον Ιουδαίο ιστορικό Ιώσηπο, η πολιορκία κράτησε 13 χρόνια (Κατ’ Απίωνος, Α΄, 156 [21]) και το κόστος για τους Βαβυλωνίους ήταν πολύ υψηλό. Η ιστορία δεν έχει καταγράψει ακριβώς πόσο διεξοδικές ή αποτελεσματικές ήταν οι προσπάθειες του Ναβουχοδονόσορα. Αλλά για τους Τύριους οι απώλειες σε ζωές και οι υλικές ζημιές πρέπει να ήταν μεγάλες.—Ιεζ 26:7-12.

Ωστόσο, όταν οι Ισραηλίτες επέστρεψαν από τη βαβυλωνιακή εξορία, οι Τύριοι μπόρεσαν να τους βοηθήσουν προμηθεύοντάς τους ξύλα κέδρου από τον Λίβανο για το δεύτερο ναό, και ξανάρχισαν τις εμπορικές τους συναλλαγές με την ανοικοδομημένη πόλη της Ιερουσαλήμ.—Εσδ 3:7· Νε 13:16.

Η σύγκρουση ανάμεσα στην Τύρο και στον Ναβουχοδονόσορα, αν και ήταν μεγάλη, δεν επρόκειτο να σημάνει το οριστικό τέλος της Τύρου. Μια μεταγενέστερη προφητική εξαγγελία έδειχνε ότι, παρ’ όλο που η Τύρος θα κατασκεύαζε ένα περιτείχισμα και θα συσσώρευε ασήμι και χρυσάφι, ο ίδιος ο Ιεχωβά θα την κατέστρεφε ολοκληρωτικά.—Ζαχ 9:3, 4.

Σχεδόν 200 χρόνια μετά την εξαγγελία της προφητείας του Ζαχαρία, τα λόγια αυτά εκπληρώθηκαν. Το 332 Π.Κ.Χ., ο Μέγας Αλέξανδρος διέσχισε με το στρατό του τη Μικρά Ασία και, κατά τη σαρωτική επέλασή του προς το Ν, έκανε μια αρκετά μεγάλη στάση ώστε να ασχοληθεί με την Τύρο. Όταν η πόλη αρνήθηκε να ανοίξει τις πύλες της, ο Αλέξανδρος εξοργισμένος έβαλε το στρατό του να “ξύσει” τα ερείπια της ηπειρωτικής πόλης και να τα ρίξει μέσα στη θάλασσα, κατασκευάζοντας έτσι μια δίοδο προς τη νησιωτική πόλη. Όλες αυτές οι ενέργειες εκπλήρωσαν προφητείες. (Ιεζ 26:4, 12· ΣΧΕΔΙΑΓΡΑΜΜΑ, Τόμ. 2, σ. 531) Ο Αλέξανδρος, έχοντας εγκλωβίσει με το ναυτικό του τα πλοία της Τύρου μέσα στο λιμάνι τους, άρχισε να κατασκευάζει τους ψηλότερους πολιορκητικούς πύργους που χρησιμοποιήθηκαν ποτέ σε πόλεμο κατά την αρχαιότητα. Τελικά, έπειτα από εφτά μήνες, τα τείχη ύψους 46 μ. υπέστησαν ρήγμα. Εκτός από τους 8.000 στρατιώτες που σκοτώθηκαν στη μάχη, 2.000 σημαίνοντες αρχηγοί φονεύτηκαν για αντίποινα και 30.000 κάτοικοι πουλήθηκαν ως δούλοι.

Αναφέρεται στις Ελληνικές Γραφές. Παρά την ολοκληρωτική καταστροφή της από τον Αλέξανδρο, η πόλη ανοικοδομήθηκε κατά την περίοδο των Σελευκιδών, και τον πρώτο αιώνα Κ.Χ. αποτελούσε σημαντικό λιμένα προσέγγισης στη Μεσόγειο. Στη διάρκεια της μεγάλης διακονίας του Ιησού στη Γαλιλαία, αρκετοί άνθρωποι από τα περίχωρα της Τύρου και της Σιδώνας πήγαν να ακούσουν το άγγελμά του και να θεραπευτούν από τις ασθένειές τους. (Μαρ 3:8-10· Λου 6:17-19) Μερικούς μήνες αργότερα, ο Ιησούς επισκέφτηκε προσωπικά την περιοχή γύρω από την Τύρο, και σε εκείνη την περίπτωση θεράπευσε το δαιμονισμένο παιδί μιας Συροφοίνισσας. (Ματ 15:21-29· Μαρ 7:24-31) Ο Ιησούς επισήμανε ότι, αν είχε εκτελέσει στην Τύρο και στη Σιδώνα τα δυναμικά έργα που έκανε στη Χοραζίν και στη Βηθσαϊδά, οι ειδωλολάτρες της Τύρου και της Σιδώνας θα είχαν ανταποκριθεί περισσότερο από εκείνους τους Ιουδαίους.—Ματ 11:20-22· Λου 10:13, 14.

[Εικόνα στη σελίδα 1148]

Αρχαίο νόμισμα που φέρει το όνομα της Τύρου