Σύγχρονη Ιστορία των Μαρτύρων του Ιεχωβά

Μέρος Β΄–Μικρές Ενάρξεις (1879-1889)

ΣΤΟ έτος 1879 έγινε φανερό ποιες από τις πολλές πρώτες φωνές που ανήγγελλαν τη δευτέρα έλευσι του Χριστού εξελέγοντο από τον Ιεχωβά για να ενωθούν σε δράσι ως μάρτυρές του. Τώρα, μετά 75 έτη, φαίνεται καθαρά ότι τις πρώτες εκείνες ημέρες το χέρι του Ιεχωβά ήταν επάνω στον μικρό Βιβλικό όμιλο του Πίτσμπουργκ της Πενσυλβανίας υπό την προεδρίαν του Κ. Τ. Ρώσσελ. Στα οκτώ έτη που προηγήθησαν του 1879 αυτοί οι «λαϊκοί» σπουδασταί της Βίβλου είχαν αποκτήσει πολλή πείρα ως προς την ορθή Χριστιανική διδασκαλία, τον προφητικό καιρό, το κήρυγμα προς το κοινόν, καθώς και την εκτύπωσι των νέων αληθειών που ανεκαλύφθησαν. Εδοκιμάσθησαν, επίσης, ως προς την πιστότητα των στην Αγία Γραφή πάνω στο ζήτημα της απολυτρωτικής θυσίας του Ιησού, αν και αυτό εσήμαινε αποχωρισμό από τους προγενεστέρους θρησκευτικούς δεσμούς.

Στο 1879 είχαν βεβαιωθή ότι η δευτέρα έλευσις του Χριστού θα έκανε έναρξι της αοράτου παρουσίας Του· ότι επέκειτο ένας δεινός καιρός παγκοσμίου αμηχανίας· ότι κατόπιν θα επακολουθούσε μια χιλιετηρίς—η χιλιετής βασιλεία του Χριστού του Ιεχωβά, για να επιφέρη αποκατάστασι παραδεισιακών συνθηκών επάνω στη γη με ζωή αιώνια για τους ανθρώπους καλής θελήσεως όλων των εθνών· και ότι η χαροποιά αγγελία των ευλογιών αυτών της «αποκαταστάσεως» έπρεπε να κηρυχθή σε όλο τον κόσμο. Οι πείρες των από τον αγρό τούς εδίδασκαν ότι, επειδή οι άνθρωποι γρήγορα λησμονούσαν τις ομιλίες και διαλέξεις που άκουαν, ήταν σκόπιμο να προστεθή μια εκπαιδευτική υπηρεσία με τη βοήθεια βιβλίων, φυλλαδίων και περιοδικών. Κατενόησαν επίσης ότι ήταν ανάγκη να είναι καλύτερα εξηρτισμένοι για να κάνουν οι ίδιοι τις συγγραφές των, τις εκτυπώσεις των και τις εκδόσεις των, αντί ν’ αφήνουν αυτές τις εργασίες σε άλλους λεγόμενους «Βιβλικούς ομίλους». Οι πείρες αυτές, που διεμόρφωναν έναν τρόπο ενεργείας, επηρέασαν από τότε ακόμη την Εταιρία των μαρτύρων του Ιεχωβά.

Η Βιβλική τάξις του Πίτσμπουργκ, έχοντας τότε αποσύρει την αρθρογραφική και οικονομική υποστήριξί της από το μηνιαίο περιοδικό της ομάδος του Ρότσεστερ Ο Κήρυξ της Πρωίας, απεφάσισε να κάμη έναρξιν ενός μεγάλου σχεδίου, της εκδόσεως για πρώτη φορά δικού της μηνιαίου περιοδικού. Η 1η Ιουλίου 1879 είδε την έκδοσι του πρώτου τεύχους του περιοδικού Η Σκοπιά της Σιών και Κήρυξ της Παρουσίας του Χριστού. Σε λίγο διετέθησαν 6.000 αντίτυπα.a Ο εισηγητής της τάξεως Κ. Τ. Ρώσσελ, εξελέγη να είναι ο συντάκτης, και άλλοι πέντε ώριμοι Σπουδασταί της Γραφής εχρησίμευσαν ως τακτικοί συνεργάται. Οι πρώτες λέξεις του περιοδικού ήσαν οι εξής—

«Τούτο είναι το πρώτο τεύχος του πρώτου τόμου της ‘ΣΚΟΠΙΑΣ ΤΗΣ ΣΙΩΝ,’ και δεν θα ήταν άσκοπο να εκθέσωμε τον σκοπό της εκδόσεώς της, Ότι ζούμε στις ‘έσχατες ημέρες’—στην ‘ημέρα του Κυρίου’—στο ‘τέλος’ του Ευαγγελικού αιώνος, και συνεπώς, στη χαραυγή του ‘νέου’ αιώνος, είναι γεγονός που μπορεί να διακριθή όχι μόνον από τον στενόν σπουδαστή του Λόγου, ο οποίος οδηγείται από το πνεύμα, αλλά την ίδια μαρτυρία φέρνουν και τα εξωτερικά σημεία που μπορούν να αναγνωρισθούν από τον κόσμο, επιθυμούμε δε να είναι πλήρως ενήμερος του γεγονότος αυτού ο ‘οίκος της πίστεως’.»—Σελίς 1.

Εδώ, λοιπόν, έχομε την ιστορία της γεννήσεως της Σκοπιάς, η οποία εκδίδεται τακτικά από τότε που άρχισε ίσαμε σήμερα. Στο 1892 μετεβλήθη από μηνιαίο σε δεκαπενθήμερο περιοδικό, για να συμβαδίζη με την πάντοτε αυξανόμενη επέκτασι της ροής της νέας Γραφικής ύλης. Η ιστορία της κυκλοφορίας της είναι πολύ ενδιαφέρουσα. Από 6.000 αντίτυπα στο 1879, στο 1904b έγιναν 25.000 αντίτυπα που εξετυπώνοντο τακτικά· και στο 1949 επετεύχθη το πρωτοφανές κορύφωμα των 500.000 αντιτύπων κατά τεύχος. Αλλ’ αυτό δεν είναι όλο· στο 1955 η παγκόσμια κυκλοφορία σε σαράντα γλώσσες ανήλθε σε 2.000.000 αντίτυπα για κάθε τεύχος. Η μακρά και πιστή ιστορία της εκδόσεως του περιοδικού Η Σκοπιά δίνει η ίδια περαιτέρω μαρτυρία του ότι ο Ιεχωβά είχε εκλέξει τη μικρή ομάδα του Πίτσμπουργκ για ν’ αρχίση ένα μεγαλειώδες εκδοτικό έργον πριν από εβδομήντα πέντε χρόνια και πλέον. Αληθινά τώρα επί πολλές δεκαετηρίδες αυτό το περιοδικό απέβη μέσον διοχετεύσεως πνευματικών ανακοινώσεων που είναι μοναδικές και ευλογημένες από τον Θεό.c

Αφού ο Ρώσσελ εδαπάνησε τα έτη 1877 και 1878 κυρίως σε κηρύγματα στον αγρό, πηγαίνοντας με ζήλο από πόλι σε πόλι, και έκλεισε τότε το μεγαλύτερο μέρος της άλλοτε ανθούσης επιχειρήσεώς του, που του είχε αποδώσει καθαρά πάνω από ένα τέταρτο εκατομμυρίου δολλαρίων, παρέστη ανάγκη στο 1879, να εγκατασταθή μονίμως στο Πίτσμπουργκ.d Επίσης, εκείνο το έτος ενυμφεύθη τη Μαρία Φράνσης Άκλεϋ, η οποία έγινε και συνεργάτις του στην αρθρογραφία του περιοδικού Σκοπιά. Δεν απέκτησαν τέκνα. Μετά δεκαοκτώ σχεδόν έτη, στο 1897, επειδή τα μέλη της Εταιρίας Σκοπιά αντέτειναν στο να διδάσκη μια γυναίκα και να είναι μέλος του διοικητικού συμβουλίου αντίθετα προς το 1 Τιμόθεον 2:12, ο Ρώσσελ και η σύζυγός του διεφώνησαν ως προς τη διεύθυνσι του περιοδικού Η Σκοπιά της Σιών. Τότε αυτή εκουσίως εχωρίσθη απ’ αυτόν αφού έκαμαν ένα οικονομικό διακανονισμό για να μπορέση αυτή να ζήση έξω από τα κεντρικά γραφεία της Εταιρίας. Ο συμφωνημένος, όμως, αυτός χωρισμός δεν είχε καμμιά απολύτως σχέσι προς μια πολύ μεταγενέστερη διαδικασία διαζυγίου (1906), με την κατηγορία της «μοιχείας», όπως οι θρησκευτικοί εχθροί του Ρώσσελ προσεπάθησαν και προσπαθούν ακόμη να ισχυρισθούν συκοφαντικά. Τα δικαστικά αρχεία καθορίζουν σαφώς το ψεύδος που εχρησιμοποίησαν όλοι όσοι κατηγόρησαν ψευδώς και τώρα ακόμη κατηγορούν τον Ρώσσελ ως ανήθικον άνθρωπον, διεζευγμένον λόγω μοιχείας.e

Στα έτη 1879 και 1880 έγιναν προσπάθειες για να οργανωθούν μικρές εκκλησίες ενδιαφερομένων, δηλαδή συνδρομητών της Σκοπιάς. Πάνω από τριάντα εκκλησίες συνεστήθησαν στην Πενσυλβανία, στη Νέα Ιερσέη, στη Νέα Υόρκη, στη Μασσαχουσέτη, στη Ντελαγουαίρ, στο Οχάιο και στο Μίτσιγκαν. Στο έτος 1880 ο Ρώσσελ επεσκέφθη αυτές τις εκκλησίες, διαθέτοντας τουλάχιστον έξη ώρες μελέτης σε κάθε ομάδα.f Συνετάχθη ένα ειδικό εκκλησιαστικό υμνολόγιο, που ωνομάσθη «Ύμνοι της Νύμφης».g Τότε κατενοήθη από τις Γραφές ότι το «δείπνον» του Κυρίου πρέπει να εορτάζεται ως Ανάμνησις μόνο μια φορά το έτος στις 14 Αβίβ (Νισάν), ημερομηνία του Πάσχα.h Αυτό ήταν τελείως αντίθετο από το αντιγραφικό έθιμο των εκκλησιών που ετελούσαν το «Δείπνον του Κυρίου» ή «Μετάληψι» πολλές φορές το έτος. Στο 1897—και επί ολίγα έτη κατόπιν—όλοι οι ενδιαφερόμενοι που είχαν συνταυτισθή εταξίδεψαν στο Πίτσμπουργκ για να συναντηθούν με την πρώτη αυτή και μεγαλύτερη από τις πρώτες Εκκλησίες και να συνεορτάσουν ό,τι ωνόμαζαν «Ετήσιον Δείπνον». Ταυτόχρονα διεξήγαγαν μια μικρή συνέλευσι Χριστιανικής μελέτης και επικοινωνίας, η οποία ενίσχυε κάθε έτος τον αυξανόμενο σύνδεσμο.i

Οι πρώτοι αυτοί Χριστιανικοί όμιλοι ωνομάσθησαν με το όνομα που αναγράφεται στις Ελληνικές Γραφές «εκκλησίες», κάποτε δε ωνομάζοντο και «τάξεις». Ήσαν ωργανωμένες κατά το κογκρεγκασιοναλιστικό και το πρεσβυτεριανό υπόδειγμα εκκλησιαστικής διοικήσεως. Όλα τα μέλη με δημοκρατικό τρόπο εψήφιζαν σε ωρισμένα οικονομικής φύσεως ζητήματα, εξέλεγαν δε κι ένα συμβούλιο από επτά ή περισσοτέρους «πρεσβυτέρους», οι οποίοι διεχειρίζοντο τα γενικά διοικητικά θέματα της εκκλησίας. (Η θεοκρατική μορφή εκκλησιαστικού ελέγχου του πρώτου αιώνος δεν αποκατεστάθη στους μάρτυρας του Ιεχωβά πριν από το 1938.) Οι εκκλησίες αυτές ήσαν χαλαρά συνδεδεμένες μεταξύ των απλώς με την αποδοχή της ηγεσίας και του υποδείγματος δράσεως της εκκλησίας του Πίτσμπουργκ, όπου ο Ρώσσελ και άλλοι συγγραφείς της Σκοπιάς ήσαν πρεσβύτεροι. Η εκκλησία του Πίτσμπουργκ («Αλλεγκένης») έκανε συναθροίσεις τις Κυριακές από 2.30΄ έως 4 μ.μ. για ακρόασι Γραφικών διαλέξεων· κάθε Τετάρτη βράδυ από τις 7.30΄ έως τις 9 εγίνοντο «Οικιακές Συναθροίσεις» για προσευχή και ατομική μαρτυρία, κάθε δε Παρασκευή βράδυ διεξήγοντο «Κύκλοι Χαραυγής» για Γραφική μελέτη.j

Στο έτος 1880 ο Ρώσσελ και οι βοηθοί του ενησχολήθησαν περαιτέρω στη συγγραφή διαφόρων φυλλαδίων, που το καθένα απ’ αυτά έφερε αύξοντα αριθμό. Μετά το 1891 αυτή η σειρά των φυλλαδίων που εκαλούντο στην αρχή τακτικά «Φυλλάδια των Σπουδαστών της Γραφής» εκαλείτο επίσης Τριμηνιαίες Εκδόσεις Παλαιάς Θεολογίας. Εδίδοντο δωρεάν για γενική διανομή στο κοινόν από τους αναγνώστας της Σκοπιάς για να εκτίθενται οι πλάνες των δοξασιών των εκκλησιών.k Σε λίγον καιρό ανεγνωρίσθη η ανάγκη οργανώσεως μιας συγκεκριμένης εταιρίας η οποία να κατευθύνη και διευθύνη το εκδοτικόν έργον που ηύξανε. Στις αρχές λοιπόν του έτους 1881 ιδρύθη η ΦΥΛΛΑΔΙΚΗ ΕΤΑΙΡΙΑ ΣΚΟΠΙΑ ΤΗΣ ΣΙΩΝ ως ένα διοικητικόν όργανον, χωρίς σωματειακή μορφή, με τον Ρώσσελ ως διευθυντή του. Ο Ρώσσελ και άλλοι γενναιόδωρα συνεισέφεραν 35.000 δολλάρια για να προωθηθη αυτή η οργάνωσις εκδόσεως φυλλαδίων.l Κατόπιν μετεκόμισαν από την έδρα των του 1879 που εκείτο στη Φιφθ Άβενιου αριθ. 101, του Πίτσμπουργκ, σε νέο και ευρύτερο χώρο, στο κτίριο αριθ. 40 της Φέντεραλ Στρητ, από την οποία ο Ρώσσελ διηύθυνε άλλοτε την πρώτη του επιχείρησι σειράς καταστημάτων. Με τη νέα αυτή διευθέτησι άρχισαν να ρέουν εκατομμύρια Γραφικά φυλλάδια και εξετυπώνοντο πρόσθετες εκδόσεις της Σκοπιάς σε σχήμα φυλλαδίων. Στο έτος 1881 ο Ρώσσελ συνεπλήρωσε τη συγγραφή των μεγάλων φυλλαδίων με τίτλο Διδασκαλίες της Σκηνής και Τροφή για Σκεπτόμενους Χριστιανούς· η τελευταία αυτή εκδοσις ήταν ένα βιβλιάριο 162 σελίδων, το οποίον ετυπώθη και διενεμήθη ως ειδική έκδοσις της Σκοπιάς για τον Σεπτέμβριο του 1881.a

Ο Ρώσσελ, ηλικίας κάτω των τριάντα ετών ακόμη, και οι ενθουσιώδεις σύντροφοι του, είχαν το ζήλο να διαδώσουν ευρέως το άγγελμά τους όσο το δυνατόν ταχύτερα. Αυτό καταφαίνεται από την επόμενη αγγελία που εδημοσιεύθη στη Σκοπιά του 1881, ειδικά μάλιστα όταν αναπολήση κανείς ότι τότε υπήρχαν μόνον εκατό περίπου που ήσαν ενεργώς συνταυτισμένοι σ’ αυτή την κίνησι:

«Ζητούνται 1.000 κήρυκες. Ένας απέραντος αγρός είναι ανοιχτός για τη χρησιμοποίησι του χρόνου και της ιδιοφυίας κάθε αφιερωμένου ανδρός και γυναικός στον οποίον ο Κύριος μετέδωσε τη γνώσι της αληθείας Του. . . . Σ’ εκείνους που βρίσκονται σε τέτοια κατάστασι ώστε να μπορούν να διαθέσουν τον μισό ή περισσότερον από τον χρόνον τους αποκλειστικά στο έργον του Κυρίου, έχομε να προτείνουμε ένα σχέδιο. . . . Να πάτε σε μεγάλες ή μικρές πόλεις, αναλόγως της ικανότητός σας, ως Τακτικοί Βιβλιοπώλαι ή Εαγγελισταί, και να ζητήσετε να βρήτε σε κάθε τόπο τους ζηλωτάς Χριστιανούς, . . . Επειδή λίγοι μόνο θα μπορούσαν να ταξιδεύουν, να πληρώνουν για τη διατροφή τους και να ντύνωνται χωρίς κάποιο εισόδημα, είμαστε διατεθειμένοι να παραχωρούμε τα ΦΥΛΛΑΔΙΑ και [τα δεμένα βιβλία] Η ΑΥΓΗ ΤΗΣ ΗΜΕΡΑΣ δωρεάν και να επιτρέπουμε σ’ ένα τέτοιο άτομο να λαμβάνη συνδρομές για τη «ΣΚΟΠΙΑ» χρησιμοποιώντας το χρήμα που προέρχεται από τις δύο αυτές πηγές, . . . για την κάλυψι των αναγκαίων εξόδων.»b

Τελικά στο 1888 πενήντα άτομα είχαν προσφερθή για την ολοχρόνια αυτή υπηρεσία απέναντι των «1.000» που εζητούντο με θέρμη. Εζητήθη απ’ αυτούς να υποβάλλουν εβδομαδιαίες εκθέσεις έργου του αγρού στο γραφείο του Πίτσμπουργκ.c Έτσι λοιπόν έχομε εδώ την έναρξι της υπηρεσίας του ολοχρονίου σκαπανέως (βιβλιοπώλου) στην οποία με την πάροδο των ετών πολλές χιλιάδες ατόμων ενώθηκαν σαν μια γενναία φάλαγγα ευλογημένων κηρύκων της Βασιλείας. Πραγματικά, στο 1954 υπήρχαν σε όλο τον κόσμο 17.265 από τους ολοχρονίους αυτούς εκπαιδευτάς.

Κατεβλήθη επίσης προσπάθεια ώστε όλοι οι αναγνώσται της Σκοπιάς και ειδικά όσοι επήγαιναν στις συναθροίσεις εκκλησιών ν’ αρχίσουν να λαμβάνουν μέρος στο έργο της μαρτυρίας στον αγρό, διανέμοντας φυλλάδια στους φίλους και γείτονάς των. Σημειώστε τις επόμενες πρώτες οδηγίες του 1881 για το κήρυγμα στον αγρό:

«Σ’ εκείνους που θα προχωρούσαν να χρησιμοποιήσουν πολύν ή λίγον από τον χρόνο τους, θα ελέγαμε: Είναι ζήτημα μεγάλης σπουδαιότητος όχι μόνο να διδάξωμε το ορθόν, αλλά και να παρουσιάσωμε την αλήθεια με κατάλληλο τρόπο και τάξι. . . . Παρουσιάστε πρώτα την Αποκατάστασι και τις ωραιότητες του Θείου σχεδίου που αποκαλύπτεται· κατόπιν δείξτε ότι όλα αυτά αναμένουν τον ερχόμενο Βασιλέα και τη βασιλεία κι εξαρτώνται απ’ αυτόν. Κατόπιν, όταν ο ακροατής σας ή ο αναγνώστης φθάση στο ν’ αγαπά τον Βασιλέα και να ποθή τη βασιλεία του, θα πρέπει σύντομα να παρουσιάσετε τον τρόπο της ελεύσεώς Του—ότι δεν είναι ο άνθρωπος Ιησούς, αλλ’ ο Ιησούς ο πνευματικός, εκείνος που έρχεται, αόρατος. . . . Και τέλος παρουσιάστε ‘τον καιρόν,’ ότι ζούμε ‘στις ημέρες του Υιού του Ανθρώπου’.»d

Έτσι βαθμιαίως εκατοντάδες Χριστιανών μαρτύρων εγαλουχήθησαν και εξεπαιδεύθυσαν για να έχουν μέρος στην υπηρεσία του αγρού. Κι εδώ έχομε πάλι την άποψι ενός έργου διακηρύξεως προωρισμένου να ογκωθή σαν μια δυνατή πλημμύρα στην εποχή μας, για να καλύψη τη γη ολόκληρη με μια στρατιά που αριθμεί πάνω από μισό εκατομμύριο μάρτυρας του Ιεχωβά οι οποίοι πηγαίνουν τακτικά από σπίτι σε σπίτι διαθέτοντας φυλλάδια και αλλά βοηθήματα Γραφικής μελέτης.

Αλλ’ ακόμη και η σημερινή ταχυκίνητη κατά μάζας επικοινωνία φαίνεται προσκιασμένη στο έργο που μετέσχον οι νεαροί εργάται της Εταιρίας Σκοπιά σχεδιάζοντας στο έτος 1881 να εξυπηρετήσουν πολυάνθρωπα κέντρα με τις Γραφικές αλήθειες που είχαν ανευρεθή προσφάτως. Οι πρώτες εκείνες αρχές εμπεριελάμβαναν ασυνήθεις μεθόδους. Δύο παραδείγματα:

«Ο διευθυντής της κυριώτερης εφημερίδος της Νέας Υόρκης εδέχθη να στείλη από ένα αντίτυπο του φυλλαδίου [Τροφή για Σκεπτομένους Χριστιανούς] σε όλους τους εγγεγραμμένους συνδρομητάς του, διάφορες δε άλλες εφημερίδες του Σικάγου, Βοστώνης, Φιλαδελφείας και Νέας Υόρκης μας ηυνόησαν παρόμοια στο έργον, και τους ευχαριστούμε ειλικρινώς. [Παραλείπομε τα ονόματα των εφημερίδων μόνο για να μην επέλθη δυσχέρεια από αιτήσεις άλλων. Λέγουν ότι ποτέ άλλοτε προηγουμένως δεν παρεχώρησαν τέτοια προνόμια σε κανένα.]»e

Επιπρόσθετα, γι’ αυτό το μεγάλης διαδόσεως έργον

«από μια προφανώς μικρή έναρξι, το φυλλαδικό έργον εξετάθη στις αχανείς διαστάσεις των 1.200.000 αντιτύπων, . . . εχρησιμοποιήθησαν εκατοντάδες ανδρών, γυναικών και παιδιών στην προετοιμασία και διανομή, σχεδόν 500 παιδιά εχρησιμοποιήθησαν για τη διανομή στο Λονδίνο [Αγγλίας], και περίπου 800 στη Νέα Υόρκη—και σε άλλες πόλεις ανάλογα. Η διανομή έγινε στις μεγαλύτερες πόλεις στις θύρες των εκκλησιών τις Κυριακές.»f

Επίσης στο έτος 1881 δύο αδελφοί εστάλησαν στη Μεγ. Βρεττανία για ν’ αυξήσουν τη διάδοσι του έργου στην Ευρώπη και ανέφεραν ότι διένειμαν 100.000 φυλλάδια στο Λονδίνο και 65.000 στις πόλεις της Σκωτίας Γλασκώβη, Εδιμβούργο, Ντάντη και Εμπερντήν. (ιθ)g

(Ακολουθεί)

[Υποσημειώσεις]