Οι Φαρισαίοι—Άνθρωποι με Επιρροή

Οι Φαρισαίοι αποτελούσαν μια εξέχουσα αίρεσι του Ιουδαϊσμού στις ημέρες της επιγείου διακονίας του Ιησού. Προσπαθούσαν να κρατούν τους εαυτούς των αποχωρισμένους από τους άλλους, περιλαμβανομένων και των ομοεθνών τους Ιουδαίων. Το όνομα «Φαρισαίοι» μπορεί, στην πραγματικότητα, να σημαίνη «ξεχωριστοί.» Η ακριβής προέλευσις αυτής της αιρέσεως του Ιουδαϊσμού είναι άγνωστη σήμερα. Το τελευταίο ήμισυ του δευτέρου αιώνος π.Χ., όμως, οι Φαρισαίοι ήσαν ήδη άνθρωποι με επιρροή.

Γράφοντας σχετικά μ’ αυτήν την περίοδο, στις ημέρες του Ιωάννου του Υρκανού, ο Ιουδαίος ιστορικός Ιώσηπος λέγει τα εξής γι’ αυτούς. «Έχουν τόσο μεγάλη δύναμι επάνω στο πλήθος, ώστε, όταν λέγουν κάτι εναντίον του βασιλέως, ή εναντίον του αρχιερέως, γίνονται αμέσως πιστευτοί.»a

ΟΤΑΝ ο Ιησούς ήταν στη γη, η επίδρασις των Φαρισαίων ήταν τόσο ισχυρή, ώστε εξέχοντες άνδρες εφοβούντο να παραδεχθούν δημοσία ότι ο Ιησούς ήταν πράγματι ο Χριστός. Η Αγία Γραφή αναφέρει: «Και εκ των αρχόντων πολλοί επίστευσαν εις αυτόν, πλην δια τους Φαρισαίους δεν ωμολόγουν, δια να μη γείνωσιν αποσυνάγωγοι διότι αγάπησαν την δόξαν των ανθρώπων μάλλον παρά την δόξαν του Θεού.»—Ιωάν. 12:42, 43.

Ως σύνολο, οι Φαρισαίοι ενδιεφέροντο να συστήσουν τη δική τους δικαιοσύνη. Επλήρωναν επιμελώς το δέκατο από μικρά προϊόντα όπως είναι ο δυόσμος, το άνηθον και το κύμινον. (Ματθ. 23:23) Ενήστευαν τακτικά για θρησκευτικούς λόγους. (Ματθ. 9:14) Ενδιεφέροντο να τηρούν τις παραδόσεις σχολαστικά, ιδιαίτερα εκείνες που εσχετίζοντο με την τήρησι του Σαββάτου και το πλύσιμο των χεριών.—Ματθ. 12:1, 2· 15:2.

Με αυτό, οι Φαρισαίοι ήθελαν να εντυπωσιάσουν τους άλλους με τη δικαιοσύνη τους και, επομένως, να κάνουν δημόσια επίδειξι της δικαιοσύνης τους. Το έκαναν αυτό ακόμη και με τα ενδύματά τους. Ο Μωσαϊκός νόμος απαιτούσε να έχουν οι Ισραηλίται κρόσσια στο κάτω μέρος του ενδύματός των. Αυτό θα τους υπενθύμιζε την Αγία στάσι τους ενώπιον του Ιεχωβά Θεού και την ανάγκη να τηρούν τις εντολές του. (Αριθμ. 15:38-41) Οι Φαρισαίοι προχώρησαν ακόμη περισσότερο. Μεγάλωσαν τα κρόσσια των ενδυμάτων τους για να ξεχωρίζουν μεταξύ των ανθρώπων. Ομοίως, όταν ανεπτύχθη μεταξύ των Ιουδαίων η συνήθεια να φορούν φυλακτήρια στα μέτωπά των και στον αριστερό βραχίονα, οι Φαρισαίοι ξεχώριζαν με το να φορούν μεγαλύτερα φυλακτήρια.—Ματθ. 23:2, 5.

Λόγω αυτών των ενεργειών, οι Φαρισαίοι αισθάνοντο ανώτεροι από τους συμπατριώτες τους Ισραηλίτας, οι οποίοι δεν τηρούσαν τον νόμο σύμφωνα με την παραδοσιακή ερμηνεία των Φαρισαίων. Η στάσις τους αντανακλάται σε μια προσευχή που ο Ιησούς Χριστός, σε μια από τις παραβολές του, παρουσίασε ως να είχε λεχθή από ένα Φαρισαίο: «Ευχαριστώ σοι, Θεέ, ότι δεν είμαι καθώς οι λοιποί άνθρωποι, άρπαγες, άδικοι, μοιχοί, ή και καθώς ούτος ο τελώνης· νηστεύω δις της εβδομάδος, αποδεκατίζω πάντα όσα έχω.» (Λουκ. 18:11, 12) Οι Φαρισαίοι, στην πραγματικότητα, καταφρονούσαν εκείνους που δεν τηρούσαν το μεγάλο σύνολο των ραββινικών παραδόσεων. Όταν οι στρατιώτες που είχαν σταλή να συλλάβουν τον Ιησού γύρισαν άπρακτοι, επειδή είχαν εντυπωσιασθή από τη διδασκαλία του, εκείνοι είπαν: «Μήπως και σεις επλανήθητε; Μήπως τις εκ των αρχόντων επίστευσεν εις αυτόν ή εκ των Φαρισαίων; Αλλ’ ο όχλος ούτος, όστις δεν γνωρίζει τον νόμον [δηλαδή, τη ραββινική ερμηνεία που έδιναν στο νόμο] είναι επικατάρατοι.»—Ιωάν. 7:45-49.

Έχοντας εμπιστοσύνη στη δική τους δικαιοσύνη, οι Φαρισαίοι πίστευαν ότι είχαν το δικαίωμα να μετέχουν σε ειδικά προνόμια και ότι οι άλλοι έπρεπε ν’ αναγνωρίζουν την ανώτερη θέσι τους. Όταν προσεκαλούντο σε δείπνο ανέμεναν να έχουν την πιο σπουδαία θέσι. Στη συναγωγή, προτιμούσαν τις εμπρόσθιες θέσεις. Αυτές οι θέσεις έβλεπαν προς το ακροατήριο και εφυλάσσοντο για τον προεδρεύοντα λειτουργό και τους διακεκριμένους επισκέπτες. Ακόμη και στις κοσμοβριθείς αγορές ήθελαν να τους δίνεται ειδική προσοχή και ν’ αναγνωρίζουν οι άλλοι την παρουσία τους με το να τους χαιρετούν. Εχαίροντο όταν οι άλλοι τους αποκαλούσαν «Ραββί» (Διδάσκαλο).—Ματθ. 23:6, 7.

Επειδή εμπιστεύοντο στη δική τους δικαιοσύνη, οι Φαρισαίοι ήσαν μεταξύ των πιο μεγάλων εχθρών του Ιησού Χριστού. Συχνά ο Ιησούς δεν ενεργούσε σύμφωνα με την παραδοσιακή των ερμηνεία του Νόμου. Γι’ αυτό και τον καταδίκασαν.

Οι Φαρισαίοι προφανώς επίστευαν ότι, το άτομο εκείνο που ερχόταν σε επαφή με ανθρώπους που δεν τηρούσαν τον Νόμο σύμφωνα με τη δική τους παραδοσιακή άποψι, εμολύνετο. (Λουκ. 7:36-40) Έτσι, το ότι ο Ιησούς έκανε παρέα, ακόμη και έτρωγε με αμαρτωλούς και τελώνες, τους έδωσε ευκαιρία να εναντιωθούν σ’ αυτόν. (Λουκ. 15:1, 2) Δεν αντιλαμβάνοντο ότι αυτά τα άτομα είχαν ανάγκη πνευματικής βοηθείας και ότι ο Ιησούς, υποκινούμενος από στοργικό ενδιαφέρον και συμπάθεια, ήταν πρόθυμος να προσφέρη αυτή τη βοήθεια.—Λουκ. 15:3-32.

Όταν ο Ιησούς έφτιαξε πηλό για να βάλη στα μάτια ενός τυφλού και έκανε έτσι μια θεραπεία την ημέρα του Σαββάτου, μερικοί από τους Φαρισαίους εδήλωσαν: «Ούτος ο άνθρωπος δεν είναι παρά του Θεού, διότι δεν φυλάττει το σάββατον.» (Ιωάν. 9:16) Βλέποντας τις θαυματουργικές θεραπείες που έκανε ο Ιησούς την ημέρα του Σαββάτου, δεν εχαίροντο μ’ εκείνους που εθεραπεύοντο, αλλά ωργίζοντο γι’ αυτό που εκείνοι θεωρούσαν παραβίασι του Σαββάτου. Αυτή ακριβώς η αναισθησία της καρδιάς τους ελύπησε τον Ιησού. Λόγω της παραδοσιακής των απόψεως, οι Φαρισαίοι, όχι μόνο αγνόησαν τα ανθρώπινα συναισθήματα, αλλά εθύμωσαν τόσο πολύ ώστε ήθελαν να φονεύσουν τον Ιησού, για εκείνο που αυτοί θεωρούσαν παραβίασι του Νόμου.—Μάρκ. 3:1-6.

Το γεγονός ότι ο Ιησούς Χριστός κατήγγειλε τους Φαρισαίους, ήταν πράγματι δικαιολογημένο. Η στάσις των προς τον νόμο του Θεού και τους ομοεθνείς των Ισραηλίτας παρέβαινε το πνεύμα αυτού του νόμου, και έκαναν το νόμο φορτίο για τους ανθρώπους. Έχασαν από την όρασί τους τα σπουδαιότερα ζητήματα του Νόμου—τη δικαιοσύνη, το έλεος, την πιστότητα και την αγάπη για τον Θεό. (Ματθ. 23:23· Λουκ. 11:42-44) Όπως τόνισε ο Ιησούς σχετικά με το Σάββατο: «Το σάββατον έγεινε δια τον άνθρωπον, ουχί ο άνθρωπος δια το σάββατον.» (Μάρκ. 2:27) Σε τομείς που πραγματικά επηρέαζαν τη ζωή των ανθρώπων, η προσκόλλησίς των σε ανθρώπινες αρχές, κατέληγε σε σοβαρή βλάβη. Παραδείγματος χάριν, τα παιδιά μπορούσαν να μη βοηθήσουν τους ηλικιωμένους γονείς των, που είχαν ανάγκη βοηθείας, ισχυριζόμενα ότι όλη τους η περιουσία ήταν αφιερωμένη στον Θεόν.—Ματθ. 15:3-9.

Φυσικά, δεν είχαν όλοι οι Φαρισαίοι μια ολοκληρωτικά παράλογη άποψι των ζητημάτων. Υπήρχαν και εξαιρέσεις, Ο πολυμαθής Φαρισαίος Γαμαλιήλ παρώτρυνε τα άλλα μέλη του Σάνχενδριν να μην αναμιχθούν με τους ακολούθους του Ιησού Χριστού, λέγοντας: «Αφήσατε αυτούς· διότι εάν η βουλή αύτη ή το έργον τούτο είναι εξ ανθρώπων, θέλει ματαιωθή· εάν όμως ήναι εκ Θεού, δεν δύνασθε να ματαιώσητε αυτό, και προσέχετε μήπως ευρεθήτε και θεομάχοι.» (Πράξ. 5:38-39) Ο Φαρισαίος Νικόδημος έδειξε ενδιαφέρον για το έργο και τη δραστηριότητα του Ιησού Χριστού. (Ιωάν. 3:1, 2· 7:47-52· 19:39) Και όταν η αλήθεια απεκαλύφθη στον Παύλο, αυτός σταμάτησε να είναι Φαρισαίος και έγινε αφωσιωμένος μαθητής του Ιησού Χριστού.—Πράξ. 26:5· Φιλιππ. 3:5.

Εν τούτοις, ως σύνολο, οι Φαρισαίοι αποτελούν ένα προειδοποιητικό παράδειγμα για τους Χριστιανούς σήμερα. Η περίπτωσίς τους δείχνει πόσο επικίνδυνο είναι να εμπιστεύεται κανείς στη δική του αγαθότητα και δικαιοσύνη. Αναγνωρίζοντας ότι, όπως είπε ο Ιησούς, «πάντες . . . σεις αδελφοί είσθε,» οι αφιερωμένοι δούλοι του Θεού δεν θ’ αναμένουν, ούτε θα επιθυμούν να θεωρούνται ανώτεροι, ούτε θα επιζητούν ειδική φροντίδα, εξοχότητα και εύνοιες, από τους ομοπίστους των λόγω της θέσεως που έχουν στην εκκλησία του Θεού.—Ματθ. 23:8· 1 Πέτρ. 5:1-4.

Έχοντας υπ’ όψιν αυτά που έκαναν οι Φαρισαίοι, οι πρεσβύτεροι στις εκκλησίες του λαού του Θεού θα κάνουν καλά να μην ξεχνούν ότι δεν έχουν εξουσία να κάνουν κανόνες που προχωρούν πέρα απ’ αυτό που λέγει η Αγία Γραφή. Είναι αλήθεια ότι, μερικές φορές πρέπει να γίνουν ωρισμένες διευθετήσεις για να υπάρχη τάξις στα ζητήματα, αλλ’ ακόμη κι εδώ πρέπει να ρωτήσουμε τον εαυτό μας: «Μήπως κατά κάποιον τρόπο ολισθαίνω σε μια πορεία όπως η πορεία των Φαρισαίων οι οποίοι, μολονότι πίστευαν ότι υποκινούντο από ζήλο για τη δικαιοσύνη, απέτυχαν να δείξουν θεοειδή συμπάθεια για τις ανθρώπινες ανάγκες και τα αισθήματα; Όχι μόνο εκείνοι που κατέχουν εξουσία, αλλά όλοι μέσα στη Χριστιανική εκκλησία, πρέπει να προσέχουν να φέρωνται ο ένας προς τον άλλον, ως αγαπητοί αδελφοί και αδελφές, και να μη θέτουν αντιγραφικούς κανόνες και να παραβλέπουν έτσι τα πραγματικά σπουδαία πράγματα—τις θείες ιδιότητες της δικαιοσύνης, της πιστότητος, του ελέους και της αγάπης.

[Υποσημειώσεις]