Ερωτήσεις από Αναγνώστες
Θα ήταν σοφό για ένα Χριστιανό να συμβουλευτεί κάποιον ειδικό σε θέματα ψυχικής υγείας;
Εκθέσεις από μερικές χώρες δείχνουν ότι αυξάνονται οι συναισθηματικές και οι ψυχικές ασθένειες σε αυτές τις «τελευταίες ημέρες». (2 Τιμόθεο 3:1) Οι Χριστιανοί νιώθουν βαθιά συμπόνια όταν επηρεάζονται ομόπιστοί τους, αλλά αναγνωρίζουν ότι ο καθένας πρέπει να αποφασίζει για τον εαυτό του αν θα ζητήσει θεραπευτική αγωγή για την ασθένειά του και, εφόσον το κάνει αυτό, τι είδους θεραπευτική αγωγή θα είναι αυτή.a «Ο καθένας θα βαστάξει το δικό του φορτίο». (Γαλάτες 6:5) Μερικοί, οι οποίοι υποφέρουν σοβαρά από σχιζοφρένεια, διπολική διαταραχή, βαθιά κλινική κατάθλιψη, ψυχαναγκαστική διαταραχή, αυτοακρωτηριασμούς και άλλες βασανιστικές διαταραχές, καταφέρνουν να διάγουν αρκετά φυσιολογική ζωή αφότου έλαβαν την κατάλληλη ιατρική βοήθεια.
Σε ορισμένα μέρη έχει γίνει πολύ της μόδας να καταφεύγουν οι άνθρωποι στην ψυχοθεραπεία. Σε πολλές περιπτώσεις ο ασθενής δεν έχει σοβαρή ψυχική διαταραχή αλλά δυσκολεύεται να τα βγάλει πέρα με κάποια κατάσταση στη ζωή. Ωστόσο, η Αγία Γραφή είναι εκείνη που παρέχει την πιο αποτελεσματική βοήθεια στο χειρισμό των δύσκολων προβλημάτων της ζωής. (Ψαλμός 119:28, 143) Μέσω της Αγίας Γραφής, ο Ιεχωβά δίνει σοφία, ικανότητα σκέψης και αληθινή γνώση—πράγματα που μας ενισχύουν ψυχικά και συναισθηματικά. (Παροιμίαι 2:1-11, ΜΝΚ· Εβραίους 13:6) Ορισμένοι πιστοί υπηρέτες του Θεού μπορεί να εκφραστούν παράλογα μερικές φορές εξαιτίας σοβαρής εσωτερικής αναστάτωσης. (Ιώβ 6:2, 3, ΜΝΚ) Τα εδάφια Ιακώβου 5:13-16 ενθαρρύνουν τέτοια άτομα να απευθύνονται στους πρεσβυτέρους για βοήθεια και συμβουλή. Ένας Χριστιανός ίσως να είναι πνευματικά άρρωστος ή να βασανίζεται είτε από κάποια αμετάβλητη κατάσταση είτε από καταπιεστικές στενοχώριες ή ίσως να νιώθει ότι είναι θύμα αδικίας. (Εκκλησιαστής 7:7, ΜΝΚ· Ησαΐας 32:2· 2 Κορινθίους 12:7-10) Ένα τέτοιο άτομο μπορεί να βρει βοήθεια από τους πρεσβυτέρους, οι οποίοι θα ‘τον αλείψουν με λάδι’—δηλαδή, θα μεταδώσουν με επιδέξιο τρόπο παρηγορητικές Γραφικές συμβουλές—και επίσης θα «προσευχηθούν για αυτόν». Ποιο θα είναι το αποτέλεσμα; «Η προσευχή της πίστης θα κάνει καλά εκείνον που πάσχει, και ο Ιεχωβά θα τον εγείρει [από την απόγνωσή του ή από τα αισθήματα που έχει ότι τον εγκατέλειψε ο Θεός]».
Τι θα συμβεί, όμως, αν η ψυχική αναστάτωση και η σύγχυση ενός ατόμου επιμένουν παρά την επιδέξια βοήθεια των πνευματικών ποιμένων; Μερικοί που βρίσκονται σε αυτή την κατάσταση έχουν επιλέξει να κάνουν γενικές ιατρικές εξετάσεις. (Παράβαλε Παροιμίαι 14:30· 16:24· 1 Κορινθίους 12:26.) Κάποιο σωματικό πρόβλημα μπορεί να βρίσκεται πίσω από τη συναισθηματική ή την ψυχική αναστάτωση. Η αντιμετώπιση αυτού του προβλήματος έχει ανακουφίσει σε μερικές περιπτώσεις το άτομο που είναι συναισθηματικά άρρωστο.b Αν δεν βρεθεί κάποιο σωματικό πρόβλημα, ο γιατρός, εφόσον του ζητηθεί, μπορεί να συστήσει κάποιον ειδικό σε θέματα ψυχικής υγείας. Τι θα γίνει σε αυτή την περίπτωση; Όπως αναφέρθηκε, πρόκειται για μια απόφαση την οποία πρέπει να σταθμίσει το κάθε άτομο για τον εαυτό του. Οι άλλοι δεν πρέπει να επικρίνουν ούτε να κρίνουν.—Ρωμαίους 14:4.
Παρ’ όλα αυτά, το άτομο πρέπει να ασκήσει πρακτική σοφία και να φροντίσει να μην ξεχάσει τις αρχές της Αγίας Γραφής. (Παροιμίαι 3:21, ΜΝΚ· Εκκλησιαστής 12:13) Σε περίπτωση σωματικής αρρώστιας, οι ασθενείς βρίσκονται αντιμέτωποι με ποικίλες επιλογές όσον αφορά τη θεραπευτική αγωγή, από τη συμβατική ιατρική μέχρι μεθόδους θεραπείας όπως είναι η φυσιοθεραπεία, ο βελονισμός και η ομοιοπαθητική. Υπάρχουν επίσης διαφόρων ειδών ειδικοί σε θέματα ψυχικής υγείας. Σε αυτούς συμπεριλαμβάνονται οι αναλυτικοί ψυχοθεραπευτές και άλλοι, οι οποίοι μπορεί να ψάχνουν το προσωπικό ιστορικό του ασθενούς προσπαθώντας να βρουν τις αιτίες της αφύσικης συμπεριφοράς ή των οδυνηρών συναισθημάτων. Ψυχοθεραπευτές που ασχολούνται με τη συμπεριφορά ίσως προσπαθήσουν να βοηθήσουν τον ασθενή να μάθει καινούρια πρότυπα συμπεριφοράς. Μερικοί ειδικοί σε θέματα ψυχικής υγείας πιστεύουν ότι οι περισσότερες ψυχικές ασθένειες πρέπει να αντιμετωπίζονται με φάρμακα.c Όπως αναφέρεται, άλλοι συστήνουν δίαιτα και βιταμίνες.
Οι ασθενείς και οι οικογένειές τους θα πρέπει να προσέχουν όταν εξετάζουν αυτές τις επιλογές. (Παροιμίαι 14:15, ΜΝΚ) Είναι σημαντικό το γεγονός ότι ο καθηγητής Πολ Μακ Χιου, διευθυντής του Τμήματος Ψυχιατρικής και Επιστημών της Συμπεριφοράς στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Τζον Χόπκινς, είπε ότι η ειδικότητα στα θέματα ψυχικής υγείας «είναι μια υποτυπώδης ιατρική τέχνη. Στερείται άμεσης πρόσβασης σε αποδείξεις οι οποίες να πιστοποιούν τις προτάσεις της εφόσον ασχολείται με διαταραχές των πλέον περίπλοκων στοιχείων της ανθρώπινης ζωής—της διάνοιας και της συμπεριφοράς». Αυτή η κατάσταση αφήνει ελεύθερο το πεδίο για εκκεντρικότητες και απάτες, καθώς και για καλοπροαίρετες θεραπευτικές αγωγές οι οποίες μπορεί να κάνουν περισσότερο κακό παρά καλό.
Θα πρέπει επίσης να αναφερθεί ότι, ενώ οι ψυχίατροι και οι ψυχολόγοι έχουν επαγγελματικά, μεταπτυχιακά διπλώματα, πολλοί άλλοι, οι οποίοι στερούνται τα τυπικά επαγγελματικά προσόντα, εργάζονται χωρίς επίβλεψη ως σύμβουλοι ή θεραπευτές. Μερικά άτομα έχουν ξοδέψει πολλά χρήματα συμβουλευόμενα τέτοιους αναρμόδιους ανθρώπους.
Ακόμη και με έναν εκπαιδευμένο ειδικό σε θέματα ψυχικής υγείας ο οποίος έχει τα απαιτούμενα προσόντα, υπάρχουν ζητήματα που πρέπει να εξεταστούν. Όταν επιλέγουμε γιατρό ή χειρουργό, πρέπει να είμαστε σίγουροι ότι θα σεβαστεί τις βασισμένες στην Αγία Γραφή απόψεις μας. Παρόμοια, θα ήταν επικίνδυνο να συμβουλευτούμε έναν ειδικό σε θέματα ψυχικής υγείας ο οποίος δεν σέβεται τις θρησκευτικές απόψεις μας ούτε τις απόψεις μας περί ηθικής. Πολλοί Χριστιανοί αγωνίζονται σκληρά, παρά την ψυχική και τη συναισθηματική τους σύγχυση, να έχουν «την ίδια διανοητική στάση που είχε ο Χριστός Ιησούς». (Ρωμαίους 15:5) Αυτοί δικαιολογημένα ανησυχούν για τη στάση οποιουδήποτε θα μπορούσε να επηρεάσει τη σκέψη ή τη συμπεριφορά τους. Μερικοί ειδικοί θεωρούν άσκοπο και ενδεχομένως επιβλαβή για την ψυχική υγεία κάθε περιορισμό που επιβάλλουν οι Γραφικές πεποιθήσεις. Αυτοί μπορεί να επιδοκιμάζουν, ακόμη και να συστήνουν, πράξεις τις οποίες καταδικάζει η Αγία Γραφή, όπως είναι η ομοφυλοφιλία ή η συζυγική απιστία.
Αυτές οι ιδέες συμπεριλαμβάνονται σε εκείνο που ο απόστολος Παύλος αποκάλεσε «αντιλογίες της ψευδώς αποκαλούμενης ‘γνώσης’». (1 Τιμόθεο 6:20) Αυτές συγκρούονται με την αλήθεια σχετικά με τον Χριστό και αποτελούν μέρος «της φιλοσοφίας και της κενής απάτης» αυτού του κόσμου. (Κολοσσαείς 2:8) Το κριτήριο της Αγίας Γραφής είναι σαφές: ‘Δεν είναι σοφία ούτε σύνεσις ούτε βουλή εναντίον του Ιεχωβά’. (Παροιμίαι 21:30) Οι ειδικοί σε θέματα ψυχικής υγείας που λένε «το κακόν καλόν και το καλόν κακόν» είναι «κακές συναναστροφές». Αντί να βοηθήσουν να θεραπευτούν οι ασταθείς διάνοιες, θα «φθείρουν τις ωφέλιμες συνήθειες».—Ησαΐας 5:20· 1 Κορινθίους 15:33.
Επομένως, ο Χριστιανός που πιστεύει ότι είναι ανάγκη να συμβουλευτεί κάποιον ειδικό σε θέματα ψυχικής υγείας θα πρέπει να ερευνήσει εξονυχιστικά τα προσόντα, τη στάση και τη φήμη του ειδικού καθώς και την πιθανή επίδραση που θα έχει η συστηνόμενη θεραπευτική αγωγή. Αν κάποιος Χριστιανός που νιώθει αναστάτωση δεν μπορεί να το κάνει αυτό ο ίδιος, ένας ώριμος, στενός φίλος ή συγγενής ίσως μπορέσει να βοηθήσει. Ο Χριστιανός που δεν είναι βέβαιος για το πόσο σοφή είναι μια συγκεκριμένη θεραπευτική αγωγή μπορεί να το βρει υποβοηθητικό να μιλήσει με τους πρεσβυτέρους στην εκκλησία—παρότι η τελική απόφαση ανήκει στον ίδιο (ή στους γονείς του ή είναι απόφαση που θα πάρουν από κοινού ο σύζυγος και η σύζυγος).d
Η επιστήμη είναι σε θέση να κάνει πολύ περισσότερα πράγματα σήμερα από ό,τι στο παρελθόν για να ανακουφίσει κάποιον που υποφέρει. Ωστόσο, υπάρχουν πολλές παθήσεις—και σωματικές και ψυχικές—οι οποίες προς το παρόν είναι ανίατες και πρέπει να τις υπομένουμε όσο διαρκεί αυτό το σύστημα πραγμάτων. (Ιακώβου 5:11) Στο μεταξύ, «ο πιστός και φρόνιμος δούλος», οι πρεσβύτεροι και όλοι οι άλλοι στην εκκλησία απλώνουν χέρι συμπόνιας και υποστήριξης στα άρρωστα άτομα. Ο ίδιος δε ο Ιεχωβά τα ενισχύει για να υπομείνουν μέχρι εκείνον τον ένδοξο καιρό όταν η αρρώστια δεν θα υπάρχει πια.—Ματθαίος 24:45· Ψαλμός 41:1-3, ΜΝΚ· Ησαΐας 33:24, ΜΝΚ.
[Υποσημειώσεις]
a Σε μερικές περιπτώσεις μπορεί να ζητηθεί από ένα άτομο να υποβληθεί σε ψυχιατρική αξιολόγηση, ίσως όταν εξετάζεται το ενδεχόμενο της πρόσληψής του σε κάποια υψηλή θέση. Το αν θα υποβληθεί κάποιος ή όχι σε μια τέτοια αξιολόγηση αποτελεί προσωπική απόφαση, αλλά θα πρέπει να επισημανθεί ότι η ψυχιατρική αξιολόγηση δεν αποτελεί ψυχιατρική θεραπευτική αγωγή.
b Βλέπε το άρθρο «Πώς να Κερδίσετε τη Μάχη Κατά της Κατάθλιψης», στο τεύχος 1 Μαρτίου 1990 της Σκοπιάς.
c Μερικές ψυχικές ασθένειες φαίνεται ότι αντιδρούν καλά στη σωστή φαρμακευτική αγωγή. Αυτά τα φάρμακα, όμως, πρέπει να χρησιμοποιούνται με προσοχή υπό την κατεύθυνση ικανών και έμπειρων γιατρών ή ψυχιάτρων, διότι μπορούν να υπάρξουν σοβαρές παρενέργειες αν δεν είναι σωστά ρυθμισμένες οι δοσολογίες.
d Βλέπε το άρθρο «Ψυχική Διαταραχή—Όταν Πλήττει Έναν Χριστιανό» στο τεύχος 15 Οκτωβρίου 1988 της Σκοπιάς.