Πού Πρέπει ν’ Αποβλέπη ο Άνθρωπος για Καθοδήγησι;
ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ καθοδήγησι ο άνθρωπος; Ασφαλώς χρειάζεται. Αυτό φαίνεται από τη σύγχυσι, τη διαμάχη και τη βία που τώρα γεμίζουν τη γη. Επί πολλά χρόνια ωρισμένοι επιστήμονες προσπαθούσαν με τη μελέτη των ζώων να βρουν την αναγκαία καθοδήγησι ως προς τον τρόπο που θα έπρεπε να ζουν οι άνθρωποι. Και λέγουν πως αυτά που έμαθαν τους βοηθούν να κατανοήσουν καλύτερα τους ανθρώπους.
Επί παραδείγματι, ο Κόνραντ Λόρετζ, μια διακεκριμένη αυθεντία σε θέματα συμπεριφοράς των ζώων, εδημοσίευσε και κατέληξε σε μερικά ενδιαφέροντα συμπεράσματα σχετικά με τις κοινωνικές συνήθειες που έχουν ωρισμένες χήνες. Τέτοιες συνήθειες, λέγει, φαίνεται να ομοιάζουν πολύ με τα ανθρώπινα χαρακτηριστικά. Σύμφωνα με τις απόψεις του, υπάρχει ένας αγώνας επικρατήσεως μεταξύ των ζώντων οργανισμών και «αυτό άλλωστε συμβαίνει πάντοτε όταν βάλετε πέντε αγόρια (ή) πέντε κοκοράκια (ή) πέντε καναρίνια (ή) πέντε κυχλόψαρα» μαζί. Θεωρεί σημαντική τη γνώσι που παρέχει η φυσική επιστήμη για να βοηθήση τον άνθρωπο να υπερνικήση την τάσι του να διεξάγη πολέμους. Ισχυρίζεται ότι «τα προβλήματα συμπεριφοράς, ελατηρίων και τα παρόμοια» μπορούν να επιλυθούν μόνο με αυτό το είδος μελέτης.
Είναι όμως αυτό αληθές; Αυτού πρέπει ν’ αποβλέψη κανείς για καθοδήγησι; Αναφερόμενος σε τέτοιες προσπάθειες για κατανόησι του ανθρώπου και για εξεύρεσι τρόπων καθοδηγήσεώς του από την μελέτη των ζώων, ο γνωστός Αμερικανός συγγραφεύς Άρθουρ Καίστλερ παρατηρεί: «Ομιλώντας με όλη μου την ταπεινοφροσύνη, φαίνεται να έχη αμφίβολη αξία το να επιχειρήση κανείς μια διάγνωσι του ανθρώπου βασισμένη εξ ολοκλήρου στις αναλογίες με την συμπεριφορά των ζώων. . . . Από τη φύσι των πραγμάτων αυτό δεν προχωρεί σε αρκετό βάθος, διότι συναντά δυσκολίες σε ωρισμένα αποκλειστικώς ανθρώπινα χαρακτηριστικά—όπως η γλώσσα—τα οποία αναγκαστικά αποκλείονται από την αναλογία και τα οποία εν τούτοις είναι αποφασιστικής σημασίας στον καθορισμό της συμπεριφοράς των ειδών μας.»—Περιοδικό Τάιμς Νέας Υόρκης,19 Οκτωβρίου 1969.
Τα σημεία του συγγραφέως Καίστλερ είναι πολύ καλά τοποθετημένα. Και, περιέργως, είναι ενδιαφέρον να λεχθή ότι τα συμπεράσματά του είναι παρόμοια με ό,τι αναφέρει η Γραφή. Από τη μια πλευρά η Γραφή δείχνει ότι υπάρχουν πράγματα που μπορεί να μάθη κανείς παρατηρώντας τα ζώα. Λέγει στον οκνηρό να πλησιάση ένα μυρμήγκι και να παρατηρήση τη σοφία του στην αποθήκευσι τροφής για τον χειμώνα. Αλλά από την άλλη πλευρά η Γραφή τονίζει το γεγονός ότι τα ζώα κινούνται από ένστικτο και χωρίς κατανόησι και λογική. Έτσι ο Ψαλμωδός συμβουλεύει: «Μη γίνεσθε ως ίππος, ως ημίονος, εις τα οποία δεν υπάρχει σύνεσις· των οποίων το στόμα πρέπει να κρατήται εν κημώ και χαλινώ, άλλως δεν ήθελον πλησιάζει εις σε.» Πράγματι, δεν θα μπορούσατε να εξηγήσετε σ’ ένα άλογο ή σ’ ένα ημίονο τους λόγους για τους οποίους αυτά οφείλουν να κάμουν αυτό ή εκείνο. Άλλες μέθοδοι πρέπει να χρησιμοποιηθούν.—Ψαλμ. 32:9· Παροιμ. 6:6-8· 2 Πέτρ. 2:12.
Πώς είναι δυνατόν ο άνθρωπος να μάθη να επιλύη τα προβλήματα της ανθρωπίνης συμπεριφοράς με τη μελέτη των ζώων, όταν η επίλυσίς των απαιτή τη χρήσι των υψηλοτέρων και περισσότερο περίπλοκων ικανοτήτων του; Ο άνθρωπος μόνος από τα δημιουργήματα της γης διαθέτει ικανότητα λογικεύσεως. Μόνος αυτός έχει ικανότητα συλλήψεως ιδεών, αφηρημένης λογικής. Είναι μοναδικός στο ότι διαθέτει μια αίσθησι ηθικής που του δίδει την ικανότητα διακρίσεως μεταξύ καλού ή κακού. Και μόνον αυτός έχει το ένστικτο να λατρεύη μια ανωτέρα δύναμι. Ο ανθρωπολόγος Λώρεν Έιζελυ πολύ ορθώς παρετήρησε κάποτε, ότι οι οπαδοί της εξελίξεως, στο ζήλο τους να βρουν φυσικές ομοιότητες μεταξύ του ανθρώπου και του κτήνους έχουν αγνοήσει την τεραστία και πλέον βαρύνουσα διαφορά μεταξύ των εγκεφάλων του ανθρώπου και των ζώων.
Ούτε μπορούμε ν’ αποβλέπωμε μόνο στον άνθρωπο τον ίδιο. Η σοφία του ατελούς ανθρώπου είναι αντιφατική. Πόσες διαφορετικές φιλοσοφίες υπάρχουν! Στους αποστολικούς χρόνους οι σοφοί άνδρες της Ελλάδος ανήκαν ως επί το πλείστον σε δυο ριζοσπαστικά αντίθετες σχολές, τους Στωϊκούς και τους Επικουρείους· εν τούτοις και οι δυο ισχυρίζοντο ότι ήσαν σοφοί. Μέχρις σήμερα οι φιλόσοφοι συνεχίζουν να διαφωνούν ριζικά ο ένας με τον άλλον.
Το ίδιο συμβαίνει και με τις πολιτικές ιδεολογίες. Σε ποιον θα κοιτάζη ένας για καθοδήγησι; Στις Ηνωμένες Πολιτείες υπάρχουν Ρεπουμπλικάνοι, Δημοκράται, Σοσιαλισταί, Κομμουνισταί, Συντηρητικοί και διάφορες άλλες αντιμαχόμενες παρατάξεις. Ποιος είναι σε θέσι να πη πιο από τα κόμματα ή τους ομίλους είναι το καλύτερο για τους ανθρώπους χωρίς να χρησιμοποιήση επιχειρήματα για να τους κάμη να συμφωνήσουν; Και τι να πούμε για τις ακόμη πιο μεγάλες και πιο πολυάριθμες διαφορές στη θρησκεία;
Γιατί όλη αυτή η σύγχυσις; Η Γραφή απαντά: «Οι σοφοί κατησχύνθησαν. . . . διότι απέρριψαν τον Λόγον του Ιεχωβά και ποια σοφία είναι εν αυτοίς;» Μάλιστα, «Του περιπατούντος ανθρώπου δεν είναι το να κατευθύνη τα διαβήματα αυτού.» Ο άνθρωπος εξ αιτίας της αρχικής παραβάσεως είναι ατελής, αδύνατος και ιδιοτελής. Πράγματι, η τάσις του «είναι κακή εκ νηπιότητος αυτού.» Εξ αιτίας τούτου ο Δημιουργός του ανθρώπου Ιεχωβά Θεός έχει προμηθεύσει τον Λόγον του ώστε αυτός να είναι λύχνος και φως στη ζωή του ανθρώπου και να τον υποβοηθή πλήρως για κάθε καλή ενέργεια στη ζωή του.—Ιερεμ. 8:9· 10:23· Γεν. 8:21· Ψαλμ. 119:105· 2 Τιμ. 3:16, 17.
Αυτό είναι κάτι που θα έπρεπε να αναμένωμε από έναν σοφό και φιλάγαθο Δημιουργό, και το ότι αυτός υπάρχει είναι φανερό από όλη τη δημιουργία του γύρω μας. Μήπως αυτός δεν έχει κάμει άφθονη προμήθεια για όλες τις υλικές μας ανάγκες; Έτσι δεν θα έπρεπε να αναμένωμε ότι αυτός θα ικανοποιήση την ανάγκη μας για καθοδήγησι; Εκείνοι που μελετούν το Λόγο του με ανοιχτές διάνοιες και τίμιες καρδιές και οι οποίοι αποβλέπουν σ’ αυτόν για καθοδήγησι θα ανταμειφθούν με διαφώτισι. Πάνω από 1.400.000 άτομα σε όλη τη γη έχουν διαπιστώσει πως αυτό είναι αληθές. Ως αποτέλεσμα αυτοί ζουν τώρα με ειρήνη ο ένας με τον άλλον και απολαμβάνουν ευχαρίστησι και ειρήνη διανοίας. Εκτιμούν την αξία των κανόνων και των αρχών του Λόγου του Θεού.—Ρωμ. 1:20· Φιλιππησ. 4:19.
Η Αγία Γραφή είναι εκείνη που μας καθοδηγεί να αγαπούμε τον Ιεχωβά Θεό με όλη μας τη καρδιά, το νου, την ψυχή και τη δύναμι και τον πλησίον μας όπως τον εαυτό μας. Επίσης αυτή είναι που τονίζει ιδιαιτέρως την εντολή του Ιησού «να αγαπάτε αλλήλους καθώς εγώ σας ηγάπησα.» Πόσο διαφορετικός θα είναι αυτός ο κόσμος όταν όλοι επάνω στη γη υπακούουν σ’ αυτές τις εντολές και η γη θα είναι «πλήρης της γνώσεως του Ιεχωβά καθώς τα ύδατα σκεπάζουσι την θάλασσαν.»—Ησ. 11:9· Μάρκ. 12:29-31· Ιωάν. 13:34, 35.