Αλίευσις Καρχαριών ενώ Κοιμάσθε

Όπως ελέχθη στον ανταποκριτή του «Ξύπνα!» στα Υπήνεμα Νησιά

Η ΤΡΟΜΑΚΤΙΚΗ κραυγή «ΚΑΡΧΑΡΙΑΣ!» κάνει γενικά και τους πιο γενναίους ανθρώπους να σπεύδουν για ασφάλεια. Ωστόσο, για μας τους Δυτικο-Ινδιάνους ψαράδες, μια τέτοια κραυγή μπορεί συχνά να σημαίνη την εξασφάλισι της τροφής μας και μεγάλο κέρδος.

Το να πιάση κανείς έναν απ’ αυτά τα ανθρωποφάγα κήτη, δεν είναι εύκολο έργο. Και ύστερ’ από 32 χρόνια ζωής ως ψαράς, έχω πεισθή ότι ο πιο ασφαλής τρόπος είναι εκείνος που εγώ ονομάζω «μέθοδο δια του ύπνου.» Είναι ένας τρόπος για να πιάσετε ένα καρχαρία ενώ κοιμάσθε. Επιτρέψτε μου να σας εξηγήσω.

Πριν από μερικά χρόνια άρχισα να ψαρεύω με παγίδες φτιαγμένες από συρμάτινο δίκτυ και που ήταν τεντωμένο πάνω σ’ ένα ξύλινο πλαίσιο. Οι παγίδες αυτές έχουν σχήμα εξαγωνικό και έχουν κωνικές εισόδους από τις οποίες εισέρχονται τα ψάρια και άλλα θαλάσσια πλάσματα, κι έτσι παγιδεύονται. Συνήθως οι παγίδες έχουν διάμετρο τεσσάρων ποδών (1 μέτρο) και προσδένονται σε μια βαρειά πέτρα. Τις τοποθετώ δύο μίλια περίπου (3 χιλιόμετρα) στα ανοιχτά από το νησί μου, το νησί Ανγκίλα στην Καραϊβική Θάλασσα.

Αντιμετώπιζα ωστόσο, ένα συνεχές πρόβλημα με τους μεγάλους καρχαρίες. Κτυπούσαν τις παγίδες μου και τις κατέστρεφαν κατόπιν κατεβρόχθιζαν τα ψάρια που ελευθερώνοντο. Μικρότεροι καρχαρίες εισχωρούσαν επίσης μερικές φορές σ’ αυτές τις παγίδες και κατεβρόχθιζαν το περιεχόμενο.

Απογοητευμένος ύστερ’ από αναμονή πολλών ωρών μια νύχτα για να πιάσω με δόλωμα έναν απ’ αυτούς τους κλέφτες, άρχισα ν’ αναρωτιέμαι: Γιατί να μη στήσω μια παγίδα για τον Κύριο Καρχαρία και να τον πιάσω με άνεσι, ενόσω θα κοιμάμαι ειρηνικά στο σπίτι;

Συνέλαβα ένα σχέδιο για να ενεργήσω έτσι, αλλά ο συνεταίρος μου στο ψάρεμα ήταν διστακτικός. Γνωρίζοντας τη βίαιη φύσι του Κυρίου Καρχαρία, κάτω από φυσιολογικές συνθήκες, ο σύντροφος μου πίστευε ότι δεν θα έπρεπε να ριψοκινδυνέψωμε τη ζωή μας με αντάλλαγμα λίγα ψάρια. Επειδή όμως εγώ ήμουν βέβαιος ότι δεν ήταν επικίνδυνο όσο εκείνος νόμιζε, άρχισα να εξοπλίζωμαι για να θέσω σε εφαρμογή το σχέδιο μου.

Μια Απλή Αλλά Αποτελεσματική Παγίδα

Η παγίδα στην πραγματικότητα ήταν απλή. Πήρα ατσαλόσυρμα μήκους 20 ποδών (6 μέτρων που είχε διάμετρο 3/16 μιας ίντσας (0,5 εκατοστά) και το στερέωσα σε μια πέτρα βάρους 40 πάουντς (18 κιλά)). Έδεσα το άλλο άκρο σ’ ένα μεγάλο κομμάτι ξύλο που θα εξυπηρετούσε ως σημαδούρα. Στο άλλο άκρο αυτής της ξύλινης σημαδούρας έδεσα ένα δεύτερο κομμάτι από το ίδιο ατσαλόσυρμα. Στο ελεύθερο άκρο υπήρχε ένα μεγάλο αγκίστρι, με ψάρι σαν δόλωμα. Κατόπιν τοποθέτησα την πέτρα στο βυθό της θάλασσας, κοντά στις παγίδες μου (12 πόδια [4 μέτρα] κάτω από την επιφάνεια), αφήνοντας τη σημαδούρα να πλέη στην επιφάνεια του νερού. Εν συνεχεία, άρχισα να κωπηλατώ αργά, έχοντας πεισθή, περισσότερο από ποτέ, ότι θα μπορούσε να συλληφθή ο Κύριος Καρχαρίας αν ερχόταν να τριγυρίση γύρω από τις αλιευτικές μου παγίδες.

Το επόμενο πρωί, ο συνεταίρος μου κι εγώ πήγαμε στη θάλασσα ως συνήθως. Περίπου 500 γυάρδες (460 μέτρα) από τη σημαδούρα, παρετήρησα αμέσως ότι το ένα άκρον της βρισκόταν πάνω από την επιφάνεια και το άλλο ήταν βυθισμένο. Προς μεγάλη μας ευχαρίστησι, βρήκαμε στο αγγίστρι μισό καρχαρία μήκους πέντε ποδών (1,5 μέτρου). Ένας μεγαλύτερος καρχαρίας είχε φάει τον άλλο μισό. Από τότε που χρησιμοποιώ αυτή τη μέθοδο, έχω πιάσει πάνω από 500 καρχαρίες, περιλαμβανομένων ειδών όπως ο λεμονής καρχαρίας, μπλακ τιπ, ο καρχαρίας ο ταύρος, ο καστανός καρχαρίας, ο καρχαρίας τροφός και ο ψαροφάγος. Το μήκος τους κυμαίνεται από 3 έως δέκα πόδια (1 ως 3 μέτρα).

Μερικοί μπορεί να συμπεράνουν ότι όταν ο καρχαρίας παγιδευθή και παραμείνη ακίνητος στο μεγάλο βράχο, βασανίζεται. Αλλά δεν είναι έτσι κατ’ ανάγκη, διότι κάποιος ειδικός λέγει: «Ο μικρός εγκέφαλος και το υποανάπτυκτο νευρικό σύστημα, προστατεύει τον καρχαρία από τα αισθήματα του πόνου ή του φόβου, πράγμα που δυσκολεύει εξαιρετικά τον άνθρωπο να εφεύρη ένα αποτελεσματικό μέσο για να αμύνεται εναντίον του καρχαρία.»

Ωστόσο, θα ήταν άτοπο να σκεφθήτε ότι επειδή ένας καρχαρίας έχει πιασθή με το αγκίστρι, είναι εύκολο να τον μεταφέρης ενώ είναι ακόμη ζωντανός. Κάθε άλλο παρά εύκολο είναι.

Εργασία που Δεν Είναι για Δειλούς

Επιτρέψτε μου να σας διηγηθώ δύο από τις πιο δύσκολες αναμετρήσεις μου με καρχαρίες 10 ποδών. Η πρώτη ήταν μ’ ένα μεγάλο καρχαρία μπλακ τιπ, με τη χαρακτηριστική μαύρη βούλα στα άκρα των πτερύγων. Πλησιάζοντας τη σημαδούρα κοντά στις αλιευτικές παγίδες παρετήρησα ότι ένα απ’ αυτά τα πελώρια πλάσματα είχε παγιδευθή στην ειδική παγίδα μου. Ο συνεταίρος μου με προειδοποίησε ότι δεν θα έπρεπε να τον αγγίξωμε, διότι εφαίνετο πολύ μεγάλος για τη μικρή μας βάρκα μήκους 10 ποδών. Παρατηρώντας το πλάσμα μέσα από μια μάσκα καταδύσεως, μπόρεσα να διακρίνω ότι ήταν κουρασμένο και διέπλεε ανεστραμμένο στον πυθμένα.

Παρά τις διαμαρτυρίες του φίλου μου, ήμουν βέβαιος ότι, αν κατωρθώναμε να τον φέρωμε στην επιφάνεια στην ίδια θέσι (με την κοιλιά του επάνω), θα μπορούσαμε να τον πιάσωμε. Με τη βοήθεια μιας μακριάς απόχης, τον έσπρωξα μαλακά προς την επιφάνεια. Ευτυχώς, δεν έδειχνε καμμιά διάθεσι ν’ αντισταθή. Σύντομα, η λευκή κοιλιά του βρισκόταν στην ίδια επιφάνεια με το σκάφος μας. Γρήγορα, ξεκοιλιάσαμε τον καρχαρία. Έτσι φάνηκαν τα δύο στρώματα του συκωτιού του, τα οποία συνετέλεσαν αρκετά στο να επιπλέη το πτώμα καθώς το σύραμε προς την παραλία.

Η Μεταφορά Ενός Ψαροφάγου

Ένα παράδειγμα των κινδύνων που περιλαμβάνονται μπορεί να δη κανείς στην πείρα που είχα μ’ ένα ψαροφάγο καρχαρία μήκους 10 ποδών, πριν από μερικά χρόνια. Όταν πλησίασα στο μέρος όπου είχε παγιδευθή ο ανθρωποφάγος καρχαρίας, προχωρούσα προσεκτικά έτσι ώστε να βεβαιωθώ ότι ήταν καλά αγκιστρωμένος. Ωστόσο, όταν παρατήρησα το μέγεθος του, άρχισα ν’ αμφιβάλλω κάπως για την ικανότητα μου να χειρισθώ αυτόν τον καρχαρία εντελώς μόνος μου, σε μια τόσο μικρή βάρκα. Αλλά η σκέψις του ότι, από ένα ψάρι τέτοιου μεγέθους θα κέρδιζα μισθούς σχεδόν δύο μηνών (700 δολλάρια στο τοπικό μας νόμισμα, ή 269 δολλάρια Η.Π.), με ενεθάρρυνε. Αφού εξήτασα πάλι την κατάστασι, απεφάσισα να αποσυνδέσω από τη σημαδούρα το σχοινί στο οποίο είχε αγκιστρωθή ο καρχαρίας και, κατόπιν, να τραβήξω το κήτος στην παραλία.

Εδώ ακριβώς αρχίζει η σκληρή εργασία. Ρυμουλκώντας το κήτος, άρχισα να βάζω όλη τη δύναμί μου των 202 πάουντς (92 κιλών) στα κουπιά, κατευθυνόμενος προς τον κοντινότερο κόλπο, σε απόστασι περίπου 500 γυαρδών (460 μέτρων). Στην αρχή δεν ήταν δύσκολο. Ο Κος Καρχαρίας ακολουθούσε σαν αρνί. Αλλά στις 100 γυάρδες (90 μέτρα) περίπου από την ακτή, αυτός ο κύριος άρχισε να ανθίσταται σθεναρά, σύροντας απότομα τη μικρή βάρκα σε μια ζιγκ-ζαγκ κίνησι, και κτυπώντας βίαια το νερό. Όσο πιο πολύ τραβούσε ο καρχαρίας, τόσο πιο απεγνωσμένα τραβούσα κουπί.

Όταν φθάσαμε σε απόστασι περίπου 12 ποδών (4 μέτρων) από την παραλία, πήδησα μέσα στα κύματα μέχρι τη μέση μου, χωρίς να αφήσω το σχοινί στο οποίο ο καρχαρίας ήταν αγκιστρωμένος. Τυλίγοντας το σχοινί γύρω από τη μέση μου και τους βραχίονες, συνέχισα να σύρω με κόπο προς τα πίσω, μέχρις ότου το κεφάλι του καρχαρία βρέθηκε στην άμμο δυο πόδια περίπου (0,6 μέτρα), από την άκρη του νερού. Αφού έβγαλα στην ξηρά τη βάρκα και την ασφάλισα με το σχοινί, άρχισα να ψάχνω με αγωνία για κάτι με το οποίο θα μπορούσα να φονεύσω το γιγαντιαίο ψάρι. Αλλά δεν έβλεπα τίποτε. Αφού έτρεξα περίπου 450 γυάρδες (410 μέτρα), τελικά ανακάλυψα ένα μεγάλο κομμάτι ξύλου από συντρίμμια ναυαγίου. Δυστυχώς, το ξύλο με το πρώτο κτύπημα πάνω στον καρχαρία διαλύθηκε, με αποτέλεσμα ο γίγας ν’ αρχίση να κτυπιέται στο νερό και στην άμμο.

Άρχισα πάλι να τρέχω απεγνωσμένα εις αναζήτησι ενός όπλου, αυτή τη φορά τουλάχιστον 600 γυάρδες (550 μέτρα). Επιστρέφοντας μ’ ένα στερεό ξύλινο ρόπαλο, κατώρθωσα με κάποιο τρόπο να νικήσω τον ψαροφάγο. Κουρασμένος και σέρνοντας, προσπάθησα να ανεβάσω αυτόν τον γίγαντα των 650 πάουντς (290 κιλών) στη βάρκα για να τον μεταφέρω σ’ ένα μέρος που θα μπορούσα να λάβω βοήθεια. Δεν μπόρεσα ούτε να τον κουνήσω. Σαν τελευταία λύσι, απεφάσισα να ξαναρυμουλκήσω αυτό το θεριό τραβώντας το πίσω από τη βάρκα για 3/4 περίπου του μιλίου (1,2 χιλιόμετρα) σ’ ένα σημείο όπου βρήκα βοήθεια.

Πραγματικά Χρήσιμος

Όλα τα μέρη αυτού του επικίνδυνου θαλασσίου πλάσματος μπορούν να φαγωθούν εκτός από τα κοφτερά σαν ξυράφι, δόντια του. Στα νησιά, η είδησις ότι ένας καρχαρίας πιάσθηκε διαδίδεται γρήγορα και οι οικοδέσποινες έρχονται αμέσως στη βάρκα για ν’ αγοράσουν μερίδες για τα γεύματα τους. Μερικοί φτιάχνουν τον Κο Καρχαρία στιφάδο, στην κατσαρόλα και φέτες. Ίσως σεις να προτιμάτε σούπα από καρχαρία.

Μπορεί να εκπλαγήτε εάν μάθετε ότι το συκώτι μερικών καρχαριών ζυγίζει 10 τοις εκατό σχεδόν ολοκλήρου του βάρους των. Έχω δει συκώτια καρχαρία να έχουν μήκος πέντε ποδών (1,5 μέτρων) και σχεδόν τρία πόδια (1 μέτρο) πλάτος. Τα είχαν κρεμάσει στον ήλιο για να στραγγίξη το πολύτιμο και πλούσιο σε βιταμίνες έλαιο τους. Για την εξαγωγή όλου του ελαίου χρειάζονται δύο εβδομάδες περίπου. Ωστόσο, αν χρησιμοποιηθή η μέθοδος του βρασμού, ο χρόνος είναι πολύ λιγώτερος. Μερικοί ψαράδες προτιμούν να το κάνουν αυτό σ’ ένα απομονωμένο μέρος λόγω της αποκρουστικής του οσμής. Κατά μέσον όρο, συκώτια καρχαρία αυτού του μεγέθους παράγουν 30 με 40 τέταρτα του γαλλονιού (28-38 λίτρα) έλαιο. Οι νησιώτες το χρησιμοποιούν για να καταπολεμήσουν ασθένειες όπως είναι η ψύξις στο κεφάλι, η επιληψία, η πνευμονία, οι ρευματισμοί και ένα πλήθος άλλων ασθενειών.

Όχι, μέχρι τώρα δεν μ’ έχει δαγκώσει καρχαρίας, μολονότι κάποτε, όταν προσπαθούσα να πιάσω έναν, έξυσα το δάκτυλο μου στο δόντι του. Ο πόνος απ’ αυτή τη μικροσκοπική γρατζουνιά, που διήρκεσε ώρες, με έπεισε ότι το δάγκωμα ενός καρχαρία μπορεί να σημαίνη βέβαιο θάνατο.

Η «κραυγή» «ΚΑΡΧΑΡΙΑΣ!» δεν ακούγεται στα μέρη μας συχνά τώρα τελευταία. Υποθέτω ότι έχομε πιάσει τους περισσότερους από τους μεγάλους καρχαρίες. Ή ίσως οι καρχαρίες έχουν λάβει γνώσι για τη «μέθοδο μου δια του ύπνου.»

[Διάγραμμα στη σελίδα 18]

(Για το πλήρως μορφοποιημένο κείμενο, βλέπε έντυπο)

ΠΑΓΙΔΑ ΓΙΑ ΚΑΡΧΑΡΙΑ

ΣΗΜΑΔΟΥΡΑ

ΣΗΜΕΙΟ ΑΠΟΣΥΝΔΕΣΕΩΣ ΤΟΥ ΚΑΡΧΑΡΙΑ

ΣΧΟΙΝΙ Ή ΣΥΡΜΑΤΟΣΧΟΙΝΟ

1⁄4 ΙΝΤΣΑΣ ΑΤΣΑΛΟΣΥΡΜΑ

12 ΠΟΔΙΑ

ΙΧΘΥΟΔΟΧΕΙΟ

ΔΟΛΩΜΑ ΚΑΙ ΑΓΚΙΣΤΡΙ

ΠΕΤΡΑ