Γιατί Είναι Τόσο Πολύτιμα;
Από τον ανταποκριτή του Ξύπνα! στη Ζιμπάμπουε
ΟΣΟΙ ζουν στη Ζιμπάμπουε παρατηρούν τη μεγάλη ποικιλία των πολύτιμων πετραδιών που προσφέρονται στα κοσμηματοπωλεία. Πρόσφατα, όταν αγόραζα ένα μενταγιόν για τη σύζυγό μου, άρχισα να αναρωτιέμαι τι είναι εκείνο που κάνει τα πετράδια αυτά πολύτιμα. Έτσι αργότερα πλησίασα έναν ειδικό στα πολύτιμα πετράδια για να μου δώσει απάντηση.
«Θεωρούνται όλα τα πετράδια πολύτιμα;» ρώτησα.
«Με την αυστηρή έννοια του όρου, όχι,» απάντησε. «Τα διαμάντια, τα ρουμπίνια, τα σμαράγδια, τα ζαφείρια και, θα έπρεπε να προσθέσω, τα μαργαριτάρια, θεωρούνται πολύτιμα. Τα υπόλοιπα είναι στην πραγματικότητα ημιπολύτιμα, αν και αυτή η διάκριση δεν είναι και τόσο συνηθισμένη πια στις μέρες μας.»
«Καταλαβαίνω. Αλλά τι είναι εκείνο που τα κάνει τόσο ανεκτίμητα; Όλα μοιάζουν σαν κομμάτι από γυαλί!»
Τι τα Κάνει Ανεκτίμητα
«Μπορεί να φαίνονται σαν γυαλί, αλλά τα άτομα από τα οποία αποτελούνται τα πολύτιμα πετράδια είναι διευθετημένα με εύτακτο τρόπο. Το γυαλί, από την άλλη, σχηματίζεται από τυχαίες διευθετήσεις των ατόμων. Μια αυθεντία παρομοίασε τη διαφορά ανάμεσα στα πολύτιμα πετράδια και στο γυαλί με τη διαφορά ανάμεσα σε ένα λόχο στρατιωτών που πηγαίνουν παρέλαση και σ’ έναν όχλο ανθρώπων.
«Όσο γι’ αυτό που τα κάνει πολύτιμα,» συνέχισε, «είναι προφανώς όμορφα, αν και η συγκριτική τους ομορφιά μπορεί να εξαρτάται από το μάτι του κατόχου τους. Αναλογίσου, επίσης, το κόστος για να βρεις τις πέτρες αυτές. Πρέπει κανείς να ξέρει για ποιο πράγμα να ψάξει όταν διεξάγει μεταλλευτικές έρευνες και αυτό απαιτεί χρόνο. Η εξόρυξή τους από τη γη μπορεί να είναι πολύ δαπανηρή.»
«Έχετε ανακαλύψει διαμάντια εδώ στη Ζιμπάμπουε;» παρενέβαλα την ερώτηση.
«Διαμάντια βρέθηκαν στη Σομαμπούλα το 1903 αλλά όχι σε επαρκή ποσότητα για να δικαιολογηθούν επιχειρήσεις μεγάλης κλίμακας. Υπάρχουν κι άλλα πολύτιμα πετράδια που εξορύσσονται εδώ, όμως. Τα πασίγνωστα σμαράγδια Σανταουάνα, για παράδειγμα, έχουν εξαιρετικά υψηλή ποιότητα και αξία. Ένα άλλο πολύτιμο πετράδι που βρίσκεται εδώ είναι η ακουαμαρίνα, ένα διαφανές πετράδι με ελαφρό μπλε χρώμα που έχει μεγάλη αξία. Ρουμπίνια και ζαφείρια έχουν βρεθεί σε μικρές ποσότητες. Αλλά τα πολύτιμα πετράδια που προέρχονται από χαλαζία (ένα ορυκτό που βρίσκεται σε όλη την Ζιμπάμπουε), όπως είναι ο αμέθυστος, η κιτρίνη και ο ίασπις, είναι κοινά. Ο μτορολίτης, το τοπικό όνομα για μια μορφή κρυπτικού χαλαζίτη, εμφανίζει πράσινα στίγματα στην παρουσία χρωμίου. Επειδή βρίσκεται μόνο στη Ζιμπάμπουε έχει γίνει δημοφιλής στους τουρίστες που θέλουν να φεύγουν σπίτι τους με ένα ειδικό σουβενίρ απ’ αυτή τη χώρα.»
«Αλλά πώς μπορεί κανείς να ξεχωρίσει τη διαφορά σ’ αυτές τις πέτρες; Φαίνονται τόσο όμοιες,» σχολίασα.
«Οι ειδικοί στα πολύτιμα πετράδια μπορούν να κάνουν μια σειρά από δοκιμασίες. Για παράδειγμα, βάλε κιτρίνη και τοπάζιο—δύο πέτρες που έχουν παρόμοια όψη—σε μεθυλικό ιοδίδιο και θα δεις ότι το τοπάζιο βουλιάζει, αλλά η κιτρίνη επιπλέει εύκολα. Χρησιμοποιούμε τη σκληρότητα σαν κριτήριο. Τα διαμάντια, για παράδειγμα, μπορούν να χαραχτούν μόνο από ένα άλλο διαμάντι. Το όνομα, με την ευκαιρία, προέρχεται από μια αρχαία Ελληνική λέξη που σημαίνει ‘αδάμαστος,’ εφόσον οι αρχαίοι θεωρούσαν ότι το διαμάντι μπορούσε να αντιστέκεται σε οποιοδήποτε χτύπημα.
«Αυτό ασφαλώς φάνηκε αληθινό σε έναν Ολλανδό κόπτη πολύτιμων πετραδιών στις αρχές του αιώνα μας. Επεξεργαζόταν το μεγαλύτερο διαμάντι που είχε βρεθεί ποτέ—το διαμάντι Κούλλιναν που δωρίθηκε από την κυβέρνηση της Νότιας Αφρικής στο Βασιλιά Εδουάρδο Ζ΄. Δαπάνησε εβδομάδες ολόκληρες σχεδιάζοντας πώς να χωρίσει το διαμάντι για μεγαλύτερο όφελος. Τελικά, έβαλε το λεπίδι του πάνω στο πετράδι και του έδωσε ένα γερό χτύπημα με μια μεταλλική μπάρα. Η λεπίδα έσπασε! Παρ’ όλ’ αυτά, κατάφερε τελικά να χωρίσει το πετράδι και να φτιάξει απ’ αυτό 105 λαμπερά πετράδια. Το πιο μεγάλο απ’ αυτά στολίζει τα διαμάντια του Βρετανικού στέμματος.»
«Σήμερα,» πρόσθεσε, «τα διαμάντια πριονίζονται χρησιμοποιώντας σκόνη από διαμάντι σε ελαιόλαδο στην άκρη εξαιρετικά λεπτών δίσκων από φωσφορούχο ορείχαλκο.»
Είχα αρχίσει να συνειδητοποιώ γιατί η ανθεκτικότητα κάνει ένα πετράδι τόσο πολύτιμο. Γιατί ένα δαπανηρό διαμάντι στην πραγματικότητα θα υπήρχε για πάντα. Έμαθα, όμως, ότι όλα τα πολύτιμα πετράδια δεν είναι τόσο σκληρά. Το οπάλ και το τουρκουάζ για παράδειγμα είναι ελαφρώς μαλακότερα από την άμμο και μπορούν να πάθουν βλάβη αν γδαρθούν από άμμο σε συνηθισμένο έδαφος. Το μελάνι, το λίπος, ή ακόμη και το νερό μπορούν να προξενήσουν βλάβη στο τουρκουάζ ή στα μαργαριτάρια. Αλλά ποιοι άλλοι παράγοντες επηρεάζουν την αγοραστική αξία των πολύτιμων πετραδιών;
«Πριν από μερικά χρόνια,» είπε ο εμπειρογνώμονας φίλος μου, «ήταν της μόδας το βιολετί χρώμα ανάμεσα στις γυναίκες. Έτσι για κάποιο διάστημα ο αμέθυστος ήρθε σε πρώτη ζήτηση σαν πολύτιμο πετράδι. Κατά καιρούς η αγορά επηρεάζεται από την προτίμηση των εξεχόντων γυναικών ή από τα κοσμήματα που φοράνε στους βασιλικούς γάμους. Τελικά, όμως, η ζήτηση μειώνεται και τα πολύτιμα πετράδια παίρνουν ξανά τη φυσιολογική τους θέση. Η σπανιότητα είναι επίσης ένας παράγοντας.»
Πολύτιμα αλλά Πρακτικά
«Υπάρχουν καθόλου πρακτικές χρήσεις των πολύτιμων πετραδιών;» ρώτησα.
«Ω, ναι. Τα ρουμπίνια και τα ζαφείρια χρησιμοποιούνται στις βελόνες των πικ απ. Τα διαμάντια χρησιμοποιούνται στη βιομηχανία για κοπτικές και λειαντικές εργασίες. Οι ωρολογοποιοί έχουν χρησιμοποιήσει τα ρουμπίνια σαν στηρίγματα επί πολλά χρόνια. Και οι κρύσταλλοι του χαλαζία κάνουν τώρα τα ηλεκτρονικά ρολόγια του χεριού και του τοίχου να έχουν πολύ μεγαλύτερη ακρίβεια. Επειδή είναι πολύ σκληροί και επιτρέπουν την ελεύθερη δίοδο στις υπεριώδεις ακτίνες, οι φακοί του χαλαζία χρησιμοποιούνται για φωτογραφικές εργασίες ακριβείας. Ο χαλαζίας μπορεί επίσης αφού θερμανθεί να γίνει πυριτικό γυαλί, το οποίο είναι πολύ χρήσιμο στην κουζίνα και στα εργαστήρια, επειδή αντέχει την αιφνίδια και άνιση θερμοκρασία. Επίσης μπορεί να γίνει λεπτές κλωστές σαν μετάξι που δεν στρίβουν όπως οι μεταξωτές. Αυτό τον κάνει ιδανικό για λεπτεπίλεπτα πειράματα.»
Με την παρατήρηση αυτή του πολυάσχολου ειδικού στις πολύτιμες πέτρες, έκφρασα την ευγνωμοσύνη μου για τη διαφωτιστική συζήτησή μας. Τώρα, όταν κοιτάζω πολύτιμες πέτρες, έχω βαθύτερη εκτίμηση όχι μόνο για την αξία τους, αλλά και για τον Δημιουργό που τις έβαλε στη διάθεση του ανθρώπινου γένους.—Ψαλμός 104:24.