Προστατέψτε το Δώρο σας της Ακοής

ΑΚΟΥΣΤΕ! Τι ακούτε; Μπορείτε να ακούσετε τους χτύπους ενός ρολογιού; Το θόρυβο του μηχανήματος κλιματισμού; Τους θορύβους του δρόμου; Μπορείτε να ακούτε τις φωνές τόσο καλά ώστε να καταλαβαίνετε τι λένε οι άλλοι;

Όπως συμβαίνει με τους περισσότερους από μας έτσι κι εσείς μπορεί να θεωρείτε σαν κάτι το δεδομένο την ικανότητα της ακοής. Ωστόσο, μόνο στις Ηνωμένες Πολιτείες και στον Καναδά περισσότεροι από 15 εκατομμύρια άνθρωποι υποφέρουν από βαρηκοΐα. Η ζωή μπορεί να γίνει δύσκολη για τέτοια άτομα. Για παράδειγμα, παιδιά με ελαττωματική ακοή συχνά δεν μπορούν να μάθουν να μιλούν τόσο νωρίς όσο τα άλλα παιδιά. Μερικές φορές οι γονείς, χωρίς να γνωρίζουν ότι το παιδί τους έχει πρόβλημα με την ακοή του, του ξεφωνίζουν ‘γιατί δεν προσέχει.’ Οι ενήλικες επίσης που είναι βαρήκοοι έχουν τα προβλήματα τους. Μερικοί φοβούνται ότι θα χάσουν την εργασία τους αν γίνει γνωστό ότι έχουν πρόβλημα ακοής. Μπορεί να υποφέρουν στο γάμο τους επειδή δεν μπορούν να επικοινωνήσουν.

Μπορείτε λοιπόν να εκτιμήσετε ότι η ακοή είναι πραγματικά ένα πολύτιμο δώρο. Η Βίβλος λέει: «Το ωτίον ακούει και ο οφθαλμός βλέπει· αλλ’ ο Κύριος έκαμεν αμφότερα.» (Παροιμίαι 20:12) Πώς μπορείτε λοιπόν να προστατεύσετε αυτό το θείο δώρο; Ας δούμε πρώτα πώς λειτουργεί το αυτί.

Πώς Ακούμε;

Όταν ακούτε τις ωραίες μελωδίες μιας συμφωνικής ορχήστρας ή τον ήχο της φωνής του παιδιού σας, ο μηχανισμός της ακοής αντιδρά στους παλμούς, ή στα ηχητικά κύματα, που έρχονται με τον αέρα. Οι δονήσεις μετριούνται σε κύκλους ανά δευτερόλεπτο. Και με διεθνή συμφωνία, τους έχει δοθεί το όνομα Hertz (Hz). Το ανθρώπινο αυτί μπορεί να ακούσει ήχους συχνότητας από 20 Hz ως 20.000 Hz. Αυτό μπορείτε να το καταλάβετε καλύτερα αν γνωρίζετε ότι η πιο χαμηλή νότα ενός πιάνου είναι περίπου 27 Hz και η υψηλότερη νότα είναι περίπου 4.000 Hz.

Αλλά για να μπορέσει να ακούσει το αυτί σας αυτές τις δονήσεις πρέπει να υπάρχει αρκετή ένταση. Η ένταση μετριέται με ντεσιμπέλ (db). Μηδέν ντεσιμπέλ έχει καθοριστεί ότι είναι το μικρότερο όριο ακοής (ο μικρότερος ήχος που μπορεί να συλλάβει ένα κανονικό ανθρώπινο αυτί). Ο ήχος ενός πουλιού που κελαϊδάει μπορεί να φτάσει στο αυτί σας με 15 db, και ο ήχος μιας γραφομηχανής με 60 db περίπου, ο θόρυβος από μια μηχανή για πιρτσίνωμα περίπου με 100 db και ο ήχος από ένα αεριωθούμενο αεροπλάνο περίπου με 125 db, ενώ όταν ο ήχος φτάσει στα 130 db το αυτί σας αρχίζει να πονάει.

Ο μηχανισμός της ακοής σας χωρίζεται βασικά σε τρία τμήματα: στο εξωτερικό αυτί, στο μεσαίο αυτί και στο εσωτερικό αυτί.

Το εξωτερικό αυτί συγκεντρώνει τον ήχο και τον οδηγεί μέσω του ακουστικού πόρου στο τύμπανο στο μεσαίο αυτί. Το τύμπανο που πάλλεται είναι ενωμένο με τη συστοιχία των ακουστικών οστών που είναι τρία μικροσκοπικά κόκαλα που λέγονται σφύρα, άκμονας και αναβολέας. Έτσι οι παλμοί μεταδίδονται στο τρίτο μέρος του μηχανισμού της ακοής, στο εσωτερικό αυτί. Μέσα σ’ αυτό το θαυμάσιο σύμπλεγμα του εσωτερικού αυτιού υπάρχει μια ελικοειδής δίοδος που λέγεται κοχλίας. Μοιάζει με το κέλυφος του σαλιγκαριού. Μέσα από αυτόν τον κοχλία περνούν τρεις αγωγοί γεμάτοι υγρό που μεταδίδουν τους παλμούς του ήχου σε χιλιάδες μικροσκοπικά τριχοειδή κύτταρα. Νευρικές συνδέσεις μ’ αυτά τα μικροσκοπικά τριχοειδή κύτταρα μετατρέπουν τη μηχανική ενέργεια των παλμών του ήχου σε νευρικούς ερεθισμούς. Αυτοί οι ερεθισμοί μεταδίδονται ύστερα στον εγκέφαλο.

Το «αυτί» είναι ένα αξιοθαύμαστο όργανο. Για παράδειγμα, για να συλλάβει το τύμπανο τον πιο αδύνατο ήχο μετακινείται λιγότερο από τη διάμετρο που έχει το άτομο ενός στοιχείου. Κι όμως το ίδιο τύμπανο είναι σε θέση να ανεχθεί ήχο ένα εκατομμύριο φορές μεγαλύτερο!

Τι Βλάβες Μπορούν να Συμβούν;

Για να πούμε ότι ακούει κανείς κανονικά πρέπει να ακούει όλους τους ήχους από τον πιο χαμηλό ως τον πιο υψηλό. Επιπλέον, πρέπει να μπορεί να ακούει τον ήχο σε πολύ χαμηλό τόνο ή ένταση. Αλλά μερικές φορές αυτό το λεπτό σύστημα παθαίνει βλάβη.

Η μεγαλύτερη αιτία της βαρηκοΐας στο εξωτερικό αυτί είναι η συσσώρευση κυψελίδας (που θα πρέπει να αφαιρέσει ένας γιατρός) ή η είσοδος ενός ξένου αντικειμένου στον ακουστικό πόρο. Στα παιδιά συχνά αρέσει να βάζουν οτιδήποτε μέσα στα αυτιά τους από γομολάστιχες μέχρι φασόλια. Αυτό μπορεί να προκαλέσει απώλεια της ακοής και βλάβη του αυτιού. Η παλιά παροιμία «Μη βάζετε τίποτα στο αυτί σας μικρότερο από τον αγκώνα σας», είναι ακόμη καλή για να διδάσκεται στα παιδιά καθώς και στους μεγάλους.

Τα προβλήματα του μεσαίου αυτιού συνήθως προκαλούνται από τη συσσώρευση υγρού στο χώρο του μεσαίου αυτιού. Με τον καιρό αυτό μπορεί να προκαλέσει μόλυνση. Ένα άλλο πρόβλημα είναι η προοδευτική παρά φύση αύξηση της συστοιχίας των ακουστικών οστών, η οποία μπορεί να καταστρέψει την κινητικότητα της. Αυτό επίσης μειώνει την οξύτητα της ακοής.

Όταν η αιτία της βαρηκοΐας βρίσκεται στο εξωτερικό ή στο μεσαίο αυτί, συνήθως είναι εύκολο να την εντοπίσει κανείς γιατί εκείνος που υποφέρει μπορεί να ακούσει πολύ καλά αν οι άλλοι του μιλούν πιο δυνατά. Εντούτοις τα προβλήματα του εσωτερικού αυτιού είναι πιο πολύπλοκα. Κάποια αρρώστια ή τραυματισμός σ’ αυτό το μέρος του ακουστικού μηχανισμού μπορεί να καταστρέψει τα λεπτά νευροκύτταρα. Άσχετα με το πόσο αποτελεσματικά μεταδίδουν το εξωτερικό και το μεσαίο αυτί στο εσωτερικό αυτί τους παλμούς του ήχου, αυτό δεν μπορεί να τους μεταδώσει στον εγκέφαλο. Επομένως, μερικοί ήχοι ακούγονται πιο δυνατά από άλλους, κι έτσι παραμορφώνεται ο ήχος. Ευτυχώς, τα περισσότερα προβλήματα συνδέονται με το εξωτερικό και το μεσαίο αυτί και μπορούν να θεραπευτούν με επιτυχία. Αυτό όμως δεν αληθεύει με το εσωτερικό αυτί. Ενώ οι αρρώστιες του εσωτερικού αυτιού μπορούν να θεραπευτούν, άμα καταστραφεί το νευρικό του σύστημα δεν μπορεί να γίνει τίποτα.

Έτσι λοιπόν, όταν κανείς διαπιστώσει ότι έχει πρόβλημα ακοής, είναι καλά να ζητήσει ιατρική βοήθεια όσο γρηγορότερα γίνεται. Οι γονείς, ιδιαίτερα πρέπει να παρακολουθούν την ακοή των παιδιών τους. Πώς μπορείτε όμως να γνωρίζετε αν το παιδί σας έχει πρόβλημα;

Εξετάζοντας την Ακοή του Παιδιού Σας

Οι μητέρες και οι πατέρες από ένστικτο πάντοτε εξετάζουν την ακοή των παιδιών τους. Οι γονείς παρατηρούν γενικά αν τα παιδιά τους ξαφνιάζονται από τους δυνατούς θορύβους ή γυρίζουν προς το μέρος του ήχου. Κατόπιν προσέχουν, επίσης, αν το παιδί τους σταματάει να παίζει όταν ακούει νέους ήχους. Και όταν παρατηρήσουν ότι το παιδί τους δεν αντιδρά στους ήχους, τότε είναι καιρός να επισκεφθούν το γιατρό.

Οι γονείς πρέπει επίσης να παρατηρούν αν τα παιδιά τους ανταποκρίνονται σε χαμηλότερους ήχους όπως είναι το χτύπημα ενός ρολογιού του χεριού ή το ψιθύρισμα. Αν αμφιβάλλουν, ο γιατρός μπορεί να κάνει πολύ καλύτερη εξέταση με το ακουόμετρο. Αυτό είναι ένα όργανο που μετράει ποιους ήχους και σε ποια ένταση μπορεί να ακούσει το αυτί. Όταν εντοπιστεί το πρόβλημα μπορεί να αρχίσει αμέσως η κατάλληλη θεραπεία. Και αυτό μπορεί να προστατεύσει το αυτί από μόνιμη βλάβη.

Πρέπει όμως να είμαστε ισορροπημένοι. Τα προβλήματα των αυτιών είναι κάτι πολύ κοινό μεταξύ των παιδιών πριν από την εφηβική ηλικία, γι’ αυτό δεν πρέπει να ταραχτείτε όταν παρουσιαστεί κάποιο πρόβλημα στο παιδί σας. Καθώς το παιδί μεγαλώνει και γίνεται έφηβος τα προβλήματα αυτά εξαφανίζονται. Συχνά το συνετό ενδιαφέρον και η ανάλογη φροντίδα θα βοηθήσουν το παιδί να περάσει τα δύσκολα χρόνια και να αποκτήσει κανονική ακοή.

Είναι καλό που πολλές βιομηχανίες, κέντρα υγείας και σχολεία έχουν μεριμνήσει για την προστασία της ακοής. Σ’ αυτούς που παίρνουν μέρος σ’ αυτά τα προγράμματα γίνεται εξέταση της ακοής τους σε τακτικά διαστήματα. Η εξέταση αυτή βρίσκει αν υπάρχει αρρώστια στα αυτιά και επίσης αν υπάρχει προδιάθεση για βαρηκοΐα έστω και αν δεν υπάρχει αρρώστια. Πιθανόν να υπάρχουν τέτοια τμήματα στην κοινότητα σας. Εάν όχι, τότε ίσως θέλετε να διευθετήσετε ώστε να εξετάζεται το παιδί σας κάθε ένα ή κάθε δύο χρόνια, ή οποτεδήποτε φαίνεται ότι δεν ακούει καλά.

Αποφυγή της Βαρηκοΐας

Φυσικά η εξέταση της ακοής δεν είναι αναγκαία μόνο για τα μικρά παιδιά. Αν εργάζεστε σε μέρος που έχει πολύ θόρυβο, πρέπει να εξετάζεστε τακτικά. Είναι αλήθεια, ότι μπορεί να εργάζεστε για πολλά χρόνια και να μην έχετε παρατηρήσει καμιά ελάττωση στην ακοή σας. Ωστόσο, θα μπορούσε κάθε στιγμή να χειροτερέψει. Γιαυτό πάρτε τα κατάλληλα μέτρα. Να βάζετε ωτοασπίδες ή άλλα προστατευτικά μέσα για την ακοή.

Αν είστε έφηβος, η μουσική που ακούτε μπορεί να επηρεάσει πολύ την ακοή σας. Για παράδειγμα, τα κονσέρτα μουσικής ροκ, συχνά εκθέτουν τους ακροατές σε πάρα πολύ δυνατούς ήχους. Μια έρευνα που έγινε σε 1.410 σπουδαστές κολλεγίου, έδειξε ότι περισσότεροι από 60 τα εκατό από αυτούς είχαν «σημαντική ελάττωση της ακοής στους υψηλούς τόνους». Μήπως η μουσική που άκουγαν ήταν τουλάχιστον εν μέρει υπεύθυνη;

Προσέχετε, επίσης, εκείνα τα διαδεδομένα στέρεο ακουστικά τα οποία είναι πιθανώς επικίνδυνα. Ειδικοί επί της ακοής έγραψαν στη Γουώλ Στρητ Τζόρναλ ότι «αυτές οι συσκευές μπορούν να προκαλέσουν μια μόνιμη . . . απώλεια της ακοής—ιδιαίτερα όταν χρησιμοποιούνται σε ένταση τέσσερα ή και παραπάνω για πολλή ώρα.» Μπορείτε να προστατεύσετε την ακοή σας κρατώντας την ένταση χαμηλά!

Βέβαια, ακόμη και μ’ όλες αυτές τις προφυλάξεις, η απώλεια της ακοής είναι μια κακή συνέπεια των γηρατειών. Και στην ηλικία των 30 ετών ακόμη μπορεί να αρχίσει να ελαττώνεται η ακοή σας στους υψηλούς τόνους. Και κάθε δεκαετία μπορεί να μειώνεται η ικανότητα σας να ακούτε τους μεσαίους και χαμηλούς ήχους. Αυτό μπορεί να είναι ιδιαίτερα εκνευριστικό στους ηλικιωμένους, επειδή όταν δεν μπορούν να ακούσουν καλά τους μεσαίους ήχους, τότε δυσκολεύονται στην επικοινωνία τους με τους άλλους· η ομιλία ακούγεται ασαφής και παραμορφωμένη. Αν και μπορεί κανείς να βρει λίγη ανακούφιση φορώντας καλοφτιαγμένα ακουστικά τίποτα όμως δεν μπορεί να βοηθήσει την κατάσταση ούτε τα φάρμακα ούτε η εγχείρηση.

Ωστόσο, όταν κανείς εκτιμά την ικανότητα της ακοής πρέπει να κάνει λογικές ενέργειες για να προστατεύσει αυτό το δώρο: να εξετάζεται τακτικά, να ζητάει ιατρική θεραπεία όταν αντιληφθεί κάποιο πρόβλημα και να αποφεύγει να παραμένει για πολύ ώρα σε δυνατούς θορύβους.

Αλλά τι θα πούμε για εκείνους που ήδη έχουν χάσει εν μέρει ή εντελώς την ακοή τους; Αυτά τα άτομα δεν πρέπει να απογοητευτούν. Μπορούν να εκτιμήσουν περισσότερο τις άλλες αισθήσεις που έχουν ακόμη και να τις χρησιμοποιούν καλύτερα. Η απώλεια της ακοής δεν εμποδίζει ένα άτομο να ζει μια πλήρη και χρήσιμη ζωή. Κάτι όμως που είναι πολύ πιο σημαντικό και ανακουφιστικό γι’ αυτούς είναι η υπόσχεση της Βίβλου ότι θα έρθει καιρός όπου «τα ώτα των κωφών θέλουσιν ακούσει.» (Ησαΐας 35:5) Αυτό το Γραφικό εδάφιο ιδιαίτερα δείχνει ότι θα γίνει μια θαυμάσια πνευματική θεραπεία. Ωστόσο, μπορούμε να έχουμε την πεποίθηση ότι οι πνευματικές ευλογίες που αναφέρονται σ’ αυτήν την προφητεία θα έχουν και φυσική εκπλήρωση δηλαδή: θαυματουργική θεραπεία για εκείνους που πάσχουν από κωφότητα.

Επομένως γι’ αυτούς που έχουν χάσει την ακοή τους, το μέλλον μπορεί να φαίνεται λαμπρό. Αλλά εν τω μεταξύ προστατέψτε το δώρο σας της ακοής. Αυτό θα ευχαριστήσει το Δημιουργό «του αυτιού.»

[Εικόνα στη σελίδα 25]

Κανένας ανθρωποποίητος μηχανισμός ακοής δεν είναι τόσο επιδέξια σχεδιασμένος όπως το αυτί σας

Ακουστικό νεύρο

Συστοιχία ακουστικών οστών

Εξωτερικό αυτί

Ακουστικός πόρος

Κοχλίας

Τύμπανο