Ασβεστόλιθος—Συνηθισμένος Αλλά Πολύτιμος

Από τον ανταποκριτή του Ξύπνα! στο Βέλγιο

ΠΟΛΥΤΙΜΟΙ ΛΙΘΟΙ! Αυτός ο όρος φέρνει στο νου εικόνες πολύχρωμων, αστραφτερών εκθεμάτων: διαμάντια, σμαράγδια, ρουμπίνια, ζαφείρια, ασβεστόλιθους. Ασβεστόλιθους; Ναι, ο ταπεινός ασβεστόλιθος είναι ένα είδος πολύτιμου λίθου.

Στο Βέλγιο, όπως και στα περισσότερα μέρη, βρίσκεις τον ασβεστόλιθο σχεδόν παντού. Χρησιμοποιείται στην οικοδόμηση απλών κατοικιών αλλά και επιβλητικών μνημείων. Ταυτόχρονα, τον βρίσκεις κάτω από τα πόδια σου ως χαλίκι. Τελικά, τι είναι αυτό το υλικό που βρίσκεται σε τόσο πολλά μέρη;

Ο ασβεστόλιθος είναι ένα ασβεστούχο πέτρωμα που η περιεκτικότητά του σε ανθρακικό ασβέστιο ξεπερνάει το 50 τοις εκατό. Σχηματίστηκε πριν από πολύ καιρό ως αποτέλεσμα διάφορων διεργασιών, το προϊόν των οποίων ήταν διαφορετικά είδη ασβεστόλιθου. Θαλάσσια ζώα όπως τα μαλάκια, τα σαλιγκάρια και τα κοράλλια παίρνουν ανθρακικό ασβέστιο από το νερό και το χρησιμοποιούν για να φτιάξουν τα όστρακα και τα κόκαλά τους. Όταν τα ζώα πεθαίνουν, απομένουν τα σκελετικά στοιχεία τους. Έτσι, Η Παγκόσμια Εγκυκλοπαίδεια του Βιβλίου (The World Book Encyclopedia) παρατηρεί: «Τα περισσότερα στρώματα ασβεστόλιθου σε όλα τα μέρη της γης κάποτε ήταν άμμος και ιλύς σκελετικών στοιχείων από όστρακα και κοράλλια».

Ασβεστόλιθος σχηματίζεται επίσης όταν εξατμίζεται το νερό από ένα διάλυμα ανθρακικού ασβεστίου, οπότε αναγκαστικά απομένει το ανθρακικό ασβέστιο. Μερικά είδη ασβεστόλιθου σχηματίστηκαν με απευθείας καθίζηση από το νερό και εναποτέθηκαν γύρω από μερικές πηγές καθώς επίσης μέσα σε λίμνες και σε ωκεανούς. Οι διαταραχές του φλοιού της γης ευθύνονται για το γεγονός ότι μεγάλες επιφάνειες που προηγουμένως ήταν κάτω από το νερό ανυψώθηκαν πάνω από την επιφάνεια του νερού. (Παράβαλε Ψαλμός 104:8, ΜΝΚ). Έτσι, ο ασβεστόλιθος αφθονεί. Σύμφωνα μ’ έναν υπολογισμό, αποτελεί το 20 τοις εκατό όλων των ιζηματογενών πετρωμάτων. Αλλά επίσης ο ασβεστόλιθος είναι ιδιαίτερα χρήσιμος.

Η κιμωλία, της οποίας η σύσταση περιλαμβάνει απειροελάχιστα σκελετικά στοιχεία μικροσκοπικής θαλάσσιας ζωής, είναι ασβεστόλιθος. Ασβεστόλιθος όμως είναι και το μάρμαρο. Το μάρμαρο σχηματίζεται όταν αποθέσεις ασβεστόλιθου υποβάλλονται σε θερμότητα και πίεση επί μεγάλα χρονικά διαστήματα. Πολλά φημισμένα σπήλαια, όπως τα Κάρλζμπαντ Κάβερνς των Ηνωμένων Πολιτειών, έχουν όμορφους ασβεστολιθικούς σταλακτίτες και σταλαγμίτες. Αυτοί σχηματίζονται καθώς στάζει νερό το οποίο περιέχει ανθρακικό ασβέστιο.

Ο Αγώνας για την Ανόρυξή Του

Ωστόσο, ο ασβεστόλιθος δεν ανορύσσεται εύκολα. Στους ανοιχτούς χώρους εκσκαφής, ή αλλιώς λατομεία, αφαιρείται το έδαφος που καλύπτει τις αποθέσεις ασβεστόλιθου. Με πολύ κόπο και με απίστευτη επιμονή, οι λατόμοι των αρχαίων χρόνων άνοιγαν στενά αυλάκια και κατόπιν αφαιρούσαν λωρίδες πετρωμάτων ξεχωρίζοντας τους μεγαλύτερους ογκόλιθους. Κατόπιν ακολουθούσε μια δύσκολη δουλειά· έπρεπε να σπάσουν αυτούς τους ογκόλιθους χρησιμοποιώντας σφύρες.

Στις μέρες μας, αυτές οι σκληρές εργασίες εκτελούνται από μηχανές. Μολονότι η εργασία στο λατομείο είναι επικίνδυνη, η ανάγκη για ασβεστόλιθο είναι τόσο μεγάλη ώστε ο άνθρωπος υποχρεώθηκε να μάθει να αντιμετωπίζει τους κινδύνους που εγκυμονεί η εξόρυξή του. Πολλές φορές εξορύσσεται καλής ποιότητας ασβεστόλιθος με τη χρήση ασθενών εκρηκτικών υλών. Μπορεί επίσης, πράγμα που είναι ακόμα καλύτερο, να κοπεί με πριόνια.

Οικοδόμηση με Ασβεστόλιθο

Ο ασβεστόλιθος είναι ιδεώδης για ορισμένες εφαρμογές στην οικοδομική. Πρώτα απ’ όλα, παρέχει καλή μόνωση στα κτίρια. Ένας τοίχος από ασβεστόλιθο πάχους 30 εκατοστών διατηρεί σταθερή τη θερμοκρασία στο εσωτερικό του κτιρίου ακόμη κι όταν η εξωτερική θερμοκρασία παρουσιάζει αυξομειώσεις ως και 20 βαθμούς Κελσίου. Το υλικό του τοίχου επιτρέπει στην εσωτερική του πλευρά να παραμένει σε μέση θερμοκρασία δωματίου.

Ο ασβεστόλιθος είναι επίσης καλός για ηχομόνωση. Επιπρόσθετα, όταν ο ασβεστόλιθος χρησιμοποιείται σωστά, μπορεί να γίνει ακόμα και αδιάβροχος. Το διοξείδιο του άνθρακα που υπάρχει στο βρόχινο νερό αντιδρά με τον ασβεστόλιθο και βαθμιαία σχηματίζει στην επιφάνεια ένα αδιάβροχο προστατευτικό στρώμα.

Επιπλέον, ο ασβεστόλιθος είναι όμορφος. Η φημισμένη Αψίδα του Θριάμβου στο Παρίσι δεν είναι παρά ένα μόνο αντιπροσωπευτικό δείγμα διάσημου οικοδομήματος από ασβεστόλιθο. Εξίσου αξιόλογες είναι οι μεγάλες πυραμίδες της Αιγύπτου, οι οποίες χτίστηκαν με ογκώδεις ασβεστόλιθους που ζυγίζουν ως και 16 τόνους ο καθένας! Το μάρμαρο είναι ένα είδος ασβεστόλιθου που μπορεί να στιλβωθεί. Λόγω της διάρκειας του λούστρου και της ομορφιάς του, το μάρμαρο προτιμήθηκε από γλύπτες όπως ο Μιχαήλ Άγγελος.

Ασβεστόλιθος και Ασβέστης

Φυσικά, δεν χρησιμοποιούνται όλα τα είδη ασβεστόλιθου σε τόσο εντυπωσιακές κατασκευές. Οι μεγαλύτερες ποσότητες καταλήγουν στα σπαστήρια όπου, ως πρώτο βήμα, θρυμματίζονται για να ακολουθήσει η επεξεργασία η οποία θα δώσει διάφορα σημαντικά προϊόντα. Από τους Βιβλικούς χρόνους, για παράδειγμα, ο άνθρωπος ήξερε πώς να παράγει ασβέστη (οξείδιο ασβεστίου) μέσω φρύξης του ασβεστόλιθου. Τότε, αυτό γινόταν μέσω καύσης του ασβεστόλιθου σε κωνικά ή κυλινδρικά ασβεστοκάμινα. Ο ασβέστης αποτελούσε το βασικό συστατικό του ασβεστοκονιάματος και χρησιμοποιούνταν στους αρχαίους χρόνους για το σοβάτισμα των τοίχων και για το άσπρισμα των τοίχων και των τάφων.—Δευτερονόμιον 27:4· Ιεζεκιήλ 13:10, ΜΝΚ· Ματθαίος 23:27· Πράξεις 23:3.

Ο ασβέστης εξακολουθεί να έχει σημαντικές εφαρμογές. Σε μερικές χώρες το νερό είναι πόσιμο λόγω του ότι καθαρίζεται με ασβέστη. Το ασβεστόνερο, το οποίο περιέχει διαλυμένο ανθρακικό ασβέστιο ή θειικό ασβέστιο, προστατεύει από τη διάρροια. Επίσης ο ασβέστης χρησιμοποιείται για την εξουδετέρωση της οξύτητας του εδάφους. Αυξάνει τη διαπερατότητα του εδάφους στο νερό και στον αέρα, συντελώντας έτσι στην παραγωγή θρεπτικών τροφών. Ο ασβέστης χρησιμοποιείται ακόμη και στην παρασκευή ζάχαρης.

Πράγματι, ο κατάλογος με τις εφαρμογές του ασβεστόλιθου και των προϊόντων του είναι μακροσκελής. Ομολογουμένως, βέβαια, η ανόρυξη του ασβεστόλιθου δημιουργεί προβλήματα. Οι ανοιχτοί χώροι εκσκαφής πολλές φορές εγκαταλείπονται και παρουσιάζουν ένα πραγματικά αντιαισθητικό θέαμα. Τα χωριά που βρίσκονται κοντά σε λατομεία μπορεί να καλύπτονται με τη χαρακτηριστική άσπρη σκόνη, και οι άνθρωποι που ζουν εκεί κοντά ενοχλούνται από το θόρυβο και τις δονήσεις που προκαλούν οι εκρήξεις.

Παρ’ όλα αυτά, όταν συλλογίζεστε όλες τις εφαρμογές του συμπεραίνετε ότι ο ασβεστόλιθος αποτελεί πράγματι πολύτιμο λίθο. Είναι αλήθεια πως δεν είναι διαμάντι. Αλλά, ποιο κτίριο ή μνημείο χτίστηκε ποτέ με διαμάντια;