Τέλειοι Μικροί Οικονόμοι

Από τον ανταποκριτή του Ξύπνα! στη Νότια Αφρική

ΤΑ ΚΕΝΑ που υπάρχουν στα αφρικανικά βροχερά δάση συχνά τα καλύπτει ένα δέντρο με κούφια κλαδιά το οποίο ανήκει στο είδος Barteria fistulosa. Για να φτάσει στο μέγιστο ύψος του, το δέντρο πρέπει να συναγωνιστεί με άλλα δέντρα που αγωνίζονται να φτάσουν στο θόλο του δάσους. Για να έχει επιτυχία σε αυτόν τον αγώνα, το συγκεκριμένο δέντρο χρειάζεται βοήθεια για να παραμείνει απαλλαγμένο από τα αναρριχητικά φυτά που το πνίγουν και από τα βρύα που δεν αφήνουν το φως να φτάσει στα φύλλα. Εδώ είναι που τα μαύρα μυρμήγκια του είδους Pachysima aethiops παίζουν σπουδαίο ρόλο ως οικονόμοι. Η σχέση μεταξύ μυρμηγκιού και δέντρου κινηματογραφήθηκε στο Κορούπ, ένα βροχερό δάσος του Καμερούν, ως μέρος του τηλεοπτικού ντοκιμαντέρ Αφρικανικό Βροχερό Δάσος: Κορούπ, με παραγωγούς τον Φιλ Άγκλαντ και τον Μάικλ Ρόζενμπεργκ.

Το ντοκιμαντέρ δείχνει μια καινούρια βασίλισσα των μυρμηγκιών να αναζητά ένα δέντρο του είδους Barteria fistulosa. Αυτή ξέρει ενστικτωδώς ότι τα κούφια κλαδιά του είναι το ιδανικό μέρος για να ιδρύσει την αποικία της. Αφού ανοίγει μια τρύπα σε κάποιο κλαδί, γεννάει μέσα εκεί τα αβγά της. Τα κούφια κλαδιά είναι επίσης το σπίτι μικροσκοπικών εντόμων που ανήκουν στην ομάδα των κοκκοειδών και τρέφονται με το χυμό του δέντρου. Τα μυρμήγκια φροντίζουν για αυτά τα έντομα σαν να επρόκειτο για το κοπάδι τους και τα «αρμέγουν» για να πάρουν ένα θρεπτικό ποτό.

Αμέσως μόλις η αποικία των μυρμηγκιών μεγαλώσει αρκετά, αρχίζει να διώχνει τους άλλους κατοίκους και να καθαρίζει το δέντρο. Πόσο συναρπαστικό είναι να βλέπει κάποιος αυτούς τους έξοχους μικρούς οικονόμους! Μερικοί κατεβαίνουν στη βάση του δέντρου και επιτίθενται στα αναρριχητικά φυτά τα οποία απειλούν να το πνίξουν. Δαγκώνουν και κόβουν τους βλαστούς και έτσι σκοτώνουν τα αναρριχητικά φυτά. Κάποιος μπορεί να δει άλλα μυρμήγκια να καθαρίζουν τα φύλλα του δέντρου από τα υπολείμματα, τα βρύα και τις λειχήνες. Διώχνουν ακόμα και μια κάμπια που τη βρίσκουν κρυμμένη κάτω από ένα φύλλο.

«Σχολαστικά», εξηγεί το τηλεοπτικό ντοκιμαντέρ, «τα μυρμήγκια καθαρίζουν κάθε μικρό υπόλειμμα. Εφόσον έχει καθαριστεί από όλα τα βλαβερά έντομα και αναρριχητικά φυτά, το δέντρο μπορεί τώρα να συναγωνιστεί αποτελεσματικά με τα άλλα δέντρα, χάρη στα μυρμήγκια του που το προστατεύουν. Σε αντάλλαγμα, τα μυρμήγκια μπορούν να χρησιμοποιούν τα κούφια κλαδιά του δέντρου για να φροντίζουν τα κοκκοειδή έντομά τους—τη μόνη τους πηγή τροφής—και να μεγαλώσουν τα μικρά τους».

Τι φιλόπονοι εργάτες που είναι αυτά τα μυρμήγκια! Μια αρχαία παροιμία λέει: «Ύπαγε προς τον μύρμηκα, ω οκνηρέ· παρατήρησον τας οδούς αυτού και γίνου σοφός».—Παροιμίαι 6:6.