Ο «Πύργος που Τραγουδάει» στην Αυστραλία

ΑΠΟ ΤΟΝ ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΤΗ ΤΟΥ ΞΥΠΝΑ! ΣΤΗΝ ΑΥΣΤΡΑΛΙΑ

Η ΤΕΧΝΗ, η τεχνολογία και η επιστήμη έχουν πολλές φορές συνεργαστεί στον τομέα της μουσικής για να παράγουν ποικίλα όργανα εξαιρετικής ποιότητας. Αλλά ενώ τα βιολιά του Αντόνιο Στραντιβάρι και τα φλάουτα του Τέομπαλντ Μπεμ μπορεί να είναι πολύ γνωστά, γενικά ελάχιστα είναι γνωστά για το μεγαλόπρεπο καριγιόν (κωδωνοστοιχία).

Αλλά τι είναι το καριγιόν, και πώς παίζεται; Μια επίσκεψη σε ένα από τα μεγαλύτερα καριγιόν του κόσμου θα είναι διαφωτιστική και ίσως βαθύνει την εκτίμησή μας για τη μοναδική μουσική του.

Ένα Τεράστιο Μουσικό Όργανο

Το καριγιόν συγκαταλέγεται στα μεγαλύτερα μουσικά όργανα του κόσμου, και η προέλευσή του ανάγεται στην αρχαιότητα. Συνήθως τοποθετείται σε κάποιο κωδωνοστάσιο, δηλαδή σε έναν πύργο με καμπάνες, και συνεπώς κατάλληλα ονομάζεται και «πύργος που τραγουδάει». Το καριγιόν και το κωδωνοστάσιο που βρίσκονται στην Καμπέρα, την πρωτεύουσα της Αυστραλίας, τα δώρισε η κυβέρνηση της Μεγάλης Βρετανίας το 1963 κατά τον εορτασμό των 50 χρόνων από την ίδρυση και την ονομασία της πόλης. Το καριγιόν βρίσκεται στο νησί Άσπεν, στο κέντρο της γραφικής λίμνης Μπέρλεϊ Γκρίφιν.

Το κωδωνοστάσιο έχει ύψος 50 μέτρα και αποτελείται από μια συστοιχία τριών τριγωνικών δοκών, οι οποίες σχηματίζουν μεταξύ τους μια ισόπλευρη τριγωνική οροφή. Ψηλά ανάμεσα στις τρεις δοκούς κρέμονται οι όροφοι που στεγάζουν το καριγιόν.

Το ασανσέρ του πύργου μάς ανεβάζει στον πρώτο όροφο όπου βλέπουμε δύο μεγάλα κλαβιέ, δηλαδή πληκτρολόγια, παρόμοια με εκείνα που έχουν τα εκκλησιαστικά όργανα. Το πρώτο χρησιμοποιείται μόνο για να εξασκείται ο χειριστής του καριγιόν για την παράσταση που θα δώσει. Τα σφυράκια από τα πλήκτρα απλώς χτυπάνε σε μεταλλικά κομμάτια τα οποία παράγουν μουσικούς ήχους.

Σχεδόν πλάτη με πλάτη με αυτό το πληκτρολόγιο για την εξάσκηση βρίσκεται το πραγματικό πληκτρολόγιο του καριγιόν. Αλλά αυτό δεν είναι ένα συνηθισμένο πληκτρολόγιο, αφού έχει μεγάλα, στρογγυλά πλήκτρα φτιαγμένα από οξιά, με διάμετρο περίπου 2 εκατοστά. Η πάνω σειρά των πλήκτρων αντιπροσωπεύει τα γνωστά μαύρα πλήκτρα του πιάνου ή του εκκλησιαστικού οργάνου. Αυτά εξέχουν περίπου 9 εκατοστά, ενώ η πιο χαμηλή σειρά (που αντιπροσωπεύει τα λευκά πλήκτρα του πιάνου) εξέχει περίπου 17 εκατοστά. Αλλά, σε αντίθεση με τον πιανίστα ή τον οργανίστα, ο χειριστής του καριγιόν δεν χρησιμοποιεί τα δάχτυλά του αλλά παίζει με τη γροθιά του. Γι’ αυτό τα πλήκτρα έχουν μεγάλο διάστημα μεταξύ τους—ώστε ο χειριστής να μην αγγίζει άλλα πλήκτρα όταν παίζει.

Ένας Αληθινά Επιβλητικός Μηχανισμός

Από την κορυφή του κυρίως πληκτρολογίου, χορδές ανεβαίνουν στον επάνω όροφο, και κάθε πλήκτρο από τις τεσσερισήμισι οκτάβες συνδέεται με μια ξεχωριστή ατσαλένια χορδή, η οποία έχει ένα παράξενο εξάρτημα για τη ρύθμιση της έντασης. Για να βρούμε πού καταλήγουν όλες αυτές οι χορδές, παίρνουμε το ασανσέρ και ανεβαίνουμε στον επόμενο όροφο. Εδώ κρέμονται επιβλητικά δύο τεράστιες καμπάνες που η καθεμιά τους ζυγίζει περίπου έξι τόνους. Κατόπιν, καθώς κοιτάζουμε ανάμεσά τους, βλέπουμε να κρέμονται πιο ψηλά άλλες 51 καμπάνες οι οποίες φτάνουν σταδιακά μέχρι τη μικρότερη καμπάνα που ζυγίζει μόνο 7 κιλά.

Όλες οι καμπάνες είναι τοποθετημένες με στρατηγικό τρόπο για να αποτρέπουν τις ηχητικές παρεμβολές, οι οποίες ορισμένες φορές προκαλούνται από τις κύριες αρμονικές που δημιουργούν μερικές από τις καμπάνες. Η κάθε καμπάνα και το γλωσσίδι από μαλακό μέταλλο που κρέμεται στο εσωτερικό της ενεργοποιούνται από την ατσαλένια χορδή η οποία είναι συνδεδεμένη με το αντίστοιχο πλήκτρο του πληκτρολογίου το οποίο βρίσκεται κάτω. Η ένταση τελικά ρυθμίζεται προσεκτικά για να ταιριάζει στο διαφορετικό χτύπημα του κάθε χειριστή καθώς και στις επικρατούσες καιρικές συνθήκες.

Μερικά Ενδιαφέροντα Γεγονότα

Οι καμπάνες του καριγιόν της Καμπέρα κατασκευάστηκαν στην Αγγλία, στο χυτήριο του Τζον Τέιλορ εντ Κόμπανι, και αποτελούν τέλεια δείγματα μιας αρχαίας τέχνης η οποία εξακολουθεί να χρησιμοποιείται στον 20ό μας αιώνα. Οι μελωδίες από τις καμπάνες αντηχούν σε ακτίνα 300 μέτρων πέρα από τα νερά της λίμνης, στους γειτονικούς κήπους και πάρκα.

Αυτό το καριγιόν δεν είναι το μεγαλύτερο στον κόσμο, αλλά με τις 53 καμπάνες του βρίσκεται ψηλά στον κατάλογο, επειδή τα περισσότερα καριγιόν έχουν από 23 ως 48 καμπάνες. Εντούτοις, το μεγαλύτερο καριγιόν βρίσκεται στην Πόλη της Νέας Υόρκης. Έχει 74 καμπάνες. Έχει επίσης τη μεγαλύτερη χορδισμένη καμπάνα. Αυτή η καμπάνα ζυγίζει πάνω από 18 τόνους και παράγει ντο χαμηλό ενώ το καριγιόν της Καμπέρα παράγει φα δίεση χαμηλό.

Έτσι τώρα ας απολαύσουμε μια συναυλία από το χειριστή του καριγιόν. Θέλετε να καθήσουμε στους κήπους που βρίσκονται γύρω από τον πύργο; Εδώ δεν ακούμε μόνο την υπέροχη μουσική του «πύργου που τραγουδάει» αλλά ταυτόχρονα απολαμβάνουμε τα θαύματα της δημιουργίας τα οποία μας περιβάλλουν. Η σιγαλιά της νυχτερινής ατμόσφαιρας και το εντυπωσιακό ύψος που έχουν οι καμπάνες συνδυάζονται και δημιουργούν μια αιθέρια μουσική, γεμίζοντας τις καρδιές μας με ευγνωμοσύνη για το θείο δώρο της μουσικής.

[Εικόνα στη σελίδα 25]

Οι καμπάνες στον πύργο