ΑΡΤΕΜΙΣ

(Άρτεμις).

Παρθένα θεά των αρχαίων Ελλήνων, προστάτιδα του κυνηγιού, την οποία οι Ρωμαίοι ταύτιζαν με την Ντιάνα. Η Άρτεμις, οπλισμένη με τόξο και βέλη, παριστάνεται ως κυνηγός θηραμάτων και ιδιαίτερα ελαφιών. Παρότι οι αρχαίοι Έλληνες την ταύτιζαν με την Εφέσια Αρτέμιδα η οποία λατρευόταν σε διάφορες πόλεις σε όλη τη Μικρά Ασία, η Εφέσια Άρτεμις έχει ελάχιστα κοινά με την ελληνική θεά της κλασικής μυθολογίας. (Πρ 19:27) Η Εφέσια Άρτεμις ήταν θεά της γονιμότητας η οποία εικονίζεται κοσμούμενη από κάτι που μοιάζει με πολλαπλούς μαστούς, αβγά ή όρχεις θυσιασμένων ταύρων. Το κάτω μέρος του σώματός της που θυμίζει μούμια κοσμούνταν από διάφορα σύμβολα και ζώα.

Η Άρτεμις που λατρευόταν στην Έφεσο συνδέεται στενά με κύριες θεές άλλων λαών, και υπάρχει η άποψη ότι όλες αυτές έχουν κοινή προέλευση. Το Λεξικό της Αγίας Γραφής ([A Dictionary of the Bible] Τόμ. 1, σ. 605) επισημαίνει: «Η Άρτεμις παρουσιάζει τόσο μεγάλες ομοιότητες με τη φρυγική Κυβέλη και με άλλες γυναικείες προσωποποιήσεις της θεϊκής δύναμης στις χώρες της Ασίας, όπως η Μα στην Καππαδοκία, η Αστάρτη ή Ασταρώθ στη Φοινίκη, η Ατάργατις και η Μύλιτα στη Συρία, ώστε υπάρχει η άποψη ότι όλες αυτές είναι απλώς διαφορετικές εκδοχές μίας και μόνο θεμελιώδους θρησκευτικής σύλληψης, η οποία διαφέρει από χώρα σε χώρα, λόγω του ότι διαμορφώθηκε ανάλογα με τις τοπικές συνθήκες και τον εθνικό χαρακτήρα της εκάστοτε χώρας».—Επιμέλεια Τζ. Χάστινγκς, 1904.

Οι αρχαίοι θεωρούσαν το ναό της Αρτέμιδος στην Έφεσο ένα από τα εφτά θαύματα του κόσμου. Επρόκειτο για ένα επιβλητικό οικοδόμημα από κέδρο, κυπαρίσσι, λευκό μάρμαρο και χρυσάφι.

Εκατοντάδες χιλιάδες επισκέπτες κατέφθαναν στην Έφεσο από όλη τη Μικρά Ασία για τις μεγάλες γιορτές που λάβαιναν χώρα στη διάρκεια του μήνα Αρτεμίσιου (Μάρτιος-Απρίλιος). Ένα από τα χαρακτηριστικά των εορτασμών ήταν η θρησκευτική πομπή στη διάρκεια της οποίας γινόταν στην πόλη περιφορά του ομοιώματος της Αρτέμιδος μέσα σε κλίμα εξαιρετικής ευφορίας.

Η κατασκευή ασημένιων ομοιωμάτων του ναού της Αρτέμιδος αποτελούσε κερδοφόρα επιχείρηση για τον Δημήτριο και άλλους Εφέσιους αργυροχόους. Γι’ αυτό και όταν το κήρυγμα του αποστόλου Παύλου στην Έφεσο έκανε αρκετούς να εγκαταλείψουν την ακάθαρτη λατρεία αυτής της θεάς, ο Δημήτριος ξεσήκωσε τους άλλους τεχνίτες, λέγοντάς τους ότι το κήρυγμα του Παύλου δεν αποτελούσε μόνο απειλή για την οικονομική τους ασφάλεια αλλά επιπλέον έθετε σε κίνδυνο τη λατρεία της μεγάλης θεάς Αρτέμιδος. Το αποκορύφωμα ήταν μια οχλαγωγία η οποία διαλύθηκε τελικά από το γραμματέα της πόλης.—Πρ 19:23-41· βλέπε ΕΦΕΣΟΣ.

[Εικόνα στη σελίδα 314]

Η Εφέσια Άρτεμις, η θεά της γονιμότητας· γρύπες πλαισιώνουν το κεφάλι της, ενώ κάτω από το περιδέραιό της εμφανίζονται σύμβολα του ζωδιακού κύκλου