ΨΑΡΙΑ

Τα ψάρια καθώς και τα άλλα υδρόβια ζώα φέρθηκαν σε ύπαρξη από τον Θεό την πέμπτη δημιουργική ημέρα. (Γε 1:20-23) Μολονότι ο άνθρωπος δεν εξουσιοδοτήθηκε να χρησιμοποιεί τα ψάρια ως τροφή παρά μόνο μετά τον Κατακλυσμό, από την αρχή έπρεπε να έχει αυτά τα πλάσματα σε υποταγή. (Γε 1:28· 9:2, 3) Αλλά ορισμένοι άνθρωποι, αντί να ασκούν κατάλληλη εξουσία πάνω στα ζώα, έγιναν «άμυαλοι» στους διαλογισμούς τους και κατέληξαν να δείχνουν ευλάβεια προς τη δημιουργία. (Ρω 1:20-23) Παραδείγματος χάρη, ο Έα των Βαβυλωνίων, ένας θεός των νερών, απεικονιζόταν ως άνθρωπος καλυμμένος με σώμα που ήταν εν μέρει σώμα ψαριού. Η Ατάργατις των Συρίων ήταν θεά-ψάρι. Και στην Αίγυπτο ορισμένα είδη ψαριών θεωρούνταν ιερά και μάλιστα ταριχεύονταν. Φυσικά, ο νόμος του Θεού προς τον Ισραήλ απαγόρευε τέτοιου είδους λατρεία των ψαριών.—Δευ 4:15-18.

Ήταν απολύτως κατάλληλο το ότι ο Ιησούς Χριστός, «ο Γιος του ανθρώπου» (Ματ 17:22), ο οποίος έπρεπε να έχει ακόμη και τα ψάρια σε υποταγή, κατέδειξε τη δύναμή του σε δύο περιπτώσεις γεμίζοντας τα δίχτυα των αποστόλων του με θαυματουργικές ψαριές. (Ψλ 8:4-8· Εβρ 2:5-9· Λου 5:4-7· Ιωα 21:6) Όταν αντιμετώπισε το ζήτημα της καταβολής φόρου για το ναό, ο Ιησούς άσκησε και πάλι την εξουσία του δίνοντας στον Πέτρο την οδηγία: «Πήγαινε στη θάλασσα, ρίξε αγκίστρι και πάρε το πρώτο ψάρι που θα βγει και, όταν ανοίξεις το στόμα του, θα βρεις ένα νόμισμα του ενός στατήρα. Πάρε το και δώσε το σε αυτούς για εμένα και εσένα».—Ματ 17:24-27.

Τα Ψάρια ως Τροφή. Τα ψάρια—εξαιρετικά θρεπτική και εύπεπτη τροφή—προφανώς κατείχαν σημαντική θέση στο διαιτολόγιο των Αιγυπτίων και των υποδουλωμένων Εβραίων, διότι στην έρημο το μεικτό πλήθος και οι γιοι του Ισραήλ επιθύμησαν τα ψάρια που έτρωγαν στην Αίγυπτο. (Αρ 11:5) Επομένως, η αιγυπτιακή οικονομία υπέστη βαρύ πλήγμα όταν τα ψάρια του Νείλου ψόφησαν επειδή ο Ιεχωβά μετέτρεψε τα νερά της Αιγύπτου σε αίμα.—Εξ 7:20, 21.

Τα ψάρια συνέχισαν να είναι σημαντική τροφή για τους Ισραηλίτες αφότου αυτοί εγκαταστάθηκαν στην Υποσχεμένη Γη. Μια από τις πύλες της Ιερουσαλήμ ονομαζόταν «Πύλη των Ψαριών», πράγμα που υπονοεί ότι σε εκείνο το σημείο ή κάπου εκεί κοντά υπήρχε ψαραγορά. (2Χρ 33:14) Σε μεταγενέστερη περίοδο, όπως ανέφερε ο Νεεμίας, οι Τύριοι πουλούσαν ψάρια στην Ιερουσαλήμ ακόμη και το Σάββατο.—Νε 13:16.

Τα ψάρια συνήθως τα έψηναν ή τα πάστωναν και τα άφηναν να ξεραθούν, και συχνά τα έτρωγαν με ψωμί. Τα ψάρια που χρησιμοποίησε ο Ιησούς όταν έθρεψε θαυματουργικά 5.000 άντρες και αργότερα 4.000 άντρες, εκτός από τα γυναικόπαιδα, ίσως ήταν αποξηραμένα και παστά. (Ματ 14:17-21· 15:34-38) Μετά την ανάστασή του, ο Ιησούς έφαγε λίγο ψητό ψάρι για να αποδείξει στους αποστόλους του ότι δεν έβλεπαν πνεύμα, και σε μια άλλη περίπτωση ετοίμασε πρωινό με ψωμί και ψάρι που έψησε στην ανθρακιά.—Λου 24:36-43· Ιωα 21:9-12.

Τα Ψάρια του Ισραήλ. Τα ψάρια αφθονούν στα νερά της ενδοχώρας της Παλαιστίνης, με εξαίρεση τη Νεκρά Θάλασσα. Ανάμεσα στα διάφορα ψάρια που συναντώνται εκεί είναι η λέστια, ο κυπρίνος, η πέρκα και τα ασυνήθιστα ψάρια της οικογένειας Κιχλίδες που εκκολάπτουν τα αβγά τους μέσα στο στόμα τους. Το αρσενικό του είδους χρόμις ο πατερφαμίλιας (Chromis paterfamilias) βάζει τα αβγά—που είναι περίπου 200—μέσα στο στόμα του, και τα ψαράκια μένουν εκεί αρκετές εβδομάδες αφότου εκκολαφτούν.

Ορισμένα είδη ψαριών ζουν ακόμη και στις αλμυρές πηγές κοντά στη Νεκρά Θάλασσα, αλλά πεθαίνουν γρήγορα αν τοποθετηθούν στο νερό της ίδιας της θάλασσας. Αυτό λέγεται ότι συμβαίνει επειδή το νερό της Νεκράς Θαλάσσης παρουσιάζει μεγάλη περιεκτικότητα σε χλωριούχο μαγνήσιο. Το ορμητικό ρεύμα του Ιορδάνη, ιδίως όταν ο ποταμός υπερχειλίζει, παρασύρει πολλά ψάρια στη Νεκρά Θάλασσα, τα οποία είτε γίνονται βορά των αρπακτικών πουλιών καθώς έχουν χάσει τις αισθήσεις τους είτε ψοφούν και τα σώματά τους ξεβράζονται στην ακτή όπου καταναλώνονται από τα νεκροφάγα πουλιά. Σε διαμετρική αντίθεση, ο προφήτης Ιεζεκιήλ είδε σε όραμα να βγαίνει από το ναό του Ιεχωβά ένα υδάτινο ρεύμα που γιάτρεψε τα νερά της Νεκράς Θαλάσσης, και έτσι άρχισε να ακμάζει εκεί η αλιεία.—Ιεζ 47:1, 8-10.

Καθαρά και Ακάθαρτα. Μολονότι η σοφία του Βασιλιά Σολομώντα κάλυπτε το πεδίο της φυσικής ιστορίας, περιλαμβανομένης σε κάποιον βαθμό και της ιχθυολογίας (1Βα 4:33), ούτε μία φορά δεν κατονομάζεται στις Γραφές ένα συγκεκριμένο είδος ψαριού. Εντούτοις, ο Νόμος έκανε διάκριση ανάμεσα σε καθαρά και ακάθαρτα υδρόβια ζώα. Μόνο όσα από αυτά είχαν πτερύγια και λέπια ήταν τελετουργικά καθαρά για τροφή. Αυτό απέκλειε τα γατόψαρα, τα χέλια, τις λάμπραινες, τα σαλάχια, τους καρχαρίες και τα καρκινοειδή, πολλά από τα οποία τρέφονται με λύματα και αποσυντιθέμενες ουσίες, ενώ πολλές φορές είναι μολυσμένα από τα βακτήρια που προκαλούν τυφοειδείς και παρατυφοειδείς πυρετούς. (Λευ 11:9-12) Επομένως, οι Ισραηλίτες ψαράδες έπρεπε να ξεχωρίζουν τα καλά ψάρια από εκείνα που ήταν ακατάλληλα για τροφή, σημείο που τονίστηκε στην παραβολή του Ιησού για το συρόμενο δίχτυ.—Ματ 13:47, 48.

Το Ψάρι που Κατάπιε τον Ιωνά. Παρότι ο ίδιος ο Γιος του Θεού πιστοποίησε ότι η αφήγηση σχετικά με τον Ιωνά τον οποίο κατάπιε “ένα τεράστιο ψάρι” είναι αληθινή, αυτό το περιστατικό χρησιμοποιείται συχνά για να αμφισβητηθεί η αξιοπιστία του Γραφικού υπομνήματος. (Ματ 12:40) Φυσικά, πρέπει να θυμόμαστε πως η Αγία Γραφή δηλώνει απλώς ότι «ο Ιεχωβά όρισε ένα μεγάλο ψάρι να καταπιεί τον Ιωνά», χωρίς να κατονομάζει το είδος του ψαριού. (Ιων 1:17) Ασφαλώς υπάρχουν θαλάσσια πλάσματα ικανά να καταπιούν έναν άνθρωπο, παραδείγματος χάρη ο λευκός καρχαρίας και η φάλαινα φυσητήρας.—Θηλαστικά του Κόσμου (Mammals of the World), του Ε. Π. Γουόκερ, αναθεώρηση Ρ. Νόβακ και Τζ. Παραντίζο, 1983, Τόμ. 2, σ. 901· Αυστραλιανό Εγχειρίδιο Ζωολογίας (Australian Zoological Handbook), Τα Ψάρια της Αυστραλίας, του Γκ. Π. Γουίτλι, Σίντνεϊ, 1940, Μέρος 1—Οι Καρχαρίες, σ. 125.

Μεταφορική Χρήση. Στις Γραφές οι άνθρωποι παρομοιάζονται ενίοτε με ψάρια. Ο συναθροιστής παρέβαλε τους ανθρώπους με ψάρια από την άποψη ότι «παγιδεύονται σε καιρό συμφοράς» σαν ψάρια σε δίχτυ. (Εκ 9:12) Ο Ιησούς Χριστός κατέστησε τους ακολούθους του ψαράδες ανθρώπων και παρομοίασε τους δικαίους με καλά ψάρια, ενώ τους πονηρούς με ακατάλληλα ψάρια τα οποία πετιούνται.—Μαρ 1:17· Ματ 13:47-50· βλέπε ΚΥΝΗΓΙ ΚΑΙ ΨΑΡΕΜΑ.

Για πληροφορίες σχετικά με την Πύλη των Ψαριών, βλέπε ΠΥΛΗ.