ΛΕΠΡΑ

Ασθένεια που προσδιορίζεται στην Αγία Γραφή με τη λέξη τσαρά‛αθ του πρωτότυπου εβραϊκού κειμένου και τη λέξη λέπρα του πρωτότυπου ελληνικού κειμένου.

Στις Γραφές, η λέξη «λέπρα» δεν περιορίζεται στην ασθένεια που είναι σήμερα γνωστή με αυτή την ονομασία, διότι πρόσβαλλε όχι μόνο ανθρώπους αλλά επίσης ενδύματα και σπίτια. (Λευ 14:55) Η σημερινή λέπρα ονομάζεται αλλιώς νόσος του Χάνσεν, από το όνομα του Δρ Γκέρχαρντ Α. Χάνσεν ο οποίος ανακάλυψε το βακτηρίδιο που πιστεύεται γενικά ότι προκαλεί αυτή την πάθηση. Ωστόσο, μολονότι η λέξη τσαρά‛αθ περιλαμβάνει περισσότερα πράγματα από ό,τι η σημερινή λέπρα, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η λέπρα που προσβάλλει τους ανθρώπους, η οποία ονομάζεται σήμερα νόσος του Χάνσεν, υπήρχε στη Μέση Ανατολή των Βιβλικών χρόνων.

Οι Μορφές της και οι Επιπτώσεις Τους. Σήμερα η λέπρα, ή αλλιώς νόσος του Χάνσεν, η οποία είναι μόνο ελαφρώς μεταδοτική, εκδηλώνεται με τρεις βασικές μορφές. Η μία από αυτές, ο οζώδης τύπος, προκαλεί πάχυνση του δέρματος και σχηματισμό όζων, πρώτα στο δέρμα του προσώπου και κατόπιν σε άλλα μέρη του σώματος. Προξενεί επίσης εκφυλισμό των βλεννογόνων της μύτης και του λαιμού του θύματος. Αυτός ο τύπος της ασθένειας είναι γνωστός με την επιστημονική ονομασία lepra nigricans. Ένας άλλος τύπος είναι η αναισθητική λέπρα, η οποία αποκαλείται ενίοτε λευκή λέπρα. Αυτή δεν είναι τόσο βαριά όσο η lepra nigricans και βασικά προσβάλλει τα περιφερικά νεύρα. Το δέρμα μπορεί να πονάει με την αφή, μπορεί όμως και να γίνει αναίσθητο. Ο τρίτος τύπος λέπρας, ένα μεικτό είδος, συνδυάζει τα συμπτώματα και των δύο τύπων που μόλις προαναφέρθηκαν.

Καθώς η λέπρα φτάνει σε προχωρημένο στάδιο, τα εξογκώματα που αρχικά εμφανίζονται εκκρίνουν πύον, οι τρίχες από το κεφάλι και τα φρύδια μπορεί να πέσουν, ενώ τα νύχια μπορεί να χαλαρώσουν, να καταστραφούν και να πέσουν. Στη συνέχεια μπορεί να καταφαγωθούν σιγά σιγά τα δάχτυλα, τα άκρα, η μύτη ή τα μάτια του θύματος. Τελικά, στις πιο σοβαρές περιπτώσεις, επακολουθεί ο θάνατος. Το γεγονός ότι ο Βιβλικός όρος «λέπρα» περιλάμβανε οπωσδήποτε μια τέτοια σοβαρή ασθένεια γίνεται φανερό από το ότι ο Ααρών αναφέρθηκε σε αυτήν ως μια πάθηση στην οποία η σάρκα είναι «μισοφαγωμένη».—Αρ 12:12.

Η παραπάνω περιγραφή βοηθάει κάποιον να καταλάβει καλύτερα τις Βιβλικές αναφορές σε αυτή τη φοβερή αρρώστια καθώς και τις οικτρές συνέπειες που είχε η αυθάδης ενέργεια του Οζία ο οποίος προσπάθησε ακατάλληλα να προσφέρει θυμίαμα στο ναό του Ιεχωβά.—2Βα 15:5· 2Χρ 26:16-23.

Διάγνωση. Μέσω του Μωσαϊκού Νόμου, ο Ιεχωβά παρείχε στον Ισραήλ πληροφορίες που έδιναν στον ιερέα τη δυνατότητα να διαγνώσει τη λέπρα και να κάνει διάκριση ανάμεσα σε αυτήν και σε άλλες λιγότερο σοβαρές δερματοπάθειες. Από όσα είναι καταγραμμένα στα εδάφια Λευιτικό 13:1-46, διαφαίνεται ότι η λέπρα μπορεί να άρχιζε με εξάνθημα, ψώρα, κηλίδα, μεγάλο σπυρί ή ουλή στη σάρκα από κάψιμο. Μερικές φορές τα συμπτώματα ήταν ξεκάθαρα. Οι τρίχες στην προσβεβλημένη περιοχή είχαν γίνει λευκές και ήταν προφανές ότι η πάθηση προχωρούσε βαθύτερα από το δέρμα. Παραδείγματος χάρη, ένα λευκό εξάνθημα στο δέρμα μπορεί να έκανε τις τρίχες λευκές και μπορεί να εμφανιζόταν στο εξάνθημα το κρέας της σάρκας. Αυτό σήμαινε ότι το άτομο είχε λέπρα και έπρεπε να κηρυχτεί ακάθαρτο. Ωστόσο, σε άλλες περιπτώσεις η πάθηση δεν προχωρούσε βαθύτερα από το δέρμα, οπότε επιβαλλόταν μια περίοδος καραντίνας, μετά την οποία ο ιερέας έλεγχε την κατάσταση του ατόμου και έβγαζε την τελική απόφαση για αυτή την περίπτωση.

Ήταν παραδεκτό ότι η λέπρα μπορούσε να φτάσει σε ένα στάδιο κατά το οποίο δεν ήταν μεταδοτική. Όταν απλωνόταν σε ολόκληρο το σώμα, με αποτέλεσμα να γίνει αυτό όλο λευκό, και δεν φαινόταν πουθενά ζωντανή σάρκα, αυτό ήταν σημείο ότι η δράση της ασθένειας είχε τελειώσει και ότι είχαν απομείνει μόνο τα σημάδια του καταστροφικού της έργου. Ο ιερέας κήρυττε τότε το θύμα καθαρό, εφόσον η ασθένεια δεν έθετε πια σε κίνδυνο κανέναν.—Λευ 13:12-17.

Αν η πάθηση του λεπρού περνούσε και αυτός θεραπευόταν, υπήρχαν διευθετήσεις με τις οποίες μπορούσε να καθαριστεί τελετουργικά και οι οποίες συμπεριλάμβαναν την προσφορά θυσιών για λογαριασμό του από τον ιερέα. (Λευ 14:1-32) Αλλά αν ο ιερέας κήρυττε τον αθεράπευτο λεπρό ακάθαρτο, τα ρούχα του λεπρού έπρεπε να σκιστούν και το κεφάλι του έπρεπε να μείνει ατημέλητο, ενώ ο ίδιος έπρεπε να καλύπτει το μουστάκι του, ή αλλιώς το πάνω χείλος, και να φωνάζει: «Ακάθαρτος, ακάθαρτος!» Όφειλε να κατοικεί απομονωμένος έξω από το στρατόπεδο (Λευ 13:43-46), μέτρο που λαμβανόταν για να μη μολύνει ο λεπρός εκείνους στο μέσο των οποίων κατασκήνωνε ο Ιεχωβά. (Αρ 5:1-4) Φαίνεται ότι στους Βιβλικούς χρόνους οι λεπροί συναναστρέφονταν ο ένας τον άλλον ή ζούσαν κατά ομάδες, έτσι ώστε να αλληλοβοηθούνται.—2Βα 7:3-5· Λου 17:12.

Σε ενδύματα και σπίτια. Η λέπρα μπορούσε επίσης να προσβάλει μάλλινα ή λινά ενδύματα ή δερμάτινα αντικείμενα. Η πληγή ίσως εξαφανιζόταν με το πλύσιμο, και υπήρχαν διευθετήσεις με τις οποίες το αντικείμενο έμπαινε σε καραντίνα. Αλλά όταν αυτή η κιτρινοπράσινη ή κοκκινωπή πληγή επέμενε, επρόκειτο για κακοήθη λέπρα και το αντικείμενο έπρεπε να καεί. (Λευ 13:47-59) Αν εμφανίζονταν κιτρινοπράσινα ή κοκκινωπά βαθουλώματα στον τοίχο ενός σπιτιού, ο ιερέας επέβαλλε καραντίνα. Μπορεί να χρειαζόταν να βγάλουν τις πέτρες που είχαν προσβληθεί και να ξύσουν το σπίτι από μέσα, τις δε πέτρες και τον ξυσμένο πηλό τα πετούσαν σε έναν ακάθαρτο τόπο έξω από την πόλη. Αν η πληγή επέστρεφε, το σπίτι κηρυσσόταν ακάθαρτο και γκρεμιζόταν, τα δε υλικά τα πετούσαν σε έναν ακάθαρτο τόπο. Αλλά για το σπίτι που ανακηρυσσόταν καθαρό υπήρχε συγκεκριμένη διευθέτηση καθαρισμού. (Λευ 14:33-57) Έχει διατυπωθεί η άποψη ότι η λέπρα που προσέβαλλε ενδύματα ή σπίτια ήταν ένας τύπος μυκητίασης ή μούχλας. Ωστόσο, τίποτα δεν είναι βέβαιο σχετικά με αυτό.

Ως Σημείο. Ένα από τα σημεία που ο Ιεχωβά έδωσε στον Μωυσή τη δύναμη να εκτελέσει για να αποδείξει στους Ισραηλίτες ότι τον είχε στείλει ο Θεός περιλάμβανε τη λέπρα. Σύμφωνα με την οδηγία που του δόθηκε, ο Μωυσής έβαλε το χέρι του στον κόρφο του, και όταν το έβγαλε, «το χέρι του είχε παταχθεί με λέπρα και ήταν σαν χιόνι!» Αποκαταστάθηκε «όπως η υπόλοιπη σάρκα του» όταν το έβαλε πάλι στον κόρφο του και το έβγαλε ξανά. (Εξ 4:6, 7) Η Μαριάμ πατάχθηκε με «λέπρα και ήταν λευκή σαν χιόνι» ως αποτέλεσμα θεϊκής επέμβασης επειδή μίλησε εναντίον του Μωυσή. Εκείνος παρακάλεσε τον Θεό να τη γιατρέψει, όπως και έγινε, αλλά αυτή μπήκε σε καραντίνα έξω από το στρατόπεδο εφτά ημέρες.—Αρ 12:1, 2, 9-15.

Την Εποχή του Ελισαιέ. Ο Νεεμάν ο Σύριος ήταν «άνθρωπος . . . γενναίος και κραταιός, αν και λεπρός [ή προσβεβλημένος από δερματοπάθεια]». (2Βα 5:1, υποσ.) Η υπερηφάνειά του παραλίγο να του κοστίσει την ευκαιρία να θεραπευτεί, αλλά τελικά έκανε όπως του είπε ο Ελισαιέ, δηλαδή βυθίστηκε στον Ιορδάνη εφτά φορές, και «η σάρκα του επανήλθε και έγινε σαν τη σάρκα μικρού παιδιού, και ο ίδιος καθαρίστηκε». (2Βα 5:14) Τότε έγινε λάτρης του Ιεχωβά. Εντούτοις, ο υπηρέτης του Ελισαιέ ο Γιεζί απέσπασε με απληστία ένα δώρο από τον Νεεμάν στο όνομα του προφήτη, κακοπαριστάνοντας τον κύριό του και, στην ουσία, μετατρέποντας την παρ’ αξία καλοσύνη του Θεού σε μέσο για την απόκτηση υλικού κέρδους. Για την εσφαλμένη πράξη του, ο Γιεζί πατάχθηκε με λέπρα από τον Θεό και έγινε «λεπρός, λευκός σαν χιόνι».—2Βα 5:20-27.

Το ότι υπήρχαν αρκετοί λεπροί στον Ισραήλ στις ημέρες του Ελισαιέ φαίνεται από την παρουσία τεσσάρων Ισραηλιτών λεπρών έξω από τις πύλες της Σαμάρειας ενόσω ο Ελισαιέ βρισκόταν μέσα στην πόλη. (2Βα 7:3) Αλλά γενικά οι Ισραηλίτες δεν εκδήλωσαν πίστη σε αυτόν τον άνθρωπο του αληθινού Θεού, ακριβώς όπως και οι Ιουδαίοι της ιδιαίτερης πατρίδας του Ιησού δεν τον δέχτηκαν. Γι’ αυτό, ο Χριστός είπε: «Επίσης, πολλοί λεπροί υπήρχαν στον Ισραήλ τον καιρό του Ελισαιέ του προφήτη, εντούτοις κανείς από αυτούς δεν καθαρίστηκε παρά ο Νεεμάν ο Σύριος».—Λου 4:27.

Θεραπείες από τον Ιησού και τους Μαθητές Του. Στη διάρκεια της διακονίας του στη Γαλιλαία, ο Ιησούς γιάτρεψε έναν λεπρό τον οποίο ο Λουκάς περιγράφει ως «άντρα γεμάτο λέπρα». Ο Ιησούς τού έδωσε εντολή να μην το αναφέρει σε κανέναν και είπε: «Αλλά φύγε και δείξε τον εαυτό σου στον ιερέα και κάνε προσφορά σχετικά με τον καθαρισμό σου, όπως όρισε ο Μωυσής, για μαρτυρία σε αυτούς».—Λου 5:12-16· Ματ 8:2-4· Μαρ 1:40-45.

Όταν ο Χριστός απέστειλε τους 12 αποστόλους, τους είπε μεταξύ άλλων: «Να καθαρίζετε λεπρούς». (Ματ 10:8) Αργότερα, ενώ περνούσε μέσα από τη Σαμάρεια και τη Γαλιλαία, ο Ιησούς θεράπευσε δέκα λεπρούς σε κάποιο χωριό. Μόνο ένας από αυτούς, κάποιος Σαμαρείτης, «επέστρεψε δοξάζοντας τον Θεό με δυνατή φωνή» και έπεσε με το πρόσωπο κάτω, στα πόδια του Ιησού, ευχαριστώντας τον για ό,τι είχε κάνει για χάρη του. (Λου 17:11-19) Ας σημειωθεί επίσης ότι ο Χριστός βρισκόταν στη Βηθανία, στο σπίτι του Σίμωνα του λεπρού (τον οποίο ο Ιησούς ίσως είχε θεραπεύσει), όταν η Μαρία τον έχρισε με ακριβό αρωματικό λάδι λίγες ημέρες πριν από το θάνατό του.—Ματ 26:6-13· Μαρ 14:3-9· Ιωα 12:1-8.