Η Αυξανόμενη Φτώχεια—Μια Απειλή για Όλους

ΟΤΑΝ θίγεται το θέμα της αυξανόμενης φτώχειας, πιθανόν να θέλη κάποιος να παραθέση τα λόγια του Ιησού Χριστού: «Τους πτωχούς πάντοτε έχετε μεθ’ εαυτών.»—Ιωάν. 12:8.

Τι εννοούσε ο Ιησούς; Μήπως ήθελε να πη ότι ο Θεός δεν ενδιαφέρεται για τους φτωχούς; Και είναι η οικτρά κατάστασις τους χωρίς ελπίδα, χωρίς γιατρειά;

Το πρόβλημα της φτώχειας παγκοσμίως έχει αυξηθή και έχει γίνει μια μεγαλύτερη απειλή παρ’ όλο που οι άνθρωποι προσπάθησαν να το υπερνικήσουν. Αφ’ ενός το Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν (ή εθνικό εισόδημα) πολλών κρατών αυξήθηκε στα τελευταία χρόνια. Στη διάρκεια της δεκαετίας του 1960 ένα κράτος της Νοτίου Αμερικής αύξησε το εθνικό εισόδημα του κατά ένα γενικό ετήσιο μέσον όρο 3,1 τοις εκατό κατά κεφαλήν. Οι πλούσιοι ευημέρησαν. Αλλά συγχρόνως το φτωχότερο 40 τοις εκατό του λαού είχε μείωσι στα εισοδήματα του. Το ίδιο παρατηρήθηκε και σε άλλες χώρες.

Έτσι, παρά τα κυβερνητικά σχέδια και προγράμματα, η δήλωσις του Γενικού Γραμματέως των Ηνωμένων Εθνών Κουρτ Βάλντχαϊμ δείχνει ότι η απειλή της φτώχειας δεν έχει υποχωρήσει, και λέγει: «Η μοναδική συντριπτική κατηγορία εναντίον του πολιτισμού του παρόντος κόσμου είναι η συνεχής ύπαρξις σκληρής διεισδυτικής φτώχειας μεταξύ των δύο τρίτων του παγκοσμίου πληθυσμού.»

Η ΕΙΚΟΝΑ ΤΗΣ ΦΤΩΧΕΙΑΣ

Η πραγματική, όμως, απειλή της φτώχειας είναι αισθητή στη ζωή των ανθρώπων που την ζουν καθημερινά. Δεν είναι εύκολο να την προσδιορίσουμε, αφού ένας άνθρωπος μπορεί να θεωρήται «φτωχός» σε μια χώρα, ενώ σε μια άλλη, με τα ίδια υπάρχοντα, μπορεί να θεωρήται αρκετά ευκατάστατος.

Οι μετανάστες εργάτες στα Δυτικά κράτη ζουν μια σκληρή ζωή. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, για παράδειγμα, μια οικογένεια Μεξικανο-Αμερικανών μπορεί ν’ ακολουθή τις σοδειές της χώρας από τόπο σε τόπο, εργαζόμενη στα χωράφια καθώς κάθε σοδειά ωριμάζει. Μολονότι δουλεύουν πολλές ώρες, ολόκληρη η οικογένεια, όλοι μαζί, μπορεί να μην κερδίζουν όσα κερδίζει ένας μαθητευόμενος υδραυλικός. Μερικοί ζουν τόσο κοντά στη λιμοκτονία ώστε το να χάσουν ένα μεροκάματο θα σήμαινε να μη φάνε—η απειλή της φτώχειας είναι πραγματικότης γι’ αυτούς.

Τα αντίστοιχα αυτών στις πιο πλούσιες χώρες της Ευρώπης προέρχονται από την Ασία και την Αφρική καθώς και από άλλα Ευρωπαϊκά κράτη. Πολλοί, που μεταναστεύουν για να εργασθούν εκεί που υπάρχει «ευημερία,» αναγκάζονται να καθαρίζουν δρόμους και να πλένουν «τουαλέττες.» Το «σπίτι» τους βρίσκεται ανάμεσα σε πρόχειρες κατοικίες φτιαγμένες από χαρτόνι και κομμάτια από παλιά αυτοκίνητα. Δεν υπάρχει ηλεκτρικό ή τρεχούμενο νερό.

Εν τούτοις, η κατάστασίς των είναι πολύ καλή όταν τους συγκρίνωμε με μερικές περιοχές της Ασίας. Εκεί οι φτωχοί των πόλεων ζουν συνήθως σε καλαμένιες καλύβες που έχουν μέγεθος όσο ένα τραπέζι γραφείου· πλήθος μύγες πετούν παντού. Και η τροφή; Αποφάγια που μαζεύουν από σωρούς σκουπιδιών! Και όμως, λέγει ένας δημοσιογράφος, ακόμη και αυτοί οι φτωχοί των πόλεων είναι πολύ καλύτερα από πολλούς συμπατριώτες τους που ζουν στα χωριά: «Οι ακτήμονες εργάτες μπορούν να ζήσουν καλύτερα ψάχνοντας στα σκουπίδια της πόλεως αντί να περιμένουν τις περιωρισμένες ευκαιρίες για εργασία στα χωριά. Τα σκουπίδια της πόλεως προσφέρουν μεγαλύτερη θρεπτική αξία από . . . τις φθηνές τροφές που τρώγουν οι φτωχοί.»

Είτε το πιστεύετε είτε όχι, ακόμη και αυτοί οι φτωχοί άνθρωποι περνούν καλά αν τους συγκρίνωμε με μερικούς άλλους. Πολλά εκατομμύρια άτομα δεν έχουν ούτε τη δυνατότητα να ζήσουν μέσα σε μια τρώγλη. Οι κάτοικοι του πεζοδρομίου χρησιμοποιούν τους δρόμους σαν τουαλέττες και το πεζοδρόμιο σαν κρεβατοκάμαρες και κουζίνες.

Ποιος ή τι φέρει την ευθύνη για την αυξανόμενη απειλή της φτώχειας; Οι απαντήσεις κυμαίνονται από την άποψι ότι οι φτωχοί φέρουν αυτοί μόνον την ευθύνη για την κατάστασι τους ώς τον ισχυρισμό ότι είναι υπεράνω των δυνάμεων τους ν’ αλλάξουν την κατάστασι. Η αλήθεια βρίσκεται πιθανόν κάπου ενδιάμεσα.

Κάποτε, πάρα πολλοί άνθρωποι βιάζονταν να κατηγορήσουν τους φτωχούς ότι είναι οκνηροί. Αλλά πολύ λιγώτεροι άνθρωποι κάνουν σήμερα τέτοιες δηλώσεις. Γιατί; Διότι ολοένα περισσότεροι άνθρωποι βλέπουν να καταβροχθίζη ο πληθωρισμός τα κερδισμένα με κόπο χρήματα τους. Τώρα κι αυτοί επίσης αντιλαμβάνονται από προσωπική πείρα ότι υπάρχουν πράγματι παράγοντες έξω από τον έλεγχο του ανθρώπου που απειλούν να τον κάμουν «πλούσιο» ή «φτωχό»

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι μερικοί άνθρωποι θα ήσαν πιο ευκατάστατοι αν δούλευαν σκληρότερα. Μια έκθεσις από κάποια χώρα λέγει ότι οι εργάτες «ακολουθούν τον δικό τους ρυθμό: εργάζονται λίγες ώρες και κατόπιν αφήνουν κάτω τα εργαλεία τους για να πάρουν ένα υπνάκο.» «Έως πότε θέλεις κοιμάσθαι, οκνηρέ;» ρωτά η Αγία Γραφή στις Παροιμίες 6:9, και κατόπιν διαβεβαιώνει στο εδάφιο 11: «Έπειτα η πτωχεία σου έρχεται ως ταχυδρόμος.» Σε μερικά μέρη της γης, βέβαια, οι άνθρωποι έχουν εξασθενήσει από την πείνα, ή από ασθένειες, όπως η ηπατίτις, ελονοσία και ο κίτρινος πυρετός. Δεν μπορούν να εργασθούν τόσο σκληρά όσο ένα γερό άτομο. Και η Αγία Γραφή δείχνει, επίσης, ότι υπάρχει χρόνος για την απαραίτητη ‘ανάπαυσι.’—Εκκλ. 4:6.

Όπως δείχνουν, όμως, τα νεώτερα αποδεικτικά στοιχεία, οι περισσότεροι άνθρωποι δεν είναι φτωχοί επειδή είναι οκνηροί ή αρνούνται να εργασθούν. Παραδείγματος χάριν, στις Ηνωμένες Πολιτείες, είκοσι εκατομμύρια περίπου άτομα που εργάζονται για να ζήσουν κατατάσσονται στους «φτωχούς»·ο όρος «εργαζόμενος φτωχός» έχει εμφανισθή τελευταία. Οι μετανάστες εργάτες μπορεί να είναι φτωχοί, αλλά δεν έχουν επιχειρήσει τουλάχιστον να πάνε εκεί όπου υπάρχει εργασία; Μια έρευνα απεκάλυψε ότι 75 τοις εκατό των κατοίκων του πεζοδρομίου της Καλκούτας εργάζονται για να ζήσουν αλλά οι αποδοχές τους είναι τόσο ισχνές ώστε δεν μπορούν να συντηρήσουν τον εαυτό τους και την οικογένεια τους.

Και δεν είναι πάντοτε η αιτία για τις χαμηλές αποδοχές η έλλειψις μορφώσεως, πείρας ή επιδεξιότητος. Συχνά, ένας από τους σπουδαίους παράγοντες που καθορίζουν το εισόδημα ενός ατόμου είναι το πού εργάζεται. Ο Μπάρρυ Μπλούστον, οικονομολόγος του Κολλεγίου της Βοστώνης, λέγει: «Ένας φύλακας σε μια επιχείρησι κατασκευής αυτοκινήτων παίρνει ένα καλό μισθό. Η ίδια θέσις σε κάποιο υφαντουργείο πληρώνεται μόνο με τον κατώτατο μισθό.» Εν τούτοις, υπάρχει μόνον ένας περιωρισμένος αριθμός θέσεων φύλακος διαθέσιμος σε εργοστάσια αυτοκινήτων. Το να παίρνη ένα άτομο τον καλύτερο μισθό είναι συχνά ζήτημα του να βρεθή στην κατάλληλη θέσι την κατάλληλη στιγμή.—Εκκλησ. 9:11.

Η φτώχεια αυτοαναπτύσσεται και γίνεται έτσι μια αυξανόμενη απειλή από μια άλλη άποψι. Παράγει έναν τρόπο ζωής με ιδιαίτερα δικά της χαρακτηριστικά—συχνά με δική της τροφή, γλώσσα, ενδυμασία και συνήθειες. Ένα άτομο που έχει αναπτυχθή σ’ ένα φτωχό περιβάλλον συχνά «σκέπτεται» μ’ αυτόν τον τρόπο. Γι’ αυτό, η ημερησία εφημερίδα των μαύρων των Η.Π.Α., οι Τάιμς του Κολόμπους της Γεωργίας, αναφέρει τα λόγια του Γουώλτερ Ουάσιγκτων, που είπε ότι αν «τα γκέττο πρόκειται να καταργηθούν, πρέπει να βοηθήσωμε τους φτωχούς να καταργήσουν τα διανοητικά γκέττο .Αν χτίσωμε ένα σπίτι για ένα άτομο που ζη σε γκέττο και δεν αλλάξωμε τις αξίες του, το σπίτι θα γίνη γκέττο.» Οι φτωχοί, συνηθισμένοι να ζουν σε τρώγλες, συχνά θα μετατρέψουν ακόμη κι ένα καινούργιο σπίτι σε τρώγλη, εκτός αν μορφωθούν διαφορετικά.

Αυτός ο «τρόπος σκέψεως των φτωχών», μαζί με μια ισχυρή δόσι υπερηφάνειας, χειροτερεύει τις συνθήκες των και κάνει την απειλή της φτώχειας ακόμη πιο αισθητή. Μας είπαν σχετικά με τους κατοίκους μιας φτωχής περιοχής της Δυτικής Ευρώπης: «Όλη την ημέρα δεν τρώνε παρά ψωμί και κρεμμύδι, και χρεώνονται μέχρι τ’ αυτιά για να μπορούν να καυχώνται ότι έχουν δικό τους αυτοκίνητο.» Οι ευκατάστατοι μπορεί να βρίσκουν αυτή τη νοοτροπία ακατανόητη. Όμως, στην πραγματικότητα, εκείνοι συχνά έχουν κάμει το αυξανόμενο φορτίο του φτωχού ακόμη πιο δυσβάστακτο γι’ αυτόν. Πώς συμβαίνει αυτό;

ΕΛΕΙΨΙΣ ΣΥΜΠΟΝΙΑΣ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΦΤΩΧΟΥΣ

Οι καλοθρεμμένοι και καλοντυμένοι συχνά δεν ενδιαφέρονται για τις απειλές που αντιμετωπίζουν αυτοί που πλήττονται από τη φτώχεια. Μερικές φορές οι άνθρωποι δεν είναι σκληροί γιατί το θέλουν· αλλά η καθημερινή ζωή έχει τόσες πολλές απαιτήσεις από τον χρόνο τους, ώστε είναι εύκολο να παραμελήση κανείς τους δυστυχισμένους.

Οι κοινωνικές και θρησκευτικές διδασκαλίες έχουν προσφέρει πολύ λίγα για ν’ αναπτύξουν το ενδιαφέρον για τους άσημους. Η διδασκαλία της εξελίξεως, με τις ιδέες της περί «επιβιώσεως του καταλληλότερου», οδηγεί τους ανθρώπους να σκέπτωνται ότι μερικοί πρέπει να παραμερισθούν ως «ακατάλληλοι.»

Η εσφαλμένη θρησκευτική διδασκαλία του προορισμού έχει κάμει πολλούς να υιοθετήσουν μια μοιρολατρική άποψι. Ο κλήρος έχει δηλώσει ότι οι υλικώς πλούσιοι—όχι εκείνοι που έχουν πραγματικές πνευματικές ιδιότητες—είναι αυτοί που έχουν την ευλογία του Θεού. Αν κάποιος στερήται τα αγαθά αυτού του κόσμου, εξηγούν οι εκκλησίες, αυτό είναι «το θέλημα του Θεού.»

Πόση αντίθεσι με την ανθρωπιστική και όμως ρεαλιστική άποψι του Ιησού Χριστού! Προφανώς υπήρχε μεγάλη φτώχεια ανάμεσα στους Ιουδαίους όταν ο Ιησούς ήταν στη γη. Αυτός και οι απόστολοι του έδειξαν προσωπικό ενδιαφέρον για να βοηθήσουν τους φτωχούς. Εδίδαξε ότι στον κατάλληλο καιρό οι πραείς θα κληρονομούσαν τη γη· η απειλή της φτώχειας θα εξέλειπε για πάντα.—Ματθ. 5:5· 6:10· 11:5· 24:20, 21· Ιωάν. 13:29.

«ΤΟΥΣ ΠΤΩΧΟΥΣ ΠΑΝΤΟΤΕ ΕΧΕΤΕ ΜΕΘ’ ΕΑΥΤΩΝ»;

Τότε γιατί είπε ο Ιησούς: «Τους πτωχούς πάντοτε έχετε μεθ’ εαυτών»; Δεν το είπε επειδή δεν αισθανόταν συμπάθεια γι’ αυτούς. Όταν τα δούμε από την κατάλληλη πλευρά, τα λόγια του Ιησού δείχνουν την κατάλληλη στάσι που πρέπει να έχουν όλοι οι ευσεβείς άνθρωποι για τους φτωχούς.

Ο Ιησούς έτρωγε το γεύμα του στο σπίτι του Σίμωνος, που έμενε στην πόλι Βηθανία. Ενώ βρισκόταν εκεί, συνέβη το ακόλουθο γεγονός: «Τότε η Μαρία, λαβούσα μίαν λίτραν μύρου νάρδου καθαράς πολυτίμου, ήλειψε τους πόδας του Ιησού και με τας τρίχας αυτής εσπόγγισε τους πόδας αυτού· η δε οικία επλήσθη εκ της οσμής του μύρου. Λέγει λοιπόν εις εκ των μαθητών αυτού, ο Ιούδας Σίμωνος ο Ισκαριώτης, όστις έμελλε να παραδώση αυτόν Δια τι τούτο το μύρον δεν επωλήθη τριακόσια δηνάρια και εδόθη εις τους πτωχούς; Είπε δε τούτο ουχί διότι έμελεν αυτόν περί των πτωχών, αλλά διότι ήτο κλέπτης και είχε το γλωσσόκομον και εβάσταζε τα βαλλόμενα εις αυτό. Είπε λοιπόν ο Ιησούς· Άφες αυτήν, εις την ημέραν του ενταφιασμού μου εφύλαξεν αυτό. Διότι τους πτωχούς πάντοτε έχετε μεθ’ εαυτών, εμέ όμως πάντοτε δεν έχετε.»—Ματθ. 26:6-13· Μάρκ. 14:3-9 Ιωάν. 12:2-8.

Η Μαρία προσπαθούσε με τον τρόπο της να δείξη την εκτίμησι της για τον Ιησού. Υπάρχουν πολλές υποχρεώσεις στη ζωή για τις οποίες θα μπορούσε κανείς να δαπανήση τους πόρους του. Μερικά πράγματα, όπως η εκδήλωσις εκτιμήσεως για τον Μεσσία Ιησού που επρόκειτο να πεθάνη μπορούσαν να γίνουν καλύτερα τότε.

Επίσης, δεν πρέπει να ξεχνούμε ότι τα λόγια του Ιησού αναφέρονται στο νόμο του Θεού που είχε δοθή στον Ισραήλ μέσω του Μωυσέως. (Δευτ. 15:11). Όταν αυτός ο νόμος εφηρμόζετο σωστά, κανείς Ιουδαίος δεν έφθανε σε έσχατη ένδεια από την οποία δεν μπορούσε να συνέλθη. Παραδείγματος χάριν, η περιουσία μιας οικογένειας δεν μπορούσε ν’ αφαιρεθή απ’ αυτήν για πάντα. (Βλέπε Λευϊτικόν κεφάλαιον 25) Η πιστή υπακοή στο νόμο του Θεού προλάμβανε πολλές περιπτώσεις φτώχειας. (Δευτ. 15:4, 5) Ακόμη και σ’ αυτούς που έφθαναν σε κατάστασι φτώχειας έπρεπε να εκδηλώνεται γενναιοδωρία από τους άλλους: «Εάν ήναι εν μέσω σου πτωχός εκ των αδελφών σου. . . δεν θέλεις σκληρύνει την καρδίαν σου ουδέ θέλεις κλείσει την χείρα σου από του πτωχού αδελφού σου.»—Δευτ. 15:7, 8.

Ο Ιησούς εγνώριζε ότι η φτώχεια δεν επρόκειτο να εξαλειφθή αμέσως από τους ακολούθους του. Οι μαθηταί του θα ευρίσκοντο σε κάθε είδους κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες. (1 Κορ. 7:17-24) Η φτώχεια ήταν ένα πραγματικό πρόβλημα και θα έπρεπε να το αντιμετωπίσουν. Τα συγγράμματα των πρώτων ακολούθων του Ιησού δείχνουν ότι αντιμετώπισαν αυτή την πρόκλησι—1 Κορ. 16:1, 2· 1 Ιωάν. 3:17, 18.

Η χρήσις της λέξεως «πάντοτε» από τον Ιησού, όταν είπε, «Τους πτωχούς έχετε πάντοτε μεθ’ εαυτών,» δεν πρέπει να θεωρηθή ότι σημαίνει κατ’ ανάγκην ‘έως ατελευτήτου χρόνου.’ Η έννοια του «πάντοτε» καθορίζεται από τις περιστάσεις. Γι’ αυτό στο Λουκά 15:31 ο πατέρας του ασώτου υιού λέγει στον μεγαλύτερο γυιο του: «Τέκνον, συ πάντοτε μετ’ εμού είσαι.» Προφανώς, το «τέκνον» δεν ήταν με τον πατέρα προτού εκείνος αποκτήση τέκνα. Έτσι, και σ’ αυτή την περίπτωσι, όσο κυβερνούν στη γη αυτά τα παρόντα διεφθαρμένα οικονομικά συστήματα, θα υπάρχη ‘πάντοτε φτώχεια.’

Οι μάρτυρες του Ιεχωβά γνωρίζουν ότι σύντομα στη νέα τάξι του Θεού θα πάψουν να υπάρχουν πολλοί φτωχοί και λίγοι πλούσιοι. Σήμερα, όμως, και αυτοί επίσης βρίσκονται σε κάθε είδους οικονομικές καταστάσεις. Εν τούτοις, θεωρούν ο ένας τον άλλο ως αδελφούς και αδελφές και δείχνουν στοργικό ενδιαφέρον ο ένας για τον άλλον.

Επί πλέον, εκείνοι που είναι πτωχότεροι γνωρίζουν ότι αν εφαρμόσουν στη ζωή των τις Γραφικές αρχές θα τους βοηθήσουν ν’ αποφύγουν κακές συνήθειες—λόγου χάριν τυχερά παιγνίδια, χρήσι καπνού και ναρκωτικών—που οδηγούν σε μεγαλύτερη εξαθλίωσι. Αποκτούν τη φήμη ότι είναι εργατικοί, και αυτό καθιστά ευκολώτερο να βρουν μια εργασία και να την διατηρήσουν. Με την ελπίδα για το μέλλον, δεν γίνονται πικροί προς το Θεό και τον συνάνθρωπο τους.

Άλλοι Χριστιανοί μπορεί να μη αισθάνωνται ότι απειλούνται άμεσα από τη φτώχεια επί του παρόντος. Γνωρίζουν, όμως, ότι αυτό μπορεί να θέση μια έμμεση απειλή. Πώς; Μπορεί να σκληρυνθούν σε σχέσι με την κατάστασι εκείνων που υποφέρουν, αγνοώντας τη συμβουλή του Λόγου του Θεού να δείχνουν ενδιαφέρον γι’ αυτούς. Μ’ αυτόν τον τρόπο η φτώχεια θα μπορούσε ν’ απειλήση την πνευματική ζωή ενός ατόμου.

Οι μάρτυρες του Ιεχωβά γνωρίζουν ότι, μολονότι και οι φτωχοί πρέπει να κάνουν μερικές αλλαγές στη ζωή τους, και μια άλλη αλλαγή είναι εξ ίσου σπουδαία. Πρόκειται για την αλλαγή που πρέπει να κάνουν στη στάσι των εκείνοι που δεν είναι φτωχοί προς εκείνους που πλήττονται από τη φτώχεια. Τα λόγια του ψαλμού του Δαβίδ είναι πολύ κατάλληλα: «Μακάριος ο επιβλέπων εις τον πτωχόν· εν ημέρα θλίψεως θέλει ελευθερώσει αυτόν ο Ιεχωβά.»—Ψαλμ. 41:1, ΜΝΚ.

Θα θέλατε να ζήτε όταν θα έχουν περάσει όλες οι απειλές της φτώχειας; Θα θέλατε ορθή συμβουλή για το πώς να την αντιμετωπίσετε τώρα; Αν ναι, διαβάζετε τακτικά αυτό το περιοδικό.

[Εικόνα στη σελίδα 259]

Τι εννοούσε ο Ιησούς όταν είπε: «Τους πτωχούς πάντοτε έχετε μεθ’ εαυτών»;—Ιωάν. 12:8.