Τιμάτε τους Νεκρούς;

ΕΧΕΤΕ ποτέ αισθανθή την έντονη απώλεια που συνοδεύει το θάνατο ενός αγαπημένου προσώπου; Πολλοί πενθούντες νοιώθουν συντετριμμένοι από την οριστικότητα του θανάτου και το αίσθημα εγκαταλείψεως που προκύπτει. Συχνά υπάρχει η επιθυμία να διώξουν αυτό το αίσθημα κάνοντας πράξεις που έχουν σκοπό ν’ αποδώσουν τιμή στο νεκρό. Λόγω της πίστεως σε μια αθάνατη ψυχή, οι επικήδειες τελετές συχνά περιλαμβάνουν τελετουργίες οι οποίες, όπως πιστεύεται, κατευνάζουν το νεκρό και επικαλούνται την εύνοιά του, ή τη βοήθεια του στον πνευματικό κόσμο.

Είναι φυσικό να θυμάται κανείς ένα αγαπημένο του πρόσωπο τιμητικά. Τα φυσιολογικά ανθρώπινα αισθήματα απαιτούν μια «κόσμια ταφή.» Το ίδιο αίσθημα δημιουργεί την επιθυμία πραγματοποιήσεως των τελευταίων επιθυμιών του αποθανόντος, ως το σημείο που δεν παραβιάζεται η συνείδησις του ατόμου και η αντίληψίς του για το τι είναι ορθό. Με όμοιο τρόπο, οι περισσότεροι αποφεύγουν να κάνουν πράξεις που θα έδειχναν έλλειψι σεβασμού για το νεκρό.

Εν τούτοις, εκείνοι που επιθυμούν να διέπωνται από τις αρχές του Θεού πρέπει να βεβαιωθούν ότι οι πράξεις τους δεν υποκινούνται από μια πίστι ότι οι νεκροί έχουν συναίσθησι του τι γίνεται. Γιατί; Διότι αυτή η πίστις δεν βασίζεται στην αλήθεια, αλλά σε δεισιδαιμονίες, οι οποίες έχουν διαδοθή από την αρχαία Βαβυλώνα. Επίσης, βασίζονται σε απάτες των δαιμόνων που υποδύονται τους νεκρούς.

Φυσικές ενδείξεις επιβεβαιώνουν τη διδασκαλία της Αγίας Γραφής ότι ο θάνατος είναι το τέλος κάθε ζωής και ότι ο άνθρωπος δεν έχει αθάνατη ψυχή ικανή να επιζήση στον πνευματικό κόσμο. Ο ίδιος ο άνθρωπος είναι ψυχή, διότι οι Γραφές μάς λέγουν: «Έπλασε Κύριος ο Θεός τον άνθρωπον από χώματος εκ της γης· και ενεφύσησεν εις τους μυκτήρας αυτού πνοήν ζωής, και έγεινεν ο άνθρωπος εις ψυχήν ζώσαν.» Στο θάνατο, οι άνθρωποι επιστρέφουν στη γη και οι διαλογισμοί τους σταματούν.—Γεν. 2:7· 3:19· Ψαλμ. 146:4· Ιεζ. 18:4.

Φυσικά, υπάρχουν δοξασίες που είναι αντίθετες μ’ αυτό. Αλλά πώς μπορούμε να υποστηρίξωμε την αλήθεια με τις πράξεις μας προς τους νεκρούς; Και πώς μπορούμε να το κάνωμε αυτό σχετικά με τις εκφράσεις μας λύπης για την απώλεια ενός αγαπημένου προσώπου;

ΠΩΣ ΔΕΙΧΝΕΤΕ ΤΗ ΛΥΠΗ ΣΑΣ;

Με το να ενδώση κανείς στη λύπη, το αποτέλεσμα είναι η δημιουργία συναισθηματικών εντάσεων, αλλά οι συγκινήσεις δεν μπορούν να εκδηλώνωνται ανεξέλεγκτα χωρίς να προξενήσουν συναισθηματική ανωμαλία. Έτσι, είναι συνετό να ελέγχωνται οι εκδηλώσεις λύπης.

Οι δούλοι του Θεού στο παρελθόν θλίβονταν όταν πέθαιναν αγαπημένα τους πρόσωπα. (Γεν. 23:2· Δευτ. 34:8· Ιωάν. 11:33) Ωστόσο, απαγορευόταν ν’ αναμιχθούν σε πράξεις που υποδηλούσαν πίστι ότι οι νεκροί επιζούσαν σ’ ένα πνευματικό κόσμο. Ο λαός του Ιεχωβά δεν έπρεπε να διαφθείρη τη θρησκεία του αντιγράφοντας τα έθνη σε πράξεις που αντανακλούσαν εσφαλμένη στάσι για τους νεκρούς.—Λευιτ. 19:28· Δευτ. 14:1· 18:10-12.

Ο Ιησούς έκλαψε για το θάνατο του Λαζάρου και προείπε ότι οι ακόλουθοί του θα νήστευαν από λύπη μετά το δικό του θάνατο. (Ιωάν. 11:35, 38· Μάρκ. 2:20) Αλλά είπε, επίσης, ότι πρέπει να νηστεύσουν με τέτοιο τρόπο ώστε να το προσέξη μόνο ο Θεός και όχι οι άνθρωποι. Η εκδήλωσίς τους έπρεπε να προέρχεται από την καρδιά, όχι να γίνεται για εξωτερική επίδειξι. (Ματθ. 6:16-18· παράβαλε με Ιωήλ 2:12, 13.) Ο Ιησούς είπε στους μαθητές του ότι δεν ήσαν μέρος του κόσμου. Και, φυσικά, δεν επιθυμούσε να επιζητούν οι μαθητές του την επιδοκιμασία του κόσμου ενεργώντας αντίθετα με την αλήθεια.—Ιωάν. 15:19.

Όλα αυτά αποθαρρύνουν τους Χριστιανούς ν’ αντιγράφουν τη συνήθεια της ενδύσεως μαύρων ρούχων σαν εξωτερικό σημείο πένθους. Ωστόσο, σε καιρό λύπης λόγω θανάτου, οι ευσεβείς πιθανώς θα φορούσαν αξιοπρεπή σοβαρή ενδυμασία δημοσία, επειδή τότε δεν θα είχαν την καλή διάθεσι να ντυθούν μ’ ένα ανάλαφρο τρόπο.—Εκκλ. 3:1, 4.

Μήπως αυτό θα απέκλειε επίσης και το έθιμο της αγρύπνιας; Σύμφωνα με διάφορες θρησκείες, συχνά αυτή η συνήθεια συνοδεύεται από μοιρολόγια και θρήνους σ’ όλη τη διάρκεια της νύχτας. Δημιουργείται μια μελαγχολική και θλιβερή ατμόσφαιρα για την οικογένεια που πενθεί. Η τήρησις αγρύπνιας προφανώς προέρχεται από το φόβο για τους νεκρούς, και το έθιμο αυτό σκοπό είχε να κατευνάζη τον αποθανόντα και να προλαμβάνη τα κακόβουλα πνεύματα. Αλλά επειδή η Αγία Γραφή δείχνει ότι οι νεκροί «δεν γνωρίζουσιν ουδέν,» αυτό το έθιμο βασίζεται σ’ ένα ψεύδος κι’ έτσι δεν μπορεί να συμβιβασθή με την αληθινή Χριστιανοσύνη.—Εκκλ. 9:5, 10.

Ωστόσο, θα ήταν κατάλληλο να επισκεφθή κανείς μια οικογένεια πενθούντων. Αυτό μπορεί να γίνη ακόμη κι’ όταν δεν έχουν μεταφέρει το σώμα του νεκρού από το σπίτι, μολονότι ένας Χριστιανός δεν θα συμμετείχε σε μια παραδοσιακή αγρύπνια που βασίζεται σε αντιγραφικές απόψεις και έθιμα. Φυσικά, το να καθίση κανείς σε μια θλιβερή ατμόσφαιρα δεν θα παρείχε καμμιά παρηγοριά ούτε θα ελάττωνε τη λύπη. Ούτε θα ήταν λογικό να επωμισθούν οι πενθούντες το οικονομικό βάρος παροχής μεγάλης ποσότητας τροφής για τους επισκέπτες. Θα ήταν καλύτερο ν’ αποφύγετε μια παρατεταμένη επίσκεψι, εκτός αν είσθε μέλος της οικογένειας ή στενός φίλος. Αλλά θα ήταν πολύ ενισχυτικό να προσφέρετε βοήθεια και να ‘παρηγορήσετε τους ολιγοψύχους [κατατεθλιμμένους, ΜΝΚ].’ (1 Θεσ. 5:14) Ίσως θα μπορούσατε να βοηθήσετε κάπως στις δουλειές του σπιτιού ή στα ψώνια ή θα μπορούσατε να συμβάλετε στην προετοιμασία των γευμάτων που χρειάζονται.

Πώς, όμως, εκφράζετε τη λύπη σας αν πενθήτε; Οι Χριστιανοί δεν ενδίδουν σε υπερβολικό πένθος και δεν φοβούνται τους νεκρούς. Ούτε σκέπτονται ότι οι νεκροί χρειάζονται κάποια βοήθεια από τους ζωντανούς. Αντιθέτως, οι Χριστιανοί έχουν την ελπίδα ότι οι νεκροί θα αναστηθούν, διότι ο απόστολος Παύλος δήλωσε: «Δεν θέλω δε να αγνοήτε, αδελφοί, περί των κεκοιμημένων, δια να μη λυπήσθε καθώς και οι λοιποί οι μη έχοντες ελπίδα.» (1 Θεσ. 4:13) Επομένως, η λύπη του Χριστιανού απαλύνεται και ισορροπείται από την ελπίδα.—Ιωάν. 11:24· Πράξ. 24:15.

Αν έχη πεθάνει κάποιο αγαπημένο σας πρόσωπο, αυτή η ελπίδα της αναστάσεως θα σας βοηθήση να υπερνικήσετε τα αισθήματα απώλειας και λύπης. Θα σας βοηθήση να κάνετε το καλύτερο που μπορείτε ανάλογα με τις παρούσες περιστάσεις σας και θα σας ενισχύση να βοηθήσετε άλλους. Παραδείγματος χάρι, μπορείτε να πήτε στους άλλους πενθούντες για την ελπίδα σας στην ανάστασι κι’ έτσι να τους βοηθήσετε ν’ αντιμετωπίσουν τη λύπη τους.—Ιωάν. 5:28, 29.

ΤΙ ΘΑ ΛΕΧΘΗ ΓΙΑ ΤΙΣ ΚΗΔΕΙΕΣ;

Μια Χριστιανική κηδεία προβλέπει την απόθεσι του σώματος μ’ έναν τρόπο που ανταποκρίνεται στις νομικές απαιτήσεις υγιεινής και είναι κοινωνικά αποδεκτός. Παρέχει μια ευκαιρία για παρηγοριά στους πενθούντες και ένα άγγελμα ελπίδας προς όλους τους παρευρισκομένους. Όχι, η Χριστιανική κηδεία δεν είναι ούτε μυστήριο για τη δήθεν ανάπαυσι της ψυχής, ούτε πράξις κατευνασμού για το «αποχωριζόμενο πνεύμα. Επίσης, οι Χριστιανοί δεν θεωρούν δυνατή την «καθαγίασι» του νεκρού από τον τρόπο της κηδείας. Επειδή οι νεκροί «δεν γνωρίζουσιν ουδέν,» οι πράξεις που γίνονται γι’ αυτούς δεν μπορούν ούτε να τους ωφελήσουν ούτε να τους κατευνάσουν, ούτε να επηρεάσουν τη στάσι τους στα μάτια του Θεού. (Ψαλμ. 6:5· 115:17) Ωστόσο, η κηδεία (ή μια αναμνηστική τελετή, όπως αυτή που γίνεται όταν το σώμα δεν είναι παρόν) παρηγορεί τους επιζώντες συγγενείς και δείχνει την εκτίμησι που έχαιρε το νεκρό αγαπημένο πρόσωπο.

Ωστόσο, πόσο μεγάλη αξία θα είχε μια επιμελημένη κηδεία αν ενόσω ήταν ζωντανός ακόμη, ο νεκρός δεν ετύγχανε καμμιάς εκτιμήσεως; Μερικοί ισχυρίζονται ότι η επιμελημένη κηδεία και το συνοδευόμενο συμπόσιο είναι απαραίτητα για να δείξουν σεβασμό και να εκφράσουν εκτίμησι για μια καλοπερασμένη ζωή. Αλλ’ αυτή η εκτίμησις θα ήταν πιο πολύτιμη αν εκδηλωνόταν στη διάρκεια της ζωής του ατόμου, όταν εκείνος ή εκείνη μπορούσε να τη δη και να ωφεληθή απ’ αυτήν.

Μολονότι μπορεί να είναι ευχάριστο το γεγονός ότι ένας νεκρός έζησε καλή ζωή, ωστόσο ο θάνατος είναι εχθρός. (1 Κορ. 15:26) Είναι ένας καιρός λύπης, όχι χαράς, ένας καιρός στη διάρκεια του οποίου μπορεί κανείς να σκεφθή σοβαρά τη σπουδαιότητα του να χρησιμοποιή τη ζωή του σε αρμονία με το θέλημα του Θεού.—Εκκλ. 7:2· 9:10.

Αυτά τα σημεία μπορούν να εξετασθούν επωφελώς όταν θέλη κανείς να καθορίση μέχρι ποιου σημείου μπορεί να προχωρήση στην επίδειξι σεβασμού για ένα νεκρό αγαπημένο του πρόσωπο. Από την άλλη πλευρά, επειδή οι νεκροί δεν έχουν συναίσθησι και δεν μπορούν να κάνουν τίποτε, οι προσευχές ή προσφορές γι’ αυτούς όχι μόνο είναι μάταιες, αλλά και εσφαλμένες. (Ησ. 8:19· 38:18) Παραδείγματος χάρι, ο Βασιλιάς Δαβίδ προσευχόταν και νήστευε ενόσω το άρρωστο παιδί του ζούσε. Αλλά όταν ο Δαβίδ κατάλαβε ότι το παιδί ήταν νεκρό, σταμάτησε να προσεύχεται και να νηστεύη.—2 Σαμ. 12:16-23.

ΠΩΣ ΕΠΗΡΕΑΖΕΤΑΙ Η ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑ;

Αν το άτομο που έχει πεθάνει συνδεόταν με τη Χριστιανική εκκλησία, θα ήταν φυσικό να ζητηθή από την εκκλησία να διεξάγη την κηδεία. Στην πραγματικότητα, ο νεκρός μπορεί να έχη εκφράσει αυτή την επιθυμία, και θα ήταν κατάλληλο για τα επιζώντα παιδιά του ή άλλα μέλη της οικογένειας να το τιμήσουν αυτό. Φυσικά, η οικογενειακή ευθύνη λογικά εκτείνεται ως το σημείο που περιλαμβάνει τις επικήδειες διευθετήσεις. Ωστόσο, η οικογένεια, ενώ μεριμνά για τις δαπάνες, και τη νομική και συνηθισμένη διαδικασία που περιλαμβάνεται, μπορεί να ζητήση από την εκκλησία, μέσω των πρεσβυτέρων, να διεξάγη την κηδεία.—1 Τιμ. 5:8.

Ωστόσο, αν υπάρχη πραγματική ανάγκη, η εκκλησία μπορεί να επωμισθή ωρισμένες ευθύνες της κηδείας για έναν πιστό Χριστιανό ο οποίος πεθαίνει πτωχός και χωρίς συγγενείς ικανούς να φροντίσουν γι’ αυτά τα ζητήματα. (Παράβαλε με 1 Τιμόθεον 5:9, 10.) Αυτό θα ήταν κάτι που θα έπρεπε ν’ αποφασίση το τοπικό πρεσβυτέριο. Φυσικά, αν άπιστα μέλη της οικογένειας αναλαμβάνουν τις διευθετήσεις της κηδείας, η Χριστιανική εκκλησία δεν είναι υποχρεωμένη να διευθετήση κάποιο είδος συνδυασμένης κηδείας και έτσι να ριψοκινδυνεύση ν’ αναμιχθή σε συμβιβασμό πίστεων.—2 Κορ. 6:14-17· Αποκ. 18:4.

Σ’ όλα τα ζητήματα που σχετίζονται με τελετουργίες για τους νεκρούς, είναι ζωτικό να συμμορφωθούμε με ό,τι είναι αληθινό. Έτσι, οι Χριστιανοί αποφεύγουν κάθε τι που ακόμη και αόριστα μοιάζει με προγονολατρία ή πίστι στους «νεκρούς.» Οι ευσεβείς εκδηλώνουν πίστι στην ανάστασι και αποφασιστικότητα να αινέσουν τον Ιεχωβά ενασχολούμενοι σε λατρεία που δε μολύνεται από κανένα ψεύδος.—Ιωάν. 4:23, 24· Ιακ. 1:27

Ο Ιησούς Χριστός είπε: «Εγώ είμαι η ανάστασις και η ζωή. Ο πιστεύων εις εμέ, και αν αποθάνη, θέλει ζήσει.»—Ιωάν. 11:25

[Εικόνες στη σελίδα 5]

Γεμίζετε έναν οίκο πένθους με θλίψι; Ή

Ενθαρρύνετε τους πενθούντες με ελπίδα βασισμένη στο Λόγο του Θεού;