Ερωτήσεις από Αναγνώστες

◼ Επιτρέπουν οι Μάρτυρες του Ιεχωβά τη χρήση αυτόλογου αίματος (αυτομετάγγιση), όπως λόγου χάρη να αποθηκευτεί το δικό τους αίμα και έπειτα να τους χορηγηθεί και πάλι;

Το ιατρικό προσωπικό κάνει συχνά διάκριση μεταξύ του ομόλογου αίματος (αυτό που προέρχεται από άλλο άτομο) και του αυτόλογου αίματος (το αίμα του ίδιου του ασθενή). Είναι πολύ γνωστό ότι οι Μάρτυρες του Ιεχωβά δεν δέχονται αίμα από άλλους ανθρώπους. Αλλά τι θα πούμε για τη χρήση αυτόλογου αίματος, ενός όρου που χρησιμοποιείται σε σχέση με αρκετές μεθόδους;

Μερικές απ’ αυτές τις μεθόδους δεν γίνονται δεκτές από τους Χριστιανούς επειδή είναι σαφώς αντίθετες με την Αγία Γραφή, αλλά άλλες δημιουργούν ερωτήματα. Φυσικά, τον καιρό που γράφτηκε η Αγία Γραφή, οι μεταγγίσεις και άλλες ιατρικές χρήσεις του αίματος ήταν άγνωστες. Ωστόσο, ο Θεός έδωσε οδηγίες που καθιστούν ικανούς τους δούλους του να αποφασίσουν αν ορισμένες ιατρικές διαδικασίες που περιλαμβάνουν αίμα θα μπορούσαν να τον δυσαρεστήσουν.

Η απόφαση του Θεού είναι ότι το αίμα εκπροσωπεί τη ζωή και γι’ αυτό είναι ιερό. Αυτός διέταξε να μη συντηρεί κανένας άνθρωπος τη ζωή του παίρνοντας αίμα. Για παράδειγμα, ο Θεός δήλωσε: «Παν κινούμενον, το οποίον ζη, θέλει είσθαι εις σας προς τροφήν· . . . κρέας όμως με την ζωήν αυτού, με το αίμα αυτού, δεν θέλετε φάγει». (Γένεσις 9:3, 4· Λευιτικόν 7:26, 27) Σύμφωνα με τον Ζωοδότη, η μόνη αποδεκτή χρήση του αίματος ήταν για θυσία: «Διότι η ζωή της σαρκός είναι εν τω αίματι· και εγώ έδωκα αυτό εις εσάς, δια να κάμνητε εξιλέωσιν υπέρ των ψυχών σας επί του θυσιαστηρίου· διότι το αίμα τούτο κάμνει εξιλασμόν υπέρ της ψυχής. Δια τούτο είπα προς τους υιούς Ισραήλ, Ουδεμία ψυχή από σας θέλει φάγει αίμα».—Λευιτικόν 17:11, 12.

Μολονότι οι Χριστιανοί δεν είναι κάτω από το Μωσαϊκό Νόμο, η Αγία Γραφή λέει ότι είναι ‘αναγκαίο’ να ‘απέχουμε από αίμα’, θεωρώντας το ιερό. (Πράξεις 15:28, 29) Αυτό είναι κατανοητό, γιατί οι θυσίες που γίνονταν κάτω από το Νόμο προσκίαζαν το αίμα του Χριστού, το μέσο που προμήθευσε ο Θεός για να κερδίσουμε εμείς αιώνια ζωή.—Εβραίους 9:11-15, 22.

Πώς έπρεπε να χειρίζονται το αίμα σύμφωνα με το Νόμο, όταν δεν το χρησιμοποιούσαν για θυσία; Διαβάζουμε ότι όταν ένας κυνηγός σκότωνε κάποιο ζώο για τροφή, «θέλει χύσει το αίμα αυτού και θέλει σκεπάσει αυτό με χώμα». (Λευιτικόν 17:13, 14· Δευτερονόμιον 12:22-24) Το αίμα λοιπόν δεν έπρεπε να το χρησιμοποιούν για διατροφή ή με οποιονδήποτε άλλο τρόπο. Αν το αφαιρούσαν από κάποιο πλάσμα και δεν το χρησιμοποιούσαν για θυσία, έπρεπε να το χύσουν στη γη, στο υποπόδιο του Θεού.—Ησαΐας 66:1· παράβαλε Ιεζεκιήλ 24:7, 8.

Αυτό αποκλείει ξεκάθαρα μια συνηθισμένη χρήση του αυτόλογου αίματος—την προεγχειρητική συλλογή, την αποθήκευση και αργότερα τη χορήγηση του αίματος του ίδιου του ασθενή. Σ’ αυτή τη διαδικασία, γίνονται τα εξής: Πριν από μια προγραμματισμένη εγχείρηση, τοποθετούνται σε τράπεζα αίματος μερικές μπουκάλες με πλήρες αίμα του ίδιου του ασθενή ή διαχωρίζονται, ψύχονται και αποθηκεύονται τα ερυθρά αιμοσφαίρια. Έπειτα, αν φανεί ότι ο ασθενής χρειάζεται αίμα στη διάρκεια της εγχείρησης ή μετά απ’ αυτή, μπορούν να του ξαναβάλουν το δικό του αποθηκευμένο αίμα. Οι ανησυχίες που επικρατούν σήμερα, σχετικά με τις ασθένειες που μεταδίδονται μέσω του αίματος, έχουν κάνει πολύ δημοφιλή τη χρήση αυτόλογου αίματος. Αλλά οι Μάρτυρες του Ιεχωβά ΔΕΝ δέχονται αυτή τη διαδικασία. Εδώ και πολύ καιρό, εμείς πιστεύουμε ότι αυτό το αποθηκευμένο αίμα ασφαλώς δεν αποτελεί πια μέρος του ατόμου. Έχει αφαιρεθεί τελείως απ’ αυτό και γι’ αυτό θα πρέπει το άτομο να απαλλαγεί από τέτοιο αίμα σύμφωνα με το Νόμο του Θεού: «Επί την γην θέλεις χύνει αυτό ως ύδωρ».—Δευτερονόμιον 12:24.

Με μια κάπως διαφορετική μέθοδο, το αυτόλογο αίμα μπορεί να διοχετευτεί από τον ασθενή σε μια συσκευή αιμοκάθαρσης (τεχνητό νεφρό) ή σε μια καρδιοπνευμονική αντλία. Το αίμα ρέει προς τα έξω μέσω ενός σωλήνα στο τεχνητό όργανο, που το αντλεί και το φιλτράρει (ή το οξυγονώνει), και έπειτα το επιστρέφει στο κυκλοφοριακό σύστημα του ασθενή. Μερικοί Χριστιανοί το έχουν επιτρέψει αυτό, αν η συσκευή δεν περιλαμβάνει τη χρήση αποθηκευμένου αίματος. Θεώρησαν τον εξωτερικό σωλήνα προέκταση του κυκλοφοριακού τους συστήματος που χρησιμοποιείται για να περάσει το αίμα διαμέσου ενός τεχνητού οργάνου. Αισθάνθηκαν ότι το αίμα που βρίσκεται μέσα σ’ αυτό το κλειστό κύκλωμα αποτελούσε ακόμη μέρος του εαυτού τους και δεν χρειαζόταν να ‘χυθεί’.a

Τι θα πούμε όμως αν σταματούσε για λίγο η ροή αυτού του αυτόλογου αίματος, όπως όταν σβήνει η καρδιοπνευμονική συσκευή την ώρα που ο χειρουργός ελέγχει την προσαρμογή των μοσχευμάτων των στεφανιαίων παρακάμψεων;

Στην πραγματικότητα, η Γραφική έμφαση δεν δίνεται στο ζήτημα της συνεχούς ροής. Ακόμη και όταν δεν γίνεται εγχείρηση, η καρδιά κάποιου ατόμου θα μπορούσε να σταματήσει για λίγο και έπειτα να ξαναρχίσει να χτυπάει.b Αυτό το άτομο δεν θα χρειαζόταν να αδειάσει το κυκλοφοριακό του σύστημα και να απαλλαγεί από το αίμα του, επειδή απλώς η ροή του αίματος σταμάτησε στη διάρκεια μιας ανακοπής της καρδιάς. Γι’ αυτό, σε περίπτωση που κάποιος Χριστιανός χρειάζεται να αποφασίσει αν θα επιτρέψει να διοχετευτεί το αίμα του διαμέσου μιας εξωτερικής συσκευής, πρέπει να συγκεντρώσει την προσοχή του, όχι κυρίως στο αν θα μπορούσε να υπάρξει κάποια μικρή διακοπή της ροής, αλλά στο αν αισθάνεται με βάση τη συνείδησή του ότι το διοχετευόμενο αίμα θα αποτελούσε ακόμη μέρος του κυκλοφοριακού του συστήματος.—Γαλάτας 6:5.

Τι μπορεί να λεχτεί για τη μέθοδο της αιμοαραίωσης; Μερικοί χειρουργοί πιστεύουν ότι υπάρχουν πλεονεκτήματα όταν αραιώνεται το αίμα του ασθενή στη διάρκεια της εγχείρησης. Έτσι, στην αρχή της εγχείρησης, αποθηκεύουν λίγο από το αίμα του ασθενή σε σακούλες, έξω από το σώμα του και το αντικαθιστούν με μη αιματούχα υγρά· αργότερα, αφήνουν το αίμα να ρεύσει από τις σακούλες και πάλι στον ασθενή. Επειδή οι Χριστιανοί δεν αφήνουν το αίμα τους να αποθηκευτεί, μερικοί γιατροί έχουν τροποποιήσει αυτή τη διαδικασία, τοποθετώντας τη συσκευή σ’ ένα κύκλωμα που συνδέεται συνεχώς με το κυκλοφοριακό σύστημα του ασθενή. Μερικοί Χριστιανοί το έχουν δεχτεί αυτό, ενώ άλλοι έχουν αρνηθεί να το δεχτούν. Και πάλι, το κάθε άτομο πρέπει να αποφασίσει αν θεωρεί ότι το αίμα που διοχετεύεται σ’ ένα τέτοιο κύκλωμα αιμοαραίωσης είναι παρόμοιο μ’ εκείνο που ρέει διαμέσου μιας καρδιοπνευμονικής συσκευής ή αν πιστεύει ότι αυτό το αίμα έχει φύγει πια από τον ίδιο και συνεπώς πρέπει να απαλλαγεί απ’ αυτό.

Ένα τελευταίο παράδειγμα χρήσης αυτόλογου αίματος σχετίζεται με την ανάκτηση και την επαναχρησιμοποίηση του αίματος στη διάρκεια της εγχείρησης. Χρησιμοποιείται ειδικός εξοπλισμός για να αναρροφηθεί το αίμα από το τραύμα, να αντληθεί προς τα έξω και να περάσει από ένα φίλτρο (για την αφαίρεση θρόμβων και ακαθαρσιών) ή από μια φυγόκεντρο (για την αποβολή υγρών) και έπειτα να χορηγηθεί και πάλι στον ασθενή. Πολλοί Χριστιανοί έχουν εκφράσει μεγάλη ανησυχία σχετικά με το αν σε μια τέτοια περισυλλογή αίματος θα μπορούσε να γίνει κάποια μικρή διακοπή της ροής του. Αλλά όπως αναφέραμε, σύμφωνα με την Αγία Γραφή, θα πρέπει να ανησυχεί κάποιος περισσότερο για το αν το αίμα που βγαίνει σ’ ένα χειρουργικό τραύμα αποτελεί ακόμη μέρος του ατόμου. Μήπως το γεγονός ότι το αίμα ρέει από το κυκλοφοριακό του σύστημα και καταλήγει στο τραύμα, σημαίνει ότι θα πρέπει να ‘χυθεί’, όπως το αίμα που αναφέρεται στο εδάφιο Λευιτικόν 17:13; Αν ένα άτομο το πιστεύει αυτό, τότε είναι φανερό ότι θα αρνιόταν να επιτρέψει μια τέτοια περισυλλογή του αίματος. Ένας άλλος Χριστιανός όμως (που κι αυτός δεν θα άφηνε το αίμα να ρεύσει έξω από το σώμα του, να αποθηκευθεί για μικρό χρονικό διάστημα και έπειτα να του χορηγηθεί και πάλι) θα μπορούσε να συμπεράνει ότι ένα κύκλωμα, που περιλαμβάνει ανάκτηση του αίματος από το σημείο όπου γίνεται η εγχείρηση και συνεχιζόμενη επαναχορήγηση, δεν θα παραβίαζε την εκπαιδευμένη συνείδησή του.

Όπως μπορούμε να δούμε, υπάρχει μια αυξανόμενη ποικιλία σ’ ό,τι αφορά τον εξοπλισμό και τις τεχνικές που περιλαμβάνουν αυτόλογο αίμα. Εμείς δεν μπορούμε και δεν θα πρέπει να προσπαθήσουμε να σχολιάσουμε κάθε παραλλαγή. Όταν αντιμετωπίζει κάποιο ερώτημα σ’ αυτόν τον τομέα, ο κάθε Χριστιανός έχει την ευθύνη να ζητήσει από το ιατρικό προσωπικό λεπτομέρειες και έπειτα να πάρει μια προσωπική απόφαση.

Παρ’ όλο που έχουν λεχτεί εδώ πολλά σχετικά με τις ιατρικές πλευρές, αυτό που έχει μεγαλύτερη σπουδαιότητα είναι τα θρησκευτικά ζητήματα. Καθώς ένας Χριστιανός καταλήγει σε αποφάσεις σχετικά με οποιεσδήποτε αμφιβολίες ή ερωτήσεις έχει γύρω από τις ιατρικές μεθόδους που περιλαμβάνουν αίμα, εκείνο που θα πρέπει να προέχει είναι το να εκδηλώνει πίστη, να σέβεται την εντολή του Θεού να ‘απέχει από αίματος’ και να διατηρεί καλή συνείδηση. Γιατί; Επειδή ο πιο θεμελιώδης τρόπος με τον οποίο μπορούν να σωθούν ζωές μέσω αίματος είναι, όχι μέσω της ιατρικής τεχνολογίας αλλά μέσω της σωτήριας δύναμης του αίματος του Χριστού. Ο απόστολος Παύλος έγραψε: «Δια του οποίου έχομεν την απολύτρωσιν δια του αίματος αυτού». (Εφεσίους 1:7· Αποκάλυψις 7:14, 17) Αν και η σύγχρονη ιατρική θα μπορούσε να μας βοηθήσει να παρατείνουμε τη ζωή μας για κάποιο διάστημα, σίγουρα δεν θα θέλαμε να παρατείνουμε την τωρινή ζωή μας κάνοντας οτιδήποτε που θα παραβίαζε τη Χριστιανική μας συνείδηση ή θα δυσαρεστούσε τον Ζωοδότη μας.—Ματθαίος 16:25· 1 Τιμόθεον 1:18, 19.

[Υποσημειώσεις]

[Εικόνα στη σελίδα 31]

Σε μια καρδιοπνευμονική συσκευή, το κύκλωμα περιλαμβάνει: (1) καθετηριασμό του αγγειακού συστήματος του ασθενή· (2) αντλίες αναρρόφησης για ανάνηψη· (3) οξυγονωτή δια φυσαλίδων· (4) κοίλο ινοελαστικό αιμοφίλτρο· (5) κύρια κυλιόμενη αντλία· (6) γραμμή επαναφοράς στο κυκλοφοριακό σύστημα του ασθενή