Πρέπει οι Χριστιανοί να Τηρούν μια Μέρα Ανάπαυσης;

Ο ΙΟΥΝΙΟΣ ήταν ασυνήθιστα βροχερός. Εξαιτίας αυτού του γεγονότος, παραβιάστηκε μια πανάρχαια κοσμική παράδοση στη διάρκεια του πρωταθλήματος τένις στο Γουίμπλεντον το 1991. Για πρώτη φορά στην ιστορία, έγιναν αγώνες την Κυριακή για να αναπληρωθεί ο χαμένος χρόνος. Εκτός από περιστασιακές εξαιρέσεις στον κανόνα όπως ήταν αυτή, η Κυριακή παραμένει μια ιερή μέρα ανάπαυσης στην Αγγλία, όπως και σε πολλές άλλες χώρες.

Μερικοί άνθρωποι τηρούν μια διαφορετική μέρα ανάπαυσης. Οι Εβραίοι παγκόσμια τηρούν με αυστηρότητα το Σάββατο από τη δύση του ήλιου την Παρασκευή μέχρι τη δύση του ήλιου το Σάββατο. Στη διάρκεια του Σαββάτου, δεν πετάνε τα αεροπλάνα των εθνικών αερογραμμών του Ισραήλ, και σε ορισμένες πόλεις τα δημόσια μέσα μεταφοράς δεν λειτουργούν. Στην Ιερουσαλήμ, οι οπαδοί της παράδοσης κλείνουν συγκεκριμένους δρόμους για να εμποδίσουν την κυκλοφορία, την οποία θεωρούν παράνομη.

Το γεγονός ότι πολλές θρησκείες τηρούν ακόμα μια εβδομαδιαία μέρα ανάπαυσης, ή αλλιώς σάββατο, εγείρει διάφορα ερωτήματα. Είναι η τήρηση του Σαββάτου μόνο για τους Εβραίους; Γιατί έφτασαν οι περισσότερες θρησκείες του Χριστιανικού κόσμου στο σημείο να αποδεχτούν μια διαφορετική μέρα ανάπαυσης; Παραμένει η τήρηση μιας εβδομαδιαίας μέρας ανάπαυσης Γραφική απαίτηση σήμερα;

Τηρούνταν Ανέκαθεν το Σάββατο;

Την πρώτη Γραφική αναφορά σε κάποιο σάββατο τη βρίσκουμε στο βιβλίο της Εξόδου. Ενώ οι Ισραηλίτες βρίσκονταν στην έρημο, έλαβαν το μάννα, μια θαυματουργική τροφή, από τον Ιεχωβά. Κάθε έκτη μέρα της εβδομάδας έπρεπε να μαζεύουν διπλάσια ποσότητα, επειδή η έβδομη μέρα ήταν ‘σάββατον εις τον Ιεχωβά’, στη διάρκεια του οποίου κάθε εργασία απαγορευόταν.—Έξοδος 16:4, 5, 22-25.

Επιπλέον, το Σάββατο δόθηκε στους Ισραηλίτες για να τους υπενθυμίζει ότι κάποτε ήταν δούλοι στη γη της Αιγύπτου. Αυτή η υπενθύμιση δεν θα είχε μεγάλη σημασία αν και προηγουμένως ακολουθούσαν κάποιον τέτοιο νόμο. Συνεπώς, οι κανονισμοί που ρύθμιζαν το Σάββατο δόθηκαν μόνο στον Ισραήλ.—Δευτερονόμιον 5:2, 3, 12-15.

Σχολαστικές και Καταπιεστικές Συνήθειες

Επειδή ο Μωσαϊκός Νόμος δεν έδινε πολλές λεπτομέρειες σχετικά με το Σάββατο, οι ραβίνοι θέσπισαν με το πέρασμα των αιώνων πολυάριθμα διατάγματα, με τα οποία κυρίως απαγόρευαν όλες τις μορφές εργασίας το Σάββατο. Σύμφωνα με το Μισνά, οι απαγορευμένες εργασίες είχαν ταξινομηθεί σε 39 κύριες κατηγορίες, όπως ήταν το ράψιμο, το γράψιμο και οι αγροτικές εργασίες. Πολλοί από αυτούς τους κανονισμούς δεν βασίζονται στην Αγία Γραφή. Παραθέτοντας από το Μισνά, η Ιουδαϊκή Εγκυκλοπαίδεια (Encyclopædia Judaica) αναγνωρίζει ότι οι κανονισμοί είναι σαν «βουνά που κρέμονται από μια κλωστή, επειδή, ενώ υπάρχουν λίγα πράγματα σχετικά με αυτό το θέμα στις Γραφές, εντούτοις οι κανόνες είναι πολλοί».

Για να εφαρμοστεί η εντολή ότι κάποιος άνθρωπος δεν θα έπρεπε να ‘εξέρχεται εκ του τόπου αυτού την εβδόμην ημέραν’, καθορίστηκε μια μέγιστη απόσταση, και αυτή ονομάστηκε το «όριο του Σαββάτου». Σύμφωνα με ορισμένες πηγές, αντιστοιχούσε με δύο χιλιάδες πήχεις, ή σχεδόν 900 μέτρα. (Έξοδος 16:29) Ωστόσο, αυτός ο κανονισμός μπορούσε έμμεσα να παρακαμφτεί. Το προηγούμενο βράδυ, το γεύμα του Σαββάτου μπορούσε να παρατεθεί σε απόσταση δύο χιλιάδων πηχών από το σπίτι. Αυτή η τοποθεσία μπορούσε τότε να θεωρηθεί ως επέκταση του πατρικού σπιτιού, και άλλες δύο χιλιάδες πήχεις μπορούσαν να υπολογιστούν από εκείνο το σημείο.

Πολλές από αυτές τις ανθρωποποίητες απαγορεύσεις ίσχυαν την εποχή του Ιησού. Γι’ αυτό οι θρησκευτικοί ηγέτες επέπληξαν τους μαθητές του επειδή έκοβαν στάχυα για να φάνε καθώς περνούσαν μέσα από χωράφια με σιτηρά. Τους κατηγόρησαν ότι παραβίασαν το Σάββατο—το κόψιμο σιτηρών θεωρήθηκε θερισμός και το τρίψιμο το είδαν σαν άλεση ή κοπάνισμα. Ο Ιησούς καταδίκασε τις ακραίες απόψεις τους σε αρκετές περιπτώσεις, επειδή παραποιούσαν το πνεύμα του νόμου του Ιεχωβά.—Ματθαίος 12:1-8· Λουκάς 13:10-17· 14:1-6· Ιωάννης 5:1-16· 9:1-16.

Από την Τήρηση του Σαββάτου στην Τήρηση της Κυριακής

«Οι Κυριακές θα αφιερώνονται για ευλαβική υπηρεσία προς τον Θεό». Αυτή είναι η Τέταρτη Εντολή σχετικά με το Σάββατο όπως παρουσιάζεται από την Καθολική Εκκλησία. Το γαλλικό βιβλίο Κατήχηση για τους Ενηλίκους (Catéchisme pour adultes), το οποίο εκδόθηκε πρόσφατα, εξηγεί: «Η Χριστιανική Κυριακή γιορτάζεται τη μέρα μετά το Σάββατο: την όγδοη μέρα, δηλαδή την πρώτη μέρα της νέας δημιουργίας. Υιοθετεί τα βασικά στοιχεία του Σαββάτου αλλά έχει ως επίκεντρο το Πάσχα του Χριστού». Πώς επήλθε αυτή η ριζική αλλαγή από την τήρηση του Σαββάτου στην τήρηση της Κυριακής;

Μολονότι η Κυριακή ήταν η μέρα που αναστήθηκε ο Ιησούς, για τους πρώτους Χριστιανούς αυτή ήταν εργάσιμη μέρα όπως όλες οι άλλες. Αλλά κάποια απόφαση που πάρθηκε από την εκκλησιαστική σύνοδο της Λαοδικείας (μέσα έως τέλη του τέταρτου αιώνα Κ.Χ.) αποκαλύπτει ότι, με το πέρασμα του χρόνου, το Ιουδαϊκό Σάββατο που τηρούνταν τη μέρα του Σαββάτου αντικαταστάθηκε από την τήρηση ενός «Χριστιανικού» σαββάτου την Κυριακή. Αυτός ο κανόνας «απαγόρευε στους Χριστιανούς να Ιουδαΐζουν και να απέχουν από εργασία τη μέρα του [Ιουδαϊκού] Σαββάτου· μάλιστα η μέρα του Κυρίου [η μέρα της εβδομάδας στην οποία αναστήθηκε] έπρεπε να τιμάται με Χριστιανικό τρόπο». Από τότε και έπειτα οι οπαδοί του Χριστιανικού κόσμου έπρεπε να εργάζονται τα Σάββατα και να απέχουν από την εργασία τις Κυριακές. Αργότερα, απαιτήθηκε από αυτούς να παρακολουθούν τη Λειτουργία την Κυριακή.

Με την υποστήριξη των κοσμικών αρχών, η εργασία τις Κυριακές σύντομα απαγορεύτηκε σε όλο το Χριστιανικό κόσμο. Από τον έκτο αιώνα και έπειτα, στους παραβάτες επιβαλλόταν πρόστιμο ή μαστίγωμα, και ήταν δυνατόν να κατασχεθούν τα βόδια τους. Ανάλογα με την περίπτωση, οι αμετανόητοι αμαρτωλοί μπορεί να καταδικάζονταν σε δουλεία.

Από μια άποψη, οι νόμοι που σχετίζονταν με την αποδεκτή εργασία τις Κυριακές ήταν τόσο περίπλοκοι όσο και οι παραδόσεις που ρύθμιζαν το Ιουδαϊκό Σάββατο. Το Λεξικό της Καθολικής Θεολογίας (Dictionnaire de théologie catholique) δίνει εκτενείς εξηγήσεις σχετικά με την ανάπτυξη της εκκλησιαστικής καζουιστικής και, ανάμεσα στα πράγματα που απαγορεύονται, αναφέρει τη χειρωνακτική εργασία, τις αγροτικές εργασίες, τις δικαστικές ενέργειες, τις αγοραπωλησίες και το κυνήγι.

Παραδόξως, το Ιουδαϊκό Σάββατο χρησιμοποιήθηκε ως δικαιολογία για αυτές τις απαγορεύσεις. Η Νέα Καθολική Εγκυκλοπαίδεια (New Catholic Encyclopedia) αναφέρει τους νόμους του Αυτοκράτορα Καρλομάγνου σχετικά με τις Κυριακές: «Η ιδέα του Σαββάτου, η οποία απορρίφτηκε ρητά από τον Άγιο Ιερώνυμο και καταδικάστηκε από τη Σύνοδο της Ορλεάνης που έγινε το 538 ως Ιουδαϊκή και μη Χριστιανική, αναφερόταν σαφώς στο διάταγμα του Καρλομάγνου, του 789, το οποίο απαγόρευε κάθε εργασία την Κυριακή επειδή αποτελούσε παραβίαση [των Δέκα Εντολών]». Έτσι, παρ’ όλο που η εκκλησία χαιρόταν να βλέπει τις πολιτικές εξουσίες να επιβάλλουν την Κυριακή ως μέρα ανάπαυσης, η ίδια επέτρεψε σε εκείνο το κοσμικό όργανο να δικαιολογήσει αυτές τις απαγορεύσεις με βάση ένα νομικό θεμέλιο που η εκκλησία απέρριπτε, δηλαδή, το Μωσαϊκό νόμο σχετικά με το Σάββατο.

Αντιγραφική Στάση

Πριν από αιώνες, αρκετοί Πατέρες της Εκκλησίας, και ιδιαίτερα ο Αυγουστίνος, σωστά δήλωσαν ότι το Σάββατο ήταν μια προσωρινή διευθέτηση η οποία προοριζόταν για τους Ιουδαίους. Κάνοντάς το αυτό, εκείνοι οι Πατέρες της Εκκλησίας απλώς υιοθέτησαν τα όσα εξηγούν οι Χριστιανικές Ελληνικές Γραφές, δηλαδή ότι το Σάββατο αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της διαθήκης του Νόμου, η οποία καταργήθηκε από τη θυσία του Ιησού.—Ρωμαίους 6:14· 7:6· 10:4· Γαλάτας 3:10-14, 24, 25.

Στο σύγχρονο Βιβλικό Γλωσσάριο (Vocabulaire biblique) παρατίθενται τα λόγια του Προτεστάντη θεολόγου Όσκαρ Κούλμαν ο οποίος παραδέχεται ότι «επειδή ο Ιησούς ήρθε, πέθανε και αναστήθηκε, οι γιορτές της Π[αλαιάς] Δ[ιαθήκης] έχουν τώρα εκπληρωθεί, και το να τις διατηρεί κανείς ‘σημαίνει επιστροφή στην παλιά διαθήκη, σαν να μην είχε έρθει ποτέ ο Χριστός’». Εφόσον εξετάσει κανείς αυτή τη βάσιμη παρατήρηση, είναι δυνατόν να δικαιολογήσει την υποχρεωτική τήρηση του Σαββάτου;

Σήμερα, οι Καθολικοί συγγραφείς γενικά αναζητούν υποστήριξη στο εδάφιο Πράξεις 20:7, το οποίο μιλάει για ‘την πρώτη μέρα της εβδομάδας’ (Κυριακή), όταν ο Παύλος συναντήθηκε με τους συντρόφους του για να φάει μαζί τους. Ωστόσο, αυτό ήταν απλώς μια λεπτομέρεια. Τίποτα σε αυτό το εδάφιο ούτε σε άλλα Γραφικά εδάφια δεν δείχνει ότι σκοπός αυτής της αφήγησης ήταν να αποτελέσει παράδειγμα το οποίο θα έπρεπε να το ακολουθούν οι Χριστιανοί, και ασφαλώς δεν επρόκειτο για υποχρέωση. Ναι, η τήρηση κάποιας μέρας ανάπαυσης την Κυριακή δεν έχει Γραφική υποστήριξη.

Τι Είδους Ανάπαυση Υπάρχει για τους Χριστιανούς;

Μολονότι οι Χριστιανοί δεν είναι υποχρεωμένοι να τηρούν μια εβδομαδιαία μέρα ανάπαυσης, παρ’ όλα αυτά προσκαλούνται να τηρούν ένα άλλο είδος ανάπαυσης. Ο Παύλος το εξηγεί αυτό στους Ιουδαίους συγχριστιανούς του, λέγοντας: «Άρα μένει κατάπαυσις [ανάπαυση σαββάτου, ΜΝΚ] εις τον λαόν του Θεού. . . . Ας σπουδάσωμεν λοιπόν να εισέλθωμεν εις εκείνην την κατάπαυσιν [ανάπαυση, ΜΝΚ]». (Εβραίους 4:4-11) Αυτοί οι Ιουδαίοι, προτού γίνουν Χριστιανοί, είχαν ακολουθήσει στο παρελθόν το Μωσαϊκό Νόμο όσο πιο σχολαστικά μπορούσαν. Τώρα ο Παύλος δεν τους ενθάρρυνε πια να ζητούν σωτηρία μέσω έργων αλλά αντίθετα να ‘αναπαυθούν’ από τα νεκρά τους έργα. Στο εξής, έπρεπε να έχουν πίστη στη θυσία του Ιησού, η οποία αποτελούσε το μόνο μέσο με το οποίο θα μπορούσε η ανθρωπότητα να είναι δίκαιη ενώπιον του Θεού.

Πώς μπορούμε εμείς σήμερα να δείχνουμε το ίδιο ενδιαφέρον για την άποψη του Θεού; Σαν τους συνανθρώπους τους, οι Μάρτυρες του Ιεχωβά, ως λογικοί άνθρωποι, εκτιμούν την εβδομαδιαία μέρα ανάπαυσης από την κοσμική εργασία, η οποία ισχύει σε πολλές χώρες. Αυτό τους αφήνει χρόνο για οικογενειακή συναναστροφή και αναζωογόνηση. Αλλά ειδικότερα, έχει αποδειχτεί ότι είναι μια περίοδος για άλλες Χριστιανικές ασχολίες. (Εφεσίους 5:15, 16) Αυτές περιλαμβάνουν τις συναθροίσεις και τη συμμετοχή στη δημόσια διακονία, τις επισκέψεις στους γείτονές τους για να τους μεταδώσουν Γραφικές πληροφορίες σχετικά με τον επικείμενο καιρό κατά τον οποίο η πιστή ανθρωπότητα θα απολαμβάνει ειρήνη σε παγγήινη κλίμακα. Αν θα θέλατε να μάθετε για αυτό, οι Μάρτυρες του Ιεχωβά με χαρά θα σας βοηθήσουν, είτε αυτό θα γίνει το Σάββατο είτε την Κυριακή είτε οποιαδήποτε άλλη μέρα της εβδομάδας.

[Εικόνα στη σελίδα 28]

Ο Ιησούς τηρούσε τέλεια το νόμο του Σαββάτου και όχι τις Ιουδαϊκές παραδόσεις

[Εικόνα στη σελίδα 29]

Οι Χριστιανικές ασχολίες παρέχουν αναζωογόνηση τις μέρες της ανάπαυσης από την κοσμική εργασία