Ηθικές Αξίες που Αξίζουν Σεβασμό

ΟΙ Χριστιανοί ήταν ιδιαίτερα θαρραλέοι. Στη διάρκεια του σφοδρού διωγμού των πρώτων τριών αιώνων, πολλοί από αυτούς θανατώθηκαν από τους ειδωλολάτρες Ρωμαίους επειδή αρνούνταν να λατρέψουν τον αυτοκράτορα. Μερικές φορές στηνόταν ένας βωμός μέσα σε κάποια αρένα. Οι Χριστιανοί δεν είχαν παρά να ρίξουν λίγο θυμίαμα στη φωτιά σε αναγνώριση της θεϊκής φύσης του αυτοκράτορα και θα αφήνονταν ελεύθεροι. Και όμως, λίγοι ήταν εκείνοι που συμβιβάστηκαν. Οι περισσότεροι προτίμησαν να πεθάνουν παρά να αποκηρύξουν την πίστη τους.

Στους σύγχρονους καιρούς, οι Χριστιανοί Μάρτυρες του Ιεχωβά παίρνουν ανάλογη θέση όσον αφορά την πολιτική ουδετερότητα. Για παράδειγμα, η σταθερή στάση με την οποία αντιμετώπισαν τον ναζισμό αποτελεί ιστορικό γεγονός. Πριν και κατά τη διάρκεια του δεύτερου παγκόσμιου πολέμου, περίπου το ένα τέταρτο των Γερμανών Μαρτύρων έχασαν τη ζωή τους, κυρίως σε στρατόπεδα συγκέντρωσης, επειδή παρέμειναν ουδέτεροι και αρνούνταν να πουν «Χάιλ Χίτλερ». Μικρά παιδιά χωρίστηκαν δια της βίας από τους γονείς τους που ήταν Μάρτυρες. Παρά την πίεση, παρέμειναν σταθερά και αρνήθηκαν να διαφθαρούν από τις αντιγραφικές διδασκαλίες που κάποιοι προσπάθησαν να τους επιβάλουν.

Γενικά, οι Μάρτυρες του Ιεχωβά δεν αποτελούν πλέον αντικείμενο τέτοιου σφοδρού διωγμού σήμερα. Εντούτοις, μερικές φορές δημιουργούνται παρανοήσεις εξαιτίας της συνειδητής απόφασης που παίρνουν νεαροί Μάρτυρες να μη συμμετέχουν σε πατριωτικές τελετές, όπως είναι ο χαιρετισμός της σημαίας.

Τα παιδιά των Μαρτύρων του Ιεχωβά διδάσκονται να μην αποτρέπουν άλλους από το να χαιρετούν τη σημαία​—αυτή είναι καθαρά προσωπική απόφαση. Ωστόσο, η θέση των ίδιων των Μαρτύρων είναι ξεκάθαρη: Δεν χαιρετούν τη σημαία οποιουδήποτε έθνους. Ασφαλώς, πρόθεσή τους δεν είναι να δείξουν έλλειψη σεβασμού. Οι Μάρτυρες όντως σέβονται τη σημαία της χώρας στην οποία ζουν, και εκδηλώνουν αυτόν τον σεβασμό υπακούοντας στους νόμους της χώρας. Ποτέ δεν παίρνουν μέρος σε αντικυβερνητικές κινητοποιήσεις οποιουδήποτε είδους. Μάλιστα, πιστεύουν ότι οι παρούσες ανθρώπινες κυβερνήσεις αποτελούν “διευθέτηση του Θεού”​—μια κατάσταση την οποία εκείνος έχει επιτρέψει. Επομένως, θεωρούν ότι οι ίδιοι υπόκεινται στη θεϊκή εντολή να πληρώνουν φόρους και να σέβονται αυτές τις «ανώτερες εξουσίες». (Ρωμαίους 13:1-7) Αυτή η στάση εναρμονίζεται με την πασίγνωστη δήλωση του Χριστού: «Απόδοτε . . . τα του Καίσαρος εις τον Καίσαρα, και τα του Θεού εις τον Θεόν».​—Ματθαίος 22:21, Μετάφραση του Βάμβα.

Το Εφετείο Κρήτης με την υπ’ αριθμ. 354/30-6-87 απόφασή του δέχτηκε μεταξύ άλλων ότι η άρνηση χαιρετισμού της σημαίας «δεν είναι παράνομη ούτε εμπίπτει στο άρθρο 181 παρ. 2 του Ποινικού Κώδικα​—που θεωρεί αξιόποινη την περιύβριση κτλ. των συμβόλων του Κράτους και όχι την άρνηση αποδόσεως τιμών προς αυτά​—και μπορεί να υποστηριχθεί ότι, λόγω της παθητικότητας της σχετικής συμπεριφοράς, δεν προσβάλλει τη δημόσια τάξη». Επίσης, η απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου των ΗΠΑ, Σχολική Επιθεώρηση της Πολιτείας της Δυτικής Βιρτζίνια κατά Μπαρνέτ (West Virginia State Board of Education v. Barnette, 63, S. Ct., 1178, 1187 [1943]), αναφέρει: «Αν υπάρχει κάποιος απλανής αστέρας στο συνταγματικό μας αστερισμό, αυτός είναι το γεγονός ότι καμιά αρχή, είτε υψηλή είτε ασήμαντη, δεν μπορεί να υποδείξει τι είναι ορθόδοξο στην πολιτική, στον εθνικισμό, στη θρησκεία ή σε άλλα ζητήματα προσωπικών απόψεων ούτε να υποχρεώσει τους πολίτες να ομολογήσουν ανάλογη πίστη, με λόγια ή με έργα».

“Γιατί λοιπόν”, ίσως ρωτήσουν μερικοί, “δεν τιμούν οι Μάρτυρες του Ιεχωβά τη σημαία αποδίδοντάς της χαιρετισμό;” Αυτό συμβαίνει επειδή θεωρούν τον χαιρετισμό της σημαίας πράξη λατρείας, και η λατρεία ανήκει στον Θεό. Η συνείδησή τους δεν τους επιτρέπει να αποδώσουν λατρεία σε οποιονδήποτε ή σε οτιδήποτε εκτός από τον Θεό. (Ματθαίος 4:10· Πράξεις 5:29) Το εκτιμούν λοιπόν όταν οι εκπαιδευτικοί σέβονται αυτή τους την άποψη και επιτρέπουν στα παιδιά των Μαρτύρων να ενεργούν σύμφωνα με το πιστεύω τους.

Φυσικά, οι Μάρτυρες του Ιεχωβά δεν είναι οι μόνοι που πιστεύουν ότι ο χαιρετισμός της σημαίας σχετίζεται με τη λατρεία, όπως φαίνεται από τα παρακάτω σχόλια:

«Οι πρώτες σημαίες είχαν σχεδόν εξ ολοκλήρου θρησκευτικό χαρακτήρα. . . . Φαίνεται ότι ανέκαθεν χρειαζόταν η βοήθεια της θρησκείας για να προσθέτει αγιότητα στις εθνικές σημαίες». (Τα πλάγια γράμματα δικά μας.)​—Εγκυκλοπαίδεια Μπριτάνικα (Encyclopædia Britannica).

«Η σημαία, όπως και ο σταυρός, είναι κάτι το ιερό. . . . Οι κανόνες και οι διατάξεις που σχετίζονται με τη στάση του ανθρώπου απέναντι στα εθνικά σύμβολα χρησιμοποιούν ισχυρές, εκφραστικές λέξεις, όπως “Υπηρεσία στη Σημαία”, . . . “Ευλάβεια για τη Σημαία”, “Αφοσίωση στη Σημαία”». (Τα πλάγια γράμματα δικά μας.)​—Η Αμερικανική Εγκυκλοπαίδεια (The Encyclopedia Americana).

«Οι Χριστιανοί αρνούνταν να . . . προσφέρουν θυσία στο πνεύμα του [Ρωμαίου] αυτοκράτορα​—κάτι περίπου ισοδύναμο σήμερα με την άρνηση χαιρετισμού της σημαίας ή επανάληψης του όρκου υποταγής».​—Οι Μελλοθάνατοι (Those About to Die, 1958), του Ντάνιελ Π. Μάνιξ, σελίδα 135.

Όπως προαναφέρθηκε, η άρνηση των Μαρτύρων του Ιεχωβά να χαιρετήσουν τη σημαία δεν υποδηλώνει έλλειψη σεβασμού προς την κυβέρνηση ή τους κυβερνώντες. Οι Μάρτυρες δεν υποκλίνονται μπροστά σε κάποια εικόνα που αντιπροσωπεύει το κράτος ούτε τη χαιρετούν, αποκλειστικά και μόνο για να μη συμμετάσχουν έτσι σε μια πράξη λατρείας. Θεωρούν πως διακρατούν παρόμοια στάση με εκείνη που έλαβαν τρεις νεαροί Εβραίοι στους Βιβλικούς χρόνους όταν αρνήθηκαν να υποκλιθούν μπροστά στο άγαλμα που έστησε ο Βαβυλώνιος βασιλιάς Ναβουχοδονόσορ στην πεδιάδα Δουρά. (Δανιήλ, κεφάλαιο 3) Έτσι λοιπόν, ενώ άλλα παιδιά χαιρετούν τη σημαία ή ορκίζονται αφοσίωση σε αυτήν, τα παιδιά των Μαρτύρων του Ιεχωβά διδάσκονται να ενεργούν σύμφωνα με τη Βιβλικά εκπαιδευμένη συνείδησή τους. Απέχουν από κάθε συμμετοχή σιωπηλά και με σεβασμό. Για παρόμοιους λόγους, επιλέγουν να μη συμμετέχουν όταν ψέλνεται ή παίζεται ο εθνικός ύμνος.

Στις μέρες μας, οι περισσότερες χώρες σέβονται το δικαίωμα των γονέων να παρέχουν στα παιδιά τους θρησκευτική εκπαίδευση σύμφωνα με τις πεποιθήσεις τους. Όλες οι θρησκείες υποστηρίζουν αυτό το δικαίωμα, όπως δείχνει το ισχύον κανονικό δίκαιο της Καθολικής Εκκλησίας: «Ως εκείνοι που έφεραν τα παιδιά τους στη ζωή, οι γονείς έχουν την ύψιστη υποχρέωση να τα εκπαιδεύσουν, καθώς και το δικαίωμα να το κάνουν αυτό. Επομένως επιβάλλεται να παράσχουν οι γονείς πρωτίστως στα παιδιά τους Χριστιανική εκπαίδευση σύμφωνα με τα δόγματα της Εκκλησίας».​—Κανόνας 226.

Επίσης, η Οικουμενική Διακήρυξη των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, η Ευρωπαϊκή Σύμβαση, καθώς και το Σύνταγμα της Ελλάδας συμφωνούν με την απόφαση Μπαρνέτ και με την απόφαση του Εφετείου Κρήτης, αποφάσεις που αναφέρθηκαν παραπάνω σε αυτό το ειδικό βιβλιάριο.

Οι Μάρτυρες του Ιεχωβά δεν ζητούν τίποτα περισσότερο. Ως στοργικοί γονείς, προσπαθούν να διδάξουν αληθινές Χριστιανικές αξίες στα παιδιά τους και να τους ενσταλάξουν την αγάπη για τον πλησίον και τον σεβασμό για την ξένη ιδιοκτησία. Θέλουν να ακολουθούν τη συμβουλή που έδωσε ο απόστολος Παύλος στους Χριστιανούς της Εφέσου: «Οι πατέρες, μη παροργίζετε τα τέκνα σας, αλλ’ εκτρέφετε αυτά εν παιδεία και νουθεσία Κυρίου».​—Εφεσίους 6:4, Μετάφραση του Βάμβα.

Σε μερικές οικογένειες, μόνο ο ένας γονέας είναι Μάρτυρας του Ιεχωβά. Σε τέτοιες περιπτώσεις, ο γονέας που είναι Μάρτυρας παροτρύνεται να αναγνωρίζει το δικαίωμα και του άλλου γονέα να διδάσκει τα παιδιά σύμφωνα με τις δικές του ή τις δικές της θρησκευτικές πεποιθήσεις. Τα παιδιά που εκτίθενται σε διαφορετικές θρησκευτικές αντιλήψεις υφίστανται λίγες, αν όχι καθόλου, αρνητικές συνέπειες.a Στην πραγματικότητα, όλα τα παιδιά χρειάζεται να αποφασίσουν ποια θρησκεία θα ακολουθήσουν. Φυσικά, δεν επιλέγουν όλα τα νεαρά άτομα να ενστερνιστούν τις θρησκευτικές αξίες των γονέων τους, είτε εκείνοι είναι Μάρτυρες του Ιεχωβά είτε όχι.

Θα θέλαμε επίσης να γνωρίζετε ότι οι Μάρτυρες του Ιεχωβά θεωρούν πολύ σημαντική την προσωπική Χριστιανική συνείδηση. (Ρωμαίους, κεφάλαιο 14) Η Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού, που υιοθετήθηκε από τη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών το 1989, αναγνώρισε το δικαίωμα που έχει κάθε παιδί στην «ελευθερία σκέψης, συνείδησης και θρησκείας», καθώς και το δικαίωμα «ελεύθερης έκφρασης της γνώμης του σχετικά με οποιοδήποτε θέμα που το αφορά».

Δεν υπάρχουν ούτε δύο παιδιά που να είναι πανομοιότυπα. Επομένως, είναι αναμενόμενο ότι και οι αποφάσεις που παίρνουν νεαροί Μάρτυρες ή άλλοι μαθητές σχετικά με ορισμένες σχολικές δραστηριότητες και εργασίες δεν θα είναι πανομοιότυπες. Ευελπιστούμε ότι και εσείς θα υποστηρίξετε το δικαίωμα στην ελευθερία συνείδησης.