ΣΤΗΛΗ

Μεγάλη, επιμήκης πλάκα, τοποθετημένη όρθια ως μνημείο· κάτι που έχει σχήμα ή μορφή στήλης.

Μερικοί αρχαίοι λαοί της Μέσης Ανατολής έστηναν ιερές στήλες στα πλαίσια της ψεύτικης θρησκείας τους οι οποίες κατά πάσα πιθανότητα ενείχαν φαλλικό συμβολισμό. Όταν οι Ισραηλίτες μπήκαν στην Υποσχεμένη Γη, έπρεπε να καταστρέψουν αυτές τις ιερές στήλες, και τους απαγορεύτηκε να στήνουν τέτοιες στήλες. (Δευ 7:5· 16:22) Ωστόσο, εκείνοι κατά καιρούς επιδίδονταν στην ειδωλολατρία και χρησιμοποιούσαν ιερές στήλες.—1Βα 14:23· 2Βα 3:2· βλέπε ΙΕΡΗ ΣΤΗΛΗ.

Στις Εβραϊκές Γραφές αναφέρονται περιπτώσεις κατά τις οποίες στήθηκαν στήλες ή πέτρες αναμνηστικού χαρακτήρα που δεν είχαν καμία σχέση με την ακατάλληλη χρήση στηλών η οποία ήταν μισητή στα μάτια του Θεού. Αυτές οι στήλες δεν ήταν αντικείμενα ειδωλολατρίας ούτε συμβόλιζαν τα σεξουαλικά όργανα. Χρησίμευαν στο να υπενθυμίζουν ιστορικές πράξεις ή γεγονότα.

Σε δύο περιπτώσεις ο Ιακώβ έστησε πέτρινες στήλες στη Βαιθήλ. Και τα δύο αυτά περιστατικά αποτελούσαν επισήμανση του ιδιαίτερου τρόπου πολιτείας του Ιεχωβά με τον Ιακώβ σε εκείνο το μέρος. (Γε 28:18, 19, 22· 31:13· 35:14, 15) Η στήλη που έστησε ο Ιακώβ πάνω από τον τάφο της Ραχήλ ήταν αναμφίβολα πέτρινη και εξακολουθούσε να υπάρχει στις ημέρες του Μωυσή. (Γε 35:19, 20) Όταν οι Ισραηλίτες αποδέχτηκαν τους νόμους που παρέλαβε ο Μωυσής από τον Θεό, ο Μωυσής έστησε ένα θυσιαστήριο και «δώδεκα στήλες που αντιστοιχούσαν στις δώδεκα φυλές του Ισραήλ». (Εξ 24:4) Ο Ιησούς του Ναυή έδωσε ανάλογα την οδηγία να στηθούν δώδεκα πέτρες ως αντιπροσωπευτικές των φυλών—αν και η αφήγηση δεν τις αποκαλεί στήλες. Αυτές θα χρησίμευαν ως ενθύμημα για τον Ισραήλ και θα έδιναν στους πατέρες την ευκαιρία να εξηγούν στους γιους τους τη σημασία τους.—Ιη 4:1-9, 20-24.

Ως σημείο διαθήκης ή νίκης έστηναν μια πέτρα ή πολλές φορές μια στήλη. (Γε 31:44-53· Ιη 24:26· 1Σα 7:10-12) Μετά τη νίκη του επί των Αμαληκιτών, ο Βασιλιάς Σαούλ “έστησε μνημείο για τον εαυτό του στην Κάρμηλο”. (1Σα 15:12) Η εβραϊκή λέξη που μεταφράζεται εδώ «μνημείο» αποδίδεται συνήθως «χέρι», αλλά χρησιμοποιείται και στο εδάφιο 2 Σαμουήλ 18:18 σε σχέση με τη «στήλη» που ύψωσε ο Αβεσσαλώμ και η οποία ονομαζόταν «Μνημείο του Αβεσσαλώμ» (AT, RS, ΜΝΚ, ΜΠΚ, ΛΧ). Προφανώς λοιπόν ο Σαούλ έστησε ένα μνημείο ή μια στήλη νίκης.—Παράβαλε Ησ 56:5· βλέπε ΑΒΕΣΣΑΛΩΜ.

Η έννοια της στήλης ως μνημείου ίσως ενέχεται στην προφητεία του εδαφίου Ησαΐας 19:19. Η προφητεία αυτή, η οποία γράφτηκε τον όγδοο αιώνα Π.Κ.Χ., πραγματευόταν τις συνθήκες έπειτα από την καταστροφή της Ιερουσαλήμ το 607 Π.Κ.Χ. Κάποιοι από τους Ιουδαίους τους οποίους οι Βαβυλώνιοι άφησαν να μείνουν στη χώρα τους κατέφυγαν στην Αίγυπτο και εγκαταστάθηκαν σε αιγυπτιακές πόλεις, όπως είχε προλεχθεί στο εδάφιο Ησαΐας 19:18. (Ιερ 43:4-7· 44:1) Συνεπώς, η υπόσχεση ότι θα υπήρχε «στήλη για τον Ιεχωβά» δίπλα στο όριο της Αιγύπτου σήμαινε, σύμφωνα με την άποψη πολλών σχολιαστών, ότι θα δινόταν προσοχή στον Ιεχωβά εκεί ή ότι ο Ιεχωβά θα μνημονευόταν, ανεξάρτητα από το αν όντως θα υπήρχε μια στήλη στην Αίγυπτο ή όχι.—Παράβαλε Ησ 19:20-22.

Πόσο καιρό παρέμειναν οι θαυματουργικές στήλες σύννεφου και φωτιάς στο στρατόπεδο του Ισραήλ;

Ο Ιεχωβά οδηγούσε θαυματουργικά τους Ισραηλίτες κατά την έξοδό τους από την Αίγυπτο καθώς και μέσα από την έρημο, πηγαίνοντας «μπροστά τους την ημέρα σε στήλη σύννεφου . . . και τη νύχτα σε στήλη φωτιάς για να τους δίνει φως ώστε να πορεύονται». (Εξ 13:21) Δεν επρόκειτο για δύο στήλες, αλλά για μία, τη «στήλη της φωτιάς και του σύννεφου» που κανονικά θα φαινόταν σαν σύννεφο την ημέρα και σαν φωτιά τη νύχτα. (Εξ 14:24) Όταν οι Αιγύπτιοι καταδίωξαν τους Ισραηλίτες, η στήλη μετακινήθηκε στα νώτα τους, και ίσως απλώθηκε σαν τείχος. (Ψλ 105:38, 39) Ως αποτέλεσμα έφερε σκοτάδι στη μεριά των Αιγυπτίων αλλά φως στη μεριά των Ισραηλιτών. (Εξ 14:19, 20) Όταν στήθηκε η σκηνή της μαρτυρίας, η στήλη από πάνω της αποτελούσε σημείο ότι ο Ιεχωβά βρισκόταν στον άγιο τόπο του. (Εξ 40:35) Η στήλη αντιπροσώπευε τον Ιεχωβά, και εκείνος μιλούσε μέσα από αυτήν. (Αρ 14:14· 12:5· Ψλ 99:7) Η τελευταία ιστορική μνεία αυτής της στήλης έγινε ακριβώς προτού εισέλθει ο Ισραήλ στην Υποσχεμένη Γη. (Δευ 31:15) Όταν εγκαταστάθηκαν στη γη τους, η στήλη που τους οδηγούσε δεν ήταν απαραίτητη, όπως ήταν κατά την περιπλάνησή τους.—Παράβαλε Εξ 40:38· Ησ 4:5.