ΠΡΟΠΥΛΑΙΑ
Στις Εβραϊκές Γραφές η λέξη ’αιλάμ (ή ’ουλάμ), η οποία αποδίδεται «προπύλαια», δεν αναφέρεται σε κάποιο αρχιτεκτονικό στοιχείο ιδιωτικών κατοικιών. Είναι δύσκολο να εξακριβωθεί αν τα ισραηλιτικά σπίτια διέθεταν κάποιο είδος πρόδομου. Ωστόσο, τα ερείπια κάποιων σπιτιών στη Μεγιδδώ υποδηλώνουν ότι οι κατοικίες ήταν χτισμένες γύρω από μια αυλή και ότι «ένα ισόγειο δωμάτιο χρησίμευε ως προθάλαμος». (Ο Βιβλικός Αρχαιολόγος [The Biblical Archaeologist], Μάιος 1968, σ. 46, 48) Στη Γραφή η λέξη ’αιλάμ χρησιμοποιείται για δύο από τα δημόσια κτίρια που έχτισε ο Σολομών, για την πρόσοψη του ναού του Σολομώντα και για ορισμένα μέρη των πυλών και του ναού που είδε σε όραμα ο Ιεζεκιήλ.
Τα Προπύλαια των Στύλων. Ένα από τα κυβερνητικά κτίρια που κατασκεύασε ο Σολομών στην περιοχή του ναού λίγο μετά την αποπεράτωση του ναού ήταν τα Προπύλαια των Στύλων. (1Βα 7:1, 6) Εφόσον η μνεία για τα Προπύλαια των Στύλων γίνεται ανάμεσα στα σχόλια για το Οίκημα του Δάσους του Λιβάνου και για τα Προπύλαια του Θρόνου, είναι πολύ πιθανό ότι τα Προπύλαια των Στύλων βρίσκονταν Ν του ναού, ανάμεσα σε αυτά τα δύο κυβερνητικά κτίρια. Έτσι λοιπόν, όποιος ερχόταν από τα Ν ίσως περνούσε μέσα ή γύρω από το Οίκημα του Δάσους του Λιβάνου και κατόπιν, διασχίζοντας τα Προπύλαια των Στύλων, έφτανε στα Προπύλαια του Θρόνου.
Το κτίριο είχε μήκος 50 πήχεις (22,3 μ.) και πλάτος 30 πήχεις (13,4 μ.). Το ίδιο του το όνομα υποδεικνύει ότι αποτελούνταν από εντυπωσιακές κιονοστοιχίες. Το εδάφιο 1 Βασιλέων 7:6 αναφέρει και άλλα προπύλαια, μπροστά από αυτά, με στύλους και στέγασμα. Αυτό μπορεί να σημαίνει ότι κατ’ αρχάς εισερχόταν κανείς σε κάποια προπύλαια τα οποία διέθεταν προεξέχον υπόστυλο στέγασμα. Κατόπιν τα προπύλαια αυτά κατέληγαν στα καθαυτό Προπύλαια των Στύλων. Αν οι αναφερόμενες διαστάσεις αφορούν μόνο τα Προπύλαια των Στύλων, τότε το μέγεθος του στεγασμένου τμήματος δεν είναι γνωστό.
Το κτίριο αυτό μπορεί να χρησίμευε ως επιβλητική είσοδος στα Προπύλαια του Θρόνου, αλλά και ως χώρος όπου ο βασιλιάς χειριζόταν τις συνηθισμένες υποθέσεις του βασιλείου και δεχόταν κάποιους επισκέπτες.
Τα Προπύλαια του Θρόνου. Ένα άλλο κτίριο που ανήγειρε ο Σολομών μετά την αποπεράτωση του ναού ήταν τα Προπύλαια του Θρόνου. (1Βα 7:1, 7) «Τα προπύλαια της κρίσης» για τα οποία γίνεται λόγος στο κείμενο φαίνεται ότι είναι ταυτόσημα με «τα Προπύλαια του Θρόνου». Προφανώς, λοιπόν, ο Σολομών είχε τοποθετήσει τον περίτεχνο χρυσελεφάντινο θρόνο του στα «Προπύλαια του Θρόνου» όπου και έκρινε.—1Βα 10:18-20.
Η πλήρης περιγραφή του κτιρίου αυτού έχει ως εξής: «Έφτιαξε τα προπύλαια της κρίσης· και τα επένδυσαν εσωτερικά με ξύλο κέδρου από το πάτωμα ως τα δοκάρια της οροφής». (1Βα 7:7) Στην πραγματικότητα, το Μασοριτικό κείμενο λέει «από πάτωμα σε πάτωμα», γεγονός που οδηγεί μερικούς στο συμπέρασμα ότι η κέδρινη επένδυση έφτανε από το πάτωμα του κτιρίου αυτού ως το πάτωμα των Προπυλαίων των Στύλων που αναφέρονται στο προηγούμενο εδάφιο. Ωστόσο, η συριακή Πεσίτα λέει «από το πάτωμα ως το ταβάνι», και η λατινική Βουλγάτα «από το πάτωμα ως την κορυφή». Γι’ αυτό, ορισμένοι μεταφραστές πιστεύουν ότι ο κέδρος ήταν ένα είδος εκλεκτής επένδυσης που κάλυπτε το πάτωμα των Προπυλαίων μέχρι τα δοκάρια της οροφής ή το ταβάνι. (RS, JB, Ro, ΜΝΚ, ΛΧ) Μολονότι δεν είναι γνωστές άλλες αρχιτεκτονικές λεπτομέρειες, αυτό μπορεί να σημαίνει ότι το κτίριο δεν διέθετε ανοιχτές κιονοστοιχίες σε μία ή περισσότερες πλευρές του, όπως ίσως συνέβαινε με το Οίκημα του Δάσους του Λιβάνου και τα Προπύλαια των Στύλων.
Εφόσον τα Προπύλαια του Θρόνου αναφέρονται αμέσως μετά τα Προπύλαια των Στύλων, πιθανώς αυτό το τελευταίο κτίριο χρησίμευε ως μεγαλοπρεπής είσοδος στα Προπύλαια του Θρόνου. Καθώς ερχόταν κανείς από τα Ν, ίσως έπρεπε να διασχίσει τα Προπύλαια των Στύλων για να μπει στα προπύλαια της κρίσης.
Ο Ναός του Σολομώντα. Ενώ τα κύρια μέρη του ναού ήταν τα Άγια και τα Άγια των Αγίων, μπροστά από τα Άγια (προς τα Α) υπήρχε ένα πελώριο κτίσμα προπυλαίων που χρησίμευε ως είσοδος του ναού. Τα προπύλαια αυτά είχαν μήκος 20 πήχεις (8,9 μ., κατά πλάτος του ναού) και βάθος 10 πήχεις (4,5 μ.). (1Βα 6:3) Το ύψος τους ήταν 120 πήχεις (53,4 μ.). Το εδάφιο 2 Χρονικών 3:4 αναφέρει το ύψος των προπυλαίων σε συνάρτηση με άλλες διαστάσεις του οίκου, οι οποίες είναι γενικά αποδεκτές και εναρμονίζονται με εκείνες που δίνονται στο βιβλίο Πρώτο Βασιλέων. (Παράβαλε 2Χρ 3:3, 4 με 1Βα 6:2, 3, 17, 20.) Έτσι λοιπόν, τα προπύλαια θα φαίνονταν σαν ψηλός, προφανώς ορθογώνιος, πύργος που ορθωνόταν πολύ ψηλότερα από το υπόλοιπο οικοδόμημα του ναού. Μπροστά από τα προπύλαια ορθώνονταν δύο ογκώδεις χάλκινοι κίονες που έφεραν τα ονόματα Ιαχίν και Βοόζ. (1Βα 7:15-22· 2Χρ 3:15-17) Τα προπύλαια διέθεταν επίσης πόρτες (ο Βασιλιάς Άχαζ τις είχε κλείσει, αλλά αργότερα ο γιος του ο Εζεκίας τις άνοιξε και τις επισκεύασε). (2Χρ 28:24· 29:3, 7) Τα ψηλά αυτά προπύλαια του ναού πρέπει να παρουσίαζαν ένα εξαιρετικά εντυπωσιακό θέαμα, ιδίως το πρωί, όταν ο ήλιος που ανέβαινε από την Α έριχνε τις ακτίνες του κατευθείαν πάνω τους.
Ο Ναός που Είδε σε Όραμα ο Ιεζεκιήλ. Πολυάριθμα είναι τα προπύλαια που αναφέρονται στο όραμα που είδε ο Ιεζεκιήλ για το αγιαστήριο ενός ναού. Το κτίριο του ναού αυτό καθαυτό διέθετε προπύλαια στην πρόσοψη (προς τα Α), όπως και ο ναός του Σολομώντα. Ωστόσο, τα προπύλαια αυτά είχαν μήκος 20 πήχεις (10,4 μ.) και πλάτος 11 πήχεις (5,7 μ.), ενώ το ύψος τους δεν αναφέρεται. (Οι διαστάσεις αυτές έχουν υπολογιστεί με βάση το μεγάλο πήχη που αντιστοιχούσε σε 51,8 εκ. περίπου· βλέπε Ιεζ 40:5, υποσ.) Τα προπύλαια αυτά είχαν υποστυλώματα, τόσο ενδιάμεσα όσο και πλευρικά, και ένα ξύλινο στέγασμα, πιθανόν κοντά στην κορυφή. (Ιεζ 40:48, 49· 41:25, 26) Καθεμιά από τις τρεις περίτεχνες εξωτερικές πύλες (οι οποίες παρείχαν πρόσβαση από τα Α, τα Ν και τα Β) περιλάμβανε ένα κτίσμα προπυλαίων με παράθυρα, των οποίων τα πλαίσια στένευαν διαδοχικά. Φαίνεται ότι αφού ανέβαινε κανείς τα σκαλοπάτια και έμπαινε στην πύλη, περνούσε τα δωμάτια των φυλάκων—τρία από κάθε πλευρά—και έπειτα, διαβαίνοντας ένα κατώφλι, εισερχόταν στα προπύλαια για να καταλήξει στην εξωτερική αυλή. (Ιεζ 40:6-17) Αλλά και η καθεμιά από τις τρεις εσωτερικές πύλες είχε προπύλαια, πιθανώς στο σημείο όπου έμπαινε κανείς στην πύλη, ανεβαίνοντας τα σκαλοπάτια. Στα προπύλαια της πύλης που παρείχε πρόσβαση από τα Β υπήρχαν τέσσερα τραπέζια για τη σφαγή του ολοκαυτώματος.—Ιεζ 40:35-42.