πένθους, μετανοώ» (Εξ 13:17· Γε 38:12· Ιωβ 42:6), καθώς επίσης «παρηγορούμαι» (2Σα 13:39· Ιεζ 5:13) και «απαλλάσσομαι (όπως από τους εχθρούς μου)». (Ησ 1:24) Είτε πρόκειται για μεταμέλεια είτε για παρηγοριά, είναι φανερό ότι περιλαμβάνεται αλλαγή γνώμης ή αισθημάτων.

Στο πρωτότυπο ελληνικό κείμενο χρησιμοποιούνται δύο ρήματα σε σχέση με τη μετάνοια: μετανοέω και μεταμέλομαι. Το πρώτο παράγεται από την πρόθεση μετά και το ρήμα νοέω (ρήμα συγγενικό με τη λέξη νους, δηλαδή τη διάνοια, τη διάθεση ή την ηθική συναίσθηση), που σημαίνει «αντιλαμβάνομαι, διακρίνω, συλλαμβάνω με το νου ή γνωρίζω». Άρα, το ρήμα μετανοέω σημαίνει κατά κυριολεξία αντιλαμβάνομαι μετά (σε αντίθεση με το ρήμα προνοώ, «αντιλαμβάνομαι από πριν») και υποδηλώνει αλλαγή γνώμης, στάσης ή σκοπού. Από την άλλη πλευρά, η λέξη μεταμέλομαι προέρχεται από το ρήμα μέλω, που σημαίνει «νοιάζομαι ή ενδιαφέρομαι». Η πρόθεση μετά δίνει στο ρήμα την έννοια “μετανιώνω”.—Ματ 21:29· 2Κο 7:8.

Συνεπώς, η λέξη μετανοέω τονίζει την αλλαγή στην άποψη ή στη διάθεση, την απόρριψη της προηγούμενης ή προτιθέμενης πορείας ή πράξης ως ανεπιθύμητης (Απ 2:5· 3:3), ενώ η λέξη μεταμέλομαι δίνει έμφαση στο αίσθημα μεταμέλειας που νιώθει το άτομο. (Ματ 21:29) Το Θεολογικό Λεξικό της Καινής Διαθήκης ([Theologisches Wörterbuch zum Neuen Testament] επιμέλεια Γκ. Κίτελ, Τόμ. 4, 1942, σ. 633) σχολιάζει τα εξής: «Όταν, λοιπόν, η Κ[αινή] Δ[ιαθήκη] διαχωρίζει τις σημασίες αυτών [των όρων], φανερώνει σαφή γνώση της αμετάβλητης ουσίας και των δύο εννοιών. Αντίθετα, στα ελληνιστικά συγγράμματα οι δύο αυτές λέξεις χρησιμοποιούνταν συχνά με τρόπο που απάλειφε το όριο ανάμεσά τους».

Φυσικά, η αλλαγή στην άποψη επιφέρει συχνά αλλαγή και στα αισθήματα ή μπορεί να προηγηθεί το αίσθημα της μεταμέλειας και κατόπιν αυτό να οδηγήσει σε καθοριστική αλλαγή άποψης ή επιθυμίας. (1Σα 24:5-7) Έτσι λοιπόν, οι δύο όροι, αν και έχουν διαφορετικές σημασίες, συνδέονται στενά.

Μετάνοια των Ανθρώπων για Αμαρτίες. Ο λόγος που κάνει απαραίτητη τη μετάνοια είναι η αμαρτία, η αποτυχία να ανταποκριθεί κάποιος στις δίκαιες απαιτήσεις του Θεού. (1Ιω 5:17) Εφόσον όλο το ανθρώπινο γένος πουλήθηκε στην αμαρτία από τον Αδάμ, όλοι οι απόγονοί του χρειάζεται να μετανοήσουν. (Ψλ 51:5· Ρω 3:23· 5:12) Όπως καταδεικνύεται στο λήμμα ΣΥΜΦΙΛΙΩΣΗ, η μετάνοια (ακολουθούμενη από τη μεταστροφή) αποτελεί προϋπόθεση για τη συμφιλίωση του ανθρώπου με τον Θεό.

Μετάνοια μπορεί να εκδηλωθεί σε σχέση με ολόκληρη την πορεία ζωής κάποιου, μια πορεία συγκρουόμενη με το σκοπό και το θέλημα του Θεού και, αντιθέτως, εναρμονιζόμενη με τον κόσμο που βρίσκεται υπό την κυριαρχία του Αντιδίκου του Θεού. (1Πε 4:3· 1Ιω 2:15-17· 5:19) Ή μπορεί να εκδηλωθεί σε σχέση με έναν συγκεκριμένο τομέα της ζωής κάποιου, μια εσφαλμένη συνήθεια που αμαυρώνει και κηλιδώνει μια κατά τα άλλα αποδεκτή πορεία. Μπορεί επίσης να αφορά μία και μοναδική εσφαλμένη πράξη ή ακόμη και κάποια εσφαλμένη τάση, ροπή ή νοοτροπία. (Ψλ 141:3, 4· Παρ 6:16-19· Ιακ 2:9· 4:13-17· 1Ιω 2:1) Επομένως, το εύρος των σφαλμάτων μπορεί να είναι πολύ μεγάλο ή απόλυτα συγκεκριμένο.

Παρόμοια, η παρέκκλιση του ατόμου από τη δικαιοσύνη μπορεί να είναι μεγάλη ή μικρή, και λογικά ο βαθμός της μεταμέλειας πρέπει να είναι ανάλογος του βαθμού της παρέκκλισης. Οι Ισραηλίτες «βυθίστηκαν στην ανταρσία τους» εναντίον του Ιεχωβά και “σάπιζαν” στις παραβάσεις τους. (Ησ 31:6· 64:5, 6· Ιεζ 33:10) Από την άλλη πλευρά, ο απόστολος Παύλος μιλάει για έναν “άνθρωπο [που] κάνει κάποιο εσφαλμένο βήμα προτού το αντιληφθεί” και συμβουλεύει εκείνους που έχουν τα πνευματικά προσόντα να “προσπαθούν να διορθώσουν αυτόν τον άνθρωπο με πνεύμα πραότητας”. (Γα 6:1) Εφόσον ο Ιεχωβά βλέπει με έλεος τη σαρκική αδυναμία των υπηρετών του, αυτοί δεν χρειάζεται να αισθάνονται συνεχώς τύψεις για τα σφάλματα που κάνουν λόγω έμφυτης ατέλειας. (Ψλ 103:8-14· 130:3) Αν περπατούν ευσυνείδητα στις οδούς του Θεού, μπορούν να είναι χαρούμενοι.—Φλπ 4:4-6· 1Ιω 3:19-22.

Μετάνοια μπορεί να εκδηλωθεί από εκείνους που στο παρελθόν απολάμβαναν ευνοϊκή σχέση με τον Θεό, αλλά παραστράτησαν και έχασαν την εύνοια και την ευλογία του. (1Πε 2:25) Ο Ισραήλ βρισκόταν σε διαθήκη με τον Θεό—ήταν «άγιος λαός», εκλεγμένος ανάμεσα από όλα τα έθνη. (Δευ 7:6· Εξ 19:5, 6) Οι Χριστιανοί απέκτησαν και αυτοί δίκαιη υπόσταση ενώπιον του Θεού μέσω της νέας διαθήκης, της οποίας Μεσίτης είναι ο Χριστός. (1Κο 11:25· 1Πε 2:9, 10) Σε περίπτωση που αυτά τα άτομα παραστρατούσαν, η μετάνοια οδηγούσε στην αποκατάσταση της καλής σχέσης τους με τον Θεό και στα επακόλουθα οφέλη και στις ευλογίες που απέρρεαν από αυτή τη σχέση. (Ιερ 15:19-21· Ιακ 4:8-10) Για εκείνους που δεν απολάμβαναν πριν τέτοια σχέση με τον Θεό, όπως για τους ειδωλολάτρες των μη ισραηλιτικών εθνών τον καιρό που ίσχυε η διαθήκη του Θεού με τον Ισραήλ (Εφ 2:11, 12), καθώς επίσης για τα άτομα οποιασδήποτε φυλής ή εθνικότητας τα οποία είναι έξω από τη Χριστιανική εκκλησία, η μετάνοια αποτελεί πρώτιστο και απαραίτητο βήμα προκειμένου να αποκτήσουν δίκαιη υπόσταση ενώπιον του Θεού, με την προοπτική της αιώνιας ζωής.—Πρ 11:18· 17:30· 20:21.

Μετάνοια μπορεί να εκδηλωθεί τόσο σε συλλογική όσο και σε ατομική βάση. Παραδείγματος χάρη, το κήρυγμα του Ιωνά έκανε ολόκληρη την πόλη της Νινευή, από το βασιλιά μέχρι «και τον μικρότερό τους», να μετανοήσει, επειδή στα μάτια του Θεού είχαν όλοι συμμετοχή στις παραβάσεις. (Ιων 3:5-9· παράβαλε Ιερ 18:7, 8.) Ολόκληρη η εκκλησία των επαναπατρισμένων Ισραηλιτών, με την υποκίνηση του Έσδρα, αναγνώρισε τη συλλογική της ενοχή ενώπιον του Θεού, εκφράζοντας μετάνοια μέσω των αρχόντων που την εκπροσωπούσαν. (Εσδ 10:7-14· παράβαλε 2Χρ 29:1, 10· 30:1-15· 31:1, 2.) Η εκκλησία της Κορίνθου εξέφρασε μετάνοια για την ανοχή που έδειξαν έχοντας ανάμεσά τους κάποιον που διέπραττε χονδροειδή αδικοπραγία. (Παράβαλε 2Κο 7:8-11· 1Κο 5:1-5.) Ακόμη και οι προφήτες Ιερεμίας και Δανιήλ δεν απάλλαξαν τελείως τον εαυτό τους από την ενοχή όταν ομολόγησαν την αδικοπραγία του Ιούδα που οδήγησε στην καταστροφή του.—Θρ 3:40-42· Δα 9:4, 5.

Τι απαιτεί η αληθινή μετάνοια. Η μετάνοια περιλαμβάνει και τη διάνοια και την καρδιά. Το άτομο πρέπει να αναγνωρίσει ότι η πορεία ενέργειας ή η πράξη του είναι εσφαλμένη, και αυτό προϋποθέτει παραδοχή του γεγονότος ότι οι κανόνες και το θέλημα του Θεού είναι δίκαια. Το να αγνοεί κάποιος ή να ξεχνάει το θέλημα και τους κανόνες Εκείνου αποτελεί φραγμό για τη μετάνοια. (2Βα 22:10, 11, 18, 19· Ιων 1:1, 2· 4:11· Ρω 10:2, 3) Γι’ αυτόν το λόγο, ο Ιεχωβά, δείχνοντας έλεος, έχει στείλει προφήτες και κήρυκες να καλέσουν τους ανθρώπους σε μετάνοια. (Ιερ 7:13· 25:4-6· Μαρ 1:14, 15· 6:12· Λου 24:27) Μέσω της αναγγελίας των καλών νέων από τη Χριστιανική εκκλησία, ιδιαίτερα από τον καιρό της μεταστροφής του Κορνήλιου και έπειτα, ο Θεός «λέει στην ανθρωπότητα ότι πρέπει όλοι σε κάθε τόπο να μετανοήσουν». (Πρ 17:22, 23, 29-31· 13:38, 39) Ο Λόγος του Θεού—είτε γραπτός είτε προφορικός—είναι το μέσο για να «πειστούν» ότι η οδός του Θεού είναι ορθή και οι δικές τους οδοί εσφαλμένες. (Παράβαλε Λου 16:30, 31· 1Κο 14:24, 25· Εβρ 4:12, 13.) Ο νόμος του Θεού είναι «τέλειος· επιστρέφει την ψυχή».—Ψλ 19:7.

Ο Βασιλιάς Δαβίδ μιλάει για “τη διδαχή των οδών του Θεού στους παραβάτες ώστε να επιστρέψουν σε αυτόν” (Ψλ 51:13), αυτοί δε οι αμαρτωλοί ήταν αναμφίβολα ομοεθνείς του. Στον Τιμόθεο δόθηκε η οδηγία να μη μάχεται όταν είχε να κάνει με Χριστιανούς στις εκκλησίες που υπηρετούσε, αλλά να «διδάσκει με πραότητα εκείνους που δεν έχουν ευνοϊκή διάθεση» μήπως τους δώσει ο Θεός «μετάνοια που οδηγεί σε ακριβή γνώση της αλήθειας, και συνέλθουν από την παγίδα του Διαβόλου». (2Τι 2:23-26) Έτσι λοιπόν, έκκληση για μετάνοια μπορεί να γίνει τόσο μέσα στην εκκλησία του λαού του Θεού όσο και έξω από αυτήν.

Το άτομο πρέπει να καταλάβει ότι έχει αμαρτήσει εναντίον του Θεού. (Ψλ 51:3, 4· Ιερ 3:25) Αυτό μπορεί να είναι ολοφάνερο όταν περιλαμβάνεται ξεκάθαρη ή άμεση βλασφημία, προφορική εσφαλμένη χρήση του ονόματος του Θεού ή λατρεία άλλων θεών, όπως συμβαίνει με τη χρήση ειδωλολατρικών ομοιωμάτων. (Εξ 20:2-7) Αλλά ακόμη και όταν πρόκειται για κάτι που θα μπορούσε να θεωρήσει κανείς «προσωπικό ζήτημα» ή ζήτημα μεταξύ αυτού και κάποιου άλλου ανθρώπου, πρέπει να αναγνωρίσει ότι το αδίκημα που διέπραξε ήταν αμαρτία εναντίον του Θεού, ότι συμπεριφέρθηκε στον Ιεχωβά χωρίς σεβασμό. (Παράβαλε 2Σα 12:7-14· Ψλ 51:4· Λου 15:21.) Ακόμη και όταν κανείς διαπράττει κάποιο αδίκημα λόγω άγνοιας ή κατά λάθος πρέπει να αναγνωρίσει ότι έχει γίνει ένοχος ενώπιον του Υπέρτατου Κυρίαρχου, του Ιεχωβά Θεού.—Παράβαλε Λευ 5:17-19· Ψλ 51:5, 6· 119:67· 1Τι 1:13-16.

Το έργο των προφητών ήταν κυρίως να πείθουν τον Ισραήλ ότι είχε διαπράξει αμαρτία (Ησ 58:1, 2· Μιχ 3:8-11), είτε επρόκειτο για ειδωλολατρία (Ιεζ 14:6), αδικία, καταδυνάστευση του συνανθρώπου (Ιερ 34:14-16· Ησ 1:16, 17) και ανηθικότητα (Ιερ 5:7-9) είτε για έλλειψη εμπιστοσύνης στον Ιεχωβά Θεό και, αντίθετα, εκδήλωση εμπιστοσύνης σε ανθρώπους και στη στρατιωτική δύναμη των εθνών (1Σα 12:19-21· Ιερ 2:35-37· Ωσ 12:6· 14:1-3). Το άγγελμα του Ιωάννη του Βαφτιστή και το άγγελμα του Ιησού Χριστού απηύθυναν στους Ιουδαίους εκκλήσεις για μετάνοια. (Ματ 3:1, 2, 7, 8· 4:17) Ο Ιωάννης και ο Ιησούς αφαίρεσαν από το λαό και τους θρησκευτικούς του ηγέτες το μανδύα της αυτοδικαίωσης, της τήρησης ανθρωποποίητων παραδόσεων και της υποκρισίας, εκθέτοντας την αμαρτωλή κατάσταση του έθνους.—Λου 3:7, 8· Ματ 15:1-9· 23:1-39· Ιωα 8:31-47· 9:40, 41.

Η καρδιά συλλαμβάνει το νόημα. Για να μετανοήσει, λοιπόν, κανείς πρέπει κατ’ αρχάς να ακούσει και να δει με κατανόηση, έχοντας δεκτική καρδιά. (Παράβαλε Ησ 6:9, 10· Ματ 13:13-15· Πρ 28:26, 27.) Δεν αντιλαμβάνεται μόνο η διάνοια αυτό που ακούει το αφτί και βλέπει το μάτι, αλλά ακόμη πιο σημαντικό είναι ότι όσοι μετανοούν “συλλαμβάνουν το νόημα με την καρδιά τους”. (Ματ 13:15· Ιωα 12:40· Πρ 28:27) Αυτοί, λοιπόν, δεν αναγνωρίζουν μόνο διανοητικά ότι οι οδοί τους είναι εσφαλμένες, αλλά συνειδητοποιούν αυτό το γεγονός με την καρδιά τους. Όσοι έχουν ήδη γνώση για τον Θεό ίσως πρέπει να “υπενθυμίσουν στην καρδιά τους” τη γνώση για αυτόν και τις εντολές του (Δευ 4:39· παράβαλε Παρ 24:32· Ησ 44:18-20) ώστε να «συνέλθουν». (1Βα 8:47) Έχοντας λάβει από την καρδιά τους τη σωστή υποκίνηση, μπορούν να “ανακαινίσουν το νου τους, ώστε να αποδείξουν στον εαυτό τους το καλό και ευπρόσδεκτο και τέλειο θέλημα του Θεού”.—Ρω 12:2.

Αν υπάρχει πίστη και αγάπη για τον Θεό στην καρδιά του ατόμου, θα υπάρξει ειλικρινής μεταμέλεια, λύπη για την εσφαλμένη πορεία. Η εκτίμηση για την αγαθότητα και τη μεγαλοσύνη του Θεού θα κάνει τους παραβάτες να αισθανθούν έντονες τύψεις για το όνειδος που έχουν επιφέρει στο όνομά του. (Παράβαλε Ιωβ 42:1-6.) Η αγάπη για τον πλησίον θα τους κάνει επίσης να θλιβούν για το κακό που έχουν κάνει σε άλλους, για το αρνητικό παράδειγμα που έχουν θέσει, ίσως δε και για τον τρόπο με τον οποίο έχουν κηλιδώσει την υπόληψη του λαού του Θεού στους έξω. Επιζητούν τη συγχώρηση επειδή επιθυμούν να τιμούν το όνομα του Θεού και να εργάζονται για το καλό του πλησίον τους. (1Βα 8:33, 34· Ψλ 25:7-11· 51:11-15· Δα 9:18, 19) Εκδηλώνοντας μετάνοια, έχουν «συντετριμμένη καρδιά», «συντετριμμένο και ταπεινό πνεύμα» (Ψλ 34:18· 51:17· Ησ 57:15), “τρέμουν το λόγο του [Θεού]” ο οποίος καλεί σε μετάνοια (Ησ 66:2) και, στην ουσία, “έρχονται τρέμοντας στον Ιεχωβά και στην αγαθότητά του”. (Ωσ 3:5) Όταν ο Δαβίδ ενήργησε ανόητα στο ζήτημα της απογραφής, “η καρδιά του άρχισε να τον τύπτει”.—2Σα 24:10.

Επομένως, πρέπει να υπάρξει σαφής απόρριψη της κακής πορείας, ολόκαρδο μίσος και απέχθεια για αυτήν (Ψλ 97:10· 101:3· 119:104· Ρω 12:9· παράβαλε Εβρ 1:9· Ιου 23), διότι «ο φόβος του Ιεχωβά σημαίνει να μισεί κανείς το κακό», το οποίο περιλαμβάνει την αυτοεξύψωση, την υπερηφάνεια, τον κακό δρόμο και το διεστραμμένο στόμα. (Παρ 8:13· 4:24) Παράλληλα με αυτό, πρέπει να υπάρξει αγάπη για τη δικαιοσύνη και ακλόνητη αποφασιστικότητα για προσκόλληση στο εξής σε μια δίκαιη πορεία. Χωρίς το μίσος για το κακό και την αγάπη για τη δικαιοσύνη, δεν θα υπάρξει γνήσια ώθηση προς τη μετάνοια ούτε θα υπάρξει στη συνέχεια ουσιαστική μεταστροφή. Παραδείγματος χάρη, ο Βασιλιάς Ροβοάμ ταπείνωσε τον εαυτό του όταν υπέστη την εκδήλωση του θυμού του Ιεχωβά, αλλά μετά «έπραξε το κακό, γιατί δεν είχε προσηλώσει την καρδιά του στο να αναζητάει τον Ιεχωβά».—2Χρ 12:12-14· παράβαλε Ωσ 6:4-6.

Λύπη με θεοσεβή τρόπο, όχι λύπη του κόσμου. Ο απόστολος Παύλος, στη δεύτερη επιστολή του προς τους Κορινθίους, αναφέρεται στη «λύπη με θεοσεβή τρόπο» την οποία εκδήλωσαν εκείνοι ως αποτέλεσμα του ελέγχου που τους δόθηκε στην πρώτη του επιστολή. (2Κο 7:8-13) Ο Παύλος είχε “μεταμεληθεί” για το ότι είχε αναγκαστεί να τους γράψει με τόση αυστηρότητα και να τους προκαλέσει πόνο, αλλά έπαψε να μεταμελείται όταν είδε ότι η λύπη που προέκυψε από τον έλεγχό του ήταν θεοσεβής και είχε οδηγήσει σε ειλικρινή μετάνοια για την εσφαλμένη στάση και πορεία τους. Ήξερε ότι ο πόνος που τους είχε προκαλέσει ήταν για το καλό τους και δεν θα τους “ζημίωνε”. Η λύπη που είχε οδηγήσει σε μετάνοια ήταν κάτι για το οποίο δεν έπρεπε ούτε και εκείνοι να μεταμελούνται, γιατί τους κράτησε στην οδό της σωτηρίας. Τους έσωσε από την ολίσθηση ή την αποστασία και τους έδωσε την ελπίδα για αιώνια ζωή. Ο Παύλος αντιπαραθέτει αυτή τη λύπη με «τη λύπη του κόσμου [που] παράγει θάνατο». Τέτοιου είδους λύπη δεν προέρχεται από πίστη και αγάπη για τον Θεό και τη δικαιοσύνη. Η λύπη του κόσμου, που γεννιέται από την αποτυχία, την απογοήτευση, την απώλεια, την τιμωρία για την αδικοπραγία και την ντροπή (παράβαλε Παρ 5:3-14, 22, 23· 25:8-10), συχνά ενέχει ή παράγει πικρία, μνησικακία και φθόνο, ενώ δεν αποφέρει διαρκή οφέλη, βελτίωση ή γνήσια ελπίδα. (Παράβαλε Παρ 1:24-32· 1Θε 4:13, 14.) Η λύπη του κόσμου θρηνεί για τα δυσάρεστα επακόλουθα της αμαρτίας, αλλά δεν θρηνεί για την ίδια την αμαρτία και το όνειδος που επιφέρει αυτή στο όνομα του Θεού.—Ησ 65:13-15· Ιερ 6:13-15, 22-26· Απ 18:9-11, 15, 17-19· αντιπαράβαλε Ιεζ 9:4.

Αυτό φαίνεται ξεκάθαρα στην περίπτωση του Κάιν, του πρώτου ατόμου το οποίο κάλεσε ο Θεός να μετανοήσει. Ο Κάιν έλαβε τη θεϊκή προειδοποίηση να “στραφεί στο να κάνει το καλό” ώστε να μην τον καταβάλει η αμαρτία. Αντί να μετανοήσει για το δολοφονικό μίσος του, το άφησε να τον υποκινήσει να σκοτώσει τον αδελφό του. Όταν ο Θεός τον ρώτησε σχετικά, απάντησε με μια υπεκφυγή, και μόνο όταν του απαγγέλθηκε η ποινή εξέφρασε κάποια λύπη—λύπη για την αυστηρότητα της τιμωρίας, όχι για το αδίκημα που είχε διαπράξει. (Γε 4:5-14) Συνεπώς έδειξε ότι «προερχόταν από τον πονηρό».—1Ιω 3:12.

Και ο Ησαύ επίσης εκδήλωσε κοσμική λύπη όταν έμαθε ότι ο αδελφός του ο Ιακώβ είχε λάβει την ευλογία του πρωτότοκου (ένα δικαίωμα που ο Ησαύ είχε πουλήσει αδιάφορα στον Ιακώβ). (Γε 25:29-34) Ο Ησαύ φώναξε «πάρα πολύ δυνατά και πικρά», ζητώντας με δάκρυα τη μετάνοια—όχι τη δική του, αλλά την «αλλαγή γνώμης» από μέρους του πατέρα του. (Γε 27:34· Εβρ 12:17, Κείμενο) Λυπόταν για αυτό που έχασε, όχι για την υλιστική στάση που τον έκανε να “καταφρονήσει τα πρωτοτόκια”.—Γε 25:34.

Ο Ιούδας, αφού πρόδωσε τον Ιησού, «ένιωσε τύψεις [μεταμεληθείς, Κείμενο]», προσπάθησε να επιστρέψει το αντίτιμο της δωροδοκίας το οποίο είχε διαπραγματευτεί και μετά κρεμάστηκε. (Ματ 27:3-5) Το τεράστιο βάρος του εγκλήματός του και, πιθανότατα, η τρομακτική βεβαιότητα για το γεγονός ότι θα αντιμετώπιζε τη θεϊκή τιμωρία προφανώς τον κατέβαλαν. (Παράβαλε Εβρ 10:26, 27, 31· Ιακ 2:19.) Ένιωσε τύψεις ενοχής, απελπισία, ακόμη και απόγνωση, αλλά δεν υπάρχει τίποτα που να δείχνει ότι εκδήλωσε θεοσεβή λύπη η οποία οδηγεί σε μετάνοια. Επιζήτησε να ομολογήσει την αμαρτία του, όχι στον Θεό, αλλά στους Ιουδαίους ηγέτες, και επέστρεψε τα χρήματα επειδή προφανώς είχε την εσφαλμένη αντίληψη ότι θα μπορούσε έτσι να επανορθώσει για το έγκλημά του σε κάποιον βαθμό. (Παράβαλε Ιακ 5:3, 4· Ιεζ 7:19.) Στο έγκλημα της προδοσίας και της συναυτουργίας στο θάνατο ενός αθώου, πρόσθεσε και το έγκλημα της αυτοκτονίας. Η πορεία του είναι αντίθετη προς την πορεία του Πέτρου, ο οποίος έκλαψε πικρά όταν αρνήθηκε τον Κύριό του επειδή μετανόησε ολόκαρδα, πράγμα που οδήγησε στην αποκατάστασή του.—Ματ 26:75· παράβαλε Λου 22:31, 32.

Έτσι λοιπόν, η μεταμέλεια, οι τύψεις και τα δάκρυα δεν αποτελούν βέβαιο κριτήριο της γνήσιας μετάνοιας. Το κίνητρο της καρδιάς είναι ο καθοριστικός παράγοντας. Ο Ωσηέ εκφράζει την κατάκριση του Ιεχωβά για τον Ισραήλ, διότι τον καιρό της στενοχώριας τους «δεν [τον] κάλεσαν σε βοήθεια με την καρδιά τους, μολονότι θρηνούσαν γοερά πάνω στα κρεβάτια τους. Εξαιτίας των σιτηρών τους και του γλυκού κρασιού τους τεμπέλιαζαν . . . Και επέστρεψαν, όχι σε κάτι υψηλότερο». Οι στεναγμοί με τους οποίους αναζητούσαν ανακούφιση τον καιρό της συμφοράς υποκινούνταν από ιδιοτελές κίνητρο, και όταν τους δινόταν ανακούφιση, δεν χρησιμοποιούσαν αυτή την ευκαιρία για να βελτιώσουν τη σχέση τους με τον Θεό προσκολλούμενοι στενότερα στους υψηλούς κανόνες του. (Παράβαλε Ησ 55:8-11.) Ήταν σαν «χαλαρό τόξο» που δεν βρίσκει το στόχο του ποτέ. (Ωσ 7:14-16· παράβαλε Ψλ 78:57· Ιακ 4:3.) Η νηστεία, το κλάμα και ο θρήνος είχαν τη θέση τους—αλλά μόνο αν οι μετανοημένοι “έσκιζαν την καρδιά τους” και όχι απλώς τα ενδύματά τους.—Ιωλ 2:12, 13· βλέπε ΝΗΣΤΕΙΑ· ΠΕΝΘΟΣ.

Ομολογία της αδικοπραγίας. Το μετανοημένο άτομο, λοιπόν, ταπεινώνει τον εαυτό του και εκζητεί το πρόσωπο του Θεού (2Χρ 7:13, 14· 33:10-13· Ιακ 4:6-10), ικετεύοντας για τη συγχώρησή του. (Ματ 6:12) Δεν είναι σαν τον αυτοδικαιούμενο Φαρισαίο της παραβολής του Ιησού, αλλά είναι σαν τον εισπράκτορα φόρων για τον οποίο ο Ιησούς είπε ότι χτυπούσε το στήθος του και έλεγε: «Θεέ μου, σπλαχνίσου με, τον αμαρτωλό». (Λου 18:9-14) Ο απόστολος Ιωάννης δηλώνει: «Αν πούμε: “Δεν έχουμε αμαρτία”, παροδηγούμε τον εαυτό μας και η αλήθεια δεν είναι σε εμάς. Αν ομολογούμε τις αμαρτίες μας, εκείνος είναι πιστός και δίκαιος ώστε να μας συγχωρήσει τις αμαρτίες μας και να μας καθαρίσει από κάθε αδικία». (1Ιω 1:8, 9) «Όποιος καλύπτει τις παραβάσεις του δεν θα έχει επιτυχία, αλλά σε όποιον τις ομολογεί και τις εγκαταλείπει θα δειχτεί έλεος».—Παρ 28:13· παράβαλε Ψλ 32:3-5· Ιη 7:19-26· 1Τι 5:24.

Η προσευχή του Δανιήλ στα εδάφια Δανιήλ 9:15-19 αποτελεί πρότυπο ειλικρινούς ομολογίας, καθώς εκφράζει πρωτίστως ενδιαφέρον για το όνομα του Ιεχωβά και κάνει έκκληση με βάση, όχι «τις δίκαιες πράξεις» ανθρώπων, αλλά «τα πολλά ελέη» του Θεού. Συγκρίνετε, επίσης, τις ταπεινές εκφράσεις του άσωτου γιου. (Λου 15:17-21) Όσοι μετανοούν ειλικρινά “υψώνουν την καρδιά τους μαζί με τις παλάμες τους προς τον Θεό”, ομολογώντας την παράβασή τους και ζητώντας συγχώρηση.—Θρ 3:40-42.

“Να ομολογείτε τις αμαρτίες ο ένας στον άλλον”. Ο μαθητής Ιάκωβος συμβουλεύει: “Να ομολογείτε φανερά τις αμαρτίες σας ο ένας στον άλλον και να προσεύχεστε ο ένας για τον άλλον, για να γιατρευτείτε”. (Ιακ 5:16) Αυτή η ομολογία δεν γίνεται επειδή κάποιος άνθρωπος είναι “βοηθός [“συνήγορος”, ΜΠΚ]” για έναν άλλον άνθρωπο ενώπιον του Θεού, εφόσον μόνο ο Χριστός εκπληρώνει αυτόν το ρόλο με βάση την εξιλαστήρια θυσία του. (1Ιω 2:1, 2) Οι άνθρωποι, από μόνοι τους, δεν μπορούν στην πραγματικότητα να επανορθώσουν το αδίκημα που διαπράχθηκε εναντίον του Θεού, ούτε για λογαριασμό τους ούτε για λογαριασμό άλλων, όντας ανίκανοι να προμηθεύσουν την απαιτούμενη εξιλέωση. (Ψλ 49:7, 8) Εντούτοις, οι Χριστιανοί μπορούν να βοηθήσουν ο ένας τον άλλον, οι δε προσευχές τους για λογαριασμό των αδελφών τους, μολονότι δεν επηρεάζουν την εφαρμογή της δικαιοσύνης από μέρους του Θεού (εφόσον μόνο το λύτρο του Χριστού φέρνει άφεση αμαρτιών), όντως μετρούν ενώπιον του Θεού καθώς κάνουν έκκληση σε αυτόν να δώσει την απαραίτητη βοήθεια και δύναμη σε εκείνον που έχει αμαρτήσει και ζητάει στήριξη.—Βλέπε ΠΡΟΣΕΥΧΗ (Η Απάντηση στις Προσευχές).

Μεταστροφή—Στροφή Προς τα Πίσω. Η μετάνοια σηματοδοτεί τον τερματισμό της εσφαλμένης πορείας, την απόρριψη αυτής της εσφαλμένης οδού και την απόφαση που παίρνει το άτομο να ξεκινήσει μια ορθή πορεία. Επομένως, αν η μετάνοια είναι γνήσια, θα ακολουθηθεί από τη «μεταστροφή». (Πρ 15:3) Στο πρωτότυπο εβραϊκό και ελληνικό κείμενο τα ρήματα που σχετίζονται με τη μεταστροφή (εβρ., σουβ· ελλ., στρέφω· ἐπιστρέφω) σημαίνουν απλώς «γυρίζω πίσω, κάνω μεταβολή ή επιστρέφω». (Γε 18:10· Ιωα 12:40· 21:20· Πρ 15:36) Με πνευματική έννοια, αυτό μπορεί να σημαίνει είτε απομάκρυνση από τον Θεό (επομένως επιστροφή σε αμαρτωλή πορεία [Αρ 14:43· Δευ 30:17]) είτε στροφή προς τον Θεό εγκαταλείποντας μια εσφαλμένη οδό.—1Βα 8:33.

Η μεταστροφή δεν εκδηλώνεται απλώς με τη στάση του ατόμου ή τις προφορικές του εκφράσεις. Περιλαμβάνει «έργα που αρμόζουν στη μετάνοια». (Πρ 26:20· Ματ 3:8) Το άτομο κάνει ενέργειες για να “εκζητήσει”, να “αναζητήσει”, να “ρωτήσει να μάθει” για τον Ιεχωβά με όλη του την καρδιά και όλη του την ψυχή. (Δευ 4:29· 1Βα 8:48· Ιερ 29:12-14) Αυτό αναπόφευκτα σημαίνει ότι εκζητεί την εύνοια του Θεού “ακούγοντας τη φωνή

ΒΑΒΥΛΩΝΙΑΚΗ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ

Η ΒΑΒΥΛΩΝΑ ήταν μια αληθινά εντυπωσιακή πόλη, με πελώρια τείχη, με την Πομπική Οδό της, τους περίφημους Κρεμαστούς Κήπους και τους 50 και πλέον ναούς της.

Από πολύ παλιά στην ανθρώπινη ιστορία, η Βαβέλ (που αργότερα ονομάστηκε Βαβυλώνα) έγινε εξέχον κέντρο μιας λατρείας που περιφρονούσε τον αληθινό Θεό, τον Ιεχωβά. (Γε 10:9, 10) Ο Ιεχωβά ανέτρεψε τα σχέδια των κατασκευαστών αυτής της πόλης προκαλώντας σύγχυση στη γλώσσα των ανθρώπων και διασκορπίζοντάς τους από εκεί σε όλη τη γη. (Γε 11:4-9) Με αυτόν τον τρόπο η ψεύτικη λατρεία διαδόθηκε και σε άλλες χώρες πέρα από τη Βαβυλώνα.

Η περιφρόνηση που έδειχνε η Βαβυλώνα στον Ιεχωβά τελικά οδήγησε στην πτώση της. Σε κάποια προφητεία ο Ιεχωβά περιέγραψε τη Βαβυλώνα σαν λιοντάρι με φτερούγες αετού και προείπε επίσης την πτώση της και την τελική ερήμωσή της. Στις 5 Οκτωβρίου του 539 Π.Κ.Χ., μέσα σε μία νύχτα, η Βαβυλώνα καταλήφθηκε από τον Κύρο τον Μέγα, τον οποίο ο Ιεχωβά είχε κατονομάσει προφητικά. Η Βαβυλώνα έπεσε ακριβώς όπως είχε προφητευτεί. Τελικά, η πόλη έγινε «σωρός από πέτρες», και δεν επρόκειτο να ανοικοδομηθεί ποτέ.—Ιερ 51:37· βλέπε Ησ 44:27–45:2.

[Πλαίσιο στη σελίδα 321]

ΚΥΡΙΟΤΕΡΕΣ ΠΟΛΕΙΣ

Βαβυλώνα: Πολιτική και θρησκευτική πρωτεύουσα της αυτοκρατορίας· πολλοί Ιουδαίοι εξόριστοι ζούσαν εκεί

Θεμά: Προφανώς δεύτερη πρωτεύουσα, την οποία ίδρυσε ο Βασιλιάς Ναβονίδης αφήνοντας τον Βαλτάσαρ υπεύθυνο στη Βαβυλώνα

Νινευή: Πρωτεύουσα της Ασσυρίας την οποία κατέλαβε συνασπισμός Χαλδαίων και Μήδων το 632 Π.Κ.Χ.

Χαρκεμίς: Ο Ναβουχοδονόσορ Β΄ νίκησε τις αιγυπτιακές δυνάμεις εκεί, εδραιώνοντας την κυριαρχία της Βαβυλώνας επί της Συρίας

Ιερουσαλήμ: Έγινε υποτελής στη Βαβυλώνα το 620 Π.Κ.Χ. Πολιορκήθηκε από τις βαβυλωνιακές δυνάμεις τα έτη 618-617 και 609-607 Π.Κ.Χ.

Τύρος: Παραδόθηκε στις βαβυλωνιακές δυνάμεις έπειτα από πολιορκία 13 ετών

[Χάρτης στη σελίδα 321]

(Για το πλήρως μορφοποιημένο κείμενο, βλέπε έντυπο)

Κασπία Θάλασσα

ΑΣΣΥΡΙΑ

Χαρκεμίς

Νινευή

Ποταμός Τίγρης

Ποταμός Ευφράτης

Δαμασκός

Τύρος

Ιερουσαλήμ

Θεμά

ΕΛΑΜ

Βαβυλώνα

Σούσα

Περσικός Κόλπος

ΑΙΓΥΠΤΟΣ

Μεγάλη Θάλασσα

[Εικόνα στη σελίδα 322]

Ανασύνθεση της Πύλης της Ιστάρ

[Εικόνα στη σελίδα 322]

Ζιγκουράτ στην Ουρ. Ο πύργος που ανεγέρθηκε στη Βαβέλ ήταν πιθανώς ζιγκουράτ για θρησκευτική χρήση όπως αυτό

[Εικόνα στη σελίδα 323]

Αυτή η επιγραφή παρουσιάζει τους κομπασμούς του Ναβουχοδονόσορα Β΄ σχετικά με όλα όσα έκανε για να διευρύνει και να επεκτείνει τη Βαβυλώνα (Παράβαλε Δα 4:30)

[Εικόνα στη σελίδα 323]

Τα τείχη της Βαβυλώνας. Η πόλη φαινόταν απόρθητη. Προστατευόταν από ένα κολοσσιαίο σύστημα διπλών τειχών. Ένα δεύτερο διπλό τείχος περιέβαλλε το ανατολικό τμήμα της πόλης και ένα ακόμη προστατευτικό τείχος ορθωνόταν κατά μήκος της ανατολικής όχθης του Ευφράτη ο οποίος διέρρεε την πόλη. Ο ναός του Μαρντούκ ήταν το κεντρικό χαρακτηριστικό της Βαβυλώνας. Σχετιζόμενος με αυτόν ήταν ο πύργος Ετεμενάνκι (που μερικοί τον ταυτίζουν με τον Πύργο της Βαβέλ), το ύψος του οποίου έφτανε τα 91 μ.

[Εικόνα στη σελίδα 323]

Διάκοσμος από την Πομπική Οδό της Βαβυλώνας. Είναι ενδιαφέρον ότι στην Αγία Γραφή η Βαβυλώνα συμβολίζεται από ένα λιοντάρι (Δα 7:4)

[Εικόνα στη σελίδα 324]

Πήλινο ομοίωμα συκωτιού προβάτου, με εγχάρακτους οιωνούς και μαγικές φράσεις· χρησιμοποιούνταν στη Βαβυλώνα για μαντικούς σκοπούς (Παράβαλε Ιεζ 21:20-22)

[Εικόνα στη σελίδα 324]

Ο Ναβονίδης, ο τελευταίος ανώτατος μονάρχης της Βαβυλώνας, με σύμβολα των θεών του. Αν και απέβλεπε στα ουράνια σώματα και στους θεούς που συσχετίζονταν με αυτά, η Βαβυλώνα δεν σώθηκε (Ησ 47:12-15)

[Εικόνα στη σελίδα 324]

Αυτό θεωρείται το αρχαιότερο σωζόμενο δείγμα ωροσκοπίου. Προέρχεται από τη Βαβυλωνία και πιστεύεται ότι ανάγεται στον πέμπτο αιώνα Π.Κ.Χ.

[Εικόνα στη σελίδα 324]

Τα ερείπια της αρχαίας Βαβυλώνας πιστοποιούν την αξιοπιστία των Βιβλικών προφητειών. Η Βαβυλώνα ήταν κάποτε «το κόσμημα των βασιλείων». Τώρα είναι «ερημότοπος» (Ησ 13:19-22· Ιερ 50:13)

[Εικόνα στη σελίδα 325]

Η πτώση της Βαβυλώνας

[Εικόνα στη σελίδα 325]

Το Χρονικό του Ναβονίδη—μια πινακίδα σφηνοειδούς γραφής που επιβεβαιώνει την αιφνίδια πτώση της Βαβυλώνας στα χέρια του Κύρου

Η ΚΑΤΑΚΤΗΣΗ ΤΗΣ ΙΕΡΟΥΣΑΛΗΜ ΑΠΟ ΤΗ ΒΑΒΥΛΩΝΑ

Η ΑΡΧΑΙΑ Ιερουσαλήμ απολάμβανε μια μοναδική διάκριση: Ήταν η μόνη επίγεια πόλη πάνω στην οποία είχε θέσει το όνομά του ο Ιεχωβά. (1Βα 11:36) Επίσης ήταν το κέντρο της αγνής λατρείας του Ιεχωβά. Εκεί ήταν χτισμένος ο ναός του, και γι’ αυτόν το λόγο η Ιερουσαλήμ μπορούσε ειδικά να αποκαλείται «τόπος της ανάπαυσης» του Θεού. (Ψλ 132:13, 14· 135:21) Επιπλέον, η Ιερουσαλήμ ήταν ο τόπος όπου οι βασιλιάδες της γραμμής του Δαβίδ κάθονταν στο «θρόνο του Ιεχωβά» και τον εκπροσωπούσαν φροντίζοντας για την εφαρμογή των νόμων του.—1Χρ 29:23.

Αντίθετα, η αρχαία Βαβυλώνα ήταν το κέντρο από το οποίο η ψεύτικη λατρεία εξαπλώθηκε σε όλα τα μέρη της γης. Είχε ιδιαίτερη σημασία, λοιπόν, το ότι ο Ιεχωβά επέτρεψε στη Βαβυλώνα να καταστρέψει την άπιστη Ιερουσαλήμ. Το 620 Π.Κ.Χ., η Ιερουσαλήμ έγινε υποτελής στη Βαβυλώνα. (2Βα 24:1) Τρία χρόνια αργότερα, το 617 Π.Κ.Χ., οι Βαβυλώνιοι εκτόπισαν πολλούς κατοίκους της Ιερουσαλήμ—τους ευγενείς της, τους ισχυρούς της και τους τεχνίτες της—και λεηλάτησαν τους θησαυρούς της πόλης. (2Χρ 36:5-10) Τελικά, η πόλη και ο ναός καταστράφηκαν, και χιλιάδες Ιουδαίοι οδηγήθηκαν σε εξορία.—2Χρ 36:17-20.

Η καταστροφή της Ιερουσαλήμ έλαβε χώρα το 607 Π.Κ.Χ.—μνημειώδες έτος από πλευράς Βιβλικών προφητειών. Παρότι αυτή η χρονολογία διαφέρει από τη χρονολογία που χρησιμοποιούν πολλοί σχολιαστές της Αγίας Γραφής, ακολουθείται με συνέπεια σε αυτό το σύγγραμμα. Γιατί; Επειδή δίνουμε μεγαλύτερη βαρύτητα στη μαρτυρία της Αγίας Γραφής από ό,τι στα συμπεράσματα που αντλούν οι λόγιοι από το ιστορικό αρχείο των διαθέσιμων πινακίδων σφηνοειδούς γραφής το οποίο έχει διασωθεί αποσπασματικά.

[Εικόνα στη σελίδα 326]

Βαβυλωνιακό χρονικό το οποίο αναφέρεται στην κατάληψη της Ιερουσαλήμ από τον Ναβουχοδονόσορα, στην αιχμαλώτιση του βασιλιά και στην ενθρόνιση άλλου βασιλιά της εκλογής του ίδιου του Ναβουχοδονόσορα, το 617 Π.Κ.Χ.

[Εικόνα στη σελίδα 326]

Σύμφωνα με μερικούς αρχαιολόγους, αυτό το «Καμένο Δωμάτιο» το οποίο ανασκάφηκε στην Ιερουσαλήμ χρονολογείται από την καταστροφή της Ιερουσαλήμ την εποχή του τελευταίου βασιλιά του Ιούδα

ΜΗΔΟΠΕΡΣΙΚΗ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ

ΟΙ Μήδοι και οι Πέρσες μνημονεύονται επανειλημμένα στην Αγία Γραφή λόγω του ότι εφάρμοσαν πολιτική θρησκευτικής ανοχής η οποία εξυπηρέτησε την εκπλήρωση Βιβλικών προφητειών.

Ο Ιεχωβά είχε επιτρέψει την αιχμαλώτιση των Ιουδαίων από τη Βαβυλώνα, ένα έθνος που δεν απελευθέρωνε τους αιχμάλωτους λαούς. Ωστόσο, ο Θεός είχε προείπει παράλληλα την αποκατάσταση των Ιουδαίων στην πατρίδα τους. (Ιερ 27:22· 30:3) Η Μηδοπερσία, η οποία στην Αγία Γραφή αναφέρεται συμβολικά ως αρκούδα (Δα 7:5), εξυπηρέτησε το σκοπό του Ιεχωβά σε σχέση με αυτό.

Λίγο μετά την πτώση της Βαβυλώνας, ο Πέρσης Βασιλιάς Κύρος εξέδωσε ένα διάταγμα σύμφωνα με το οποίο οι πρώην αιχμάλωτοι Ιουδαίοι μπορούσαν να επιστρέψουν στην πατρίδα τους και να ανοικοδομήσουν το ναό του Ιεχωβά. (Εσδ 1:2-4) Αργότερα, ο Δαρείος Α΄ σεβάστηκε αυτό το διάταγμα. (Εσδ 6:1-11) Ο Βασιλιάς Ασσουήρης (προφανώς ο Ξέρξης Α΄), αφού ενημερώθηκε δεόντως, υπέγραψε κάποιο διάταγμα το οποίο ανέτρεψε ένα σχέδιο εξόντωσης των Ιουδαίων. (Εσθ 7:3–8:14) Το 455 Π.Κ.Χ., ο Βασιλιάς Αρταξέρξης ο Μακρόχειρας έδωσε στον Νεεμία την άδεια να ανοικοδομήσει τα τείχη της Ιερουσαλήμ, γεγονός το οποίο σηματοδότησε την έναρξη μέτρησης του χρονικού διαστήματος που, σύμφωνα με την προφητεία, θα μεσολαβούσε μέχρι την εμφάνιση του Μεσσία.—Νε 2:3-8· Δα 9:25.

[Πλαίσιο στη σελίδα 327]

ΚΥΡΙΟΤΕΡΕΣ ΤΟΠΟΘΕΣΙΕΣ

Πασαργάδες: Αρχαία πρωτεύουσα της Περσίας

Σούσα: Αρχικά πρωτεύουσα του Ελάμ, η οποία έγινε διοικητικό κέντρο της Μηδοπερσικής Αυτοκρατορίας

Περσέπολη: Βασιλική πόλη την οποία έχτισαν οι αυτοκράτορες Δαρείος Α΄, Ξέρξης Α΄ και Αρταξέρξης ο Μακρόχειρας

Εκβάτανα: Θερινή πρωτεύουσα της αυτοκρατορίας, η οποία παλιότερα ήταν πρωτεύουσα της Μηδίας

Βαβυλώνα: Βασιλική πόλη της αυτοκρατορίας. Λόγω του ζεστού θερινού κλίματος, η πόλη ήταν ως επί το πλείστον χειμερινή πρωτεύουσα

Γαυγάμηλα: Η τοποθεσία όπου το τεράστιο στράτευμα της Περσίας με αρχηγό τον Δαρείο Γ΄ ηττήθηκε από τον Μέγα Αλέξανδρο το 331 Π.Κ.Χ., γεγονός που σήμανε το τέλος της αυτοκρατορίας

[Χάρτης στη σελίδα 327]

(Για το πλήρως μορφοποιημένο κείμενο, βλέπε έντυπο)

Μαύρη Θάλασσα

ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ

ΛΥΔΙΑ

Μεγάλη Θάλασσα

ΑΣΣΥΡΙΑ

Γαυγάμηλα

Ποταμός Τίγρης

Ποταμός Ευφράτης

Βαβυλώνα

ΣΥΡΙΑ

Δαμασκός

Ιερουσαλήμ

ΜΗΔΙΑ

Εκβάτανα

ΠΑΡΘΙΑ

ΕΛΑΜ

Σούσα

Πασαργάδες

ΠΕΡΣΙΑ

Περσέπολη

Περσικός Κόλπος

ΙΝΔΙΑ

Ποταμός Ινδός

Ινδικός Ωκεανός

ΑΙΓΥΠΤΟΣ

Μέμφις

Θήβες

Ποταμός Νείλος

Ερυθρά Θάλασσα

ΑΙΘΙΟΠΙΑ

[Εικόνα στη σελίδα 328]

Ανάγλυφο με απεικόνιση Μήδων (με τα στρογγυλά καπέλα) και Περσών (με τα αυλακωτά καπέλα)

[Εικόνα στη σελίδα 328]

Αποτύπωμα σφραγίδας του Δαρείου Α΄. Ο Δαρείος υποστήριξε τους Ιουδαίους στο έργο ανοικοδόμησης του ναού στην Ιερουσαλήμ

[Εικόνα στη σελίδα 328]

Ο Κύλινδρος του Κύρου

[Εικόνα στη σελίδα 328]

Το σημερινό Χαμαντάν (στο Ιράν) είναι η θέση της αρχαίας πόλης Εκβάτανα. Εδώ βρισκόταν το ανάκτορο του Κύρου του Μεγάλου. Η πολιτική της θρησκευτικής ανοχής που εφάρμοσε ο Κύρος υπήρξε πολύ επωφελής για τους Ιουδαίους

[Εικόνες στη σελίδα 329]

Ερείπια από την αρχαία Περσέπολη. Εδώ έχτισαν ανάκτορα ο Δαρείος Α΄, ο Ξέρξης Α΄ και ο Αρταξέρξης ο Μακρόχειρας

[Εικόνα στη σελίδα 330]

Ανεσκαμμένο τμήμα της αρχαίας πόλης των Σούσων

[Εικόνες στη σελίδα 330]

Διακοσμητικά στοιχεία, αντιπροσωπευτικά του διάκοσμου στην αίθουσα ακροάσεων του ανακτόρου στα Σούσα

[Εικόνα στη σελίδα 331]

Ο Μαροδοχαίος και η Εσθήρ ενώπιον του Βασιλιά Ασσουήρη (προφανώς του Ξέρξη Α΄)

ΟΙ ΕΞΟΡΙΣΤΟΙ ΕΠΙΣΤΡΕΦΟΥΝ ΑΠΟ ΤΗ ΒΑΒΥΛΩΝΑ

ΤΟ 607 Π.Κ.Χ. η πάλαι ποτέ ευημερούσα γη του Ιούδα έγινε “ερημότοπος χωρίς να υπάρχει κάτοικος”, καθώς οι Ιουδαίοι αιχμάλωτοι οδηγήθηκαν σε εξορία στη Βαβυλώνα και ένα υπόλοιπο κατέφυγε στην Αίγυπτο. (Ιερ 9:11) Ωστόσο, ο Θεός της στοργικής καλοσύνης δεν επρόκειτο να αφήσει για πάντα το λαό του στην εξορία. Προείπε ότι “θα υπηρετούσαν το βασιλιά της Βαβυλώνας εβδομήντα χρόνια”, έπειτα από τα οποία Εκείνος θα απελευθέρωνε ένα πιστό υπόλοιπο. (Ιερ 25:11, 12· 29:10-14) Ούτε ακόμη και η φαινομενικά ανίκητη παγκόσμια δύναμη της Βαβυλώνας δεν θα μπορούσε να ματαιώσει το δηλωμένο σκοπό του Θεού. Η επιστροφή των Ιουδαίων εξορίστων καταδεικνύει την αλάνθαστη ακρίβεια με την οποία εκπληρώνονται οι προφητείες του Ιεχωβά.

Προτού ακόμη λήξουν τα 70 χρόνια εξορίας, η Βαβυλώνα έπεσε το 539 Π.Κ.Χ. με την εισβολή των στρατευμάτων του Πέρση Βασιλιά Κύρου. Έπειτα, στο πρώτο έτος του ως ηγεμόνα της Βαβυλώνας, ο Κύρος εξέδωσε ένα διάταγμα το οποίο άνοιγε το δρόμο για την επιστροφή των Ιουδαίων εξορίστων στην Ιερουσαλήμ. (Εσδ 1:1-4) Ένα υπόλοιπο που ίσως αριθμούσε 200.000 άτομα (περιλαμβανομένων αντρών, γυναικών και παιδιών) έκανε αυτό το ταξίδι, φτάνοντας στον Ιούδα το 537 Π.Κ.Χ. (Εσδ 1:5–3:1· 4:1) Έτσι λοιπόν, τα 70 χρόνια ερήμωσης έληξαν ακριβώς στην ώρα τους!

Ωστόσο, δεν επέστρεψαν όλοι οι εξόριστοι τότε. Το 468 Π.Κ.Χ., μια άλλη ομάδα επαναπατριζόμενων Ιουδαίων συνόδευσε τον ιερέα Έσδρα ο οποίος έφερε στην Ιερουσαλήμ δώρα για το ναό. (Εσδ 7:1–8:32) Αργότερα, το 455 Π.Κ.Χ., ο Νεεμίας ήρθε από τα Σούσα για την ανοικοδόμηση των τειχών της Ιερουσαλήμ. (Νε 2:5, 6, 11) Οι Γραφές δεν αποκαλύπτουν ποια ακριβώς διαδρομή ακολούθησαν οι επαναπατριζόμενοι Ιουδαίοι. Στο χάρτη παρουσιάζονται κάποιες πιθανές διαδρομές που φαίνονται λογικές.

[Χάρτης στη σελίδα 332]

(Για το πλήρως μορφοποιημένο κείμενο, βλέπε έντυπο)

Πιθανές Διαδρομές των Επαναπατριζόμενων Εξορίστων

Δρόμοι

Περσικός Κόλπος

Σούσα

Βαβυλώνα

Ποταμός Τίγρης

Ποταμός Ευφράτης

Θαδμώρ

Δαμασκός

Ιερουσαλήμ

Θεμά

Μεγάλη Θάλασσα

[Εικόνα στη σελίδα 332]

Ο Κύλινδρος του Κύρου, ο οποίος μιλάει για την πολιτική που εφάρμοζε ο Κύρος να επαναπατρίζει τους αιχμαλώτους και να βοηθάει στην αποκατάσταση των ναών τους

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ

ΕΚΠΛΗΚΤΙΚΑ γεγονότα της ελληνικής ιστορίας έχουν εκπληρώσει Βιβλικές προφητείες. Η Ελλάδα φαινόταν απίθανο να αναλάβει το ρόλο της παγκόσμιας δύναμης, δεδομένου ότι οι Έλληνες ήταν χωρισμένοι σε ανεξάρτητες φυλές και πόλεις-κράτη.

Αλλά διάφορες Βιβλικές προφητείες που είχαν καταγραφεί τον έκτο αιώνα Π.Κ.Χ. επισήμαιναν μια συγκλονιστική εξέλιξη. Σε αυτές, η Ελλάδα συμβολιζόταν πρώτα από μια φτερωτή λεοπάρδαλη και κατόπιν από έναν τράγο με ένα περίβλεπτο κέρατο, ενώ προλεγόταν με αλάνθαστο τρόπο ότι η Ελλάδα θα ποδοπατούσε τη Μηδοπερσική Παγκόσμια Δύναμη. Επίσης, αυτές αποκάλυπταν ότι η δύναμη του “περίβλεπτου κέρατος” θα συντριβόταν και ότι τέσσερα άλλα κέρατα θα εγείρονταν αντ’ αυτού.—Δα 7:6· 8:5-8, 20-22· 11:3, 4.

Όπως αποδείχτηκε, αυτό το «περίβλεπτο κέρατο» ήταν ο Μέγας Αλέξανδρος. Από το 334 Π.Κ.Χ. και έπειτα οδήγησε ένα μικρό αλλά καλά πειθαρχημένο στράτευμα Ελλήνων από τη μία νίκη στην άλλη. Με αστραπιαία ταχύτητα κατέκτησε τη Μικρά Ασία, τη Συρία, την Παλαιστίνη, την Αίγυπτο και ολόκληρη τη Μηδοπερσική Αυτοκρατορία ως την Ινδία. Αλλά έπειτα από λίγα μόλις χρόνια ο Αλέξανδρος πέθανε, και σε σχετικά σύντομο χρονικό διάστημα η αυτοκρατορία του διαιρέθηκε στα τέσσερα, ανάμεσα σε τέσσερις από τους στρατηγούς του.

Η Ελληνική Αυτοκρατορία δεν διήρκεσε πολύ, αλλά οι επιδράσεις της ήταν μακροχρόνιες. Προτού πεθάνει ο Αλέξανδρος, είχε εισαγάγει τον ελληνικό πολιτισμό και την ελληνική γλώσσα σε κάθε σημείο της επικράτειάς του. Η Κοινή Ελληνική έγινε η διεθνής γλώσσα των συναλλαγών και αυτό αργότερα συντέλεσε στη ραγδαία εξάπλωση της Χριστιανοσύνης σε όλη τη Μεσόγειο.

[Πλαίσιο στη σελίδα 334]

Το 323 Π.Κ.Χ., σε ηλικία 32 ετών, ο Αλέξανδρος προσβλήθηκε από ελώδη πυρετό και πέθανε. Το 301 Π.Κ.Χ., η εξουσία είχε πλέον περιέλθει σε τέσσερις από τους στρατηγούς του: ο Πτολεμαίος ο Λάγου είχε αναλάβει την Αίγυπτο και την Παλαιστίνη, ο Σέλευκος ο Νικάτωρ τη Μεσοποταμία και τη Συρία, ο Λυσίμαχος τη Θράκη και τη Μικρά Ασία, και ο Κάσσανδρος τη Μακεδονία και την υπόλοιπη Ελλάδα (Δα 7:6· 8:8· 11:4)

[Χάρτης στη σελίδα 334]

(Για το πλήρως μορφοποιημένο κείμενο, βλέπε έντυπο)

Κατακτήσεις του Αλεξάνδρου

Πορεία που Ακολουθήθηκε

Θάλασσα της Αράλης

Μαύρη Θάλασσα

Κασπία Θάλασσα

Πέλλα

Ποταμός Γρανικός

Σάρδεις

Ισσός

Τύρος

Μεγάλη Θάλασσα

Αλεξάνδρεια

Μέμφις

Ποταμός Νείλος

Ερυθρά Θάλασσα

Ιερουσαλήμ

Δαμασκός

Ποταμός Τίγρης

Ποταμός Ευφράτης

Γαυγάμηλα

Βαβυλώνα

Σούσα

Περσέπολη

Εκβάτανα

Τάξιλα

Αλεξάνδρεια η Εσχάτη

Ποταμός Ινδός

Ινδικός Ωκεανός

Περσικός Κόλπος

[Χάρτης στη σελίδα 334]

ΚΑΣΣΑΝΔΡΟΣ

Πέλλα

Λυσιμάχεια

Μαύρη Θάλασσα

ΛΥΣΙΜΑΧΟΣ

Μεγάλη Θάλασσα

ΣΕΛΕΥΚΟΣ Ο ΝΙΚΑΤΩΡ

Αντιόχεια

Σελεύκεια

Περσικός Κόλπος

ΠΤΟΛΕΜΑΙΟΣ Ο ΛΑΓΟΥ

Αλεξάνδρεια

Ερυθρά Θάλασσα

[Εικόνα στη σελίδα 333]

Η Αθήνα και η Ακρόπολη, όπως είναι σήμερα. Ακόμη και όταν η Ελλάδα έπαψε να είναι παγκόσμια δύναμη, η Αθήνα παρέμεινε διεθνές πολιτιστικό κέντρο

[Εικόνα στη σελίδα 335]

Οι αθλητικοί αγώνες συνδέονταν με την αρχαία ελληνική θρησκεία. Ως εκ τούτου, ένα γυμνάσιο (γυμναστήριο) που δημιουργήθηκε στην Ιερουσαλήμ διέφθειρε τους Ιουδαίους νεαρούς

[Εικόνα στη σελίδα 335]

Κεραμικό σκεύος που απεικονίζει θυσία γουρουνιού. Ο Αντίοχος Δ΄ (ο Επιφανής), σε μια ανήλεη απόπειρά του να μιάνει και να εξαλείψει τη λατρεία του Ιεχωβά, έκανε μια τέτοια θυσία σε έναν βωμό τον οποίο κατασκεύασε πάνω στο μεγάλο θυσιαστήριο του ναού του Ιεχωβά στην Ιερουσαλήμ και κατόπιν αφιέρωσε το ναό στον Δία

[Εικόνα στη σελίδα 335]

Νόμισμα που φέρει τη μορφή του Αντίοχου Δ΄ (του Επιφανούς)

[Εικόνα στη σελίδα 336]

Αρχαία Κόρινθος. Οι Χριστιανοί της τοπικής εκκλησίας του πρώτου αιώνα είχαν να αγωνιστούν ενάντια στην επιρροή της αρχαίας ελληνικής φιλοσοφίας και των ηθικά εξαχρειωτικών εθίμων της αρχαίας ελληνικής θρησκείας