ΚΑΝΑ
(Κανά) [πιθανότατα από το εβρ. κανέχ, «καλάμι»· επομένως, Τόπος Καλαμιών].
Η ιδιαίτερη πατρίδα του Ναθαναήλ. (Ιωα 21:2) Προφανώς δεν είχαν περάσει παρά τρεις ημέρες από τότε που ο Ναθαναήλ γνωρίστηκε με τον Ιησού και έγινε μαθητής του, όταν ο Ιησούς παρευρέθηκε σε ένα γαμήλιο συμπόσιο στην Κανά, όπου παρόντες ήταν επίσης η μητέρα του και οι αδελφοί του. Εκεί ο Ιησούς εκτέλεσε το πρώτο θαυματουργικό σημείο του, μετατρέποντας το νερό σε εκλεκτό κρασί. Από εκεί τόσο ο ίδιος όσο και η οικογένειά του και οι μαθητές του «κατέβηκαν στην Καπερναούμ». (Ιωα 1:43-49· 2:1-12) Αργότερα, ενώ ο Ιησούς βρισκόταν και πάλι στην Κανά, τον πλησίασε ένας υπηρέτης του βασιλιά, παρακαλώντας τον να «κατεβεί» στην Καπερναούμ για να γιατρέψει τον ετοιμοθάνατο γιο του. Χωρίς να κάνει αυτό το ταξίδι, ο Ιησούς πραγματοποίησε τη θεραπεία.—Ιωα 4:46-54.
Σε όλες τις περιπτώσεις, η πόλη αποκαλείται «Κανά της Γαλιλαίας», προφανώς για να ξεχωρίζει από την Κανάχ του Ασήρ. (Ιη 19:28) Το Καφρ Καννά, μια πόλη 6,5 χλμ. ΒΑ της Ναζαρέτ, είναι σύμφωνα με την παράδοση η θέση της Κανά. Κάποιες πηγές που υπάρχουν εκεί προμηθεύουν νερό σε άφθονη ποσότητα. Ωστόσο, οι λεξικογράφοι θεωρούν πολύ απίθανο να προήλθε ο τύπος Καννά από τον τύπο Κανά, κυρίως λόγω του διπλασιασμού του «ν». Υπάρχει λόγος να πιστεύουμε ότι η ταύτιση του Καφρ Καννά με την Κανά οφείλεται κατά μεγάλο μέρος στο γεγονός ότι ήταν εύκολη για τους προσκυνητές η πρόσβαση σε αυτό από τη Ναζαρέτ, με αποτέλεσμα να συγκεντρώνει αυτή η εκδοχή την προτίμηση της εκκλησιαστικής παράδοσης.
Η αντιπαραβολή των διαφόρων απόψεων και το βάρος των αποδεικτικών στοιχείων κλίνουν υπέρ της ταύτισης με το Χίρμπετ Κανά, περίπου 13 χλμ. Β της Ναζαρέτ. Εκεί βρίσκονται τα ερείπια ενός αρχαίου χωριού πάνω σε έναν λόφο στην άκρη της πεδιάδας Ασωχίδας, που σήμερα καλείται ελ-Μπατούφ (Μπικάτ Μπετ Νετοφά). Υπάρχουν άφθονα καλάμια σε μια κοντινή ελώδη πεδιάδα, οπότε το όνομα Κανά ταιριάζει πολύ καλά. Στην αραβική εξακολουθεί να είναι γνωστή ως Κανά ελ-Τζελίλ, όνομα αντίστοιχο της φράσης «Κανά της Γαλιλαίας». Ο Ιώσηπος, ο Ιουδαίος ιστορικός του πρώτου αιώνα Κ.Χ., αναφέρει ότι κατοικούσε «σε ένα χωριό της Γαλιλαίας που ονομάζεται Κανά» και πιο κάτω κάνει λόγο για «τη μεγάλη πεδιάδα της Ασωχίδας, όπου βρισκόταν το στρατηγείο» του. (Βίος, 86 [16]· 207 [41]) Αυτή η μαρτυρία υποστηρίζει επίσης την εκδοχή σύμφωνα με την οποία η Κανά της Γαλιλαίας ταυτίζεται με το Χίρμπετ Κανά και όχι με το Καφρ Καννά. Παρότι δεν έχει βρεθεί κάποια πηγή στο Χίρμπετ Κανά, τα ερείπια αποκαλύπτουν υπολείμματα αρχαίων δεξαμενών. Επίσης έχει αναφερθεί ότι βρέθηκαν εκεί όστρακα (θραύσματα αγγείων) και νομίσματα, τα οποία πιστεύεται ότι ανάγονται στον πρώτο αιώνα Κ.Χ.—ΕΙΚΟΝΑ, Τόμ. 2, σ. 738.
Κατά τους αρχαίους χρόνους ένας δρόμος οδηγούσε μέσα από το Χίρμπετ Κανά προς τα κάτω, στα παράλια της Θάλασσας της Γαλιλαίας, και από εκεί προχωρούσε παραλιακά μέχρι την Καπερναούμ, η οποία βρισκόταν περίπου 206 μ. κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας—εξού και η έκφραση “κατεβαίνω” στην Καπερναούμ. (Ιωα 4:47) Η απόσταση οδικώς ήταν περίπου 40 χλμ.