ΠΕΡΙΤΟΜΗ

Η αφαίρεση της ακροποσθίας, ή αλλιώς ακροβυστίας, από το αντρικό μόριο. Το ρήμα μουλ (περιτέμνω) του εβραϊκού κειμένου χρησιμοποιείται με κυριολεκτική και μεταφορική σημασία. Το ουσιαστικό περιτομή του πρωτότυπου ελληνικού κειμένου σημαίνει κατά κυριολεξία «εκτομή ολόγυρα». (Ιωα 7:22) Η έκφραση «μη περιτομή» αποδίδει τη λέξη ἀκροβυστία του πρωτότυπου ελληνικού κειμένου, η οποία χρησιμοποιήθηκε στη Μετάφραση των Εβδομήκοντα ως απόδοση της αντίστοιχης εβραϊκής λέξης.—Ρω 2:25· Γε 17:11, Ο΄.

Ο Ιεχωβά Θεός κατέστησε την περιτομή υποχρεωτική για τον Αβραάμ το 1919 Π.Κ.Χ., έναν χρόνο πριν από τη γέννηση του Ισαάκ, λέγοντας: «Αυτή είναι η διαθήκη μου που θα τηρείτε εσείς . . . Κάθε αρσενικό σας πρέπει να περιτέμνεται». Η εντολή αυτή περιλάμβανε κάθε αρσενικό στο σπιτικό του Αβραάμ, τόσο τους απογόνους του όσο και τους εξαρτώμενους από αυτόν. Ως αποτέλεσμα, ο Αβραάμ, ο 13χρονος γιος του ο Ισμαήλ, καθώς και όλοι οι δούλοι του έλαβαν πάνω τους αυτό το «σημείο της διαθήκης». Οι καινούριοι δούλοι έπρεπε επίσης να περιτέμνονται. Έκτοτε, κάθε αρσενικό του σπιτικού, δούλος ή ελεύθερος, έπρεπε να περιτέμνεται την όγδοη ημέρα μετά τη γέννησή του. Η μη συμμόρφωση με αυτή τη θεϊκή απαίτηση τιμωρούνταν με θάνατο.—Γε 17:1, 9-14, 23-27.

Η περιτομή εφαρμοζόταν στην Αίγυπτο, όπως απεικονίζεται σε τοιχογραφίες και παρατηρείται σε μούμιες, αλλά δεν είναι βέβαιο πότε πρωτοεμφανίστηκε σε αυτή τη χώρα και πόσο διαδεδομένη ήταν. Μερικοί λένε ότι ο Ιωσήφ ως διαχειριστής τροφίμων εισήγαγε την περιτομή στην Αίγυπτο. Άλλοι ισχυρίζονται ότι ο Αβραάμ απλώς δανείστηκε αυτή τη συνήθεια από τους Αιγυπτίους, επικαλούμενοι τον Ηρόδοτο. Απαντώντας σε αυτούς τους τελευταίους ισχυρισμούς, ο Γ. Μ. Τόμσον λέει: «Όσον αφορά τη μαρτυρία του Ηρόδοτου, ο οποίος πήγε στην Αίγυπτο δεκαπέντε αιώνες αργότερα, και ο οποίος, παρά τη μεγάλη σπουδή και έρευνά του, γράφει συχνά πολλές ανοησίες, αρνούμαι κατηγορηματικά να τη θεωρήσω ισότιμη με τη μαρτυρία του Μωυσή. Ο μεγάλος θεμελιωτής της Ιουδαϊκής κοινοπολιτείας—ο μεγαλύτερος νομοθέτης στα χρονικά της ιστορίας—ο οποίος υπήρξε γέννημα θρέμμα της Αιγύπτου, παραθέτει τα γεγονότα που έχουν σχέση με την καθιέρωση της περιτομής ανάμεσα στο λαό του. Ένας απλός ταξιδιώτης και ιστορικός—ξένος και Έλληνας—εμφανίζεται πολύ αργότερα και κάνει κάποιες δηλώσεις οι οποίες είναι εν μέρει σωστές και εν μέρει εσφαλμένες, όπως δείχνει ο Ιώσηπος στην απάντησή του προς τον Απίωνα. Κατόπιν, είκοσι και πλέον αιώνες μετά τον Ηρόδοτο, διάφοροι σκεπτικιστές συγγραφείς ανασύρουν τις ατελείς δηλώσεις του και, παραποιώντας τες και μεγαλοποιώντας τες, προσπαθούν να αποδείξουν ότι ο Αβραάμ δεν έλαβε την περιτομή από τον Θεό (όπως λέει ξεκάθαρα ο Μωυσής), αλλά από τους Αιγυπτίους! Με τέτοια όπλα όμως δεν καταπολεμάται η αλήθεια των λόγων του Μωυσή».—Η Γη και το Βιβλίο (The Land and the Book), αναθεώρηση Τζ. Γκραντ, 1910, σ. 593.

Δεν εφάρμοζαν μόνο οι Αιγύπτιοι την περιτομή, αλλά και οι Μωαβίτες, οι Αμμωνίτες και οι Εδωμίτες. (Ιερ 9:25, 26) Αργότερα, οι Σαμαρείτες, οι οποίοι συμμορφώνονταν με τις απαιτήσεις που εκτίθενται στην Πεντάτευχο, περιτέμνονταν επίσης. Απεναντίας, οι Ασσύριοι, οι Βαβυλώνιοι, οι Έλληνες και, ιδίως, οι Φιλισταίοι δεν εφάρμοζαν την περιτομή. Μάλιστα οι τελευταίοι, και όχι οι Χαναναίοι γενικά, αποκαλούνται υποτιμητικά «οι απερίτμητοι», από μια μάχη δε με αυτούς λήφθηκαν ως τρόπαια ακροβυστίες.—Κρ 14:3· 15:18· 1Σα 14:6· 17:26· 18:25-27· 2Σα 1:20· 1Χρ 10:4.

Οι απόγονοι του Αβραάμ μέσω του Ισαάκ και του Ιακώβ τήρησαν πιστά τη διαθήκη της περιτομής. «Ο Αβραάμ έκανε περιτομή στον Ισαάκ το γιο του, όταν αυτός έγινε οχτώ ημερών, ακριβώς όπως τον είχε διατάξει ο Θεός». (Γε 21:4· Πρ 7:8· Ρω 4:9-12) Οι δισέγγονοι του Αβραάμ είπαν στον Συχέμ και στους συμπολίτες του: «Μας είναι αδύνατον . . . να δώσουμε την αδελφή μας [τη Δείνα] σε άντρα που έχει ακροβυστία . . . Μόνο με αυτόν τον όρο μπορούμε να συμφωνήσουμε μαζί σας: να γίνετε σαν εμάς, με το να περιτμηθεί κάθε αρσενικό σας». (Γε 34:13-24) Προφανώς επειδή ο Μωυσής αμέλησε να περιτμήσει το γιο του, προκάλεσε την οργή του Θεού ώσπου η σύζυγός του, η Σεπφώρα, το έκανε αντί για αυτόν.—Εξ 4:24-26· βλέπε ΣΕΠΦΩΡΑ.

Η Περιτομή υπό το Νόμο. Η περιτομή καταστάθηκε υποχρεωτική απαίτηση του Μωσαϊκού Νόμου. «Την όγδοη ημέρα [μετά τη γέννηση ενός αρσενικού] θα περιτμηθεί η σάρκα της ακροβυστίας του». (Λευ 12:2, 3) Η πράξη αυτή ήταν τόσο σημαντική ώστε, ακόμη και αν η όγδοη ημέρα συνέπιπτε με το πολυσέβαστο Σάββατο, η περιτομή έπρεπε να πραγματοποιηθεί. (Ιωα 7:22, 23) Στους γονείς οι οποίοι υπόκειντο σε αυτόν το Νόμο και εφάρμοσαν πιστά τη διάταξη της περιτομής στα παιδιά τους την όγδοη ημέρα περιλαμβάνονται οι γονείς του Ιωάννη του Βαφτιστή, του Ιησού και του Παύλου. (Λου 1:59· 2:21· Φλπ 3:4, 5) Επίσης, ο Νόμος απαιτούσε να περιτέμνονται οι αλλοεθνείς προτού τους επιτραπεί να φάνε το πάσχα.—Εξ 12:43-48.

Γιατί καθόριζε ο Νόμος ότι η περιτομή έπρεπε να γίνεται την όγδοη ημέρα;

Ο Ιεχωβά δεν έδωσε κάποια εξήγηση, ούτε ήταν απαραίτητο να δώσει. Οι οδοί του είναι πάντα σωστές, οι λόγοι για τις ενέργειές του, οι καλύτεροι. (2Σα 22:31) Ωστόσο, τα πρόσφατα χρόνια ο άνθρωπος έμαθε κάποιους λόγους για τους οποίους από σωματική άποψη η όγδοη ημέρα ήταν κατάλληλη για την περιτομή. Οι φυσιολογικές ποσότητες του αιμοπηκτικού στοιχείου που ονομάζεται βιταμίνη Κ δεν εμφανίζονται στο αίμα μέχρι την πέμπτη ως την έβδομη ημέρα μετά τη γέννηση. Ένας άλλος πηκτικός παράγοντας, γνωστός ως προθρομβίνη, υπάρχει σε ποσότητες μόνο γύρω στο 30 τοις εκατό του φυσιολογικού την τρίτη ημέρα, αλλά την όγδοη ημέρα έχει τις υψηλότερες τιμές από κάθε άλλη ημέρα της ζωής του παιδιού—μέχρι και 110 τοις εκατό του φυσιολογικού. Η συμμόρφωση, λοιπόν, με τις οδηγίες του Ιεχωβά αποσοβούσε τον κίνδυνο αιμορραγίας. Όπως παρατηρεί ο Δρ Σ. Ι. Μακ Μίλεν: «Με βάση τις τιμές της βιταμίνης Κ και της προθρομβίνης, εξάγεται ότι η τέλεια ημέρα για την περιτομή είναι η όγδοη ημέρα . . . [η] ημέρα την οποία επέλεξε ο Δημιουργός της βιταμίνης Κ».—Καμιά από Αυτές τις Ασθένειες (None of These Diseases), 1986, σ. 21.

Η περιτομή γινόταν συνήθως, αν και όχι πάντα, από την κεφαλή του σπιτιού. Μεταγενέστερα χρησιμοποιούνταν κάποιος διορισμένος και εκπαιδευμένος για αυτή την επέμβαση. Τον πρώτο αιώνα φαίνεται ότι είχε επικρατήσει η συνήθεια να δίνουν όνομα στο αγόρι όταν του έκαναν περιτομή.—Λου 1:59, 60· 2:21.

Κατά τη 40χρονη περιπλάνηση στην έρημο, τα αρσενικά βρέφη δεν περιτέμνονταν. Έτσι λοιπόν, μετά το πέρασμα του Ιορδάνη, ο Ιησούς του Ναυή διέταξε να περιτμηθούν όλοι αυτοί οι άρρενες με μαχαίρια από πυρόλιθο στα Γάλγαλα, και ο Ιεχωβά τούς προστάτεψε ωσότου ανέρρωσαν.—Ιη 5:2-9· βλέπε ΟΝΕΙΔΟΣ.

Μετά την Εξορία. Δύο αιώνες μετά την επιστροφή των Ιουδαίων από τη Βαβυλώνα, η ελληνική επιρροή άρχισε να κυριαρχεί στη Μέση Ανατολή και πολλοί λαοί σταμάτησαν να περιτέμνονται. Αλλά όταν ο βασιλιάς της Συρίας Αντίοχος Δ΄ (ο Επιφανής) απαγόρευσε την περιτομή, διαπίστωσε ότι οι Ιουδαίες μητέρες ήταν διατεθειμένες να πεθάνουν παρά να στερήσουν από τους γιους τους το «σημείο της διαθήκης». (Γε 17:11) Χρόνια αργότερα ο Ρωμαίος Αυτοκράτορας Αδριανός ήρθε αντιμέτωπος με την ίδια κατάσταση όταν απαγόρευσε στους Ιουδαίους να περιτέμνουν τα αγόρια τους. Εντούτοις, μερικοί Ιουδαίοι αθλητές που επιθυμούσαν να συμμετέχουν σε ελληνιστικούς αγώνες (στους οποίους οι δρομείς έτρεχαν γυμνοί) προσπαθούσαν να γίνουν “απερίτμητοι” μέσω μιας επέμβασης που επιχειρούσε να αποκαταστήσει κάποια απομίμηση της ακροβυστίας ώστε να μη γίνονται στόχος περιφρόνησης και χλευασμού. Ο Παύλος μπορεί να είχε υπόψη του αυτή τη συνήθεια όταν συμβούλεψε τους Χριστιανούς: «Κλήθηκε κανείς ενώ ήταν περιτμημένος; Ας μη γίνεται απερίτμητος». (1Κο 7:18) Το ρήμα ἐπισπάομαι του πρωτότυπου ελληνικού κειμένου, το οποίο εδώ αποδίδεται «γίνομαι απερίτμητος», σημαίνει κατά κυριολεξία «τραβώ πάνω», πράγμα που αναφέρεται προφανώς στο τράβηγμα της ακροποσθίας προς τα εμπρός ώστε να δίνεται η εντύπωση ότι το άτομο ήταν απερίτμητο.

Δεν Αποτελεί Απαίτηση για τους Χριστιανούς. Όταν ο Ιεχωβά κατέδειξε ότι δεχόταν τους Εθνικούς στη Χριστιανική εκκλησία, και εφόσον πολλοί από τα έθνη ανταποκρίνονταν στο κήρυγμα των καλών νέων, το κυβερνών σώμα στην Ιερουσαλήμ έπρεπε να λάβει μια απόφαση σχετικά με το ερώτημα: Χρειάζεται να περιτέμνονται στη σάρκα οι Εθνικοί Χριστιανοί; Η κατάληξη του ζητήματος ήταν: Τα «αναγκαία» τόσο για τους Εθνικούς όσο και για τους Ιουδαίους δεν περιλάμβαναν την περιτομή.—Πρ 15:6-29.

Ο Παύλος έκανε περιτομή στον Τιμόθεο λίγο μετά την έκδοση αυτού του διατάγματος, όχι για λόγους πίστης, αλλά για να μην προκαλέσει την προκατάληψη των Ιουδαίων στους οποίους επρόκειτο να κηρύξουν. (Πρ 16:1-3· 1Κο 9:20) Ο απόστολος ασχολήθηκε με αυτό το θέμα σε αρκετές επιστολές. (Ρω 2:25-29· Γα 2:11-14· 5:2-6· 6:12-15· Κολ 2:11· 3:11) «Εμείς είμαστε αυτοί με την πραγματική περιτομή [της καρδιάς], που αποδίδουμε ιερή υπηρεσία με το πνεύμα του Θεού», έγραψε ο Παύλος στους Εθνικούς Χριστιανούς των Φιλίππων. (Φλπ 3:3) Στους δε Κορινθίους έγραψε: «Η περιτομή δεν σημαίνει τίποτα και η μη περιτομή δεν σημαίνει τίποτα, αλλά η τήρηση των εντολών του Θεού έχει σημασία».—1Κο 7:19.

Μεταφορική Χρήση. Η λέξη «περιτομή» χρησιμοποιείται μεταφορικά με αρκετούς τρόπους. Για παράδειγμα, όταν φύτευαν ένα δέντρο στην Υποσχεμένη Γη, έλεγαν ότι “παρέμενε απερίτμητο” τρία χρόνια. Ο καρπός του θεωρούνταν ότι είναι η «ακροβυστία» του και δεν έπρεπε να φαγωθεί. (Λευ 19:23) Ο Μωυσής είπε στον Ιεχωβά: «Δες! Εγώ είμαι απερίτμητος στα χείλη, και πώς είναι δυνατόν να με ακούσει ο Φαραώ;» (Εξ 6:12, 30) Μεταφορικά η λέξη «απερίτμητοι» περιγράφει με αποκρουστική περιφρόνηση όσους άξιζαν να ταφούν μόνο σε κοινό τόπο μαζί με θανατωμένους του χειρίστου είδους.—Ιεζ 32:18-32.

Η περιτομή της καρδιάς αποτελούσε θεϊκή απαίτηση ακόμη και για τους Ισραηλίτες που ήταν ήδη περιτμημένοι στη σάρκα. Ο Μωυσής είπε στον Ισραήλ: «Πρέπει να περιτμήσετε την ακροβυστία της καρδιάς σας και να μη σκληρύνετε πια τον τράχηλό σας». «Ο Ιεχωβά ο Θεός σου θα περιτμήσει την καρδιά σου και την καρδιά των απογόνων σου, ώστε να αγαπάς τον Ιεχωβά τον Θεό σου με όλη σου την καρδιά και με όλη σου την ψυχή για χάρη της ζωής σου». (Δευ 10:16· 30:6) Ο Ιερεμίας υπενθύμισε το ίδιο πράγμα σε εκείνο το αχαλίνωτο έθνος των ημερών του. (Ιερ 4:4) “Περιτομή της καρδιάς” σημαίνει το να αποβάλει κανείς από τις σκέψεις, τα αισθήματα ή τα κίνητρά του οτιδήποτε είναι δυσάρεστο και ακάθαρτο στα μάτια του Ιεχωβά και κάνει την καρδιά μη δεκτική. Παρόμοια, τα αφτιά που δεν είναι ευαίσθητα ή δεκτικά χαρακτηρίζονται “απερίτμητα”.—Ιερ 6:10· Πρ 7:51.