ΚΙΣΩΝ, ΚΟΙΛΑΔΑ ΧΕΙΜΑΡΡΟΥ
(Κισών).
Ρεύμα που ταυτίζεται με το Ναχρ ελ-Μουκατά (Νάχαλ Κισόν). Ο Κισών διαγράφει ελικοειδή πορεία με κατεύθυνση προς τα βορειοδυτικά, κυλώντας από τους λόφους κοντά στη Θαανάχ διαμέσου της Κοιλάδας της Ιεζραέλ ή Εσδρηλών (Έμεκ Γιζραέλ), και αφού διαρρέει ένα στενό φαράγγι ανάμεσα στο Όρος Κάρμηλος και σε ένα παρακλάδι των λόφων της Γαλιλαίας, εισέρχεται στην Πεδιάδα της Ακό (Ακρ) προτού τελικά εκβάλει στη Μεσόγειο. Σε ευθεία γραμμή, η απόσταση από τις πηγές του Κισών μέχρι τις εκβολές του στον Κόλπο της Ακό είναι περίπου 37 χλμ. Το πλάτος του την περίοδο της άνοιξης είναι κατά προσέγγιση 6 μ., αλλά το τμήμα που διαρρέει την Κοιλάδα της Ιεζραέλ διαπλατύνεται κατά 3 μ. περίπου στη δυτική πλευρά της κοιλάδας. Ο Κισών φτάνει στο μέγιστο πλάτος του, που είναι γύρω στα 20 μ., στην Πεδιάδα της Ακό. Με εξαίρεση τα περίπου 10 τελευταία χλμ. του ρου του, είναι συνήθως ξερός το καλοκαίρι. Αλλά κατά την εποχή των βροχών γίνεται ορμητικός πλημμυρίζοντας τις όχθες του και σαρώνοντας τα πάντα στο πέρασμά του. Τότε, η πεδιάδα την οποία διαρρέει ο Κισών μετατρέπεται σε βαλτότοπο.
Την εποχή του Βαράκ και της Δεββώρας η κοιλάδα του χειμάρρου Κισών διαδραμάτισε κάποιον ρόλο στην απελευθέρωση των Ισραηλιτών από την καταδυνάστευση των Χαναναίων. Ο Βαράκ και τα στρατεύματά του παρατάχθηκαν στο Όρος Θαβώρ, κάτι που οδήγησε τον αρχηγό του αντίπαλου στρατεύματος, τον Σισάρα, μαζί με τις άρτια εξοπλισμένες δυνάμεις του και τα 900 άρματά του, στον Κισών. (Κρ 4:6, 7, 12, 13) Φαινομενικά, οι Ισραηλίτες μειονεκτούσαν στρατιωτικά. Ωστόσο, όταν τους δόθηκε η σχετική οδηγία, ο Βαράκ και οι 10.000 άντρες του κατέβηκαν από το Όρος Θαβώρ για να αντιμετωπίσουν τον εχθρό σε μάχη. Τότε παρενέβη ο Ιεχωβά Θεός. «Από τον ουρανό πολέμησαν τα άστρα, από τις τροχιές τους πολέμησαν εναντίον του Σισάρα».—Κρ 4:14, 15· 5:20.
Η άποψη την οποία δέχεται η Ιουδαϊκή παράδοση, όπως παρουσιάζεται στα συγγράμματα του Ιώσηπου, είναι ότι «έπεσε μεγάλη καταιγίδα, με πολλή βροχή και χαλάζι. Ο άνεμος έφερνε τη βροχή στα πρόσωπα των Χαναναίων και σκοτείνιαζε την όρασή τους, με αποτέλεσμα να τους είναι άχρηστα τα τόξα και οι σφεντόνες τους». (Ιουδαϊκή Αρχαιολογία, Ε΄, 205 [v, 4]) Μια τέτοια νεροποντή θα μετέτρεπε το χώμα σε λάσπη, ακινητοποιώντας τα άρματα και κάνοντας τα άλογα να βουλιάζουν μέσα στο βούρκο και τον εχθρό να τρέπεται έντρομος σε φυγή μπροστά στους άντρες του Βαράκ. Ανεξάρτητα από τα μέσα που χρησιμοποιήθηκαν, με τη βοήθεια του Ιεχωβά, «όλο το στρατόπεδο του Σισάρα έπεσε από την κόψη του σπαθιού. Δεν απέμεινε ούτε ένας». (Κρ 4:15, 16· βλέπε επίσης Ψλ 83:9, 10.) Προφανώς ο ύπουλος χείμαρρος Κισών παρέσυρε μακριά τα πτώματα των εχθρών. (Κρ 5:21) Ο ίδιος ο Σισάρα διέφυγε πεζός και πέθανε άδοξα από το χέρι μιας γυναίκας, της Ιαήλ, της συζύγου του Χέβερ του Κεναίου.—Κρ 4:17-21.
Αργότερα, στη διάρκεια της βασιλείας του Αχαάβ, του βασιλιά του Ισραήλ, ο προφήτης Ηλίας έσφαξε 450 προφήτες του Βάαλ στην κοιλάδα του χειμάρρου Κισών.—1Βα 18:22, 40.
“Τα νερά της Μεγιδδώ” (Κρ 5:19) και “η κοιλάδα του χειμάρρου που βρίσκεται μπροστά στην Ιοκνεάμ” (Ιη 19:11) πιστεύεται ότι είναι ο Κισών.