ΚΡΗΤΗ, ΚΡΗΤΙΚΟΙ

Το πέμπτο σε μέγεθος νησί της Μεσογείου και οι κάτοικοί του. Το νησί έχει μήκος περίπου 250 χλμ., ενώ το πλάτος του ποικίλλει από 13 ως 56 χλμ. περίπου. Η Κρήτη βρίσκεται στο νότιο άκρο του Αιγαίου Πελάγους, γύρω στα 100 χλμ. ΝΑ της ηπειρωτικής Ελλάδας. Σε όλο το μήκος του στενού αυτού νησιού εκτείνονται βουνά, μερικά από τα οποία καλύπτονται από χιόνια κάποια περίοδο του έτους. Κοντά στο κέντρο της Κρήτης, το όρος Ίδη ορθώνεται 2.456 μ. πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας. Η βόρεια ακτή διαθέτει κάποια καλά λιμάνια, αλλά η νότια ακτογραμμή είναι πιο ευθύγραμμη και κατά μήκος μεγάλου τμήματός της τα βουνά καταλήγουν απότομα στη θάλασσα. Έτσι λοιπόν, η νότια ακτή διαθέτει λίγα κατάλληλα λιμάνια, όπως φαίνεται από το υπόμνημα σχετικά με το ταξίδι του Παύλου προς τη Ρώμη, το οποίο εξετάζεται παρακάτω.

Η Κρήτη είναι κατά γενική παραδοχή η «Καφθόρ» των Εβραϊκών Γραφών, και επομένως είναι το μέρος από όπου οι Φιλισταίοι μετανάστευσαν στη Χαναάν. (Ιερ 47:4· Αμ 9:7) Μερικοί λόγιοι συνδέουν και τους «Χερεθαίους» με τους Κρητικούς. Η Μετάφραση των Εβδομήκοντα, τόσο στα εδάφια Ιεζεκιήλ 25:15-17 όσο και στα εδάφια Σοφονίας 2:5-7, χρησιμοποιεί αντί της απόδοσης «Χερεθαίοι» την απόδοση «Κρήτες». (Βλέπε ΧΕΡΕΘΑΙΟΙ.) Αν η ταύτιση της Καφθόρ με την Κρήτη είναι αποδεκτή, πράγμα που φαίνεται λογικό, τότε οι πρώτοι κάτοικοι του νησιού ήταν απόγονοι του Μισραΐμ, το όνομα του οποίου είναι αντίστοιχο της Αιγύπτου στην Αγία Γραφή.—Γε 10:13, 14.

Ο πολιτισμός που ανέπτυξαν οι Κρήτες διέφερε πολύ από τον πολιτισμό της Μεσοποταμίας και της Αιγύπτου αλλά ήταν εξίσου λαμπρός. Η θρησκεία των αρχαίων Κρητών προσέδιδε έμφαση στο γυναικείο στοιχείο και η μητέρα θεά κατείχε την πιο εξέχουσα θέση. Όπως και σε άλλες θρησκείες της γονιμότητας, το φίδι εμφανίζεται με συνέπεια στις απεικονίσεις της θεάς, η οποία είτε το κρατάει στα χέρια της είτε το έχει τυλιγμένο γύρω από το σώμα της. Με τη θεά αυτή συνδέεται συνήθως ένας κατώτερος θεός, πιθανώς στα πλαίσια της σχέσης μητέρας-γιου η οποία συναντάται συχνά σε αυτό το είδος λατρείας. Στην Κνωσό βρέθηκε ένας μαρμάρινος σταυρός—άλλο ένα αρχαίο σεξουαλικό σύμβολο. Ο αρχαίος πολιτισμός χάθηκε από το προσκήνιο κατά τους τελευταίους αιώνες της δεύτερης χιλιετίας. Στη διάρκεια της πρώτης χιλιετίας Π.Κ.Χ. η Κρήτη περιήλθε τελικά υπό την κυριαρχία των Ελλήνων. Το δεύτερο αιώνα Π.Κ.Χ. το νησί είχε γίνει ορμητήριο και κρησφύγετο πειρατών οι οποίοι λυμαίνονταν τα πλοία στη Μεσόγειο. Ακολούθως, το 67 Π.Κ.Χ. ο Πομπήιος υπέταξε την Κρήτη και την κατέστησε ρωμαϊκή επαρχία μαζί με την Κυρήνη της βόρειας Αφρικής.

Η Δράση του Παύλου Εκεί. Κρητικοί Ιουδαίοι ή προσήλυτοι παρευρίσκονταν την Πεντηκοστή του 33 Κ.Χ. στην Ιερουσαλήμ. (Πρ 2:5, 11) Ενδεχομένως ως αποτέλεσμα αυτού, η Χριστιανοσύνη διαδόθηκε στην Κρήτη.

Ο απόστολος Παύλος, πηγαίνοντας στη Ρώμη για να δικαστεί, πέρασε από την Κρήτη επιβιβασμένος σε ένα σιταγωγό πλοίο από την Αλεξάνδρεια, γύρω στο φθινόπωρο του έτους 58 Κ.Χ. Το πλοίο, στο οποίο επέβαιναν 276 άτομα, έπλευσε υπό «την κάλυψη της Κρήτης», δηλαδή κατά μήκος της νότιας πλευράς του νησιού, της υπήνεμης πλευράς, όπου το πλοίο προστατευόταν από τους αντίξοους βορειοδυτικούς ανέμους. Από τη Σαλμώνη στην ανατολική ακτή της Κρήτης, το πλοίο κατευθύνθηκε αργά προς τα δυτικά μέχρις ότου έφτασε στους Καλούς Λιμένες—έναν μικρό όρμο κατάλληλο για αγκυροβόλημα, όπου αμέσως μετά η νότια ακτογραμμή στρίβει απότομα προς το Β. Εδώ, αντίθετα με τη συμβουλή του Παύλου, πήραν την απόφαση να κάνουν μια απόπειρα να φτάσουν στον Φοίνικα, ένα άλλο λιμάνι γύρω στα 65 χλμ. πιο πάνω. Αφού περιέπλευσαν το Λίθινο Ακρωτήριο (Μάταλα), το πλοίο “άρχισε να πλέει κοντά στην ακτή”, όταν ένας αιφνίδιος θυελλώδης ανατολικός-βορειοανατολικός άνεμος, πνέοντας σαρωτικά από τα βουνά, έπληξε το πλοίο ανακόπτοντας την πορεία του και παρασύροντάς το προς την κατεύθυνση του ανέμου. Από εκεί, το πλοίο οδηγήθηκε προς ένα νησί που ονομαζόταν Καύδα, περίπου 65 χλμ. μακριά από τους Καλούς Λιμένες.—Πρ 27:6-16, 37, 38.

Τα στοιχεία δείχνουν ότι, μετά τη διετή φυλάκισή του στη Ρώμη, ο Παύλος επισκέφτηκε την Κρήτη και ανέπτυξε Χριστιανική δράση εκεί στη διάρκεια της τελικής περιόδου της διακονίας του. Φεύγοντας, ανέθεσε στον Τίτο να παραμείνει στην Κρήτη προκειμένου να διορθώσει κάποιες καταστάσεις που υπήρχαν στις εκκλησίες, διορίζοντας πρεσβυτέρους «στη μια πόλη μετά την άλλη». (Τιτ 1:5) Αργότερα, σε επιστολή του προς τον Τίτο, αναφερόμενος σε κάποια εκκλησιαστικά προβλήματα, ο Παύλος παρέθεσε τα λόγια ενός Κρητικού προφήτη σύμφωνα με τα οποία «οι Κρητικοί είναι πάντοτε ψεύτες, βλαβερά θηρία, λαίμαργοι και αργόσχολοι». (Τιτ 1:10-12) Αυτά τα λόγια αποδίδονται στον Επιμενίδη, έναν Κρητικό ποιητή του έκτου αιώνα Π.Κ.Χ. Την άποψη αυτή για τους αρχαίους Κρήτες τη συμμερίζονταν και οι άλλοι Έλληνες, μεταξύ των οποίων ο προσδιορισμός «Κρητικός» είχε γίνει συνώνυμο του «ψεύτης».

[Χάρτης στη σελίδα 152]

(Για το πλήρως μορφοποιημένο κείμενο, βλέπε έντυπο)

Μεγάλη Θάλασσα

ΚΡΗΤΗ

Σαλμώνη

Φοίνιξ

Καλοί Λιμένες

ΚΑΥΔΑ