ΠΛΟΙΟ

Σχετικά μεγάλο ποντοπόρο σκάφος. Η Αγία Γραφή γενικά αναφέρεται μόνο παρεμπιπτόντως στα πλοία, στη ναυτιλία και στα εξαρτήματα των πλοίων, αλλά παρ’ όλα αυτά δίνει μερικά στοιχεία για τα πλοία στους Βιβλικούς χρόνους. Άλλες περιγραφές αρχαίων πλοίων αντλούμε από τα ιστορικά χρονικά διαφόρων εθνών ή από απεικονίσεις εμπορικών πλοίων, ναυμαχιών, και ούτω καθεξής.

Αιγυπτιακά. Καλάμια από πάπυρο, πλεγμένα και δεμένα μεταξύ τους, ήταν τα υλικά ναυπήγησης των αιγυπτιακών πλοίων που υπήρχαν σε ευρεία ποικιλία τύπων και μεγεθών—από μικρές βάρκες ποταμοπλοΐας που μετέφεραν μόλις έναν ή λίγους κυνηγούς ή ψαράδες, και με τις οποίες μπορούσε κανείς να κωπηλατήσει γρήγορα κατά μήκος του Νείλου, μέχρι μεγάλα ιστιοφόρα με ανασηκωμένη πλώρη τα οποία ήταν αρκετά ανθεκτικά ώστε να πλέουν στο ανοιχτό πέλαγος. Οι Αιθίοπες και οι Βαβυλώνιοι χρησιμοποιούσαν και αυτοί καλαμένια σκάφη. Η Βαβυλώνα επίσης διέθετε μεγάλο στόλο από γαλέρες.

Ένα ανάγλυφο στο Μεντινέτ Χαμπού απεικονίζει αιγυπτιακά ιστιοφόρα με μονό κατάρτι, στην κορυφή του οποίου υπήρχε μια φωλιά κορακιού. Τα σκάφη αυτά κινούνταν και με κουπιά, ενώ στην πρύμνη είχαν ένα μεγάλο κουπί πηδαλιουχίας. Η πλώρη ήταν διαμορφωμένη σε σχήμα κεφαλής λέαινας που είχε στο στόμα της το σώμα ενός Ασιάτη.

Μεγάλα πλοία με ορθογώνια πανιά και περισσότερα από 20 κουπιά, που πιθανώς είχαν καρίνα στο κέντρο, διέπλεαν τη Μεσόγειο. Το γεγονός ότι τον καιρό του Μωυσή υπήρχαν ήδη πλοία που διέσχιζαν τις θάλασσες καταδεικνύεται από την προειδοποίηση του Ιεχωβά προς τους Ισραηλίτες, στις Πεδιάδες του Μωάβ, ότι αν δεν υπάκουαν θα μεταφέρονταν «πίσω στην Αίγυπτο με πλοία», για να πουληθούν εκεί στο σκλαβοπάζαρο.—Δευ 28:68.

Φοινικικά. Ο προφήτης Ιεζεκιήλ (27:3-7), παριστάνοντας την πόλη της Τύρου σαν ένα όμορφο πλοίο, έδωσε λεπτομέρειες οι οποίες προφανώς συνιστούν την περιγραφή φοινικικού πλοίου. Το πλοίο αυτό είχε σανίδες από ανθεκτική άρκευθο, μονό κατάρτι από κέδρο του Λιβάνου και κουπιά από «πελώρια δέντρα» της Βασάν, πιθανώς βελανιδιές. Η πλώρη, μάλλον ψηλή και καμπυλωτή, ήταν φτιαγμένη από κυπαρισσόξυλο και διακοσμημένη με ένθετο ελεφαντόδοντο. Το πανί ήταν από χρωματιστό αιγυπτιακό λινό, και το σκέπαστρο του καταστρώματος (ίσως κάποιο σκίαστρο για το κατάστρωμα) ήταν από βαμμένο μαλλί. Οι αρμοί του πλοίου ήταν καλαφατισμένοι. (Ιεζ 27:27) Οι Φοίνικες ήταν δεινοί ναυτικοί, οι οποίοι διεξήγαν ευρείας κλίμακας εμπόριο στην περιοχή της Μεσογείου, φτάνοντας ακόμη και μέχρι τη Θαρσείς (πιθανώς την Ισπανία). Μερικοί πιστεύουν ότι με την πάροδο του χρόνου ο όρος «πλοία της Θαρσείς» κατέληξε να σημαίνει τον τύπο πλοίου που χρησιμοποιούσαν οι Φοίνικες όταν έκαναν εμπόριο με εκείνο το απομακρυσμένο μέρος, δηλαδή ένα αξιόπλοο σκάφος, ικανό για μεγάλα ταξίδια. (1Βα 22:48· Ψλ 48:7· Ησ 2:16· Ιεζ 27:25) Ο Ιωνάς ενδέχεται να έφυγε με πλοίο τέτοιου τύπου. Το πλοίο αυτό διέθετε κατάστρωμα, αφήνοντας έτσι χώρο στο αμπάρι για τα εμπορεύματα και τους επιβάτες.—Ιων 1:3, 5.

Κάποιο από τα γλυπτά του Σενναχειρείμ απεικονίζει ένα φοινικικό πλοίο με κατάστρωμα που διέθετε υπερκατασκευή, καθώς και με διπλή σειρά κουπιών, πανί και παραπέτασμα το οποίο περιέβαλλε το πάνω κατάστρωμα και από το οποίο κρέμονταν ασπίδες. Η πλώρη αυτού του πολεμικού πλοίου ήταν μακριά και αιχμηρή.

Εβραϊκά Πλοία. Όταν ο Δαν είχε πλέον εγκατασταθεί στην Υποσχεμένη Γη, αναφέρθηκε ότι για κάποιο διάστημα έμενε σε πλοία (Κρ 5:17), δήλωση με την οποία ενδεχομένως εννοούνταν η περιοχή που του είχε παραχωρηθεί στα παράλια της Φιλιστίας. (Ιη 19:40, 41, 46) Η περιοχή του Ασήρ ήταν παράκτια και περιλάμβανε τις πόλεις της Τύρου και της Σιδώνας (αν και δεν υπάρχουν στοιχεία ότι ο Ασήρ κατέλαβε ποτέ αυτές τις πόλεις). Οι φυλές του Μανασσή, του Εφραΐμ και του Ιούδα κατείχαν εδάφη κατά μήκος της ακτής της Μεσογείου, οπότε ήταν και αυτές αρκετά εξοικειωμένες με τα πλοία. (Ιη 15:1, 4· 16:8· 17:7, 10) Ο Μανασσής, ο Ισσάχαρ και ο Νεφθαλί είχαν επίσης εδάφη δίπλα ή κοντά στη Θάλασσα της Γαλιλαίας.

Παρ’ όλο που, από ό,τι φαίνεται, ο Ισραήλ χρησιμοποιούσε πλοία από τους αρχαίους χρόνους, ο Σολομών ήταν προφανώς ο πρώτος ηγεμόνας του Ισραήλ ο οποίος έδωσε έμφαση στην εμπορική ναυτιλία. Με τη βοήθεια του Χιράμ, κατασκεύασε έναν στόλο από φορτηγά πλοία τα οποία απέπλεαν από την Εσιών-γεβέρ με προορισμό το Οφείρ. (1Βα 9:26-28· 10:22· 2Χρ 8:17, 18· 9:21) Αυτά τα σκάφη ήταν επανδρωμένα με μεικτά πληρώματα Ισραηλιτών και έμπειρων ναυτικών από την Τύρο. Κάθε τρία χρόνια τα πλοία επέστρεφαν μεταφέροντας φορτία από χρυσάφι, ασήμι, ελεφαντόδοντο, πιθήκους και παγώνια.—1Βα 9:27· 10:22.

Μεταγενέστερα, ο Βασιλιάς Ιωσαφάτ του Ιούδα συνεταιρίστηκε με τον πονηρό Βασιλιά Οχοζία του Ισραήλ για τη ναυπήγηση πλοίων στην Εσιών-γεβέρ που θα τα έστελναν στο Οφείρ για χρυσάφι. Ο Ιεχωβά, όμως, τον προειδοποίησε ότι αποδοκίμαζε αυτή τη συμμαχία. Ως αποτέλεσμα, τα πλοία ναυάγησαν στην Εσιών-γεβέρ, και ο Ιωσαφάτ προφανώς απέρριψε το αίτημα του Οχοζία να επαναλάβουν το εγχείρημα.—1Βα 22:48, 49· 2Χρ 20:36, 37.

Στη Διάρκεια του Πρώτου Αιώνα Κ.Χ. Τον πρώτο αιώνα Κ.Χ., πολυάριθμα εμπορικά πλοία διαφόρων τύπων έπλεαν στα νερά της Μεσογείου. Μερικά από αυτά τα σκάφη παρέπλεαν τις ακτές, όπως ήταν το πλοίο από το Αδραμύττιο με το οποίο απέπλευσε από την Καισάρεια ο Παύλος, ως κρατούμενος, με προορισμό τα Μύρα. (Πρ 21:1-6· 27:2-5) Ωστόσο, το εμπορικό πλοίο στο οποίο επιβιβάστηκε ο Παύλος στα Μύρα ήταν ένα μεγάλο σιταγωγό, με πλήρωμα και επιβάτες που αριθμούσαν συνολικά 276 άτομα. (Πρ 27:37, 38) Ο Ιώσηπος αναφέρει ότι κάποτε ταξίδεψε με πλοίο που μετέφερε 600 άτομα.—Βίος, 15 (3).

Ο Παύλος είχε ταξιδέψει πολλές φορές με πλοίο. Είχε ναυαγήσει ήδη τρεις φορές προτού κάνει το παραπάνω ταξίδι. (2Κο 11:25) Το πλοίο στο οποίο επέβαινε αυτή τη φορά ήταν ιστιοφόρο με μαΐστρα και πανί στην πλώρη, και με δύο μεγάλα κωπήρη πηδάλια στην πρύμνη με τα οποία διηύθυναν το σκάφος. Αυτού του είδους τα πλοία έφεραν συνήθως ως ακρόπρωρο παραστάσεις θεοτήτων. (Το πλοίο στο οποίο επιβιβάστηκε έπειτα ο Παύλος είχε για ακρόπρωρο τους «Διόσκουρους».) (Πρ 28:11) Το πλοίο ρυμουλκούσε μια μικρή λέμβο, μια βάρκα, με την οποία έβγαιναν στην ακρογιαλιά όταν αγκυροβολούσαν κοντά στην ακτή. Σε περίπτωση θύελλας, ανέβαζαν τη βάρκα στο σκάφος για να μη βουλιάξει ή συντριφτεί. Σε αυτό το ταξίδι του Παύλου, η θύελλα ήταν τόσο σφοδρή ώστε ανάγκασε τους ναύτες να ζώσουν από κάτω το πλοίο (προφανώς περνώντας σχοινιά ή αλυσίδες κάτω από το κύτος, από τη μια μεριά ως την άλλη, για να μη διαλυθεί το πλοίο), να κατεβάσουν τα άρμενα (προφανώς τον εξαρτισμό), να ρίξουν το φορτίο του σιταριού στη θάλασσα, να πετάξουν τα ξάρτια και να λύσουν τα σχοινιά που συγκρατούσαν τα πηδάλια (για να μην υποστούν βλάβη).—Πρ 27:6-19, 40.

Η Θάλασσα της Γαλιλαίας. Τα Ευαγγέλια κάνουν συχνά λόγο για πλοιάρια στη Θάλασσα της Γαλιλαίας. Από ό,τι φαίνεται, αυτά χρησιμοποιούνταν κυρίως για ψάρεμα με δίχτυα (Ματ 4:18-22· Λου 5:2· Ιωα 21:2-6), παρότι το ψάρεμα γινόταν και με αγκίστρια. (Ματ 17:27) Ο Ιησούς χρησιμοποίησε σε μερικές περιπτώσεις πλοιάρια για να κηρύξει σε πλήθη που βρίσκονταν σε κάποια κοντινή ακρογιαλιά, κάτι που ήταν αρκετά βολικό (Ματ 13:2· Λου 5:3), και τόσο αυτός όσο και οι απόστολοί του τα χρησιμοποιούσαν συχνά ως μεταφορικό μέσο. (Ματ 9:1· 15:39· Μαρ 5:21) Αυτού του είδους τα πλοιάρια κινούνταν με κουπιά ή με ένα μικρό ιστίο. (Μαρ 6:48· Λου 8:22) Μολονότι η Αγία Γραφή δεν περιγράφει πώς ήταν αυτά τα αλιευτικά πλοιάρια, μερικά ήταν αρκετά μεγάλα ώστε να χωρούν 13 και πλέον άτομα.—Μαρ 8:10· Ιωα 21:2, 3· βλέπε ΓΑΛΕΡΑ· ΝΑΥΤΙΚΟΣ.

Άγκυρες. Από όσα γνωρίζουμε, οι πρώτες άγκυρες ήταν πέτρινες και ποντίζονταν από την πλώρη του πλοίου. Αργότερα, στη Μεσόγειο, χρησιμοποιούσαν ξύλινες άγκυρες με τη μορφή άγκιστρου, που έφεραν βάρος από πέτρα ή μέταλλο. Μερικές είχαν μολύβδινους βραχίονες. Ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα που ανακαλύφτηκε κοντά στην Κυρήνη ζυγίζει περίπου 545 κιλά. Με τον καιρό άρχισαν να χρησιμοποιούνται εξ ολοκλήρου μεταλλικές άγκυρες, μερικές εκ των οποίων είχαν τη γνώριμη μορφή και άλλες διπλούς όνυχες. Οι ναύτες του πλοίου στο οποίο επέβαινε ο Παύλος έριξαν τέσσερις άγκυρες από την πρύμνη του καραβιού (τακτική που ακολουθούσαν μερικές φορές όταν έπεφταν σε ανεμοθύελλα). (Πρ 27:29, 30, 40) Για τον υπολογισμό του βάθους του νερού χρησιμοποιούσαν τη βολίδα.—Πρ 27:28.

Ο απόστολος Παύλος χρησιμοποιεί τον όρο «άγκυρα» συμβολικά όταν απευθύνεται στους Χριστιανούς πνευματικούς αδελφούς του, αποκαλώντας την ελπίδα που τέθηκε ενώπιόν τους «άγκυρα για την ψυχή».—Εβρ 6:19· παράβαλε Εφ 4:13, 14· Ιακ 1:6-8.