Θα Είναι οι Ημέρες σας «Ως αι Ημέραι του Δένδρου»;
ΜΕΤΑΞΥ των περί αποκαταστάσεως προφητειών του Ησαΐα είναι μια που υπόσχεται: «Δεν θέλει είσθαι πλέον εκεί βρέφος ολιγοήμερον, και γέρων όστις δεν επλήρωσε τας ημέρας αυτού· . . . Διότι, αι ημέραι του λαού μου είναι ως αι ημέραι του δένδρου.»—Ησ. 65:20, 22.
Εδώ γίνεται υπόσχεσις για μια μακρά ζωή. Εν τούτοις, για να συλλάβωμε καθαρά το νόημα αυτού του εδαφίου και την εφαρμογή του στη ζωή μας, είναι υποβοηθητικό να καταλάβωμε τον παραλληλισμό «ως αι ημέραι του δένδρου.» Πόσο ζουν τα δένδρα; Πόση είναι η ακρίβεια των ηλικιών που αποδίδει ο άνθρωπος σε πολλά δένδρα; Υπάρχει καμμιά αξιόπιστη μέθοδος ακριβούς προσδιορισμού της ηλικίας ενός δένδρου; Υπήρχαν πριν από τον κατακλυσμό των ημερών του Νώε μερικά δένδρα που υπάρχουν σήμερα;
Πρέπει να ενθυμούμεθα ότι τα δένδρα και άλλες φυτείες υπήρχαν στη γη πολύν καιρό πριν από τον άνθρωπο. Ο άνθρωπος δεν έκαμε την εμφάνισί του παρά λίγο πριν από την εβδόμη «ημέρα» της δημιουργικής «εβδομάδος,» δηλαδή, πριν από 6.000 χρόνια σχεδόν. Εν τούτοις, ‘δένδρα κάμνοντα καρπούς κατά το είδος αυτών’ δημιουργήθηκαν την τρίτη δημιουργική εποχή.—Γέν. 1:9-13.
Εφόσον η καθεμιά από τις δημιουργικές «ημέρες» ή περιόδους διαρκούσε προφανώς επτά χιλιάδες χρόνια, η όλη δημιουργική «εβδομάς» περιλαμβάνει 49.000 χρόνια. Αν αυτή η περίοδος παρομοιωθή μ’ ένα δωδεκάωρο ωρολόγι, τότε τα δένδρα και η άλλη βλάστησι, ανεφάνησαν περίπου μεταξύ των ωρών 3.30΄ και 5.15΄. Και ο άνθρωπος; Πολύ αργότερα—κάποτε μετά τη δεκάτη ώρα! Τα δένδρα στη γη σε διάστημα μεταξύ είκοσι επτά χιλιάδων και τριάντα τεσσάρων χιλιάδων χρόνων, υπερβαίνουν κατά πολύ τη σχεδόν έξη χιλιάδων ετών διάρκεια υπάρξεως του ανθρώπου.
ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΤΩΝ «ΗΜΕΡΩΝ ΕΝΟΣ ΔΕΝΔΡΟΥ»
Εκτός από την ύπαρξι των δένδρων γενικά, τα δένδρα χωριστά το κάθε είδος ζουν πάρα πολύν καιρό επίσης. Πόσον καιρό ακριβώς;
Οζώδη ελαιόδενδρα, λέγεται ότι είναι χιλίων έως δύο χιλιάδων ετών ηλικίας, κι ακόμη παράγουν καρπούς, και είναι πιθανώς τα πιο μακρόβια είδη των δενδροκήπων. Ωρισμένες λευκόφλοιες πεύκες (Pinus bungeana) ιθαγενείς της βορείου Κίνας λέγεται ότι υπάγονται στην κατηγορία της αυτής ηλικίας. Το δένδρον βαοβάβ στην κεντρική Αφρική φθάνει σε μεγάλες ηλικίες.
Αλλά σε όλες αυτές τις περιπτώσεις, κανείς δεν μπορεί να πη ακριβώς πόσης ηλικίας είναι πράγματι αυτά τα δένδρα, διότι οι υπολογισμοί ηλικίας βασίζονται σε προφορική παράδοσι. Υπάρχουν όμως γραπτά στοιχεία που ισχυρίζονται ότι αποδεικνύουν τις ηλικίες μερικών δένδρων.
Η θρησκευτική συκή μπόντι της Ανουραδαπούρας της Κεϋλάνης καλείται ενίοτε «το παλαιότερο ιστορικό δένδρο του κόσμου.» Σύμφωνα με το Μαχαβάμσα (Το Μεγάλο Χρονικό της Κεϋλάνης, που συνετάχθη τον πέμπτον αιώνα μ.Χ.), αυτό το δένδρο φυτεύθηκε το δέκατο όγδοο έτος του Βασιλέως Ντεβαναμπιγιάτισσα, ένα έτος που υπολογίζεται από μερικούς ως το 288 π.Χ. Κι αν υποθέσωμε όμως ότι το σημερινό δένδρο είναι εκείνο το δένδρο, η ακρίβεια της χρονολογίας αυτής και της αφηγήσεως ακόμη, είναι πολύ ύποπτες. Προσέξτε τι υποθέτουν ότι έλαβε χώραν όταν φυτεύθηκε το δένδρο:
«Μόλις [ο βασιλεύς] άφησε το δένδρο από τα χέρια του, αυτό ανέβηκε σε ύψος ογδόντα πήχεων προς τον αέρα και πέταξε λαμπρές εξάχρωμες ακτίνες . . . Όταν το μεγάλο δένδρο Μπόντι στο ηλιοβασίλεμα κατέβηκε (από τη θέσι του στον αέρα) . . . Τότε η γη εσείσθη. [Και κατόπιν μετά μια περίπου εβδομάδα:] Ανάμεσα στη μεγάλη αυτή συγκέντρωσι, βυθισμένη σε κατάπληξι απ’ αυτό το θαύμα, εβλάστησε απ’ τον ανατολικό κλάδο, καθώς αυτοί ατένιζαν, ένας τέλειος καρπός. . . . Και ενώ όλοι ατένιζαν ακόμη, φύτρωσαν απ’ αυτό οκτώ βλαστοί· και έγιναν εκεί δενδρύλλια Μπόντι ύψους τεσσάρων πήχεων».
Αυτό ασφαλώς δεν φαίνεται να είναι αυθεντική αφήγησις από την οποία να χρονολογηθή «το παλαιότερο ιστορικό δένδρο του κόσμου.»
Αλλά μήπως υπάρχει κανένας επιστημονικός τρόπος αριθμήσεως των «ημερών ενός δένδρου»; Τι θα λεχθή για τους δακτυλίους των δένδρων;
Πολλοί νομίζουν ότι όλα τα δένδρα προσθέτουν ένα νέο ‘δακτύλιο’ στον κορμό τους κάθε χρόνο και ότι απλώς με την αρίθμησι των δακτυλίων μπορεί να προσδιορισθή η ηλικία ενός δένδρου. Μπορεί λοιπόν αυτοί να εκπλαγούν διαβάζοντας ότι αυτή η μέθοδος πραγματικά είναι αβέβαιη, συχνά ανακριβής και, ολοφάνερα, ελλιπής. Γιατί το λέμε αυτό;
Εν πρώτοις, δεν είναι ασύνηθες να προστεθούν δύο δακτύλιοι σ’ ένα έτος. Έτσι, ένας ειδικός σε μελέτες δακτυλίων δένδρων, ο Α. Ε. Ντάγκλας, παρετήρησε ότι γι’ αυτόν τον λόγο, «10 από 16 κίτρινες πεύκες που ήσαν από τα κατώτερα επίπεδα των Ορέων Σάντα Ρίτα, νοτίως της Τουξόν, παρέστη ανάγκη να τεθούν κατά μέρος [από τη μελέτη των δακτυλίων των δένδρων], και οι άρκευθοι της βορείου Αριζόνας έχουν τόσο πολλούς υπόπτους δακτυλίους ώστε είναι σχεδόν αδύνατο ν’ ασχοληθή κανείς μ’ αυτούς. Τα κυπαρίσσια επίσης παρέχουν πολλές δυσκολίες.»
Επίσης, οι δακτύλιοι διακρίνονται συνήθως καθαρά μόνο σε δένδρα που αναπτύσσονται γρήγορα σε ωρισμένους τόπους. Έτσι, ο Μπέρτραμ Χους δασολόγος των Ηνωμένων Εθνών στη Χιλή, σχολιάζει: «Στις τροπικές χώρες αυτό το χαρακτηριστικό της αναπτύξεως είναι άχρηστο για τον προσδιορισμό της ηλικίας ενός δένδρου, διότι οι περίοδοι αναπτύξεως μπορεί να μην ακολουθούν ένα τακτικά επανερχόμενο κύκλο.» Άλλα δένδρα αναπτύσσονται τόσο βραδέως ώστε οι δακτύλιοι δεν είναι ευδιάκριτοι.
Ωστόσο, αυτή η μέθοδος είναι κάπως εξυπηρετική για να καθωρίσωμε κατά προσέγγισιν τις «ημέρες» ωρισμένων δένδρων. Η σεκόγια «Τζένεραλ Σέρμαν» που βλαστάνει ακόμη στα Χάι Σιέρρας [Οροσειρές] της Καλιφόρνιας, αποτελεί παράδειγμα. Ο δενδρολόγος Ντάγκλας είπε στο Δελτίον των Δακτυλίων των Δένδρων ότι ενδείξεις αυτού του δένδρου «παρέσχον ένα υπολογισμό της ηλικίας του δένδρου 3500 ετών.» Αλλά προσέθεσε, «πλέον ή μείον 500 ετών.»—Ιούλιος 1946, σελ. 5· τα χονδρά γράμματα δικά μας.
Ομοίως, στα Λευκά Όρη, σε απόστασι μικρότερη των εκατό μιλίων, χρησιμοποιείται η ίδια μέθοδος προσδιορισμού ηλικίας στις πεύκες με μυτερούς κώνους. Τουλάχιστον μία λέγεται ότι είναι ηλικίας 4.600 ετών. Κι αν ακόμη υποθέσωμε ότι η δακτυλική διάρθρωσις νοείται πλήρως (καίτοι δεν νοείται), εξαιρετική προσοχή χρειάζεται για να μετρηθούν οι δακτύλιοι. Ένα δείγμα περιέχει πάνω από 1.100 δακτυλίους σε μήκος λιγώτερο από πέντε ίντσες! Επίσης, πρέπει να σημειωθή ότι κάθε πεύκη με μυτερούς κώνους είναι, υπό μια έννοια, όχι ένα μόνο δένδρο, αλλ’ ένα «άλσος» δένδρων μ’ ένα σύστημα ριζών. Η βάσις που φαίνεται πιο παλιά είχε πραγματικά διαφόρους κορμούς που εβλάσταναν από αυτήν κατά διαφόρους καιρούς.
Η πεύκη αυτού του είδους και η σεκόγια θεωρούνται σήμερα ως τα παλαιότερα δένδρα της γης. Ωστόσο, ποιος μπορεί να πη ότι δεν είναι, και άλλα δένδρα εξ ίσου παλαιά; Ο Χ. Ντ. Τήμαν, γράφοντας στο περιοδικό Εκλεκτά Βοτανικά Έγγραφα (1969), επιτρέπει αυτή την πιθανότητα: «Αναμφιβόλως μερικά από τα πελώρια κάουρι [είδος πεύκης] της Νέας Ζηλανδίας (Agathis australis) με τους βαρελοειδείς κορμούς των και τις κραμβοειδείς κεφαλές των, είναι τόσο παλαιά όσο και οι σεκόγιες.»
ΕΠΕΖΗΣΑΝ ΑΠΟ ΤΟΝ ΚΑΤΑΚΛΥΣΜΟ ΟΛΟΚΛΗΡΑ ΔΕΝΔΡΑ;
Βλέπομε λοιπόν ότι η ακριβής ηλικία των δένδρων αυτών δεν μπορεί να προσδιορισθή, αλλά όλες οι αποδείξεις δείχνουν ότι είναι πράγματι πολύ παλιά. Αυτό, όμως, εγείρει το ερώτημα: Αφού ο κατακλυσμός της εποχής του Νώε έγινε πριν από 4.300 χρόνια περίπου, μήπως πρέπει να πιστέψωμε ότι μερικά δένδρα που υπάρχουν σήμερα, όπως η πεύκη με μυτερούς κώνους που λέγεται ότι έχει ηλικίαν 4.600 ετών, επέζησε άθικτη από εκείνο το συμβάν;
Η πιθανότης δεν μπορεί εντελώς ν’ απορριφθή. Εν τούτοις, λόγω της τεραστίας εκτάσεως του Κατακλυσμού και της καταστρεπτικής επιδράσεως του νερού, φαίνεται μάλλον απίθανο αυτό. (Παραβάλατε με Ψαλμ. 104:6-8) Αυτό, επίσης, αυξάνει την αβεβαιότητα της ακριβείας της μεθόδου χρονολογήσεως των δακτυλίων των δένδρων.
Αλλά μήπως δεν λέγει η Γραφή ότι μετά τον κατακλυσμό μια περιστερά που απολύθηκε από τον Νώε επανήλθε και είχε «εν τω στόματι αυτής φύλλον ελαίας απεσπασμένον»; Από πού θα το ελάμβανε αυτό αν το δένδρο δεν είχε επιζήσει από τον Κατακλυσμό;—Γεν. 8:11.
Μερικοί σχολιασταί ισχυρίζονται ότι αναμφισβήτητα τα ελαιόδενδρα και άλλα δένδρα επέζησαν άθικτα από τον Κατακλυσμό. Για ν’ αποδειχθή ότι αυτά τα δένδρα μπορούν να επιζήσουν μέσα στο νερό, παρέθεσαν και δύο αρχαίους συγγραφείς, τον Θεόφραστο και τον Πλίνιο τον Πρεσβύτερο που λέγεται ότι αυτοί είδαν ζώντα ελαιόδενδρα βυθισμένα μέσα στην Ερυθρά Θάλασσα. Αλλ’ είναι σωστό αυτό;
Ο Θεόφραστος, που ελέγετο κάποτε ο Πατήρ της Βοτανικής, ήταν ένας Έλλην φιλόσοφος και φυσιοδίφης του τρίτου και τετάρτου αιώνος π.Χ. Το πιο επιφανές σύγγραμμά του που υπάρχει σήμερα περιλαμβάνει την Έρευνα των Φυτών. Περιγράφοντας την Ερυθρά Θάλασσα λέγει επίσης: «Υπάρχουν δε και φυτά στη θάλασσα, που λέγονται ‘δάφνη’ και ‘ελαία’.»
Το φυτόν που λέγεται «ελαία» που προχωρεί για να περιγράψη δεν είναι διόλου το πραγματικό ελαιόδενδρο, αλλά πιστεύεται ότι είναι η λευκή ριζοφόρος ή μάγκρη. Το τελευταίο αυτό φυτό, βλαστάνει πράγματι, όπως λέγει, «μέσα»—αλλ’ όχι, όπως εσφαλμένα υπενόησαν οι σχολιασταί, κάτω από, το νερό. Ο κανών του Θεοφράστου για την περιγραφή των φυτών ήταν το σχήμα των φύλλων των. Έτσι, μπορεί να εχρησιμοποίησε τον όρον «ελαία» για να περιγράψη το φυτό στο οποίον ανεφέρετο ενταύθα, διότι η κατασκευή του φύλλου του ήταν όμοια μ’ εκείνην της φυσικής ελαίας.
Ύστερ’ από μερικούς αιώνας, ο Πλίνιος ο Πρεσβύτερος, ο Ρωμαίος, βασίσθηκε στον Θεόφραστο για τις πληροφορίες του, επαναλαμβάνοντας τον προγενέστερο συγγραφέα. Ο Πλίνιος, όπως λέγουν, «δεν είχε ούτε τη φυσική διάθεσι για πρωτότυπη έρευνα, ούτε την αναγκαία άνεσι γι’ αυτόν τον σκοπό.»—Η Βρετανική Εγκυκλοπαιδεία, 11η Έκδοσις, υπό το όνομα «Πλίνιος.»
Επομένως, πρέπει να συμπεράνωμε ότι ούτε ο ένας ούτε ο άλλος από τους αρχαίους αυτούς συγγραφείς δεν ωμιλούσε για γνήσια ελαιόδενδρα που να φύωνται κάτω από τα νερά της Ερυθράς Θαλάσσης.
Αν, λοιπόν, φαίνεται απίθανο ότι ολόκληρα δένδρα επέζησαν από τον Κατακλυσμό, πώς αλλιώς θα μπορούσε να συνεχισθή η ζωή των δένδρων; Σύγχρονα πειράματα με πλημμύρες μάς δίνουν μερικές ενδείξεις.
Λόγου χάριν, οι επιστήμονες διεπίστωσαν ότι οι σπόροι ωρισμένων φυτών και δένδρων επιζούν βυθισμένοι σε νερό έως τριάντα μήνες. Επίσης, πρέπει να σημειωθή ότι η έκτασις των καταστρεπτικών επιδράσεων που έχουν οι διάφορες πιέσεις του περιβάλλοντος σε φυτώρια και μασχαλίδες δεν κατανοείται πλήρως. Ένας ειδικός, ο Ιακώβ Λέβιτ του Πανεπιστημίου του Μιζούρι, παρατηρεί τα εξής:
«Πρέπει να ομολογηθή ότι παρά τις πολλές πληροφορίες που συσσωρεύονται από ερευνητάς για την πίεσι της ψύξεως, της ξηρασίας και της θερμότητος, δεν κατανοείται πλήρως ούτε ο μηχανισμός της πιέσεως ούτε ο μηχανισμός της αντιστάσεως της πιέσεως. Στην περίπτωσι των άλλων [περιλαμβανομένης και της λεγομένης ‘κατακλυσμικής βλάβης’] ακόμη λιγώτερα είναι γνωστά.»
Τον άγνωστον αυτόν παράγοντα τονίζει το Ρωσικό σύγγραμμα Διαχείμανσις των Φυτών, υπό Ι. Μ. Βασίλιεφ (1956):
«Το υπερβολικό νερό καθ’ εαυτό δεν είναι επιβλαβές . . . σε περίπτωσι πλημμύρας τον χειμώνα ή στις αρχές της ανοίξεως οπότε λυώνουν τα χιόνια πριν αρχίση η βλάστησις και η αναπνοή είναι, συγκριτικά ασθενής—τα φυτά μπορούν να παραμείνουν πολύν καιρό κάτω από το νερό χωρίς ορατές επιβλαβείς μετεπιδράσεις, διότι η ανάγκη των σε οξυγόνο είναι μικρή και μπορεί πλήρως να καλυφθή από το οξυγόνο του νερού που περιβάλλει τα φυτά, ειδικά όταν αυτό είναι ρέον.»
Όλες αυτές οι ενδείξεις είναι ομολογουμένως περιωρισμένες. Αλλά μήπως δεν δείχνουν την τεράστια δυνατότητα που έχουν ο διάφοροι, σπόροι των δένδρων, τα φυτώρια και οι μασχαλίδες να επιζούν από πλημμύρα;
Φυσικά, μετά τον Κατακλυσμό, αφού άρχισαν τα δένδρα και η άλλη φυτική ζωή να βλαστάνουν και πάλι, πολλά θ’ αυξήθηκαν γρήγορα. Η τεκτονία φθάνει σε ύψος εξήντα ποδών σε δεκαπέντε χρόνια μόνο και η μουσάγγα μπορεί να φθάση τα ογδόντα πόδια σε δεκατέσσερα χρόνια. Η μικρή νήσος Κρακατάου ερημώθηκε από έκρηξι ηφαιστείου το 1883 και μετά από πενήντα χρόνια σχεδόν, αναδασώθηκε όπως ήταν και η λοιπή γύρω Μαλαϊκή χώρα. Όσο για το φύλλο ελαίας που φέρθηκε από την περιστερά στον Νώε, αυτό θα είχε ληφθή από ένα πολύ νεαρό βλαστό που βγήκε μετά τον κατακλυσμό.
ΚΑΤΑΝΟΗΣΙΣ ΤΗΣ ΠΑΡΑΣΤΑΣΕΩΣ ΤΟΥ ΗΣΑΪΑ
Οπωσδήποτε, αυτή η συνοπτική εξέτασις δείχνει ότι τα δένδρα, με τη μακροβιότητα και την αντοχή τους, παρουσιάζουν ένα κατάλληλο παράδειγμα των «ημερών» του ευσεβούς λαού, στον Ησαΐα 65:22.
Οι προφητικοί εκείνοι λόγοι, όπως δείχνουν τα συμφραζόμενα, εξεπληρώθησαν σε κάποιο βαθμό στους πιστούς Ιουδαίους που επέστρεψαν από τη Βαβυλωνιακή εξορία το 537 π.Χ. Κάτω από τους «νέους ουρανούς» (ή την κυριαρχία του Κυβερνήτου Ζοροβάβελ και του Αρχιερέως Ιησού), μια αποκαταστημένη κοινωνία, η «νέα γη,» είχε λόγο να αγάλλεται για τις πολλαπλές ευλογίες της. (Ησ. 65:17-25) Μεταξύ αυτών ήταν η υπόσχεσις της μακροβιότητας. Επειδή συνεμορφώθησαν με τους υψηλούς κανόνες του Μωσαϊκού νόμου, έγινε σ’ αυτούς ο λόγος του Θεού: «Τον αριθμόν των ημερών σου θέλω κάμει πλήρη.» Ο Θεός τους διεβεβαίωσε, «Αι ημέραι σας θέλουσιν είσθαι μακραί επί της γης.» Στην περίπτωσί των, αυτή η ‘πληρότης’ και η ‘μακρότης’ των ημερών παρεβάλλοντο πολύ κατάλληλα μ’ εκείνο που, στην ανθρώπινη εκτίμησι, ευδοκιμεί πολύ μακρόν χρόνο, με το δένδρο.—Έξοδ. 23:26· 20:12· παραβάλατε με Ψαλμ. 92:13-15.
Αλλ’ αυτή η προφητεία για τις ‘ημέρες του δένδρου’ έχει σήμερα μια εφαρμογή. Οι απόστολοι Πέτρος και Ιωάννης υπαινίσσονται, τα λόγια του Ησαΐα, λέγοντας ότι οι Χριστιανοί περιμένουν ‘νέους ουρανούς και νέαν γην, όπου κατοικεί δικαιοσύνη’. Σε λίγο, κάτω από την ουράνια βασιλεία του Θεού, αφού καταστραφή η ανομία, θα ευημερήση μια καθαρισμένη ανθρώπινη κοινωνία η «νέα γη.» «Ο θάνατος δεν θα υπάρχη πλέον.»—2 Πέτρ. 3:13· Αποκάλ. 21:1-4.
Θέλετε, λοιπόν, να ζήτε τότε; Αν θέλετε, οι περαιτέρω λόγοι του Πέτρου πρέπει να σας ενδιαφέρουν: «Σπουδάσατε να ευρεθήτε άσπιλοι και αμώμητοι ενώπιον αυτού εν ειρήνη.» Αμέσως τώρα χρειάζεται ενέργεια από μέρους σας.
Η επιμελής εφαρμογή των Γραφικών αρχών στη ζωή σας θα σας εξασφαλίση την προστασία του Θεού από τη «μεγάλη θλίψι» στη νέα του τάξι. Αλλά και θα σας απαλλάξη από πολλά παθήματα και πιθανώς από μια χωρίς λόγο συντόμευσι της ζωής στο παρόν σύστημα.
Επί παραδείγματι, αποφεύγοντας τους αποστάτας, δεν θα πλανηθήτε από τις διεστραμμένες ιδέες των. Ομοίως, αποφεύγοντας την κακή και ανήθικη συναναστροφή και τις κακές συνήθειες, δεν είναι πιθανό να πέσετε θύμα της σύφιλης, της γονόρροιας ή ωρισμένων άλλων μορφών νοσημάτων. Η ορθή πορεία που εκτίθεται στον λόγο του Θεού έχει ήδη βοηθήσει πολλούς να πραγματοποιήσουν το ανώτατο όριο δυνατότητος σε χρόνια ζωής.—2 Πέτρ. 3:14-18.
Εκτός απ’ αυτό, είναι και η θαυμαστή προοπτική και ζήσετε στη νέα τάξι του Θεού. Όταν αυτή η νέα τάξις γίνη πραγματικότης, τα δένδρα θα εξακολουθούν, φυσικά, να πεθαίνουν. Αλλ’ η ατελεύτητη ζωή των δικαίων ανθρώπων θα μετράται «ως αι ημέραι του δένδρου,» στις χιλιάδες των ετών.
[Πίνακας στη σελίδα 275]
(Για το πλήρως μορφοποιημένο κείμενο, βλέπε έντυπο)
7.000 ΕΤΗ
14.000 ΕΤΗ
Τρίτη Ημέρα Δημιουργία Δένδρων
21.000 ΕΤΗ
28.000 ΕΤΗ
35.000 ΕΤΗ
Έκτη Ημέρα Δημιουργία Ανθρώπου
42.000 ΕΤΗ
49.000 ΕΤΗ