Πρέπει οι Χριστιανοί να Τηρούν το Σάββατο;
ΕΝΑΣ Ορθόδοξος ραββίνος περπάτησε 10 μίλια από το αεροδρόμιο Κέννεντυ της Νέας Υόρκης σ’ ένα σπίτι στο Μπρούκλυν. Γιατί; Διότι το αεροπλάνο του προσγειώθηκε μετά τη δύσι της Παρασκευής και ήταν κατά του θρησκευτικού του κώδικος να χρησιμοποιήση τη δημόσια συγκοινωνία το σάββατό του. Μερικοί στο Ισραήλ υποστηρίζουν ότι πρέπει ν’ απαγορευθή στα λεωφορεία να κυκλοφορούν το σάββατο, ακόμη και στα πυροσβεστικά οχήματα. Μερικές φορές αυτοί οι Ορθόδοξοι Ιουδαίοι ξαπλώνουν πλάι-πλάι στο δρόμο, από τη μια άκρη ως την άλλη, για να σταματήσουν όλη την κυκλοφορία το σάββατο. Βέβαια, δεν βλέπουν όλοι οι Ορθόδοξοι Ιουδαίοι το Σάββατο μ’ αυτόν τον τρόπο.
Ο νόμος, στον όποιο αυτοί οι Ιουδαίοι λέγουν ότι υπακούουν, είναι η Τετάρτη από τις Δέκα Εντολές, που λέγει (εν μέρει): «Ενθυμού την ημέραν του σαββάτου, δια να αγιάζης αυτήν εξ ημέρας εργάζου και κάμνε πάντα τα έργα σου· η ημέρα όμως η εβδόμη είναι σάββατον Ιεχωβά του Θεού σου· μη κάμης εν αυτή ουδέν έργον.» (Έξοδ. 20:8-10, ΜΝΚ) Περιλαμβάνει αυτός ο νόμος του Σαββάτου και τους Χριστιανούς ή εφαρμόζεται μόνο στους Ισραηλίτες;
Μόνο με τον Ισραήλ;
Απάντησι σ’ αυτήν την ερώτησι δίνει η εισαγωγή των Δέκα Εντολών: «Εγώ είμαι Ιεχωβά ο Θεός σου, ο εξαγαγών σε εκ γης Αιγύπτου, εξ οίκου δουλείας.» (Έξοδ. 20:2, ΜΝΚ) Ποιον απελευθέρωσε ο Ιεχωβά από την Αίγυπτο; Τους απογόνους του Ιακώβ ή Ισραήλ. Σημειώστε πώς αναφέρεται η Τετάρτη Εντολή στο Δευτερονόμιο 5:12-15, ΜΝΚ: «Φύλαττε την ημέραν του Σαββάτου, διά να αγιάζης αυτήν. . . και ενθυμού ότι ήσο δούλος εν τη γη της Αιγύπτου· και Ιεχωβά ο Θεός σου σε εξήγαγεν εκείθεν εν χειρί κραταιά και εν βραχίονι εξηπλωμένω· διά τούτο Ιεχωβά ο Θεός σου προσέταξεν εις σε να φυλάττης την ημέραν του σαββάτου.»
Πράγματι, αυτός ο νόμος του σαββάτου θα ήταν ένα σημείο μεταξύ του Ιεχωβά και ποίου; Μόνο του Ισραήλ. Στην Έξοδο 31:13 ΜΝΚ, είναι γραμμένο: «Λάλησον προς τους υιούς Ισραήλ, λέγων, Προσέχετε να φυλάττητε τα σάββατά μου· διότι τούτο είναι σημείον μεταξύ εμού και υμών εις τας γενεάς υμών, διά να γνωρίζητε ότι εγώ είμαι ο Ιεχωβά, ο αγιάζων υμάς.» (Βλέπε επίσης Ιεζεκιήλ 20:10-12) Και ενώ μερικοί ισχυρίζονται ότι ο νόμος του σαββάτου εφηρμόζετο από την Εδέμ και έπειτα, ο Μωυσής καθαρά είπε στο λαό του: «Δεν έκαμε την διαθήκην ταύτην ο Ιεχωβά προς τους πατέρας ημών, αλλά προς ημάς, ημάς οίτινες πάντες είμεθα ενταύθα σήμερον ζώντες.»—Δευτ. 5:3, ΜΝΚ.
Αλλά δεν ήταν εκείνο το σάββατο ως σημείον μεταξύ του Ιεχωβά Θεού και του λαού του «διαπαντός»; (Έξοδ. 31:17, Μετάφρασις Μπάιγκτον, επίσης Η Νέα Αγγλική Βίβλος) Όχι, διότι η Εβραϊκή λέξις εδώ που αποδίδεται «διαπαντός» είναι Ολάμ και απλώς σημαίνει μια απεριόριστη περίοδο ή αβέβαιο χρόνο. Συνεπώς, η Μετάφρασις Νέου Κόσμου, αποδίδει το Ολάμ «εις απεριόριστον χρόνον.» Έτσι, το σάββατο θα ήταν υποχρεωτικό για απροσδιόριστον χρόνον· μπορεί για πάντα, μπορεί και όχι. Το γεγονός ότι αυτή η λέξις χρησιμοποιείται σχετικά με τόσα πολλά χαρακτηριστικά του Νόμου, που προφανώς έχουν καταργηθή, δείχνει ότι δεν σημαίνει κατ’ ανάγκην για πάντα.—Έξοδ. 12:14, 17, 24· 27:21· 28:43· 29:28.
Τι Μπορεί να Λεχθή για τον Ιησού και Τους Αποστόλους Του;
Τηρούσε ο Ιησούς το σάββατο; Οι θρησκευτικοί ηγέται των ημερών του έβρισκαν σφάλμα στον Ιησού σχετικά μ’ αυτό, αλλά παραμένει γεγονός ότι ως Εβραίος, γεννημένος υπό τον Νόμον, τηρούσε πράγματι το σάββατο. (Γαλ. 4:4) Τηρούσε το σάββατο όπως ο Λόγος του Θεού (όχι οι Φαρισαίοι) διέταξε. Όταν τον προκαλούσαν, υπεστήριζε όχι το σάββατο δεν εφηρμόζετο σ’ αυτόν, αλλά μάλλον ότι «συγχωρείται εν τώ σαββάτω να αγαθοποιή τις.» (Ματθ. 12:12) Είπε όμως, επίσης, ότι ήλθε να ‘εκπληρώση ’ τον Νόμον. (Ματθ. 5:17) Πώς αυτό επηρέασε τους ακολούθους του;
Μετά τον θάνατο του Ιησού, την ανάστασι και την ανάληψί του στον ουρανό συνέχισαν να τηρούν το σάββατο; Όχι, αλλά επωφελούνταν από τις τοπικές συνήθειες να κηρύττουν στον κόσμο που συνήθως συγκεντρωνόταν το σάββατο. Έτσι διαβάζομε ότι ο Παύλος και οι σύντροφοί του μπήκαν σε μια συναγωγή το σάββατο. Γιατί; Διότι τότε υπήρχε κόσμος εκεί. (Πράξ. 13:14-16) Και οι ακροαταί των, που συνήθιζαν να συγκεντρώνωνται το σάββατο, ζήτησαν ν’ ακούσουν απ’ αυτούς περισσότερα το ακόλουθο σάββατο. (Πράξ. 13:42-44) Όπου και αν αναφέρεται το σάββατο στο βιβλίο των Πράξεων, σχετίζεται με μη Χριστιανική λατρεία, είτε στη συναγωγή ή σε άλλο τόπο προσευχής.—Πράξ. 16:11-13· 17:1-3· 18:4.
Από την άλλη πλευρά, αναφέρεται ότι σε μερικές περιπτώσεις, οι μαθηταί του Χριστού συγκεντρώνονταν την πρώτη ημέρα της εβδομάδος. (Ιωάν. 20:19, 26· Πράξ. 20:7) Αν και αυτό δεν εξουσιοδοτεί τους Χριστιανούς να κάνουν την πρώτη ημέρα της εβδομάδος αγία, λόγω ελλείψεως ειδικής εντολής γι’ αυτή την ενέργεια στις Χριστιανικές Ελληνικές Γραφές, αυτό βεβαίως σημαίνει ότι οι πρώτοι Χριστιανοί δεν αισθάνονταν ότι ήσαν υποχρεωμένοι να τηρούν την εβδόμη ημέρα ως ημέρα λατρείας.
Είναι «Υπό Νόμον»;
Εις Ρωμαίους 6:14 είναι γραμμένο για τους Χριστιανούς: «Δεν είσθε υπό νόμον.» Αλλ’ ισχυρίζονται μερικοί που επιμένουν στην τήρησι της σαββατιαίας ημέρας ότι μόνον εκείνοι που παραβαίνουν το λόγο του Θεού μπορεί να λεχθή ότι είναι «υπό νόμον,» και ότι όλοι όσοι τον τηρούν είναι «ελεύθεροι από του νόμου.» Αλλά τέτοιο επιχείρημα δεν υποστηρίζεται στον Λόγο του Θεού. Αντιθέτως η Βίβλος λέγει: «Εξεύρομεν δε ότι όσα λέγει ο νόμος λαλεί προς τους υπό τον νόμον.»—Ρωμ. 3:19.
Επίσης, ανατρέπουν αυτή τη θέσι των τα λόγια του αποστόλου Παύλου που βρίσκονται εις Γαλατάς 3:23, όπου αναφέρει ότι «πριν έλθη η πίστις, εφρουρούμεθα υπό τον νόμον.» Ο Ιησούς βέβαια δεν ήταν παραβάτης του Νόμου, και ακόμη διαβάζομε γι’ αυτόν: «Ότε όμως ήλθε το πλήρωμα του χρόνου, εξαπέστειλεν ο Θεός τον Υιόν αυτού, όστις εγεννήθη εκ γυναικός και υπετάγη εις τον νόμον.» Αυτό το εδάφιο μόνο δείχνει πόσο απατηλό είναι το επιχείρημα ότι μόνον όσοι παραβαίνουν τον Νόμο μπορεί να λέγωνται ότι είναι «υπό» τον νόμον.—Γαλ. 4:4.
Προειδοποίησις Εναντίον της Τηρήσεως Ημερών
Αν και δεν είναι κάτω από τον Δεκάλογο, οι Χριστιανοί νουθετούνται να ευθυγραμμίζωνται με τις αρχές που βρίσκονται στον Δεκάλογο. Έτσι προειδοποιούνται εναντίον της λατρείας άλλων θεών, εναντίον της ειδωλολατρίας, εναντίον της βεβηλώσεως του ονόματος του Θεού, εναντίον του φόνου, της μοιχείας, της κλοπής, της ψευδομαρτυρίας και της απληστίας· διατάσσονται επίσης να τιμούν τον πατέρα τους και τη μητέρα τους. Αλλά θα ψάχνωμε μάταια από τον Ματθαίο ως την Αποκάλυψι να βρούμε κάποια ειδική εντολή τηρήσεως της εβδόμης ημέρας της εβδομάδος.
Αντιθέτως, οι Χριστιανοί ειδικά παραγγέλλονται: «Ας μη σας κρίνη λοιπόν μηδείς διά φαγητόν ή διά ποτόν, ή διά λόγον εορτής η νεομηνίας ή σαββάτων· τα οποία είναι σκιά των μελλόντων.» (Κολ. 2:16,17) Ιδιαιτέρως επεπλήχθησαν οι Γαλάται Χριστιανοί επειδή τηρούσαν ωρισμένες ημέρες: «Τώρα δε, αφού. . . εγνωρίσθητε υπό του Θεού, πώς επιστρέφετε πάλιν εις τα ασθενή και πτωχά στοιχεία, εις τα οποία πάλιν ως πρότερον θέλετε να δουλεύητε; Ημέρας παρατηρείτε, και μήνας, και καιρούς, και ενιαυτούς. Φοβούμαι διά σας, μήπως ματαίως εκοπίασα εις εσάς.»—Γαλ. 4:9-11.
Ότι η τήρησις του σαββάτου δεν ήταν υποχρεωτική στους πρώτους Χριστιανούς φαίνεται εις Ρωμαίους 14:5: «Άλλος μεν κρίνει μίαν ημέραν αγιωτέραν παρά άλλην ημέραν, άλλος δε κρίνει ίσην πάσαν ημέραν. Ας ήναι έκαστος πεπληροφορημένος εις τον ίδιον αυτού νουν.» Ο απόστολος Παύλος δεν μπορούσε να έχη θέσι το ζήτημα μ’ αυτόν τον τρόπο αν οι Χριστιανοί ήσαν ακόμη δεσμευμένοι από τον Δεκάλογο. Από αυτή την άποψι είναι πράγματι ενδιαφέρον ότι «πατέρες» της πρώτης εκκλησίας όπως ο μάρτυς Ιουστίνος και ο Τερτυλλιανός έθεσαν την τήρησι του σαββάτου στην ίδια μοίρα με την περιτομή.
Ο Θεός Μέσω του Ιησού Έδωσε Τέλος στο Νόμο
Πολύ σαφώς οι Γραφές αναφέρουν ότι ο Θεός μέσω του Χριστού έδωσε τέλος στο Νόμο. (Εφεσ. 2:14-18. Κολ. 2:13, 14) Πολλοί άνθρωποι πιστεύουν ότι ο Θεός έδωσε τέλος μόνο στον λεγόμενο τελετουργικό νόμο, αλλ’ όχι στον Δεκάλογο. Δεν υπάρχει όμως Βιβλική δικαιολογία για έναν τέτοιο διαχωρισμό. Στην επί του Όρους Ομιλία του ο Ιησούς παρέθεσε μέρη και από τον Δεκάλογο και από τα τελετουργικά χαρακτηριστικά του Νόμου και δεν έκαμε διάκρισι μεταξύ των.—Ματθ. 5:21-42.
Για περαιτέρω υποστήριξι τούτου, σημειώστε τους θεοπνεύστους λόγους που βρίσκονται εις Ρωμαίους 7:4-12. Εκεί διαβάζομε ότι οι Χριστιανοί ‘εθανατώθησαν ως προς τον νόμον διά του σώματος του Χριστού, και ως αποτέλεσμα ‘απηλλάχθησαν από του νόμου.’ Από ποιον Νόμο; Μόνον από τον λεγόμενο τελετουργικό νόμο; Καθόλου, διότι ο θεόπνευστος συγγραφεύς συνεχίζει να παραθέτη από τον Δεκάλογο, «μη επιθυμήσης,» δείχνοντας ότι ως «Νόμον» εννοούσε όχι μόνο τον τελετουργικό νόμο, αλλά όλον το νόμο που δόθηκε μέσω του Μωυσή, περιλαμβανομένων και των Δέκα Εντολών.
Ο Νόμος Εναντίον της Χάριτος
Σε όλες τις Χριστιανικές Ελληνικές Γραφές ο νόμος του Μωυσή αντιτίθεται με τη «χάρι» ή την παρ’ αξίαν αγαθότητα που ήλθε μέσω του Ιησού Χριστού. Έτσι διαβάζομε ότι «ο νόμος εδόθη διά του Μωυσέως· η δε χάρις και η αλήθεια έγεινε διά Ιησού Χριστού.» (Ιωάν. 1:17) Μάλιστα, «το τέλος του νόμου είναι ο Χριστός προς δικαιοσύνην εις πάντα τον πιστεύοντα.» Με το «τέλος» δεν εννοείται απλώς ο σκοπός του Νόμου αλλά το τέρμα του. Γι’ αυτό οι Χριστιανοί προτρέπονται: «Η αμαρτία δεν θέλει σας κυριεύσει· επειδή δεν είσθε υπό νόμον, αλλ’ υπό χάριν.»—Ρωμ. 10:4· 6:14.
Ο Νόμος εξυπηρέτησε τον σκοπό του, προετοιμάζοντας τους Ισραηλίτες για τον Μεσσία τους, όπως διαβάζομε: «Ο νόμος έγεινε παιδαγωγός ημών εις τον Χριστόν, διά να δικαιωθώμεν εκ πίστεως· αφού όμως ήλθεν η πίστις, δεν είμεθα πλέον υπό παιδαγωγόν.» (Γαλ. 3:24, 25) Για ποιους ήταν ο νόμος παιδαγωγός; Μόνο για τους Ιουδαίους. Έτσι όταν ο Παύλος εκήρυξε στους μη Ιουδαίους των Αθηνών, μερικοί απ’ αυτούς έγιναν πιστοί, Χριστιανοί, αν και ποτέ δεν είχαν τον Μωσαϊκό Νόμο ως παιδαγωγό.—Πράξ. 17:22-34.
Ο «Νόμος» της Αγάπης
Μήπως όλα αυτά σημαίνουν ότι, αφού οι Χριστιανοί δεν είναι κάτω από τις Δέκα εντολές, είναι ελεύθεροι να κάνουν ό,τι τους αρέσει; Καθόλου. «Διότι σεις, αδελφοί, προσεκλήθητε εις ελευθερίαν· μόνον μη μεταχειρίζεσθε την ελευθερίαν εις αφορμήν της σαρκός, αλλά διά της αγάπης δουλεύετε αλλήλους. Διότι όλος ο νόμος εις ένα λόγον συμπληρούται, εις τον, θέλεις αγαπά τον πλησίον σου ως σε αυτόν.» (Γαλ. 5:13,14) Αν οι Χριστιανοί είχαν απαλλαγή μόνο από τον λεγόμενο τελετουργικό νόμο, αυτή η ελευθερία δεν θ’ αποτελούσε μια αφορμή της σαρκός. Αλλά ολοφάνερα το επιχείρημα είναι ότι ακριβώς επειδή δεν βρίσκονται πλέον υπό τον Μωσαϊκό νόμο, συμπεριλαμβανομένων των Δέκα Εντολών του, δεν είναι ελεύθεροι να ενεργούν χωρίς εκτίμησι για τους άλλους, διότι ακόμη είναι υποχρεωμένοι από τον νόμο της αγάπης.
Δείχνοντας ότι αυτή η υποχρέωσις να αγαπούν παίρνει τη θέσι των εντολών που βρίσκονται στον Δεκάλογο (και όχι μόνο του λεγομένου τελετουργικού νόμου), τα λόγια που βρίσκονται εις Ρωμαίους 13:8-10 λέγουν: «Εις μηδένα μη οφείλετε μηδέν, ειμή το να αγαπάτε αλλήλους· διότι ο αγαπών τον άλλον, εκπληροί τον νόμον. Επειδή το, ‘Μη μοιχεύσης, μη φονεύσης, μη κλέψης, μη ψευδομαρτυρήσης, μη επιθυμήσης,’ και πάσα άλλη εντολή, εν τούτω τώ λόγω συμπεριλαμβάνεται, εν τώ, ‘Θέλεις αγαπά τον πλησίον σου ως σεαυτόν.’ Η αγάπη κακόν δεν κάμνει εις τον πλησίον· είναι λοιπόν εκπλήρωσις του νόμου η αγάπη.» Λόγω της βασικής σπουδαιότητος της αγάπης, ο Ιησούς δεν ανεφέρθη σε καμμιά από τις Δέκα Εντολές όταν τον ρώτησαν ποια είναι η μεγαλύτερη, αλλά έδειξε ότι η μεγαλύτερη εντολή ήταν το να αγαπά κανείς τον Θεόν με όλη την καρδιά του, την ψυχή του, τη διάνοια του και τη δύναμί του.—Μάρκ. 12:29,30.
Η Τετάρτη Εντολή, όμως, δεν είναι χωρίς σημασία για τους Χριστιανούς. Τηρούν ένα σάββατο, όχι μια μέρα από τις επτά, αλλ’ ένα συνεχές σάββατο, το σάββατο στο οποίο εισήλθε ο Θεός αφού συμπλήρωσε το δημιουργικό του έργο. (Ψαλμ. 95:8-11· Εβρ. 3:7 έως 4:8) Ναι, «μένει κατάπαυσις εις τον λαόν του Θεού,» έγραφε ο Παύλος· «ας σπουδάσωμεν λοιπόν να εισέλθωμεν εις εκείνην την κατάπαυσιν.» Πώς; Με το να πιστεύωμε στην προμήθεια του Θεού για σωτηρία· με το ν’ απέχωμε από ιδιοτελή έργα και, αντ’ αυτών, να χρησιμοποιούμε τη ζωή μας προς δόξαν του Θεού. «Ο εισελθών εις την κατάπαυσιν αυτού [του Θεού], και αυτός κατέπαυσεν από των έργων αυτού [έργων αυτοδικαιώσεως, ιδιοτελών έργων], καθώς ο Θεός από των εαυτού» έργων δημιουργίας. (Εβρ. 4:9-11) Το έχετε κάμει εσείς αυτό;