Έρευνα για τις Ρίζες των Νόμων

ΝΟΜΙΚΕΣ ρίζες; Αν είσθε Γάλλος ή Γερμανός, μπορεί να έρχεται στο νου σας το Σώμα του Αστικού Νόμου, που κωδικοποίησε ο Ρωμαίος αυτοκράτορας Ιουστινιανός τον έκτο αιώνα. Είναι αλήθεια ότι αυτό το έργο προηγήθηκε από τα σύγχρονα Ευρωπαϊκά συστήματα Αστικών Νόμων.

Αλλά ένα βιβλίο που είναι ακόμη αρχαιότερο και περιέχει νομική ύλη επιζεί και κυκλοφορεί πλατιά σήμερα. Αυτό το βιβλίο είναι η Αγία Γραφή. Πολυάριθμοι νόμοι που δόθηκαν αρχικά στο Μωυσή, πάνω από 2.000 χρόνια πριν από τις ημέρες του Ιουστινιανού, έχουν ανθέξει στη δοκιμασία του χρόνου τόσο καλά ώστε μπορεί κανείς να τους βρη στα Συντάγματα των συγχρόνων εθνών. Εξετάστε λίγα παραδείγματα από το Σύνταγμα των Ηνωμένων Πολιτειών:

Βιβλικοί Νόμοι στο Σύνταγμα των Η.Π.

Το Άρθρο III, Παράγραφος 3, του Συντάγματος των Η.Π. λέει: «Ουδείς καταδικάζεται επί Προδοσία παρά μόνο με τη Μαρτυρία δύο Μαρτύρων για την ίδια έκδηλη Πράξι, ή με Ομολογία σε Δικαστήριο εν δημοσία συνεδριάσει.»

Αυτό είναι όμοιο με το Βιβλικό νόμο, που λέει: «Εις μάρτυς δεν θέλει σηκωθή εναντίον τινός ανθρώπου, δι’ οποιανδήποτε ανομίαν ή δι’ οποιονδήποτε αμάρτημα, . . . επί στόματος δύο μαρτύρων ή επί στόματος τριών μαρτύρων θέλει βεβαιούσθαι πας λόγος.»—Δευτ. 19:15.

Η ίδια παράγραφος του Συντάγματος πάρα κάτω λέει ότι «καμμιά στέρησις πολιτικών δικαιωμάτων λόγω προδοσίας δεν πρέπει να απεργάζεται φθοράν αίματος, ή χρηματική ποινή παρά μόνο κατά τη διάρκεια της ζωής του Κατηγορουμένου.» Τι σημαίνει αυτό; Σημαίνει ότι η οικογένεια ενός ατόμου καταδικασμένου για προδοσία δεν μπορεί να τιμωρηθή για ό,τι έχει κάνει το άτομο.

Αυτός ο νόμος είναι και Βιβλικός. «Οι πατέρες δεν θέλουσι θανατόνεσθαι διά τα τέκνα, ούτε τα τέκνα θέλουσι θανατόνεσθαι διά τους πατέρας· έκαστος θέλει θανατόνεσθαι διά το ίδιον εαυτού αμάρτημα.»—Δευτ. 24:16.

Ίσοι Απέναντι του Νόμου

Το Σύνταγμα προβλέπει ότι κανείς, ούτε και ο πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών δεν μπορεί να είναι υπεράνω του νόμου. Αν καταδικασθή για κακή διαγωγή και παυθή από την υπηρεσία, ο πρόεδρος είναι τότε «υπόλογος και υποκείμενος σε Κατηγορία, Εκδίκασι, Δικαστική Απόφασι και Ποινή, κατά το Νόμο.»—Άρθρον Ι, Παράγραφος 3.

Σ’ αυτή την περίπτωσι το Σύνταγμα προχωρεί και περισσότερο από τον Βρεταννικό κοινό νόμο, ο οποίος συνήθως δεν εφαρμόζετο στον βασιλέα. Εν τούτοις, το Σύνταγμα δεν προχωρεί πέρα από τον Βιβλικό νόμο, που έλεγε τα εξής για το βασιλέα: «Και όταν καθήση επί του θρόνου της βασιλείας αυτού, θέλει γράψει δι’ εαυτόν αντίγραφον του νόμου τούτου εις βιβλίον, εξ εκείνου το οποίον είναι ενώπιον των ιερέων των Λευιτών . . . και θέλει αναγινώσκει εν αυτώ πάσας τας ημέρας της ζωής αυτού· διά να μάθη να φοβήται Κύριον τον Θεόν αυτού, να φυλάττη πάντας τους λόγους του νόμου τούτου και τα διατάγματα ταύτα, ώστε να εκτελή αυτά.» (Δευτ. 17:19) Ο βασιλεύς βέβαια δεν ήταν υπεράνω του νόμου!

Η Δεκάτη Τετάρτη Τροποποίησις του Συντάγματος ανέπτυξε περισσότερο την ιδέα της ισότητος υπό το νόμο, λέγοντας ότι καμμιά πολιτεία δεν θα μπορούσε «να στερήση οποιονδήποτε της ζωής του, της ελευθερίας του ή της ιδιοκτησίας του, χωρίς την οφειλόμενη νομική διαδικασία· ούτε μπορούσε να στερήση ένα άτομο εντός της δικαιοδοσίας της από την προστασία των νόμων.»—Παράγραφος 1.

Ο νόμος του Μωυσέως λέει τα ίδια! «Δεν θέλετε κάμει αδικίαν εις κρίσιν· δεν θέλεις αποβλέψει εις πρόσωπον πτωχού ουδέ θέλεις σεβασθή πρόσωπον δυνάστου· εν δικαιοσύνη θέλεις κρίνει τον πλησίον σου.»—Λευιτ. 19:15.

Χαρακτηριστικά, η ίση προστασία των Ισραηλιτικών νόμων εκτεινόταν και στους ξένους κατοίκους που ήσαν μέσα στη δικαιοδοσία του Ισραήλ. «Ο αυτός νόμος θέλει είσθαι διά τον αυτόχθονα και διά τον ξένον τον παροικούντα μεταξύ σας.»—Έξοδ. 12:49.

Αυτή η εμμονή στην ισότητα είναι εκπληκτική όταν λάβωμε υπ’ όψι ότι οι βασιλείς των άλλων εθνών στις ημέρες του Ισραήλ συχνά ήσαν απόλυτοι άρχοντες, εντελώς υπεράνω του νόμου. Επίσης, οι Βαβυλωνιακοί και οι Ασσυριακοί νόμοι που εχρονολογούντο περίπου από την περίοδο του Μωσαϊκού νόμου, έκαναν συστηματικά διάκρισι εις βάρος των φτωχών τάξεων.

Αυτή η ταξική διάκρισις του νόμου δεν εξαφανίσθηκε με την εξαφάνισι των Βαβυλωνίων. Στην Αγγλία, μόλις πριν από μια εκατονταετία, ένας φτωχός άνθρωπος μπορούσε να απαγχονισθή για μια απλή κλεψιά, αλλά κάποιος που μπορούσε να διαβάζη—επομένως, ένα μέλος ειδικής τάξεως, όπως ένας κληρικός—θα μπορούσε να διαπράξη φόνο και να υποστή μόνο μια ελαφρά ποινή!—Βιβλικός Νόμος, Η. Β. Κλαρκ, σσ. 269, 270.

«Ταχεία και Δημοσία Εκδίκασις»

Οι κατευθυντήριες γραμμές για νομική διαδικασία στις Ηνωμένες Πολιτείες βρίσκονται στην Έκτη Τροποποίησι του Συντάγματος. «Σε όλες τις εγκληματικές διώξεις, ο κατηγορούμενος θα τυγχάνη του δικαιώματος μιας ταχείας και δημοσίας δίκης . . . θα πληροφορήται για τη φύσι και την αιτία της κατηγορίας· θα έρχεται σε αντιπαράστασι με τους μάρτυρες κατηγορίας.» Γινόταν στους Βιβλικούς χρόνους χρήσις αυτών των κατευθυντηρίων γραμμών;

Πραγματικά γινόταν. Οι δίκες εγκλημάτων ήσαν ασφαλώς πολύ ταχύτερες στον Ισραήλ παρά σε σημερινές χώρες όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες, όπου παραφορτωμένα δικαστήρια και οι πολύπλοκες διαδικασίες δίνουν αφορμή σε πολλές καθυστερήσεις. Εφόσον το τοπικό δικαστήριο βρισκόταν στις πύλες της πόλεως, δεν υπήρχε αμφισβήτησις ότι η δίκη ήταν δημοσία! (Δευτ. 16:18-20) Ασφαλώς οι δημόσιες δίκες βοηθούσαν στο να επηρεάζουν τους δικαστές να είναι προσεκτικοί και δίκαιοι, ιδιότητες που κάποτε λείπουν στις μυστικές συνεδριάσεις δικαστηρίων. Τι θα λεχθή για τους μάρτυρες;

Οι μάρτυρες στους Βιβλικούς χρόνους έπρεπε να καταθέτουν δημοσία. Γι’ αυτό το λόγο προειδοποιούντο να μην επηρεάζωνται στις καταθέσεις τους από πιέσεις της κοινής γνώμης «ώστε να παρεκκλίνουν προς το πλήθος για να διαστρέψουν τη δικαιοσύνη.» Η ψευδορκία δεν ετιμωρείτο με φυλάκισι, αλλά με οποιαδήποτε ποινή επιζητούσε ο ψευδομάρτυς να επιφέρη στον κατηγορούμενο—και θάνατο ακόμη!—Έξοδ. 23:2· Δευτ. 19:15-21.

«Σκληρή και Ασυνήθης Ποινή»

Η VIII τροποποίησις του Συντάγματος λέει ότι «σκληρή και ασυνήθης ποινή» δεν πρέπει να επιβάλλεται. Αυτό αντανακλά και ένα χαρακτηριστικό του Μωσαϊκού νόμου, που λέει: «Και εάν ο ένοχος ήναι άξιος μαστιγώσεως, . . . Τεσσαράκοντα δύναται [ο κριτής] να μαστιγώση αυτόν, ουχί περισσότερον· μήποτε, εάν προσθέση να μαστιγώση αυτόν επέκεινα τούτων με πολλάς μαστιγώσεις, φανή ο αδελφός σου βδελυκτός εις τους οφθαλμούς σου.»—Δευτ. 25:2, 3.

Τι αντίθεσι αποτελεί αυτό με τις εξαιρετικά «σκληρές και ασυνήθεις» ποινές από μερικούς γείτονες του Ισραήλ, όπως ήσαν οι Ασσύριοι, οι οποίοι συχνά έκοβαν αυτιά, μύτες και χείλη για μικρές παραβάσεις! Ακόμη και αν εξετελείτο η ποινή του θανάτου στον Ισραήλ, συνήθως εγίνετο με λιθοβολισμό, ο οποίος ήταν ανθρωπιστικός κατά τους αρχαίους κανόνες. Επίσης, οι μάρτυρες κατηγορίας εναντίον ενός ατόμου έπρεπε να μετέχουν στην εκτέλεσι με λιθοβολισμό, πράγμα που ήταν ασφαλώς ανασχετικό στο να δίνουν ψευδομαρτυρία οι μάρτυρες.—Δευτ. 13:9, 10.

Εξελιγμένος Νόμος

Φυσικά, το Σύνταγμα των Η.Π. είναι απλώς ένα παράδειγμα συγχρόνων νόμων που οφείλονται σε Βιβλικούς νόμους. Όταν η Βίβλος παραβάλλεται με τους άλλους συγχρόνους κρατικούς νόμους αποδεικνύεται αξιοσημείωτα εξελιγμένη.

Εξετάστε τους Βιβλικούς νόμους κατά του φόνου. Όπως παρετήρησε ένας νομικός συγγραφεύς: «Ο φόνος πρώτου βαθμού κάτω από τους συγχρόνους κρατικούς νόμους, ορίζεται συχνά, εν μέρει τουλάχιστον, ως έγκλημα ή προμελετημένο έγκλημα.» Με άλλα λόγια, ο σύγχρονος νόμος κάνει διάκρισι μεταξύ του τυχαίου φόνου ενός ατόμου, και του εκ προμελέτης τοιούτου, με κακόβουλες προθέσεις.

Ο Βιβλικός νόμος κάνει την ίδια διάκρισι. Προέβλεπε με σοφία για κάποιον που σκότωσε ένα άλλο άτομο να τίθεται σε προστατευτική φύλαξι καταφεύγοντας σε πόλεις που είχαν ορισθή γι’ αυτό το σκοπό. Αυτό θα άφηνε χρόνο για τους συγγενείς του θύματος να συνέλθουν από την αρχική οργή τους ενόσω εξετάζοντο ακόμη τα στοιχεία της υποθέσεως. Αργότερα, γινόταν εκδίκασις για να καθορισθή αν ο φόνος ήταν τυχαίος ή εκ προμελέτης. Η θανατική ποινή δεν απαιτείτο για τυχαίους φόνους ή ακούσιες ανθρωποκτονίες, αλλά επεβάλλετο πάντοτε για φόνους εκ προμελέτης.—Αριθ. 35:6-34.

Σύγχρονα Νομικά Προβλήματα

Ένα πρόβλημα των συγχρόνων νόμων που γίνεται συχνά παραδεκτό είναι ότι οι νόμοι είναι τόσο πολυάριθμοι και πολύπλοκοι ώστε πολλοί άνθρωποι δεν τους καταλαβαίνουν. Όπως το διετύπωσε ένας ειδικός, «Οι σύγχρονοι νόμοι, όπως και εκείνοι των Ρωμαίων, έχουν ‘γίνει αντιφατικοί, μερικοί απαρχαιώθηκαν, άλλοι είναι ανεφάρμοστοι, άλλοι σκοτεινοί, και το σύνολο τους είναι πολύ ογκώδες.’»

Οι νόμοι του Μωυσέως, αντίθετα, είναι γραμμένοι καθαρά και με σαφήνεια. Τα δύσκολα προβλήματα δεν ελύοντο με την προσθήκη νέων νόμων, αλλά με την ερμηνεία υπαρχόντων νόμων. Γι’ αυτό το σκοπό, είχε οργανωθή επιμελώς ένα δικαστικό σύστημα, όπου οι δυσκολότερες περιπτώσεις διαβιβάζοντο σε ανώτερα δικαστήρια, όπως συνήθως γίνεται και σήμερα σε πολλές χώρες. Τα προσόντα των κριτών ήσαν υψηλά.—Έξοδ. 18:21, 22.

Επίσης, ο Μωσαϊκός νόμος προέβλεπε νομική εκπαίδευσι, εφόσον οι άνθρωποι δεν μπορούν να υπακούουν σε νόμους τους οποίους δεν καταλαβαίνουν. Γι’ αυτό κάθε επτά έτη εγίνοντο ειδικές συνελεύσεις, όπου ολόκληρος ο νόμος ανεγινώσκετο και επεξηγείτο στο λαό. Μέσα στην οικογένεια, οι γονείς ήσαν υποχρεωμένοι να διδάσκουν το νόμο στα παιδιά τους.—Δευτ. 31:10-13· 6:1-9.

Οι ειδικοί αναγνωρίζουν τα αυξανόμενα προβλήματα των συγχρόνων νομικών συστημάτων. «Στη δεκαετία του 1970,» παρατηρεί ένας έγκυρος γνώστης, «ο ποινικός νόμος αντιμετώπιζε σοβαρά προβλήματα . . . Τα Αμερικανικά ποινικά δικαστήρια . . . δεν μπορούσαν να συμβαδίζουν με τους παραφορτωμένους καταλόγους των δικών των . . . Η νεανική εγκληματικότης έχει γίνει σοβαρό μαζικό πρόβλημα, όχι μόνο στη Δύσι, αλλά και στη Σοβιετική Ένωσι . . . Αυξάνει η γνώμη ότι ένας ωρισμένος αριθμός ετών φυλακίσεως δεν είναι ο πιο ελπιδοφόρος τρόπος μεταχειρίσεως ενός καταδικασμένου εγκληματία.»—Αμερικανική Εγκυκλοπαίδεια, 1977, Τόμ. 17, σ. 73.

Το νομικό σύστημα που δόθηκε στο Μωυσή προλάμβανε αυτά τα προβλήματα. Η δικαιοσύνη ήταν ταχεία και αποκεντρωμένη. Η νεανική εγκληματικότης ήταν σπάνια στον Ισραήλ, διότι εκρίνετο πολύ σοβαρά και μπορούσε να τιμωρηθή με θάνατο. (Δευτ. 21:18-21) Ο Μωσαϊκός νόμος δεν πρόβλεπε ποινές φυλακίσεως. Οι κλέφτες ετιμωρούντο κάνοντας επανορθώσεις στα θύματά τους, και όχι με καταδίκες σε φυλάκισι. Οι εκούσιοι φονείς δεν μπορούσαν να αφεθούν να διαπράξουν και πάλι φόνους, διότι εκτελούντο δίχως άλλο.

Μολονότι ο νόμος του Μωυσέως περιείχε πάνω από 600 διατάγματα, ήταν ένας ολιγάριθμος νομικός κώδικας σε σύγκρισι με ό,τι βλέπομε σήμερα. Ωστόσο εκείνοι οι 600 νόμοι μπορούσαν να μειωθούν σε λίγες βασικές αρχές, όπως τονίσθηκε από τον Ιησού Χριστό: «Θέλεις αγαπά Κύριον τον Θεόν σου εξ όλης της καρδίας σου και εξ όλης της ψυχής σου και εξ όλης της διανοίας σου. Αύτη είναι πρώτη και μεγάλη εντολή. Δευτέρα δε ομοία αυτής· Θέλεις αγαπά τον πλησίον σου ως σεαυτόν. Εν ταύταις ταις δύο εντολαίς όλος ο νόμος και οι προφήται κρέμανται.»—Ματθ. 22:37-40.

Ο Ιησούς επίσης είπε: «Λοιπόν πάντα όσα αν θέλητε να κάμνωσιν εις εσάς οι άνθρωποι, ούτω και σεις κάμνετε εις αυτούς· διότι ούτος είναι ο νόμος του Μωυσέως και οι προφήται.»—Ματθ. 7:12.

Αυτή είναι μια καλή συμβουλή, δεν είναι έτσι; Αν οι άνθρωποι ήθελαν να ρυθμίζουν τα πράγματά τους με αγάπη, τότε η ανθρωπότης δεν θα είχε ανάγκη από εκτεταμένους νομικούς κώδικες, δικηγόρους και δικαστικά συστήματα. Ο απέραντος λαβύρινθος του νομικού μηχανισμού στο σημερινό κόσμο αποτελεί θλιβερή απόδειξι ελλείψεως αγάπης, στην εποχή μας. Μολονότι δεν μπορούμε να αλλάξωμε τον κόσμο, ο Θεός πρόκειται να το κάνη αυτό αφανίζοντας τελείως το παρόν σύστημα πραγμάτων. (Δαν. 2:44) Εν τω μεταξύ, δεν πρέπει εμείς όλοι να αγωνιζώμεθα για να εφαρμόζωμε την καλή συμβουλή του Ιησού στις σχέσεις μας με τους άλλους, τόσο στα δικαστικά όσο και στα άλλα ζητήματα;

[Πλαίσιο στη σελίδα 18]

Ο ΜΩΣΑΪΚΟΣ ΝΟΜΟΣ ΠΡΟΗΓΕΙΤΑΙ ΤΟΥ ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΟΥ ΝΟΜΟΥ—

Απαιτούνται δυο ή περισσότεροι μάρτυρες για την καταδίκη για σοβαρά εγκλήματα—Δευτ. 19:15

Η ποινή δεν πρέπει να επεκτείνεται πέρα από τους ενόχους—Δευτ. 24:16

Ακόμη και οι άρχοντες υπόκεινται στους νόμους—Δευτ. 17:18-20

Όλοι οι πολίτες ίσοι ενώπιον του νόμου—Λευιτ. 19:15

Δικαίωμα για αμερόληπτη και δημόσια δίκη—Δευτ. 16:18-20

Προστασία από ψευδομαρτυρία—Δευτ. 19:15-21

Όχι σκληρή και ασυνήθιστη τιμωρία—Δευτ. 25:2, 3

Διάκρισις μεταξύ δολοφονίας και ανθρωποκτονίας—Αριθ. 35:16-25

Προστατευτική κράτησις του κατηγορουμένου για δολοφονία, κι επομένως σκέψεις ότι μπορεί να ήταν αθώος—Αριθ. 35:12

Απαιτείτο να ανταποκρίνωνται οι δικαστές σε υψηλή κατάρτισι και προσόντα—Έξοδ. 18:21, 22

[Πλαίσιο στη σελίδα 19]

ΑΝΤΙΘΕΣΕΙΣ ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΤΟ ΜΩΣΑΪΚΟ ΝΟΜΟ ΚΑΙ ΤΟΝ ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΟ ΝΟΜΟ—

Στο Βιβλικό νόμο η έμφασις δινόταν στην αποζημίωσι του θύματος—Έξοδ. 22:1-9

Ο Μωσαϊκός νόμος δεν πρόβλεπε σύστημα φυλακών

Πάντοτε ποινή θανάτου για τον εκ προμελέτης φονιά, κι έτσι δεν υπήρχαν υπότροποι—Αριθ. 35:21

Προχωρημένο πρόγραμμα δημόσιας νομικής εκπαιδεύσεως—Δευτ. 31:10-13· 6:1-9

Τα Βιβλικά δικαστήρια δεν απαιτούσαν δαπανηρούς τοπικισμούς, και ήταν ευπρόσιτα στον κοινό πολίτη

Στον βασικό νομικό κώδικα δεν εγίνοντο προσθήκες, κι έτσι έμενε αρκετά απλός ώστε να τον καταλαβαίνουν όλοι—Δευτ. 4:2

Η νεανική εγκληματικότητα περιοριζόταν στο ελάχιστο—Δευτ. 21:18-21

Όχι μακρόχρονη αναμονή για τη δίκη