Βοηθώντας το Βρέφος να Μάθη να Μιλάη
Ο ΝΤΕΪΜΟΝ ψέλλισε με ευχαρίστησι καθώς η θεία του τον σήκωσε και τον κάθισε στα πόδια της. Ενώ τον κουνούσε απαλά, εκείνος έβγαλε ένα χαρούμενο «Αααα.» Η θεία του, σπουδάστρια της επιστήμης της θεραπείας της ομιλίας, απαλά επανέλαβε τον ήχο «Αααα.» Αυτός αντέδρασε στον ήχο που του ‘αποκρινόταν,’ πράγμα που ευχαρίστησε τη θεία του. Και ευχαριστήθηκε ακόμη περισσότερο όταν το μωρό επανέλαβε και πάλι το «Αααα.»
Το «παιγνίδι» άρεσε στο μικρό, και το έπαιξαν αρκετή ώρα. Αλλά για τη θεία του το «παιγνίδι» σήμαινε πολλά. Ήξερε ότι σ’ αυτή την πρώιμη ηλικία, το βρέφος είχε αρχίσει να ‘μιμήται τους ήχους.’ Αυτό ήταν σοβαρή απόδειξις ότι η διάνοιά του ήταν άγρυπνη, η ακοή του ήταν καλή και ότι κάποια μέρα θα μιλούσε καθαρά.
Μήπως, όμως, το να προσέχετε τα ψελλίσματα των βρεφών, είναι σπατάλη χρόνου; Είναι αλήθεια ότι πολλά βρέφη ξαφνικά «αρχίζουν να μιλούν από μόνα τους,» ή τουλάχιστον έτσι φαίνεται. Ωστόσο, τα τελευταία είκοσι χρόνια, η έρευνα της αναπτύξεως της ομιλίας των παιδιών, έχει αποκαλύψει πολλά. Σήμερα το «τραύλισμα» των μωρών και η προσοχή που δίνουν σ’ αυτό οι γονείς (ή οποιοσδήποτε προσέχει τα μωρά), δεν είναι κάτι που πολλοί γιατροί και ειδικοί επί της ομιλίας το παίρνουν στα ελαφρά.
Μήπως είναι αδικαιολόγητο τόσο ενδιαφέρον; Προσέξτε τα αποτελέσματα σ’ ολόκληρη την προσωπικότητα μερικών ανθρώπων οι οποίοι, από παιδικής ηλικίας, ανέπτυξαν ελαττωματική ομιλία:
«[Στα εστιατόριο] ήθελα καφέ και κουλουράκια, αλλά παρήγγειλα γάλα και παξιμάδια από βρώμη διότι ήξερα ότι προφέροντας τις άλλες λέξεις θα τραύλιζα πολύ και δεν ήθελα τον οίκτο της ηλικιωμένης κυρίας που θα έπαιρνε την παραγγελία. Μισώ τα παξιμάδια.»
«Ακόμη κι όταν ήμουν μικρό κοριτσάκι, θυμάμαι ότι ντρεπόμουν για την ομιλία μου. Και κάθε φορά που άνοιγα το στόμα μου, ντρόπιαζα τη μητέρα μου. Δεν μπορώ να σας πω πόσο άσχημα ένοιωθα. Αν μιλούσα, έκανα λάθη. Ήταν τόσο απλό. Σκεπτόμουν ότι πρέπει να ήμουν τρομερά κακή για να μιλώ έτσι.»
«Ο πατέρας μου ποτέ δεν με πρόσεχε όταν τραύλιζα. Πάντοτε έφευγε. Τελικά πήρα την απόφασι ότι θα έπρεπε να χρησιμοποιώ τη μητέρα μου για να του μεταβιβάζη ό,τι ήθελα να του πω.»—Διόρθωσις Ομιλίας (Speech Correction.)
Οι ενήλικες που εκφράζουν τα παραπάνω, θα ήσαν οι πρώτοι που μπορούσαν να σας πουν πόσο σημαντικό είναι να γνωρίζετε πώς να βοηθήσετε το παιδί σας να μιλάη σωστά. Επίσης, αυτό δεν είναι ζήτημα που θα το σκεφθήτε όταν πάη το παιδί στο σχολείο (στις περισσότερες χώρες γύρω στην ηλικία των έξη), αλλ’ αντιθέτως, από τη βρεφική ηλικία. Διότι, αν υπάρχη ένα σημείο στο οποίο συμφωνούν οι περισσότεροι ειδικοί, αυτό είναι ότι η αγωγή του μωρού στη διάρκεια των τεσσάρων πρώτων ετών είναι σημαντική για την ανάπτυξι της ομιλίας και, συνεπώς ισχυρίζονται πολλοί, για την ικανότητα της σκέψεως.
Πριν, όμως, αρχίσωμε να εξετάζωμε την ανάπτυξι της ομιλίας, αντιμετωπίζομε το ερώτημα: Τι «εφόδια» και προδιάθεσι για ομιλία έχει ένα φυσιολογικό, νεογέννητο βρέφος; Η έρευνα απαντά: «Θαυμάσια, άφθονα εφόδια!»
Το Πολλαπλό Θαύμα
Η λέξις «θαύμα» ίσως να φανή υπερβολική. Εν τούτοις, η ομιλία (οι ήχοι και το σύστημα αναπνοής) και η γλώσσα (αυτό που αντιπροσωπεύουν οι ήχοι) είναι πολύ πολύπλοκα, αλληλοεξαρτώμενα συστήματα.
Στην πραγματικότητα, ο συντονισμός και μόνο είναι ένα θαύμα. Η απλή εκφώνησις μιας σύντομης, δισύλλαβης λέξεως, μπορεί ν’ απαιτήση είκοσι διαφορετικές προσαρμογές των χειλέων, της γλώσσας, του λάρυγγος και των σιαγόνων. Αυτές οι είκοσι λεπτές προσαρμογές πρέπει να γίνουν με ακρίβεια, στην ορθή συχνότητα, ανά ένα τέταρτο ενός δευτερολέπτου. Αυτό δεικνύει ότι κάθε κίνησι διαρκεί ένα περίπου εκατοστό του δευτερολέπτου. Και γίνεται εντελώς αυτόματα!
Ένα δεύτερο θαύμα είναι η ποικιλία των ήχων και το πότε μπορούμε να τους βγάλωμε. Οι ειδικοί επί της ομιλίας λέγουν ότι όλα τα βρέφη παγκοσμίως μπορούν να παράγουν, μέσα στους λίγους πρώτους μήνες της ζωής τους, όλους τους ήχους της ομιλίας που μπορεί να παραγάγη το φωνητικό σύστημα των ανθρώπων: « . . . τα Γαλλικά φωνήεντα και σύμφωνα, τους Γερμανικούς μεταφωνητικούς και λαρυγγικούς ήχους και πολλούς άλλους ήχους που περιγράφονται στα φωνητικά σύμβολα μόνο.» Έτσι, σ’ όλο τον κόσμο τα νεογέννητα βρέφη αναπτύσσουν γρήγορα τη δυνατότητα να παράγουν μια πλήρη σειρά φθόγγων, αλλά επηρεάζονται από το περιβάλλον τους (τοπική γλώσσα, ήχους που ακούουν) ως προς το ποιους θα τείνουν να χρησιμοποιήσουν.
Αυτή είναι μια ισχυρή απόδειξις εναντίον του ισχυρισμού των υποστηρικτών της εξελίξεως ότι «ο πρωτόγονος άνθρωπος παρήγαγε ευδιάκριτους φθόγγους ομιλίας πιθανώς κατά τύχη.» (Η Ψυχολογία της Επικοινωνίας, σελ. 16) Αντιθέτως, η απόδειξις αυτή διακηρύττει ότι η ομιλία είναι ένα «έμφυτο θαύμα.» Ένας Δημιουργός έδωσε στα βρέφη τα εφόδια, την επιθυμία και την προδιάθεσι ή τάσι να ομιλούν.
Αυτή η άποψις υποστηρίζεται επίσης από επιστημονικές μελέτες που δείχνουν ότι, όλα τα νήπια παντού, παρουσιάζουν με αξιοσημείωτο τρόπο όμοια πρότυπα και στάδια αναπτύξεως της ομιλίας. Εκτός από την αναγνώρισι της ομιλίας ως «δώρου» που καλλιεργείται, το να μάθετε γι’ αυτά τα πρότυπα και να συνεργασθήτε μαζί τους αποτελεί ένα θετικό βήμα που μπορείτε να κάνετε για να βοηθήσετε ένα βρέφος.
Από την Πρώτη Κραυγή στην Πρώτη Λέξι
Πιο κάτω αναφέρονται τα στάδια από τα οποία, όπως πιστεύουν πολλοί ειδικοί επί της ομιλίας, περνούν όλα τα «φυσιολογικά» παιδιά ώσπου να φθάσουν να προφέρουν φράσεις ή σύνολα λέξεων. Αλλά είναι πολύ καλό να προσέξουμε εδώ τα εξής:
«Φυσιολογικό» σημαίνει απλώς αυτό που κάνουν τα περισσότερα παιδιά στον χρόνο που αναφέρεται. Αλλά κανένα παιδί δεν αποτελεί ‘στατιστική’ ή μέσο όρο· κάθε παιδί είναι ένα εντελώς ξεχωριστό άτομο. Έτσι, μολονότι όλα τα παιδιά που μιλούν κανονικά, περνούν συνήθως απ’ αυτά τα στάδια, η ηλικία στην οποία τα περνούν ποικίλλει σε μεγάλο βαθμό.
Επίσης, είναι παραδεκτό ότι η κληρονομικότης παίζει κάποιο ρόλο. Έτσι, σε μερικές οικογένειες η ομιλία αρχίζει αργότερα απ’ ό,τι σε άλλες. Έχοντας όλ’ αυτά υπ’ όψιν, ας ακολουθήσωμε τα στάδια από την πρώτη κραυγή μέχρι τις πρώτες λέξεις:
1. Από τη γέννησι μέχρι τον πρώτο μήνα ή περίπου τότε, η μόνη άρθρωσις του μωρού είναι το κλάμα με μικρές διαφορές στον τόνο, άσχετα με την αιτία της δυσαρέσκειάς του. Ύστερα, συνήθως από την τέταρτη ως την δέκατη έκτη εβδομάδα περίπου, το μωρό αρχίζει το ‘τιτίβισμα’ και βγάζει ήχους σαν γέλιο. Επίσης, βγάζει μερικούς φθόγγους (κυρίως φωνήεντα). Το κλάμα αρχίζει να παίρνη διαφορετικούς τόνους. (Πράγματι, η μητέρα δεν πληροφορείται απλώς τι εννοεί το μωρό όταν κλαίη, το βρέφος προσδίδει στο κλάμα διάφορους τόνους.)
2. Στην εικοστή περίπου εβδομάδα αρχίζει αυτό που λέμε «ψέλλισμα.» Το βρέφος παρατάσσει στη σειρά «αλυσίδες» μονοσυλλάβων ήχων που συχνά είναι η επανάληψις ομοίων φθόγγων. Στο παιδί συνήθως αρέσει να το κάνη αυτό και οι ήχοι αυτοί περιλαμβάνουν και μερικά ένρινα σύμφωνα (όπως μ, ν).
3. Από τον έκτο ως τον ένατο μήνα, το ψέλλισμα των νηπίων καταλήγει σ’ αυτό που λέγεται «μίμησις του ήχου.» Αυτό αρχίζει σαν «αυτομίμησις,» δηλαδή, το παιδί επαναλαμβάνει τον ήχο που έφτιαξε μόνο του. Αργότερα, θ’ αρχίση να επαναλαμβάνη τους ήχους που προφέρει ένας ενήλικος ή ένα άλλο παιδί. (Όπως στο παράδειγμα που αναφέραμε στην αρχή του άρθρου μας.)
4. Από τον δέκατο ως τον δωδέκατο μήνα, το μωρό μπορεί να αρχίση να προφέρη σύντομες λέξεις, αλλά συνήθως αυτό είναι απλή επανάληψις αυτών που λένε οι ενήλικες· είναι ακόμη μίμησις.
5. Γύρω στον δέκατο όγδοο μήνα το νήπιο έχει ένα λεξιλόγιο από τρεις ή τέσσερις μέχρι πενήντα λέξεις και, σιγά-σιγά, δείχνει με τη διακύμανσι της φωνής ότι οι λέξεις έχουν κάποιο νόημα, σημαίνουν κάτι. Αυτό τον καιρό το παιδί μπορεί να αρχίση να χρησιμοποιή μικρές φράσεις με δύο λέξεις.
Συνήθως τα κορίτσια αρχίζουν να μιλούν κάπως νωρίτερα από τα αγόρια. Και, όπως παρετηρήσαμε προηγουμένως, το κάθε παιδί ξεχωριστά μπορεί να καθυστερήση σ’ ένα στάδιο και ύστερα να περάση γοργά ένα άλλο. Εν τούτοις, ο ειδικός επί της ομιλίας Δρ Γιόν Άιζενσον υποστηρίζει τα εξής: «Τα περισσότερα παιδιά που μιλούν, ίσως το 90 τοις εκατό, λένε τις πρώτες τους λέξεις όταν είναι περίπου 15 μηνών.»
Τώρα καθώς εξετάζομε αυτά τα στάδια, ίσως εκείνο που πρέπει να τονισθή περισσότερο είναι το εξής: Τα παιδιά μαθαίνουν να μιλούν με το να μιμούνται τους γύρω τους. Έτσι, παίζετε μεγάλο ρόλο στο να βοηθήσετε το παιδί σας σε κάθε νέα φάσι.
Πώς να Βοηθήσετε
Μολονότι δεν χρειάζεται να τηρήτε ημερολόγιο για το ‘πότε ο Μπέμπης έπρεπε να κάνη αυτό,’ είναι σπουδαίο να παρακολουθήτε τις αντιδράσεις του παιδιού σας προσεκτικά. Δυστυχώς, πολλές φορές αυτό που καταλήγει να γίνη σοβαρή δυσκολία στην ομιλία, αρχίζει ως πρόβλημα ακοής. Ακόμη και μια ελαφρά βλάβη στην ακοή είναι επικίνδυνη για το νήπιο. Γιατί; Επειδή το μωρό μαθαίνει τους ήχους κι έπειτα τους επαναλαμβάνει όπως τους ακούει. Έτσι, αν υπάρχη κάποιο πρόβλημα ακοής, το οποίο αγνοούν οι γονείς θα οδηγήση πιθανόν σε προβλήματα ομιλίας και σε εξασθένισι της ικανότητος μαθήσεως.
Μια πάθησις, παραδείγματος χάριν, ονομάζεται ΣΜΩ (σοβαρή μέση ωτίτις). Αυτή η φλεγμονή του μέσου ωτός, μπορεί ν’ αλλάξη ελαφρά μόνο την ικανότητα ακοής του παιδιού. Αλλά στο μικρό της προσχολικής ηλικίας, παρατηρεί η Δρ Μάριον Ντάουνς, «η απώλεια ακοής των 15 ντεσιμπέλ . . . είναι αρκετή για να δημιουργήση στο παιδί προβλήματα γλώσσας.» (Νιούσγουηκ, 14 Ιουνίου 1976) Φυσικά, οι γνώμες ποικίλλουν ως προς τον βαθμό ακριβώς στον οποίον η μειωμένη ακοή προκαλεί εξασθένισι της ικανότητος της μαθήσεως. Ωστόσο, το παιδί που έχει αυτή τη συγκεκριμένη πάθησι, ακούει τα φωνήεντα καθαρά, αλλά δεν μπορεί να προφέρη ωρισμένα σύμφωνα (όπως το π, τ, σ, θ και χ).
Η ανακάλυψις κάποιας βλάβης στην ακοή του παιδιού δεν είναι κάτι εύκολο. Παρατηρήστε προσεκτικά το μικρό. Ξαφνιάζεται από τους ξαφνικούς, δυνατούς θορύβους; Αντιδρά στους μακρινούς, χαμηλούς θορύβους; Τότε, καλά. Στρέφει το κεφάλι του και αντιδρά σε κάποια φωνή στην κούνια πριν δη κανένα; Όλ’ αυτά δείχνουν ότι η ακοή του είναι εν τάξει.
Αν το παιδί ακούη καλά, ποιες θετικές ενέργειες μπορείτε να κάνετε για να βοηθήσετε το παιδί σας να μάθη να μιλάη; Το πρώτιστο είναι: Αφιερώστε του ΧΡΟΝΟ και ΠΡΟΣΟΧΗ. Να το αφήνετε να ψελλίζη και να το ενθαρρύνετε πραγματικά να βγάζη ήχους. Επαναλαμβάνετε τους ήχους του και, όταν κάνη προσπάθεια να μιλήση, ενθαρρύνετέ το με το να δείχνετε ενδιαφέρον.
Αυτό επιτυγχάνεται καλύτερα με απαλή φωνή και ευχάριστο τόνο. Όταν ο Μπέμπης για πρώτη φορά λέγη τη λέξι λανθασμένη, είναι καλύτερα ν’ αποφύγετε να αντιδράσετε απότομα: «Όχι, πρέπει να πης—————.» Αντιθέτως, χαμογελάστε με επιδοκιμασία (Το παιδί μίλησε!) και ύστερα επαναλαμβάνετε τη λέξι, λέγοντάς την ορθά. Έτσι, ενώ δεν αποθαρρύνετε τη ‘νηπιακή ομιλία’ του παιδιού, συγχρόνως δεν το ενθαρρύνετε να συνεχίση να λέγη τη λέξι με λανθασμένο τρόπο. Μερικές φορές οι καλοπροαίρετοι φίλοι και συγγενείς νομίζουν ότι η εσφαλμένη προφορά του νηπίου είναι ‘χαριτωμένη.’ Αυτό ασφαλώς είναι καλύτερο από το να τη θεωρούν «κακή» ή «εσφαλμένη.» Ωστόσο, από απόψεως ομιλίας, επιτυγχάνεται το καλύτερο με το να επιδοκιμάζετε την ομιλία του παιδιού, ενώ ενθαρρύνετε την ορθή προφορά με υπομονή και επανάληψι.
Εξ άλλου, όλ’ αυτά δεν σημαίνουν ότι από την «πρώτη» κιόλας λέξι, οι γονείς πρέπει ν’ αναμένουν να μιλάη το παιδί σαν ενήλικος. Θα κάνουν καλά να θυμούνται την ομολογία του Βιβλικού συγγραφέως Παύλου: «Ότε ήμην νήπιος ως νήπιος ελάλουν, ως νήπιος εφρόνουν, ως νήπιος εσυλλογιζόμην.» (1 Κορ. 13:11) Στην αρχή, λοιπόν, η ομιλία του παιδιού σας μπορεί να είναι κακή μίμησις της λέξεως, αλλά το μυστικό εδώ είναι η υπομονή και το καλό παράδειγμα. Έτσι, θα το βοηθήσετε να ξεπεράση με φυσιολογικό τρόπο τα χαρακτηριστικά ενός βρέφους.
Φυσικά, χρειάζεται εκπαίδευσις όταν το παιδί κάνη πολύ θόρυβο και φασαρία. Ωστόσο χρειάζεται ισορροπία στον τρόπο με τον οποίον συμπεριφέρεσθε στα μικρά. Ενθαρρύνετε την ομιλία και αποφεύγετε να βάζετε στόχους ακατόρθωτους για το παιδί.
Όταν μερικά μικρά δεν κατορθώνουν να προφέρουν σωστά ωρισμένους ήχους στη νηπιακή ηλικία και οι γονείς ερεθίζωνται, αυτό μπορεί να πληγώση το παιδί. Γιατί; Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι μολονότι μπορεί να υπάρχη κάποια κληρονομικότης στην ελαττωματική ομιλία, συχνά αυτή επιδεινώνεται πάρα πολύ από την πίεσι των γονέων. Μερικές φορές, αυτό που μπορεί ίσως να είναι κάτι παροδικό, αντιμετωπίζεται σαν κάτι «τρομερό» από τους γονείς, πράγμα που κάνει το μωρό να «παγώνη» ή να παραμένη σ’ αυτό το κακό στάδιο.
Επί παραδείγματι, το «μέσο» παιδί δεν μιλάει με ευχέρεια (κομπιάζει, ψευδίζει ή τραυλίζει), και ιδιαίτερα στην ηλικία από δύο ως τεσσάρων ετών. Σ’ αυτή την περίοδο, είναι αναγκαία η σοφία της Βιβλικής αρχής, που βρίσκεται στην προς Εφεσίους 6:4 και λέγει, «μη παροργίζετε τα τέκνα σας.» Συχνά, αν οι γονείς δεν αντιδρούν με σκληρό ή απότομο τρόπο στο ψεύδισμα ή στο τραύλισμα, αλλά, αντιθέτως, φέρονται στο παιδί στοργικά και με χαμόγελο, η μείωσις της εντάσεως θα μειώση και τη δυσκολία. Αυτή η στοργική στάσι ελαττώνει την ανησυχία του παιδιού, αλλά και των γονέων.
Είναι γνωστό ότι τα παιδιά που μένουν σε ιδρύματα και τα στερημένα από μόρφωσι παιδιά, συχνά έχουν προβλήματα ομιλίας και γλώσσας. Αλλά σήμερα πολλά παιδιά που έχουν γονείς υποφέρουν σαν να ήταν ορφανά. Γιατί; Διότι οι μεγάλοι δεν δίνουν στα παιδιά την προσοχή που χρειάζονται. Είναι ειρωνικό το ότι μερικές φορές οι γονείς αποφεύγουν την επικοινωνία μέχρις ότου, κατά την γνώμη τους, το παιδί γίνη ‘αρκετά μεγάλο για να καταλαβαίνη,’ ενώ, στην πραγματικότητα, το βρέφος χρειάζεται τόση, ή και περισσότερη προσοχή απ’ όση το παιδί που μιλάει άνετα.
Αυτό συμβαίνει συνήθως όταν οι γονείς διακρατούν την εσφαλμένη άποψι ότι το παιδί δεν είναι ικανό να μάθη «σοβαρά» πράγματα ώσπου να μεγαλώση αρκετά. Αντιθέτως, η άποψις της Βίβλου για την ικανότητα μαθήσεως του παιδιού, εκφράζεται ωραία στο Δευτερονόμιο 31:12: «Σύναξον τον λαόν, τους άνδρας και τας γυναίκας και τα παιδία [Εβραϊκά, ταφ, ‘εκείνα που περπατούν ασταθώς, με μικρά βήματα,’ που αρχίζουν να περπατούν] . . . δια να ακούσωσι και δια να μάθωσι.»
Υποβοήθησις στην Αύξησι Λεξιλογίου
Η ταχύτης με την οποία πλουτίζεται το λεξιλόγιο ενός παιδιού είναι εκπληκτική. Ανέρχεται, από δύο ή τρεις λέξεις τον πρώτο χρόνο, σε 50 μέχρι 200 στα δύο χρόνια και γύρω στις 900 στα τρία χρόνια. Γιατί αυτό το μεγάλο άλμα στην ηλικία μεταξύ δύο και τριών; Αυτό, όπως πιστεύεται, οφείλεται στο γεγονός ότι το παιδί ανακαλύπτει τις ερωτήσεις. Έτσι, το παιδί των δύο ετών έχει τώρα ένα τρόπο για να εξερευνά όσο το δυνατόν περισσότερο τη γλώσσα.
Εφ’ όσον η ερώτησις είναι το σπουδαιότερο όργανο που χρησιμοποιεί το νήπιο, είναι πολύ σημαντικό ν’ αντιλαμβάνωνται οι γονείς (ή όποιος φροντίζει τα παιδιά), ότι το βασανιστικό «Γιατί;» είναι ουσιώδες, Αν το αποθαρρύνετε, αποθαρρύνετε τον πλουτισμό του λεξιλογίου και την ανάπτυξι προτύπων λογικής σκέψεως.
Εκτός από την αντίδρασί σας στις ερωτήσεις, υπάρχουν, θα μπορούσαμε να πούμε, τρεις τρόποι αποκρίσεων στις πρώτες διαπιστώσεις του παιδιού που θα έχουν μεγάλη επίδρασι στην πρόοδό του στην ομιλία.
Για να το διευκρινίσωμε: Υποθέστε ότι η μικρή Μαίρη πηγαίνει έξω και βρίσκει ένα «λουλούδι» και το φέρνει στη Μαμά. Πώς θα αντιδράση η Μαμά όταν η Μαίρη πη: «Κοίτα, Μαμά, λουλούδι»;
Η αρνητική αντίδρασις είναι: «Φύγε Μαίρη, είμαι απασχολημένη. Πάρε αυτό το χόρτο απ’ εδώ.»
Η ουδέτερη αντίδρασις θα ήταν: «Ωραίο είναι Μαίρη.»
Αλλά η θετική αντίδρασις θα ήταν: «Α, τι ωραίο λουλούδι. Δες, έχει τέσσερα πέταλα.» Προφανώς, εδώ η μητέρα όχι μόνο ανταποκρίθηκε με θέρμη στον ενθουσιασμό της κόρης της, αλλά προχώρησε ακόμη ένα βήμα και πρόσθεσε μια καινούργια λέξι—«πέταλα.»
Οι γονείς, λοιπόν, πρέπει να θεωρούν τη συνομιλία με τα παιδιά τους σαν ευκαιρία για να προσθέσουν νέο οικοδομικό υλικό—νέες λέξεις—στον «κόσμο της αντιλήψεώς» τους. Αυτό επιτυγχάνεται καλύτερα με σύντομες δηλώσεις, που είναι συχνά επανάληψις αυτών που είπε το παιδί (αν αυτές οι δηλώσεις είναι βασικά αληθινές) κι έπειτα προσθέτοντας λίγα περισσότερα.
Επίσης, είναι καλό να θυμούνται ότι, ακόμη κι όταν το παιδάκι μιλάη με θετικό τρόπο, συχνά ζητάει υποστήριξι από τους ενηλίκους—στην πραγματικότητα, ρωτάει, ‘Δεν έχω δίκιο;’
Δυστυχώς, όμως, μολονότι μπορεί να καταβάλλωνται πολλές προσπάθειες για να βοηθηθή το παιδί, μπορεί να φανή ότι υπάρχει κάποια σοβαρή δυσκολία του ενός ή του άλλου είδους στην ομιλία. Τι γίνεται τότε;
Αποφύγετε τις Υπερβολικές Αντιδράσεις
Μολονότι η ακοή του μωρού σας είναι φυσιολογική, και κάποια βραδύτης της ομιλίας σε μια συγκεκριμένη ηλικία είναι λογική, ίσως να μην προοδεύη, να μη μπορή δηλαδή να σχηματίζη λέξεις και να τις συνδέη. Τι μπορεί να γίνη; Η χειρότερη αντίδρασις είναι να πανικοβληθήτε και να φθάσετε στα άκρα.
Το ένα άκρο είναι να βλέπετε το παιδί σαν κάτι «περίεργο» και να μέμφεσθε υπερβολικά τον εαυτό σας ή το παιδί. Αν ένα βρέφος πέση και σπάση το πόδι του, ποιος γονεύς δεν θα το τρέξη στον γιατρό για να το κάνη καλά; Αλλά η κάπως ‘σπασμένη’ ομιλία θεωρείται σαν σφάλμα του παιδιού και είναι κάτι που πρέπει ν’ αγνοήται ή να θεωρήται αιτία για ντροπή μάλλον, παρά σαν κάτι που πρέπει να διορθωθή.
Είναι αλήθεια ότι συχνά η κατάστασις στο σπίτι συντελεί στην ελαττωματική ομιλία, αλλ’ αυτός είναι ένας ακόμη λόγος για να δώσετε πραγματική προσοχή στο παιδί και στις οικογενειακές σχέσεις. Συχνά, οι ειδικοί θεραπευταί της ομιλίας μπορεί να βοηθήσουν γρήγορα ένα μικρό παιδί να τακτοποιήση το πρόβλημα της ομιλίας ή της γλώσσας, ενώ αν συνεχίση έτσι, η δυσκολία μπορεί να εμπεδωθή τόσο που να είναι ουσιαστικά αδύνατον να διορθωθή.
Το άλλο άκρο είναι να εκφράζετε συντριβή με τέτοιο τρόπο που το παιδί νοιώθει ότι είναι το αντικείμενο μεγάλης ανησυχίας, Το κάνετε να νοιώθη ότι ΠΡΕΠΕΙ να μιλήση διαφορετικά. Ιδιαίτερα στα παιδιά που τραυλίζουν, αυτή η επιπρόσθετη πίεσις συνήθως τα ωθεί σε εντελώς αντίθετα, αποτελέσματα.a
Αντιθέτως, όπως και με τα μικρά παιδιά που αναφέραμε προηγουμένως, υπάρχει μεγαλύτερη ανάγκη για υπομονή και τρυφερότητα από μέρους των γονέων. Αποφεύγετε τις συνεχείς διορθώσεις και επιπλήξεις· αντιθέτως, προσπαθείτε να αποσπάτε τη διάνοια του μικρού από το πρόβλημα της ομιλίας του. Πολύ συχνά, το παιδί μπορεί να μιλάη κανονικά όταν η διάνοιά του ξεχνά τη δυσκολία.
Επίσης, είναι σπουδαίο να βοηθηθούν οι μεγαλύτεροι αδελφοί και αδελφές να καταλάβουν την ανάγκη να συμπεριφέρωνται με στοργή στον αδελφό τους που τραυλίζει—να μην τον διακόπτουν συνεχώς όταν προσπαθή να μιλήση, δημιουργώντας έτσι απογοήτευσι και ανησυχία.
Πραγματικά, οι Χριστιανικές αρχές που τονίζονται στη Βίβλο σχετικά με τον τρόπο που πρέπει να συμπεριφέρωνται οι γονείς στα παιδιά είναι ανεκτίμητες στην υποβοήθησι ενός παιδιού, το οποίο συχνά χαρακτηρίζεται ως «βραδυμαθές,» σε τυχόν πρόβλημα της ομιλίας του.
‘Ένθερμη αγάπη,’ ‘μακροθυμία,’ ‘πραότης,’ ‘εγκράτεια,’—αν οι γονείς εκδηλώνουν αυτές τις ιδιότητες, μπορούν να συμβάλλουν πολύ στη μείωσι του προβλήματος.—1 Θεσσ. 2:7, 8· Γαλ. 5:22, 23.
Συνεπώς, μιλάτε στο παιδί σας από τη νηπιακή ηλικία. Διαβάζετέ του από τη νηπιακή ηλικία. Καλλιεργείτε τρυφερή, στοργική φυσική επαφή με το παιδί σας, από τη νηπιακή ηλικία. Ενεργώντας έτσι, θα βοηθήσετε στην ανάπτυξι της ομιλίας του μικρού και θα επιδράσετε θετικά στην προσωπικότητά του και στην ικανότητά του μαθήσεως.
Όπως ίσως τίποτε άλλο η ικανότης του παιδιού να μιλάη καθαρά και να εκφράζη τις σκέψεις του, τις ανάγκες του και τις επιθυμίες του, θα επηρεάση τα προσωπικά του επιτεύγματα, την αυτοπεποίθησι και την ευτυχία του. Μαζί με το παιδί σας, λοιπόν, χρησιμοποιείτε ορθά το θεόδοτο θαύμα της ομιλίας. Αργότερα μ’ αυτόν ακριβώς τον ανθρώπινο τρόπο, με λόγια, το παιδί σας θα σας πη πιθανόν: «Σ’ ευχαριστώ. Είμαι ευτυχής που με φρόντιζες.»
[Υποσημειώσεις]
[Πρόταση που τονίζεται στη σελίδα 17]
«Όλα τα νήπια παντού παρουσιάζουν με αξιοσημείωτο τρόπο όμοια πρότυπα και στάδια αναπτύξεως της ομιλίας.»
[Πρόταση που τονίζεται στη σελίδα 18]
«Ίσως εκείνο που πρέπει να τονισθή περισσότερο είναι το εξής: τα παιδιά μαθαίνουν να μιλούν με το να μιμούνται τους γύρω τους.»
[Πρόταση που τονίζεται στη σελίδα 19]
«Μερικές φορές, αυτό που μπορεί ίσως να είναι κάτι παροδικό, αντιμετωπίζεται σαν κάτι ‘τρομερό’ από τους γονείς, πράγμα που κάνει το μωρό να ‘παγώνη’ ή να παραμένη σ’ αυτό το κακό στάδιο.»
[Εικόνα στη σελίδα 21]
Ο πατέρας μπορεί τρυφερά να ενθαρρύνη το μωρό να ομιλή με το να επαναλαμβάνη συχνά απλές λέξεις