Αποστασίες του Αρχαίου Ισραήλ
1 Κορινθίους Κεφάλαιον 10:11. «Ταύτα δε πάντα εγίνοντο εις εκείνους παραδείγματα, και εγράφησαν προς νουθεσίαν ημών, εις τους οποίους τα τέλη των αιώνων έφθασαν.» 12. Ώστε ο νομίζων ότι ίσταται ας βλέπη μη πέση.
1. Γιατί είναι αξιόλογο το να εξετάσωμε τη θρησκευτική ιστορία του Ισραήλ;
ΜΙΑ ματιά στη νεκρή ιστορία μπορεί να δείξη το δρόμο για ένα ζωντανό μέλλον. Αυτό είναι αληθινό αν η ιστορία που εξετάζομε είναι η προφητική ιστορία του αρχαίου έθνους Ισραήλ. Οι άνθρωποι λέγουν ότι το να κυττάζωμε προς τα πίσω είναι καλύτερο παρά το να προβλέπωμε. Αλλά σ’ αυτή την περίπτωσι, το να κυττάζωμε προς τα πίσω γίνεται πρόβλεψις αν βλέπωμε το παρελθόν ως καθρέφτη που αντανακλά τα μέλλοντα. Από το θρησκευτικό παρελθόν του αρχαίου Ισραήλ μπορούμε να μάθωμε κάτι για το θρησκευτικό μέλλον του συγχρόνου «Χριστιανισμού». Η Γραφή είναι βιβλίο, το οποίον εξειδικεύεται στην αναγραφή των μερών εκείνων της θρησκευτικής ιστορίας που είναι τυπικά ή προφητικά, που κατοπτρίζουν το θρησκευτικό μέλλον της παρούσης γενεάς μας. Για μας που ζούμε σ’ αυτές τις έσχατες ημέρες ανεγράφη η θρησκευτική ιστορία των Ισραηλιτών: «Ταύτα δε πάντα εγίνοντο εις εκείνους παραδείγματα, και εγράφησαν προς νουθεσίαν ημών, εις τους οποίους τα τέλη των αιώνων έφθασαν.» Επίσης, «όσα προεγράφησαν, δια την διδασκαλίαν ημών προεγράφησαν, δια να έχωμεν την ελπίδα δια της υπομονής και της παρηγορίας των γραφών.» Μέσα σ’ αυτά τα όρια μπορούμε να μάθωμε τι θα συμβή, από εκείνο που συνέβη. Εξετάστε αυτή τη θεόπνευστη προφητική ιστορία για να δήτε τι συνέβη, σε ποιους και γιατί, ώστε να μπορέσετε να οδηγηθήτε στο να καθορίσετε, με την πορεία που εκλέγετε, τι θα συμβή σε σας.—1 Κορ. 10:11· Ρωμ. 15:4.
2, 3. Ποια γεγονότα συνέβαιναν κατά τη διακυβέρνησι του Ισραήλ από τους κριτάς;
2 Η θρησκευτική ιστορία του Ισραήλ κατά την περίοδο που κυβερνούσαν οι κριταί, συνοψίζεται ως εξής: «Εγκατέλιπον Ιεχωβά τον Θεόν των πατέρων αυτών, τον εξαγαγόντα αυτούς εκ γης Αιγύπτου, και υπήγον κατόπιν άλλων θεών, εκ των θεών των λαών των πέριξ αυτών, και προσεκύνησαν αυτούς, και παρώργισαν τον Ιεχωβά. Και εξήφθη ο θυμός του Ιεχωβά κατά του Ισραήλ, και παρέδωκεν αυτούς εις την χείρα των λεηλατιστών, και ελεηλάτησαν αυτούς· και επώλησεν αυτούς εις την χείρα των εχθρών αυτών κύκλω, ώστε δεν ηδυνήθησαν πλέον να σταθώσι κατά πρόσωπον των εχθρών αυτών. Τότε ανέστησεν ο Ιεχωβά κριτάς, οίτινες έσωσαν αυτούς εκ της χειρός των λεηλατούντων αυτούς. Πλην ουδέ εις τους κριτάς αυτών υπήκουσαν», αλλ’ επόρνευσαν κατόπιν άλλων θεών, και προσεκύνησαν αυτούς· . . . Και ότε ανέστησεν ο Ιεχωβά εις αυτούς κριτάς, τότε ο Ιεχωβά ήτο μετά του κριτού, και έσωζεν αυτούς εκ της χειρός των εχθρών αυτών καθ’ όλας τας ημέρας του κριτού· διότι εσπλαγχνίσθη ο Ιεχωβά εις τους στεναγμούς αυτών τους εξ αιτίας των καταθλιβόντων αυτούς, και καταπιεζόντων αυτούς. Ότε δε απέθνησκεν ο κριτής, επέστρεφον, και διεφθείροντο χειρότερα παρά τους πατέρας αυτών, υπάγοντες κατόπιν άλλων θεών, δια να λατρεύωσιν αυτούς, και να προσκυνώσιν αυτούς.»—Κριτ. 2:12, 14, 16-19, ΜΝΚ.
3 Αυτή η περίοδος των κριτών διήρκεσε περίπου τριακόσια πενήντα χρόνια, κατά τον καιρόν δε αυτόν ο αρχαίος Ισραήλ απεστάτησε κατ’ επανάληψιν. Όταν ο Ισραήλ ήταν πιστός, ο Ιεχωβά επροστάτευε το έθνος, αλλά βαθμιαίως εισέδυε η ειδωλολατρία, ο λαός εγκατέλειπε τη θρεπτική πνευματική τροφή για να γίνη μέτοχος δαιμονικών διδασκαλιών, και στην πνευματικώς εξασθενημένη κατάστασί του αποστατούσε τελείως στην ψευδή «παγανιστική» λατρεία. Αφού δεν τον αντιπροσώπευαν πια αληθινά, ο Ιεχωβά αφαιρούσε την προστασία του απ’ αυτούς και αυτοί ήρχοντο κάτω από τον ζυγό ειδωλολατρικών λαών. Με τον καιρό οι λεηλατημένοι και καταδυναστευμένοι Ισραηλίται έκραζαν στον Ιεχωβά, αυτός ήγειρε έναν κριτή μέσα από ένα πιστό υπόλοιπο για να τους απελευθερώση, και αυτοί απέρριπταν την ψευδή πνευματική τροφή, απηλευθερώνοντο από τους εχθρούς των και αποκαθίσταντο στην αληθινή λατρεία και εύνοια του Ιεχωβά. Κατόπιν επέστρεφον πάλι στην ακάθαρτη πνευματική τροφή που είχαν απορρίψει, και αποστατούσαν στην ψευδή λατρεία μια φορά ακόμη.
4. Ήλλαξε μήπως η κατάστασις όταν ο Ισραήλ εκυβερνάτο από βασιλείς;
4 Η αλλαγή από την κυβέρνησι των κριτών στη βασιλεία δεν επέφερε μόνιμο σταμάτημα στην αποστασία του αρχαίου Ισραήλ. Όταν κυβερνούσε ένας καλός βασιλεύς και το έθνος υπηρετούσε τον Ιεχωβά, ακολουθούσε θεία ευλογία και προστασία, αλλ’ όταν ανήρχετο στον θρόνο του Ιεχωβά ένας πονηρός βασιλεύς, αυτός έστρεφε το έθνος σε δαιμονικές διδασκαλίες και ειδωλολατρίες. Μολονότι αυτοί ισχυρίζοντο ακόμη ότι ήσαν λαός του Ιεχωβά και λάτρεις του, ετρέφοντο με πνευματική ακαθαρσία και εξασθενούσαν και αποστατούσαν. Έπειτα συνεσωρεύοντο επάνω τους εσωτερικές ταραχές ή εξωτερικές καταπιέσεις από ξένα έθνη, και δεν ήρχετο απελευθέρωσις ώσπου να γίνη αναζωογόνησις της αληθινής λατρείας και επιστροφή στον Ιεχωβά, η οποία συνήθως επραγματοποιείτο με την αντικατάστασι ενός πονηρού βασιλέως από έναν αγαθόν.
Η ΑΙΤΙΑ ΤΗΣ ΑΠΟΣΤΑΣΙΑΣ
5, 6. Τι προξενούσε την αποστασία, και πώς εξεικονίσθη η πράξις αυτή;
5 Διά μέσου των αιώνων, όταν κυβερνούσαν πρώτα οι κριταί και αργότερα οι βασιλείς, η γεύσις της ειδωλολατρικής πνευματικής τροφής ήταν η αρχή της αποστασίας και η αποβολή της ήταν η αρχή της αναρρώσεως. Επάνω στην τράπεζα του Ιεχωβά έπρεπε να παρατίθεται θρεπτική πνευματική τροφή από τους θρησκευτικούς ηγέτας του Ισραήλ, αλλ’ αυτό δεν εγίνετο πάντοτε. Κατά καιρούς εξέθεταν για τον λαό τις διδασκαλίες των ειδωλολατρικών εθνών και όταν οι ειδωλολατρίες αυτές ελαμβάνοντο στη διάνοια και εξησκούντο λατρευτικά, επαγίδευαν τους Ισραηλίτας σε πολλαπλές θλίψεις, όπως είχαν προειδοποιηθή: «Ουδέ θέλεις λατρεύσει τους θεούς αυτών· διότι, τούτο θέλει είσθαι παγίς εις σε.» Αλλ’ αυτοί έτρεφαν τις διάνοιές των μ’ αυτές τις ακάθαρτες διδασκαλίες, εγίνοντο αδύνατοι και άρρωστοι και αποκρουστικοί με αυτές, ανακτούσαν δε την πνευματική υγεία μόνο αφού εξέβαλαν αυτά τα ψεύδη από τις διάνοιές των.—Δευτ. 7:16.
6 Εν τούτοις, ο αρχαίος Ισραήλ δεν εμάθαινε το μάθημα από τις σκληρές αυτές πείρες και αργότερα επέστρεφε σ’ αυτές τις ίδιες πράξεις, τις ενεκολπώνετο πάλι, ασθενούσε πάλι απ’ αυτές, και εχρειάζετο πάλι να τις εκδιώξη σθεναρά από τη διάνοια προτού γίνη δυνατή η ανάρρωσις. Εκείνο που είχαν χρησιμοποιήσει ως πνευματική τροφή προηγουμένως, το χρησιμοποιούσαν και πάλι, και όπως ακριβώς είχαν ασθενήσει απ’ αυτό προηγουμένως, έτσι ασθενούσαν και πάλι. Ήταν μια επανάληψις αφροσύνης, που μας υπενθυμίζει το Παροιμίαι 26:11: «Ως ο κύων επιστρέφει εις τον εμετόν αυτού, ούτως ο άφρων επαναλαμβάνει την αφροσύνην αυτού.» Ο απόστολος Πέτρος εχρησιμοποίησε αυτή την παροιμία για να εξεικονίση την πορεία των Χριστιανών αποστατών: «Ο κύων επέστρεψεν εις το ίδιον αυτού εξέραμα.» Και επειδή ο Ισραήλ υπερεντρυφούσε στον κοσμικό υλισμό υπό την επιρροή των ειδωλολατρικών θρησκειών, ο Ιεχωβά κατηύθυνε τον προφήτη του να πη: «Πάσαι αι τράπεζαι είναι πλήρεις εμετού και ακαθαρσίας, ουδείς τόπος μένει καθαρός.»—2 Πέτρ. 2:22· Ησ. 28:8.
7. Πού υπήρχε πνευματική πείνα, και πού όχι;
7 Κανένας τόπος δεν ήταν απηλλαγμένος από ρυπαρότητα· δηλαδή, μέσα στο ωργανωμένο θρησκευτικό σύστημα που είχε ολισθήσει, που είχε γίνει αποστατικό. Αλλά δεν είχε αποστατήσει κάθε άτομο στον Ισραήλ ή στον Ιούδα μαζί μ’ αυτή τη θρησκευτική πλειονότητα. Όπως στις ημέρες των κριτών, ένα υπόλοιπο παρέμενε πιστό και ενέμενε στην καθαρή πνευματική του δίαιτα, η δε αντίθεσις καταδεικνύεται από τα λόγια του Ιεχωβά προς τους πιστούς: «Ιδού, οι δούλοι μου θέλουσι φάγει, σεις δε θέλετε πεινάσει· ιδού, οι δούλοι μου θέλουσι πίει, σεις δε θέλετε διψήσει· ιδού, οι δούλοι μου θέλουσιν ευφρανθή, σεις δε θέλετε αισχυνθή· ιδού, οι δούλοι μου θέλουσιν αλαλάζει εν ευθυμία, σεις δε θέλετε βοά εν πόνω καρδίας, και ολολύζει υπό καταθλίψεως πνεύματος.» Ο Ιεχωβά δεν ήταν ιδιοτελής ή μεροληπτικός εν σχέσει με την καθαρή πνευματική τροφή, αλλά την απέστειλε στο έθνος, την κατέστησε προσιτή σ’ αυτούς, αποστέλλοντας κατ’ επανάληψιν τους προφήτας του σ’ αυτούς: «Εξαπέστειλα προς εσάς πάντας τους δούλους μου τους προφήτας, καθ’ ημέραν εγειρόμενος πρωί και αποστέλλων· πλην δεν μου υπήκουσαν, ουδέ έκλιναν το ωτίον αυτών· αλλ’ εσκλήρυναν τον τράχηλον αυτών· έπραξαν χειρότερα των πατέρων αυτών.» Επομένως, η πνευματική πείνα υπήρχε όχι ανάμεσα στο πιστό υπόλοιπο των αληθινών λατρευτών, αλλά μόνο μέσα στο εθνικώς επιδοκιμασμένο, παραδεδεγμένο θρησκευτικό σύστημα που είχε αποστατήσει: «Ιδού, έρχονται ημέραι, λέγει Ιεχωβά ο Θεός, και θέλω εξαποστείλει πείναν επί την γην· ουχί πείναν άρτου, ουδέ δίψαν ύδατος, αλλ’ ακροάσεως των λόγων του Ιεχωβά.» Για να διαφύγουν την πείνα, τα άτομα έπρεπε να εγκαταλείψουν τις τάξεις της αποστατημένης πλειονότητος και να ενωθούν με το πιστό υπόλοιπο.—Ησ. 65:13, 14· Ιερεμ. 7:25, 26· Αμώς 8:11, ΑΣ.
8. Πώς οι αποστάται εδάγκωσαν το χέρι που προσπαθούσε να τους θρέψη;
8 Οι θρησκευτικοί ηγέται του αποστακτικού έθνους, όχι μόνο αρνήθηκαν να προσέξουν τους προφήτας αυτοί οι ίδιοι, αλλά προσπάθησαν να εμποδίσουν και άλλους από το να προσέξουν τις προειδοποιήσεις. Όπως ο σκύλος που δαγκώνει το χέρι που προσπαθεί να τον θρέψη, έτσι οι θρησκευόμενοι αυτοί κατεδίωξαν τους δούλους του Ιεχωβά, φονεύοντας μάλιστα πολλούς απ’ αυτούς. Η κακοποίησις των προφητών από τους αποστατημένους θρησκευτικούς ηγέτας και τις τυφλές μάζες που τους ακολουθούσαν, συνοψίζεται στην προς Εβραίους επιστολή 11:36-38: «Άλλοι δε εδοκίμασαν εμπαιγμούς και μάστιγας, έτι δε και δεσμά και φυλακήν· ελιθοβολήθησαν, επριονίσθησαν, επειράσθησαν, με σφαγήν μαχαίρας απέθανον, περιεπλανήθησαν με δέρματα προβάτων, με δέρματα αιγών· υστερούμενοι, θλιβόμενοι, κακουχούμενοι, των οποίων δεν ήτο άξιος ο κόσμος· πλανώμενοι εν ερημίαις και όρεσι και σπηλαίοις και ταις τρύπαις της γης.»
ΑΠΟΣΤΑΣΙΑ ΣΤΙΣ ΗΜΕΡΕΣ ΤΟΥ ΙΗΣΟΥ
9. Γιατί ο Ιεχωβά τελικά εγκατέλειψε τον Ιούδα, και ποια ήταν η κατάστασις του λαού πνευματικώς όταν ήλθε ο Ιησούς;
9 Τελικά ο Ιούδας βυθίσθηκε τόσο χαμηλά, ώστε ο Ιεχωβά τον εγκατέλειψε στους Βαβυλώνιους, τους οποίους μάλιστα εχρησιμοποίησε για να εκτελέσουν τις κρίσεις του εναντίον των αποστατών. Αλλά ακόμη και σ’ αυτόν τον καιρό υπήρχε ένα πιστό υπόλοιπο που ελήφθη στην αιχμαλωσία μαζί με τους αποστάτας, και στον ωρισμένο καιρό του Ιεχωβά επέστρεψε στον Ιούδα για να επανιδρύση την αληθινή λατρεία στην Ιερουσαλήμ, ανοικοδομώντας τον ναό και επαναλαμβάνοντας την προσφορά θυσιών εκεί. Αυτό δεν διήρκεσε πολύ. Κακή πνευματική τροφή εισέδυσε υπό την μορφή προφορικής παραδόσεως και απεβλήθη η καλή πνευματική τροφή του ανοθεύτου λόγου του Ιεχωβά, ώσπου στον καιρό που ήλθε ο Ιησούς, οι Ισραηλίται είχαν ακυρώσει τον λόγον του Θεού με την παράδοσί των. Το αποτέλεσμα ήταν ότι ο λαός ήταν πνευματικώς ασθενής και χωλός και τυφλός—τόσο ασθενής ώστε δεν μπορούσε να χωνέψη την ισχυρή πνευματική τροφή, τόσο χωλός ώστε δεν μπορούσε να βαδίση ορθά στον δρόμο του Ιεχωβά, τόσο τυφλός ώστε δεν μπόρεσε να δη τον Ιησούν ως τον υποσχεμένο Μεσσία και αντί να τον δεχθή, επέτρεψε στους θρησκευτικούς του ηγέτας να του εμπνεύσουν πανικόν, ώστε ν’ απαιτήση τον θάνατο του Ιησού επάνω στο ξύλο του μαρτυρίου.
10. Με ποια λόγια κατήγγειλε ο Ιησούς τους υποκριτικούς θρησκευτικούς ηγέτας των ημερών του;
10 Αλλά πριν από τον θάνατό του, αυτός εξέθεσε ως υποκριτάς εκείνους που τον εφόνευσαν εν ονόματι του Ιεχωβά. Τους έδειξε ότι δεν μπορούσαν ν’ αποφύγουν το να ταυτισθούν με τους πριν απ’ αυτούς υποκριτάς, οι οποίοι είχαν φονεύσει τους προφήτας, διότι θα επανελάμβαναν αυτές τις φαυλότητες και θα ήσαν περισσότερο ακόμη αξιόμεμπτοι. Σ’ αυτούς ο Ιησούς είπε: «Ουαί εις εσάς, γραμματείς και Φαρισαίοι, υποκριταί· διότι οικοδομείτε τους τάφους των προφητών, και στολίζετε τα μνημεία των δικαίων και λέγετε, Εάν ήμεθα εν ταις ημέραις των πατέρων ημών, δεν ηθέλομεν είσθαι συγκοινωνοί αυτών εν τω αίματι των προφητών. Ώστε μαρτυρείτε εις εαυτούς, ότι είσθε υιοί των φονευσάντων τους προφήτας. Αναπληρώσατε και σεις το μέτρον των πατέρων σας. Όφεις, γεννήματα εχιδνών, πώς θέλετε φύγει από της καταδίκης της γεέννης; Διά τούτο, ιδού, εγώ αποστέλλω προς εσάς προφήτας και σοφούς και γραμματείς· και εξ αυτών θέλετε θανατώσει και σταυρώσει, και εξ αυτών θέλετε μαστιγώσει εν ταις συναγωγαίς σας, και διώξει από πόλεως εις πόλιν δια να έλθη εφ’ υμάς παν αίμα δίκαιον, εκχυνόμενον επί της γης, από του αίματος Άβελ του δικαίου, έως του αίματος Ζαχαρίου, υιού Βαραχίου, τον οποίον εφονεύσατε μεταξύ του ναού και του θυσιαστηρίου. Αληθώς σας λέγω, Πάντα ταύτα θέλουσιν ελθεί εις την γενεάν ταύτην.»—Ματθ. 23:29-36.
11, 12. Τι έκαμε ένα πιστό υπόλοιπο, και πώς εκακοποιήθη;
11 Αλλά δεν ήσαν όλοι οι θρησκευτικοί Ιουδαίοι υποκριταί. Ο Ιησούς βρήκε ένα υπόλοιπο πιστών, οι οποίοι τον άκουσαν, τον εδέχθησαν ως Μεσσία, και ανέλαβαν το έργο του κηρύγματος μαζί του. Το προώθησαν μετά τον θάνατο του Ιησού, παρά τους διωγμούς, τις συλλήψεις, τις φυλακίσεις και τον θάνατο που επέφεραν όχλοι ερεθισμένοι από τους θρησκευτικούς ηγέτας. Την ημέρα που ένας όχλος ελιθοβόλησε τον πιστό Στέφανο μέχρι θανάτου, ηγέρθη μεγάλος διωγμός εναντίον των Χριστιανών της Ιερουσαλήμ «πάντες διεσπάρησαν εις τους τόπους της Ιουδαίας και Σαμαρείας, πλην των αποστόλων.» (Πράξ. 8:1) Αλλά η διασπορά των Χριστιανών ήταν επέκτασις του αγγέλματος, διότι αυτοί δεν έπαυσαν ποτέ να κηρύττουν την αλήθεια.
12 Και οι θρησκευτικοί ηγέται δεν έπαυσαν ποτέ να καταδιώκουν, δεν έπαυσαν ποτέ να ‘αναπληρούν το μέτρον των πατέρων των’, όπως απεδείχθη από τα όσα έπαθε ο απόστολος Παύλος στα χέρια τους: «Υπό των Ιουδαίων πεντάκις έλαβον πληγάς τεσσαράκοντα παρά μίαν· τρις ερραβδίσθην, άπαξ ελιθοβολήθην, τρις εναυάγησα, έν ημερονύκτιον εν τω βυθώ έκαμον· εις οδοιπορίας πολλάκις, εις κινδύνους ποταμών, κινδύνους ληστών, κινδύνους εκ του γένους, κινδύνους εξ εθνών, κινδύνους εν πόλει, κινδύνους εν ερημία, κινδύνους εν θαλάσση, κινδύνους εν ψευδαδέλφοις· εν κόπω και μόχθω, εν αγρυπνίαις πολλάκις, εν πείνη και δίψη, εν νηστείαις πολλάκις, εν ψύχει και γυμνότητι.»—2 Κορ. 11:24-27.
13. Ποια πορεία, λοιπόν, πήρε η ιστορία του Ισραήλ, και όμως, στη διάρκεια όλης αυτής της πορείας, τι ισχυρίζοντο οι αποστάται;
13 Ο αρχαίος Ισραήλ απεστάτησε όταν κυβερνούσαν οι κριταί, όταν εβασίλευαν οι βασιλείς και όταν ο Ιησούς ήλθε στη γη. Η πλειονότης υπό την επιρροή των ανεγνωρισμένων θρησκευτικών ηγετών εστράφη σε ακάθαρτη πνευματική τροφή, εξησθένησαν, ενόσησαν, απεστάτησαν και υπέστησαν εσωτερικές διαταραχές και εξωτερικές πιέσεις. Ένα υπόλοιπο απέμεινε αληθινό στον Ιεχωβά, διεσάλπισε την προειδοποίησί του για να βοηθήση τους αποστάτας, αλλ’ εδιώχθη αντί να γίνη ευπρόσδεκτο απ’ αυτούς. Ανάρρωσις επήρχετο μόνο όταν τα ψεύδη απερρίπτοντο και ο λόγος του Ιεχωβά εγίνετο δεκτός και η αληθινή λατρεία αποκαθίστατο και εγίνετο σεβαστή. Και όμως, στη διάρκεια όλης αυτής της αποστασίας, το έθνος ισχυρίζετο ότι υπηρετούσε πιστά τον Ιεχωβά. Στην ειδωλολατρία των οι Ιουδαίοι διετείνοντο ότι υπηρετούσαν τον Ιεχωβά· βυθισμένοι στις παραδόσεις των που ακύρωναν τη Γραφή, εξακολουθούσαν να λέγουν ότι ήσαν πιστοί στον Ιεχωβά, και ακόμη όταν κατεδίωκαν και εφόνευαν τους αληθινούς μάρτυρας του Θεού, οι Ιουδαίοι ισχυρίζοντο ότι αυτό εγίνετο για την προστασία της λατρείας του Ιεχωβά. Όπως είπε ο Ιησούς σχετικά με τους πιστούς μάρτυρας του Ιεχωβά: «Πας όστις σας θανατώση θέλει νομίσει ότι προσφέρει λατρείαν εις τον Θεόν.»—Ιωάν. 16:2.
14. Τι μπορούμε να δούμε ότι συμβαίνει σήμερα;
14 Μπορείτε να φαντασθήτε ότι λαός που προσκυνεί τα είδωλα θα ισχυρίζετο ότι λατρεύει τον Ιεχωβά; Μπορείτε να φαντασθήτε ότι εκείνοι που τρέφουν τις διάνοιές των, με ειδωλολατρικές διδασκαλίες θα ισχυρίζοντο ότι διαιτώνται με τις αλήθειες του Ιεχωβά; Μπορείτε να φαντασθήτε ότι θα ενόμιζαν ότι υπηρετούν τον Ιεχωβά με το να καταδιώκουν τους μάρτυράς του; Μπορείτε να φαντασθήτε αυτή τη θρησκευτική ασυνέπεια; Πραγματικά, δεν χρειάζεται να φαντασθήτε αυτά τα πράγματα. Μπορείτε να τα δήτε να συμβαίνουν μπροστά στα μάτια σας. Αυτά τα αρχαία συμβάντα του καιρού του Ισραήλ ήσαν προφητικά. Υποτυπούσαν την εποχή μας, προσκιάζοντας γεγονότα που θα συνέβαιναν στην εποχή μας. Οι άπιστοι θρησκευτικοί ηγέται του αρχαίου Ισραήλ ήσαν προφητικοί τύποι των σημερινών θρησκευτικών ηγετών του αποστάτου «Χριστιανισμού». Η πλειονότης των θρησκευτικών ανθρώπων σήμερα αποστατούν με τους κληρικούς των, και μαζί καταδιώκουν την πιστή μειονότητα των μαρτύρων του Ιεχωβά, που εμμένουν σταθερά στην αληθινή λατρεία, που προσφέρουν καθαρή πνευματική τροφή, που διασαλπίζουν τη θεία προειδοποίησι.