Η Τεκνοποιία δια Μέσου των Αιώνων
Η ΤΕΚΝΟΠΟΙΙΑ είναι μια από τις παλαιότερες ανθρώπινες δραστηριότητες, σχεδόν τόσο παληά όσο το φαγητό και το ποτό. Φτάνει πίσω ως τη μέρα που η Εύα, η πρώτη γυναίκα, γέννησε τον πρωτότοκο γυιο της Κάιν. Επειδή είναι πολύ βασική για την ύπαρξι της ανθρωπίνης φυλής, η τεκνοποιία εγείρει ενδιαφέρουσες ερωτήσεις.
Γιατί, επί παραδείγματι, μια τέτοια βασικά φυσική λειτουργία να είναι τόσο επώδυνη στη μητέρα; Και αφού στις λεγόμενες «ανεπτυγμένες» χώρες οι περισσότερες γυναίκες γεννούν σε τέλεια εξοπλισμένα μαιευτήρια, τι έκαναν οι γυναίκες στο παρελθόν;
Στην περίπτωσι της Εύας, βεβαίως, δεν υπήρχε κάποια πολύπειρη μαία όταν γεννήθηκε ο Κάιν. Φαίνεται ότι τα κατάφερε πολύ καλά μόνη της ή το πολύ—πολύ με την άπειρη βοήθεια του συζύγου της Αδάμ. Τότε, γιατί τόση φασαρία σήμερα; Θα μπορούσε το παρελθόν να έχη μερικά σπουδαία μαθήματα για τον σημερινό καιρό;
Γιατί οι Πόνοι του Τοκετού;
Όσο για τους πόνους και τους κινδύνους της τεκνοποιίας, αν η θεωρία της εξελίξεως ήταν αληθινή, δεν φαίνεται να υπάρχη λογική αιτία στο γιατί οι γυναίκες δεν γεννούν τα μικρά τους με την ίδια ευκολία όπως τα ζώα. Εν τούτοις δεν πρόκειται γι’ αυτό. Η επιστήμη δεν έχει θετική εξήγησι να δώση για τη μεγάλη διαφορά μεταξύ της γεννήσεως και αναπτύξεως του μικρού ζώου και του μικρού ανθρώπου.
Μόνον η Βίβλος ρίχνει φως σ’ αυτό το θέμα. Δείχνει ότι η δύσκολη τεκνοποιία είναι ένα άμεσο αποτέλεσμα της αμαρτίας της πρώτης γυναίκας απέναντι του δημιουργού της, από τον οποίο είχε πάρει την ικανότητα της αναπαραγωγής. Μετά την ανταρσία της εναντίον του, ο Θεός είπε στην Εύα: «Θέλω υπερπληθύνει τας λύπας σου και τους πόνους της κυοφορίας σου· με λύπας θέλεις γεννά τέκνα.»—Γεν. 3:16.
Είναι αλήθεια ότι η δυσκολία που έχουν οι γυναίκες στον τοκετό διαφέρει ανάλογα με τη φυσική τους διάπλασι και τον τρόπο της ζωής που κάνουν. Οι σύγχρονες μέθοδοι προετοιμασίας για τις μέλλουσες μητέρες μπορούν επίσης ν’ ανακουφίσουν λίγο τους πόνους. Πάντως, εκατομμύρια γυναίκες όλων των φυλών θα συμφωνήσουν ότι τα λόγια του Θεού στην Εύα επαλήθευσαν. Πώς αντιμετώπισαν αυτό το πρόβλημα οι γυναίκες διά μέσου των αιώνων;
Ο Τοκετός Στις Εβραίες Γυναίκες
Πολύ λίγα σχόλια γίνονται στη Βίβλο για τον τρόπο που γεννούσαν οι γυναίκες στην αρχαιότητα. Ίσως, το πιο σαφές κείμενο επ’ αυτού του θέματος να βρίσκεται στο πρώτο κεφάλαιο της Εξόδου. Ένας Αιγύπτιος Φαραώ, για να επισπεύση ένα πρόγραμμα γενοκτονίας εναντίον των Εβραίων που είχαν εγκατασταθή στη χώρα του, έδωσε την ακόλουθη διαταγή στις Εβραίες μαίες: «Όταν μαιεύητε τας Εβραίας και ίδητε αυτάς επί της γέννας [επί του σκαμνιού για τοκετό, ΜΝΚ], εάν μεν ήναι αρσενικόν, θανατώνετε αυτό.» Λίγο αργότερα, αυτές οι θεοφοβούμενες γυναίκες δικαιολόγησαν την αδυναμία τους να εκτελέσουν αυτό το φονικό σχέδιο λέγοντας στον βασιλέα: «Αι Εβραίαι δεν είναι ως αι γυναίκες της Αιγύπτου· διότι είναι εύρωστοι και γεννώσι πριν εισέλθωσιν εις αυτάς αι μαίαι.»—Έξοδ. 1:16-19.
Απ’ αυτό το μέρος μαθαίνομε τρία πράγματα: Πρώτον, ότι το επάγγελμα της μαίας υπήρχε ήδη εκείνον τον καιρό (16ον αιώνα π.Χ.)· δεύτερον, ότι προφανώς οι γυναίκες γεννούσαν όχι ξαπλωμένες σ’ ένα κρεββάτι, άλλα καθιστές ή σκυφτές πάνω σε κάποιο ειδικό σκαμνί τοκετού· και τρίτον, ότι οι Εβραίες συχνά γεννούσαν χωρίς βοήθεια ειδικού, επειδή ήσαν ‘εύρωστες’ ή όπως άλλες Βιβλικές μεταφράσεις αποδίδουν «σκληραγωγημένες» ή «ρωμαλέες.»—Βίβλος της Ιερουσαλήμ, Αναθεωρημένη Στερεότυπη Μετάφρασις.
Η πιθανή στάσις που έπαιρναν οι Εβραίες για γέννα αναφέρεται από τον Κέννετ στο έργο του Κοινωνική Ζωή και Έθιμα των Αρχαίων Εβραίων, ως ακολούθως: «Κατά τη γέννησι ενός παιδιού, η μητέρα γεννούσε. . . στηριζόμενη σ’ ένα μικρό σκαμνί που έμοιαζε με τον περιστρεφόμενο τροχό ενός αγγειοπλάστου.» Το Νέο Βιβλικό Λεξικό του Τζ. Ντ. Ντούγκλας αναφέρει: «Μεταξύ των Εβραίων οι γυναίκες πολύ συχνά έσκυβαν κατά τη γέννα πάνω σε δυο τούβλα ή πέτρες.»
Σχετικά με τη δικαιολογία των Εβραίων μαιών, ότι οι Εβραίες γεννούσαν πριν αυτές φτάσουν, πρέπει να υπάρχη κάποια αλήθεια· αλλιώς ο Αιγύπτιος τύραννος χωρίς αμφιβολία θα τις είχε εκτελέσει αμέσως. Ο Τζ. Γουιτσκόφσκι λέγει: «Φαίνεται ότι οι Εβραίες καλούσαν [τις μαίες] μόνο σε σοβαρές περιπτώσεις, και πιο συχνά γεννούσαν αβοήθητες παρά με τη βοήθεια της μαίας.»
Ωστόσο, ενώ οι σκληρά εργαζόμενες Εβραίες μπορεί να γεννούσαν γενικά ευκολώτερα από τις πιο πολιτισμένες Αιγύπτιες, το γεγονός ότι οι πόνοι του τοκετού χρησιμοποιούνται σ’ όλη τη Βίβλο ως ένα σύμβολο αναπόφευκτης στενοχωρίας δείχνει ότι οι Εβραίες μητέρες δεν γλύτωναν τους πόνους και τους κινδύνους του τοκετού. (Ψαλμ. 48:6· Ιερεμ. 13:20-22· 50:43· Μιχ. 4:9, 10· 1 Θεσσ. 5:3) Παραδείγματος χάριν, η σύζυγος του Ιακώβ Ραχήλ εβοηθείτο από μαία, αλλά «υπέφερε μεγάλον αγώνα εις την γένναν αυτής,» και πέθανε γεννώντας τον Βενιαμίν. Επίσης και η νύφη του Ιούδα Θάμαρ δυσκολεύθηκε στη γέννησι διδύμων αγοριών και έπαθε ρήξι του περινέου.—Γέν. 35:16-20· 38:27-30.
Αναφορικά με την φροντίδα μετά τη γέννησι, μαθαίνομε για τις Εβραϊκές μεθόδους σε μια Βιβλική προφητεία που μιλά εξεικονιστικά για την καταγωγή της Ιερουσαλήμ. (Ιεζ. 16:4) Σύμφωνα με αυτό το εδάφιο, πρώτα απεκόπτετο ο ομφάλιος λώρος, έπειτα καθάριζαν το μωρό με λούσιμο, το έτριβαν με αλάτι, πιθανόν για να δυναμώση και σφίξη το δέρμα, και τελικά το τύλιγαν σε σπάργανα για να το διατηρούν ζεστό. Γενικά, οι Εβραίες εθήλαζαν το παιδί και δεν το απογαλάκτιζαν ώσπου να γίνη δυο ή τριών ετών, καμμιά φορά και μεγαλύτερο. (1 Σαμ. 1:24-28) Η συνήθεια του μακρού θηλασμού αναφέρεται στο απόκρυφο βιβλίο 2 Μακκαβαίων 7:27.
Ο Τοκετός Στην Αίγυπτο, Ελλάδα και Ρώμη
Την αρχαία εποχή, η γέννησις μεταξύ των μη Εβραϊκών λαών ήταν καλυμμένη με μυστήριο και δεισιδαιμονίες. Οι Αιγύπτιοι πίστευαν ότι τέσσερις θεές επισκέπτονταν τις μέλλουσες μητέρες. Αυτές ήταν η Ίσις, η Νέφθις, η Χεκέτ και η Μεσκέντ.
Από τα Αιγυπτιακά ιερογλυφικά και ανάγλυφα φαίνεται ότι οι Αιγύπτιες γεννούσαν σε μια μισοκαθιστή ή σε γονατιστή στάσι, η καθιστές σε κάποιο είδος καρέκλας τοκετού. Ένας «Ύμνος Μετανοίας σε Μια Θεά,» που χρονολογείται από το τέλος της Αιγυπτιακής Αυτοκρατορίας, περιέχει την επόμενη φράσι: «Κάθισα πάνω στα τούβλα όπως η έγκυος γυναίκα.»
Όσο για τους Έλληνες και τους Ρωμαίους, και αυτοί επίσης ήσαν πολύ δεισιδαίμονες στον τοκετό κι ελάτρευαν θεές που πίστευαν ότι προστάτευαν τις μέλλουσες μητέρες. Οι Ελληνίδες επεκαλούντο την Ιλιθυία, θεά του τοκετού, επίσης και τη θεά της σελήνης Άρτεμι. Η Ιλιθυία, σύμφωνα με κάποια πηγή, «συχνότατα απεικονίζεται γονατισμένη, μια στάσις που πίστευαν ότι βοηθεί τον τοκετό.»
Στην αρχαία Ρώμη οι μέλλουσες μητέρες έθεταν τους εαυτούς των υπό την προστασία της Ήρας ή της Λουσίνα, μιας θεάς της σελήνης. Σχετικά με τη στάσι του τοκετού, ο Ντε Λαλούγκ γράφει: «Οι Ρωμαίες γεννούσαν πάνω σε κρεββάτι, στη μισοπλαγιαστή θέσι που έπαιρναν όταν έτρωγαν. . . Για δύσκολους τοκετούς, ο Σορανός ο Εφέσιος [Έλληνας Ιατρός 2ος αιώνος μ.Χ.], που εργάσθηκε στη Ρώμη κατά τη βασιλεία του Τραϊανού, συνεβούλευε ότι η γυναίκα πρέπει να γονατίση ‘ώστε η μήτρα να είναι σε καλύτερη θέσι· οι σωματώδεις γυναίκες έπρεπε επίσης να πάρουν αυτή τη στάσι.’ Όπως οι Ελληνίδες, έτσι και οι Ρωμαίες, γεννούσαν σε ειδικές, χωρίς χέρια καρέκλες.»
Ο Τοκετός Στους Άλλους Λαούς
Η ιστορία του τοκετού στους άλλους αρχαίους λαούς είναι πολύ όμοια με των λαών που ήδη αναφέρθησαν. Σ’ όλο τον Καθολικό κόσμο, η Αιγύπτια Ίσις, η Ελληνίδα Ιλιθυία και η Ρωμαία Ήρα [Juno] αντικαταστάθηκαν από την «αγία» Μαργαρίτα της Αντιοχείας της Πισιδίας, γνωστή ως «η αήττητη μάρτυς, η ελπίς των εγκύων γυναικών, η βοηθός στον τοκετό.» Αυτή την «αγία» και την «Παρθένο Μαρία» επεκαλούντο οι Καθολικές γυναίκες σε ωδίνες, είτε βασίλισσες είτε φτωχές. Μια άλλη δεισιδαιμονική Καθολική συνήθεια είναι να βάζουν κάτω από το μαξιλάρι των ετοιμόγεννων γυναικών ένα «Agnus Dei.» Δηλαδή έναν ευλογημένο από τον Πάπα κέρινο δίσκο.
Όσο για τις στάσεις του τοκετού μεταξύ των διαφόρων φυλών και λαών, αυτές έχουν επιμελώς καταγραφή από τον τέως Δρ. Τζωρτζ Ένγκελμαν στο κλασικό του βιβλίο Ωδίνες Μεταξύ των Πρωτογόνων Λαών. Καλύπτουν όλη τη σειρά, από την όρθια στάσι κρατώντας ένα κλαδί δένδρου μέχρι ξαπλωμένη σ’ ένα κρεββάτι, ενώ οι πιο συνήθεις στάσεις των λεγομένων πρωτογόνων λαών ήσαν γονατιστά και μισοκαθιστά.
Μεταξύ των λεγομένων πολιτισμένων λαών, καρέκλες τοκετού διαφόρων σχημάτων και μεγεθών, από καθίσματα σε σχήμα V ως τις περίτεχνες πολυθρόνες, συνηθίζονταν επί αιώνες. Ο Δρ. Αντρέ Πεκέρ αναφέρει ένα Ιστορικό Ιατρικό Μουσείο στο Λονδίνο που έχει μια συλλογή όχι λιγώτερα από τριανταεννέα διάφορα μοντέλα καθισμάτων τοκετού.
Τελικά τα καθίσματα τοκετού έγιναν ντεμοντέ και έγινε ιατρική συνήθεια στις λεγόμενες ανεπτυγμένες χώρες να γεννούν οι γυναίκες πάνω σ’ ένα κρεββάτι ξαπλωμένες ανάσκελα ή πλαγιάζοντας στο πλευρό.
Μαθήματα από το Παρελθόν
Μπορούμε να μάθωμε κάτι από αυτή τη σύντομη αναδρομή στο παρελθόν για τις γεννήσεις; Αφού τελείωσε το έργο του Ωδίνες μεταξύ των Πρωτογόνων Λαών, που αρχικά δημοσιεύθηκε σε συνέχειες στην Αμερικανική Επιθεώρησι της Μαιευτικής το 1881 και 1882, ο Δρ. Τζωρτζ Ένγκελμαν έφτασε στο συμπέρασμα ότι η ξαπλωτή οριζόντια στη ράχι στάσις για τοκετό δεν ήταν ούτε η πιο φυσική ούτε η πιο ευνοϊκή για εύκολο τοκετό.
Το 1937, η Δρ. Καθλήν Βων, που εργάσθηκε στην Αίγυπτο, τις Ινδίες και το Κασμίρ, εξέδωσε στο Λονδίνο ένα βιβλίο με τίτλο «Ασφαλείς Τοκετοί,» στο οποίο ευνοούσε τη «Φυσική Στάσι» στον τοκετό, με την οποία εννοούσε τη σκυφτή στάσι.
Στο βιβλίο που εξέδωσε το 1958 για την Ιστορία του Τοκετού, ο Δρ. Αντρέ Πεκέρ έγραψε: «Όπως συνήθιζε να λέγη ένας από τους καθηγητάς μας, ο τοκετός είναι ουσιαστικά μια μισοκαθιστή λειτουργία. Αυτό το κλασικό γεγονός πρέπει να οδηγήση στην ανάπτυξι της κατάλληλης τεχνικής, που είναι ενστικτώδης στους πρωτογόνους λαούς.»
Το 1971, ένας Αργεντινός βιολόγος, ο Δρ. Τούκο Περούζι, συνηγόρησε υπέρ της καθέτου γέννας και σχεδίασε μια κατάλληλη καρέκλα που όλο και γίνεται συνηθέστερη στην Αργεντινή. Το 1972, η Δρ. Νάιλς Ανν Νιούτον, καθηγήτρια της ιατρικής σχολής του Βορειοδυτικού Πανεπιστημίου, έκαμε κριτική για τις σύγχρονες συνήθειες τοκετού στις Ηνωμένες Πολιτείες, περιλαμβανομένης και της θέσεως των γυναικών για τοκετό ανάσκελα στη ράχι, ενώ υποστηρίζει ότι μια καθιστή ή μισοκαθιστή θέσις διευκολύνει τον τοκετό.
Σ’ ένα άρθρο με τίτλο «Εγκεφαλικές Βλάβες λόγω Ασφυξίας στη Γέννησι,» που δημοσιεύθηκε στο Σαϊεντίφικ Αμέρικαν του Οκτωβρίου 1969, ο Ουίλλιαμ Φ. Ουίντλ έγραφε:
«Οι περισσότερες γεννήσεις πιθήκων γίνονται τη νύχτα, όπως συμβαίνει και στον άνθρωπο. Οι ωδίνες είναι λίγες: μια ώρα ή λιγώτερο. Το θηλυκό μισοκάθεται και αφήνει να πέση το μικρό στο έδαφος. Κατά τη γέννα, το περισσότερο αίμα του πλακούντος περνά στο μικρό. . . Τα βρέφη των ανθρώπων γεννιούνται με πολύ όμοιο τρόπο σε πολλά μέρη του κόσμου. Η γυναίκα γεννά, συχνά αβοήθητη, σε μια μισοκαθιστή στάσι, και το μικρό που είναι από κάτω της παίρνει το περισσότερο αίμα από τα αγγεία του πλακούντος και του ομφαλίου λώρου. . . σε κάθε τοκετό είναι σπουδαία να διατηρηθή ο ομφάλιος λώρος άθικτος ώσπου να πέση και ο πλακούς. Το σφίξιμο του λώρου αμέσως ισοδυναμεί με το να υποβληθή το μικρό σε μια μεγάλη αιμορραγία, διότι το τέταρτο περίπου του εμβρυακού αίματος βρίσκεται στην κυκλοφορία του πλακούντος κατά τη γέννα. Στέρησις του παιδιού από τόσο αίμα. . . συντελεί στον κίνδυνο ασφυξιακής εγκεφαλικής βλάβης.
«Στις ανεπτυγμένες χώρες, φυσικά, η ύπτια [επί της ράχης] θέσις για τοκετό συνηθίζεται για να διευκολύνη τον παρακολουθούντα γιατρό ή τη μαία να παρατηρή άνετα τη γέννα και να βοηθήση όταν χρειάζεται. Η μισοκαθιστή στάσις, εκτός που επιτρέπει στο παιδί να λάβη από πάνω το αίμα του πλακούντος. . . αποτρέπει συμπίεσι των αρτηριών που εφοδιάζουν τον πλακούντα, πράγμα που συμβαίνει στην ύπτια θέσι όταν η μήτρα της εγκύου γέρνει πίσω προς τη λεκάνη. Τοκετός όμως ενώ η γυναίκα πλαγιάζει στο πλευρό, μπορεί επίσης να αποτρέψη αυτή τη συμπίεσι και ν’ αποφευχθή να μειωθή απότομα ο εφοδιασμός του παιδιού σε οξυγόνο.»
Σχετικά με το θηλασμό, που ήταν κοινός στο παρελθόν και ακόμη είναι σε μερικά μέρη, ένα Γαλλικό ιατρικό σύγγραμμα αναφέρει:
«Η απαραίτητη τροφή για το νεογέννητο είναι το γάλα, και κατά προτίμησιν το μητρικό γάλα, που είναι τέλεια προσαρμοσμένο στην πεπτική του φυσιολογία. Λόγω ανικανότητος ή θελήσεως να θηλάσουν το παιδί τους, πολλές μητέρες αντικαθιστούν το μητρικό γάλα με γάλα αγελάδος, τυποποιημένο από αυτές τις ίδιες ή βιομηχανικώς . . . Ο θηλασμός είναι φυσική, απλή και καθαρή μέθοδος προσαρμοσμένη στις ανάγκες του μικρού, που του δίνει πλήρη, ισορροπημένη και ειδική τροφή. Το γάλα χωνεύεται εύκολα και γρήγορα, και περιέχει μητρικά αντισώματα που βοηθούν το παιδί εναντίον των μολύνσεων. . . Συμβάλλει στο να στερεώση και να συσφίξη τους συναισθητικούς δεσμούς μεταξύ μητέρας και παιδιού. Με λίγα λόγια, είναι η ιδεώδης μέθοδος, που συχνά εγκαταλείπεται για ανόητες δικαιολογίες.
Έτσι, σχετικά με τον τοκετό και την μετά τον τοκετό φροντίδα, μερικά μέλη του Ιατρικού επαγγέλματος φαίνεται ότι ευνοούν την επιστροφή σε πιο φυσικές μεθόδους. Αυτές μπορούν ν’ ανακουφίσουν μερικούς πόνους. Αλλ’ όπως λέγει ο Ντε Λαλούνγκ, «όσο σύντομες κι αν είναι οι ωδίνες και στους πολιτισμένους και στους απολίτιστους, φέρνουν πάντοτε πόνο. Η ποινική κύρωσις της Γενέσεως. . . θα συνεχίση να βαραίνη το φύλο που μας φέρνει στον κόσμο.»
Ναι, το Γένεσις 3:16 θα συνεχίση να είναι οδυνηρά αληθινό για τις γυναίκες ως τον ευτυχισμένο καιρό, όταν τα λόγια της Αποκαλύψεως 21:4 γίνουν πραγματικότης, διότι τότε, στη δίκαιη «νέα γη» ο Θεός προοδευτικά θα «εξαλείψη παν δάκρυον από των οφθαλμών αυτών, και ο θάνατος δεν θέλει υπάρχει πλέον, ούτε πένθος, ούτε κραυγή, ούτε πόνος δεν θέλουσιν υπάρχει πλέον.»