Ηλεί, ένας Ιερεύς ο Οποίος Απέτυχε ως Πατέρας
ΚΑΝΕΝΑΣ άνθρωπος δεν ξεπερνά ποτέ το σημείο στο οποίο χρειάζεται εκπαίδευσι. Η εκπαίδευσις καθιστά ικανό το άτομο να ενεργή με τον σωστό, τον πιο επωφελή τρόπο. Στη ζωή, διαρκώς αντιμετωπίζομε διάφορες καταστάσεις, μερικές από τις οποίες είναι καινούργιες για μας, και ελάχιστες είναι ως δοκιμασίες. Αυτές οι εμπειρίες μας εκπαιδεύουν.
Επειδή το γεγονός αυτό αφορά και τους ενήλικες ακόμη, ένα παιδί χρειάζεται πολύ περισσότερη εκπαίδευσι. Κάθε εμπειρία είναι καινούργια γι’ αυτό. Επίσης, λόγω της κληρονομημένης ατέλειας από τους γονείς, «η ανοησία είναι συνδεδεμένη μετά της καρδίας του παιδίου· η ράβδος της παιδείας θέλει αποχωρίσει αυτήν απ’ αυτού.»—Παρ. 22:15.
Γι’ αυτόν τον λόγο, ο Θεός λέγει στους γονείς πόσο πολύ σπουδαίο είναι να διδάσκουν τα παιδιά τους να υπακούουν στους νόμους, να παραμένουν ηθικά καθαρά και ν’ αγαπούν τον Θεό, Αν τα παιδιά δεν μαθαίνουν αυτές τις αρχές μολονότι οι γονείς τους τις διδάσκουν προφορικά, αλλά είναι ανυπάκουα και ασεβή, θα πρέπει να εφαρμοσθή κάποια μορφή τιμωρίας. Η αμέλεια ή η παράλειψις να το κάνουν αυτό θα έχη ως συνέπεια τα παιδιά, αργότερα, να μη δίνουν καμμιά προσοχή για τίποτα στους γονείς, κι αυτό μπορεί να οδηγήση στην πιο μεγάλη καταστροφή και για τα παιδιά και για τους γονείς.
Η ΑΜΕΛΕΙΑ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΕΙ ΦΕΡΝΕΙ ΘΛΙΨΙ
Ο Ηλεί ήταν ένας πατέρας στον αρχαίο Ισραήλ. Ήταν επίσης και ιερεύς—ο αρχιερεύς του έθνους. Σαν αρχιερεύς, ήταν καλά εξοικειωμένος με το νόμο του Θεού. Στην προσωπική του ζωή, μπορεί να εκτελούσε τα ιερατικά του καθήκοντα αρκετά πιστά. Μπορεί να είχε διδάξει προσεκτικά στους γιους του το νόμο του Θεού. Αλλά, προφανώς, ήταν αδύναμος, χαλαρός, πολύ επιεικής με τους γιους του, και δεν ακολούθησε, ούτε εφήρμοσε την απαιτούμενη πειθαρχία, με αποτέλεσμα να περιπέση στη δυσμένεια του Θεού κι αυτό να του φέρη θλίψι. Αλλ’ ο Ηλεί απέτυχε τελείως και σ’ ένα ακόμη μεγαλύτερο ζήτημα—δεν έδειξε ζήλο για την αληθινή, καθαρή λατρεία στο Θεό όταν οι δυο του γιοι άρχισαν να παραβαίνουν το νόμο του Θεού.
ΟΙ ΑΜΑΡΤΙΕΣ ΤΩΝ ΓΙΩΝ ΤΟΥ ΗΛΕΙ
Όταν οι γιοι του Ηλεί μεγάλωσαν και νυμφεύθηκαν, και ο Ηλεί ήταν πολύ γέρος, έμαθε για την σκανδαλιστική διαγωγή των γιων του. Το υπόμνημα αναφέρει: «Του Ηλεί όμως οι υιοί ήσαν αχρείοι άνθρωποι· δεν εγνώριζον τον Κύριον. Η συνήθεια δε των ιερέων προς τον λαόν ήτο τοιαύτη· ότε τις προσέφερε θυσίαν, ήρχετο ο υπηρέτης του ιερέως, ενώ εψήνετο το κρέας, έχων εις την χείρα αυτού κρεάγραν τριόδοντον και εβύθιζεν αυτήν εις το κακκάβιον, ή εις τον λέβητα, ή εις την χύτραν, ή εις το χαλκείον και ό,τι ανεβίβαζεν η κρεάγρα, ελάμβανεν ο ιερεύς δι’ εαυτόν. Ούτως έκαμνον προς πάντας τους Ισραηλίτας τους ερχόμενους εκεί εις Σηλώ.»—1 Σαμ. 2:12-14.
Ο νόμος προνοούσε για τη διατροφή του ιερατείου κατά τον εξής τρόπο: Στο θυσιαστήριο, όταν ο λάτρης παρουσίαζε τη θυσία του από μικρά ή μεγάλα ζώα, οι ιερείς επιτρέπετο να κρατήσουν για δική τους μερίδα το στήθος του ζώου. Ο αρχιερεύς ελάμβανε ως δική του μερίδα τον δεξιό ώμο. Αλλ’ ο Οφνεί και ο Φινεές, οι γιοι του Ηλεί, είχαν τους υπηρέτες τους οι οποίοι έπαιρναν από τη χύτρα οτιδήποτε έπιανε η μεγάλη τους κρεάγρα, δείχνοντας έτσι ανευλάβεια στον Θεό, παραβιάζοντας τη διευθέτησί του και κακομεταχειριζόμενοι τον Ισραηλίτη ο οποίος έφερνε τη θυσία. Και το χειρότερο, έκλεβαν τον Θεό με το να παίρνουν τη μερίδα τους από το προσφερόμενο ζώο προτού προσφερθούν τα λίπη στο θυσιαστήριο—μια παράβασις του νόμου.—1 Σαμ. 2:15-17· Λευιτ. 7:32-34· 3:3-5.
Μαζί μ’ αυτές τις αμαρτίες τους, αυτοί οι πονηροί άνθρωποι διέπρατταν πράξεις ανηθικότητος με τις γυναίκες που υπηρετούσαν στη σκηνή του μαρτυρίου, ώστε όλος ο Ισραήλ το εγνώριζε αυτό. Και η είδησις της τρομερής βεβηλώσεως του ναού του Θεού από μέρους τους έφθασε και στ’ αυτιά του Ηλεί.—1 Σαμ. 2:22.
Εδώ ακριβώς βρίσκεται το πιο μεγάλο σφάλμα του Ηλεί. Ως πατέρας του Οφνεί και του Φινεές και, με μεγάλη σοβαρότητα, ως διωρισμένος από τον Θεό αρχιερεύς του Ισραήλ, ο Ηλεί έπρεπε ν’ αναλάβη αμέσως μέτρα πειθαρχίας και να τους παύση από το να υπηρετούν στο ναό. Επίσης, έπρεπε να τιμωρηθούν σύμφωνα με τον νόμο για τις αδικοπραγίες τους. Αντιθέτως, ο Ηλεί απλώς τους είπε:
«Δια τι κάμνετε τοιαύτα; Διότι εγώ ακούω κακά πράγματα δια σας παρά παντός τούτου του λαού· μη, τέκνα μου· διότι δεν είναι καλή η φήμη, την οποίαν εγώ ακούω· σεις κάμνετε τον λαόν του Κυρίου να γίνηται παραβάτης· εάν αμαρτήση άνθρωπος εις άνθρωπον, θέλει ικεσία γίνεσθαι εις τον Θεόν υπέρ αυτού· Αλλ’ εάν τις αμαρτήση εις τον Κύριον, τις θέλει ικετεύσει υπέρ αυτού;»—1 Σαμ. 2:23-25.
ΚΡΙΣΙΣ ΤΟΥ ΘΕΟΥ ΚΑΤΑ ΤΟΥ ΟΙΚΟΥ ΗΛΕΙ
Εν τούτοις, ο Θεός ούτε κοιμόταν ούτε αδιαφορούσε γι’ αυτό το ζήτημα και είχε ήδη καταδικάσει αυτούς τους διεφθαρμένους άνδρες. «ο Κύριος ήθελε να θανατώση αυτούς,» λέγει η Αγία Γραφή, και σε αρμονία με την κρίσι του, έστειλε ‘έναν άνθρωπο του Θεού’ στον Ηλεί μ’ ένα καυστικό άγγελμα. (1 Σαμ. 2:25) ο προφήτης είπε στον Ηλεί:
«Ούτω λέγει Κύριος· δεν απεκαλύφθην φανερά εις τον οίκον του πατρός σου [Ααρών], ότε αυτοί ήσαν εν τη Αιγύπτω εν τω οίκω του Φαραώ; Και δεν εξέλεξα αυτόν εκ πασών των φυλών του Ισραήλ εις εμαυτόν δια ιερέα, δια να κάμνη προσφοράς επί του θυσιαστηρίου μου, να καίη θυμίαμα, να φορή εφόδ ενώπιον μου; Και δεν έδωκα εις τον οίκον του πατρός σου πάσας τας δια πυρός γινομένας προσφοράς των υιών Ισραήλ; Δια τι λακτίζετε εις την θυσίαν μου και εις την προσφοράν μου, την οποίαν προσέταξα να κάμνωσιν εν τω κατοικητηρίω μου και δοξάζεις τους υιούς σου υπέρ εμέ, ώστε να παχύνησθε με το καλήτερον πασών των προσφορών του Ισραήλ του λαού μου;
«Δια τούτο Κύριος ο Θεός του Ισραήλ λέγει, Είπα βεβαίως ότι ο οίκος σου και ο οίκος του πατρός σου ήθελον περιπατεί ενώπιον μου έως αιώνος· αλλά τώρα ο Κύριος λέγει, Μακράν απ’ εμού· διότι τους δοξάζοντας με θέλω δοξάσει, οι δε καταφρονούντες με θέλουσιν ατιμασθή. Ιδού, έρχονται ημέραι, ότε θέλω κόψει τον βραχίονα σου και τον βραχίονα του οίκου του πατρός σου, ώστε άνθρωπος γέρων δεν θέλει είσθαι εν τω οίκω σου. Και θέλεις ιδεί εν τω κατοικητηρίω μου αντίπαλον, μεταξύ πάντων των διδομένων αγαθών εις τον Ισραήλ· και δεν θέλει υπάρχει γέρων εν τω οίκω σου εις τον αιώνα. Όντινα δε εκ των ιδικών σου δεν αποκόψω από του θυσιαστηρίου μου, θέλει είσθαι δια να καταναλίσκη τους οφθαλμούς σου και να κατατήκη την ψυχήν σου· πάντες δε οι έκγονοι του οίκου σου θέλουσι τελευτά εις ανδρικήν ηλικίαν. Και τούτο θέλει είσθαι σημείον εις σε, το οποίον θέλει έλθει επί τους δύο υιούς σου, επί Οφνεί και Φινεές· εν μια ημέρα θέλουσιν αποθάνει αμφότεροι. Και θέλω ανεγείρει εις εμαυτόν ιερέα πιστόν, πράττοντα κατά την καρδίαν μου και κατά την ψυχήν μου· και θέλω οικοδομήσει εις αυτόν οίκον ασφαλή· και θέλει περιπατεί ενώπιον του χριστού μου εις τον αιώνα. Και πας ο εναπολειφθείς εν τω οίκω σου θέλει έρχεσθαι προσπίπτων εις αυτόν δια ολίγον αργύριον και δια κομμάτιον ψωμίου, και θέλει λέγει, Διόρισόν με, παρακαλώ, εις τινα των ιερατικών υπηρεσιών, δια να τρώγω ολίγον άρτον.»—1 Σαμ. 2:27-36.
Αυτή η προφητεία εν μέρει εκπληρώθηκε όταν, μετά από λίγο καιρό, οι δυο γιοι του Ηλεί φονεύθηκαν σε μια μάχη με τους Φιλισταίους, και η κιβωτός της διαθήκης, την οποία είχαν μεταφέρει στη μάχη, λαφυραγωγηθηκε. Ο Ηλεί, όταν άκουσε αυτή την είδησι, έπεσε εις τα οπίσθια προς το πλάγιον της πύλης και έσπασε τον τράχηλο του.—1 Σαμ. 4:10, 11, 18.
Οι απόγονοι του Ηλεί κατείχαν τη θέσι του αρχιερέως πολλά χρόνια μετά από το γεγονός αυτό, αλλά τα μάτια τους είδαν πολλές καταστροφές, όπως τον σφαγιασμό των ιερέων κατά διαταγή του Σαούλ. (1 Σαμ. 22:11, 16-18) Ένα άλλο μέρος της κρίσεως εκπληρώθηκε μετά από χρόνια όταν ο Βασιλεύς Σολομών «απέβαλεν . . . τον Αβιάθαρ [τον αρχιερέα, απόγονο του Ηλεί] από του να ήναι ιερεύς του Κυρίου· δια να πληρωθή ο λόγος του Κυρίου, τον οποίον ελάλησε περί του οίκου του Ηλεί εν Σηλώ.» Ο Σολομών αντικατέστησε τον Αβιάθαρ μ’ έναν από τους γιους του Σαδώκ. (1 Βασ. 2:27, 35) Ο Σαδώκ ήταν ένας απόγονος από τη γραμμή του γιου του Ααρών Ελεάζαρ, ενώ ο Ηλεί ήταν από τη γραμμή του Ιθάμαρ, ενός άλλου γιου του Ααρών. (1 Χρον. 6:50-53· 24:1· 1 Σαμ. 14:3· 22:9) Ακόμη και τότε, ο Θεός επέτρεψε σε μερικούς απογόνους του Ηλεί να υπηρετούν ως υφιερείς. Αλλά κι αυτοί αντιμετώπισαν την παρέκκλισι της λατρείας στο ναό, στη διάρκεια της βασιλείας των βασιλέων, όταν το ιερατείο δεν υποστηρίζετο κατάλληλα από τον λαό.—2 Χρον. 29:3, 6· 33:7· 34:8-11.
Η αφήγησις σχετικά με τον Ηλεί τονίζει εμφατικά αυτά τα γεγονότα τα οποία δεν μπορούμε να αγνοήσωμε: Εμείς, ως δούλοι του Θεού, πρέπει ν’ ακολουθούμε τη συμβουλή της Αγίας Γραφής να διδάσκωμε το Λόγο του Θεού στα παιδιά μας κάθε μέρα και, παράλληλα με την αγάπη μας και την προσοχή μας προς αυτά, πρέπει να ‘εκτρέφωμε αυτά εν παιδεία και νουθεσία Κυρίου.’ (Εφεσ. 6:4· Δευτ. 6:4-9) Αν οι γονείς δικαιολογούν τις κακές πράξεις στα παιδιά τους, θα χάσουν το σεβασμό τους. Αυτοί οι γονείς αργότερα θα διαπιστώσουν ότι κατέστρεψαν τη γραμμή επικοινωνίας, και, δυστυχώς, θα χάσουν τα παιδιά τους στις οδούς του κόσμου.
Και το πιο ζωτικό, το παράδειγμα των γιων του Ηλεί μας εντυπώνει το γεγονός ότι όταν χρησιμοποιούμε τη θέσι μας ως δούλων του Θεού για ιδιοτελείς σκοπούς, θα επέλθη επάνω μας η δυσμενής κρίσις του Θεού. «Εάν τις φθείρη τον ναόν του Θεού, τούτον θέλει φθείρη ο Θεός.»—1 Κορ. 3:17.