Η Σοφία του Σολομώντος

ΠΟΙΟΣ δεν έχει ακούσει για τη σοφία του Βασιλέως Σολομώντος; Είναι τόσο παροιμιώδης αυτή όσο και η υπομονή του Ιώβ. Θα θέλατε σεις να είσθε τόσο σοφός όσο και ο Σολομών; Αδύνατον θα ήταν αυτό; Όχι κι εντελώς. Πραγματικά, μπορείτε στον χειρισμό των προβλημάτων σας να επιδείξετε σοφία όμοια μ’ εκείνη του Σολομώντος, αν θέλετε μόνο ν’ ακολουθήσετε τους ίδιους κανόνες, που ακολούθησε κι εκείνος.

Ο λόγος του Θεού, η Αγία Γραφή, δίνει πλήρη κι εύγλωττη μαρτυρία για τη σοφία του Σολομώντος. Μεταξύ των πρώτων παραδειγμάτων που αναγράφονται είναι εκείνο που αφορούσε δύο γυναίκες, η καθεμιά από τις οποίες ισχυρίζετο ότι κάποιο ζωντανό παιδί ήταν δικό της και ότι κάποιο νεκρό παιδί ήταν της άλλης. Πώς έπρεπε να διαπιστώση την αλήθεια ο Σολομών; Γνωρίζοντας καλά τι αισθάνεται μια μητέρα για το παιδί της, διέταξε να διχοτομηθή το ζωντανό παιδί και να δοθή από μισό στην καθεμιά. Οι ανταποκρίσεις που απέσπασε αυτό από την καθεμιά απεκάλυψαν ποιάς ακριβώς παιδί ήταν εκείνο.—1 Βασ. 3:16-28.

Εχρειάσθη, επίσης, μεγάλη σοφία από μέρους του Σόλομώντος για να οργανώση μ’ ένα δραστήριο τρόπο το γιγάντειο οικοδομικό του πρόγραμμα, που απαιτούσε όχι μόνο 183.000 και πλέον εργάτας, αλλά κι ένα τόσο εκτενές σχέδιο επεξεργασίας χαλκού ώστε αυτός αναφέρεται ως «ο Βασιλεύς του Χαλκού». Η αφιέρωσις του ναού του Ιεχωβά πιστοποιούσε, επίσης, τη σοφία του Σολομώντος. Του παρείχε την ευκαιρία να κάνη πράγματα σε μεγάλη κλίμακα, όπως μπορεί να παρατηρηθή από το ότι εθυσίασε 22.000 βόδια, 120.000 πρόβατα, έχοντας μια τεράστια καλά εκπαιδευμένη ορχήστρα με χορό και με την εύγλωττη προσευχή του σ’ εκείνη την περίπτωσι.—1 Βασ. 5:1-8:66· 2 Χρον. 2:1-7:11.

Σχετικά με τη σοφία του Σολομώντος το θεόπνευστο Υπόμνημα λέγει, επίσης: «Και υπερέβη η σοφία του Σολομώντος την σοφίαν πάντων των κατοίκων της ανατολής. . . . Διότι ήτο σοφώτερος παρά πάντας τους ανθρώπους. . . . Και ελάλησε τρισχιλίας παροιμίας· και αι ωδαί αυτού ήσαν χίλιαι και πέντε», από τις οποίες υπερέχει το «Άσμα των Ασμάτων». Ήταν, επίσης, αυθεντία στη φυσική ιστορία, στη ζωή των φυτών και των ζώων. Από μακρινές χώρες ήρχοντο άνθρωποι για ν’ ακούσουν τη σοφία του.—1 Βασ. 4:29-34.

Το βιβλίο του Σολομώντος «Εκκλησιαστής» είναι κυριολεκτικά γεμάτο από σοφές παρατηρήσεις. Εκεί αυτός ησχολήθη με τη ματαιότητα όλων των επιγείων επιδιώξεων, λόγω της ολεθρίας ενασχολήσεως, που αποτελεί τη μερίδα της ανθρωπότητος εξαιτίας της αβεβαιότητος της ζωής. Μεταξύ των σοφών του παρατηρήσεων σ’ αυτό το βιβλίο είναι το ότι ο χρόνος είναι ουσιώδης («Καιρός παντί πράγματι υπό τον ουρανόν»), ότι καλύτεροι είναι οι δύο υπέρ τον ένα, ότι η σοφία και η γνώσις είναι σκέπη, όπως είναι σκέπη το αργύριον, ότι στον θάνατο ο άνθρωπος δεν έχει συνειδητότητα, ότι διόλου δεν διαφέρει από τα ζώα, και, πάνω απ’ όλα, ότι το να φοβάται ο άνθρωπος τον Θεό και να φυλάττη τις εντολές του αποτελεί το άπαντον της ανθρωπίνης υποχρεώσεως.—Εκκλησ. 3:1· 4:9· 7:12· 3:19· 12:13.

Και σε μεγαλύτερη ακόμη κλίμακα το βιβλίο των Παροιμιών δίνει παραδείγματα της σοφίας του Σολομώντος. Εκεί τονίζει, πρώτ’ απ’ όλα, γιατί η σοφία είναι επιθυμητή: Σοφία σημαίνει ειρήνη, ευτυχία και μακροβιότης. (3:13-18) Και μάλιστα, με το να είναι σοφά τα ταπεινά ανθρώπινα πλάσματα μπορούν πραγματικά να συμβάλουν στην ευτυχία του Δημιουργού και στη διεκδίκησί του: «Υιέ μου, γίνου σοφός και εύφραινε την καρδίαν μου, δια να έχω τι να αποκρίνωμαι προς τον ονειδίζοντά με.» (27:11) Και σε όλο το βιβλίο, δεκαπέντε φορές περίπου, τονίζει τον φόβο του Ιεχωβά, ο οποίος, όπως αναφέρεται στις Παροιμίες 9:10, είναι «αρχή σοφίας.»

Από τα πολλά του εκλεκτά μέρη σοφίας σ’ αυτό το βιβλίο, τα κατωτέρω είναι μόνο λίγα:

«Μετά πάσης φυλάξεως φύλαττε την καρδίαν σου· διότι εκ ταύτης προέρχονται αι εκβάσεις της ζωής.» «Η ευλογία του Ιεχωβά πλουτίζει, και λύπη δεν θέλει προστεθή εις αυτήν.» (ΜΝΚ) «Η αγαθοποιός ψυχή θέλει παχυνθή· και όστις ποτίζει, θέλει ποτισθή και αυτός.» «Ο περιπατών μετά σοφών θέλει είσθαι σοφός.» «Η γλυκεία απόκρισις καταπραΰνει θυμόν.» «Η υπερηφανία προηγείται του ολέθρου.» «Καλήτερος ο μακρόθυμος παρά τον δυνατόν.» «Το να αποκρίνηταί τις πριν ακούση, είναι εις αυτόν αφροσύνη και όνειδος.» «Αγόραζε την αλήθειαν, και μη πώλει.» «Μη καυχάσαι εις την αύριον ημέραν· διότι δεν εξεύρεις τι θέλει γεννήσει η ημέρα.» «Πληγαί φίλου είναι πισταί.» «Ο φόβος του ανθρώπου στήνει παγίδα· ο δε πεποιθώς επί τον Ιεχωβά θέλει είσθαι εν ασφαλεία.» (ΜΝΚ)—Παροιμ. 4:23· 10:22· 11:25· 13:20· 15:1· 16:18, 32· 18:13· 23:23· 27:1, 6· 29:25.

Από πού έλαβε ο Βασιλεύς Σολομών αυτή τη σοφία; Από τον Δημιουργό του, τον Ιεχωβά Θεό, σε απάντησι σε μια προσευχή: «Ιεχωβά Θεέ μου, . . . Εγώ είμαι παιδάριον μικρόν δεν εξεύρω πώς να εξέρχωμαι και να εισέρχωμαι. . . . Δος λοιπόν εις τον δούλόν σου καρδίαν νοήμονα εις το να κρίνη τον λαόν σου, δια να διακρίνω μεταξύ καλού και κακού» Ναι, διότι ως νεανίας ο Σολομών εξετίμησε την ανάγκη του για σοφία και πήγε στην ορθή Πηγή γι’ αυτήν, έγινε αληθινά σοφός.—1 Βασ. 3:7-9, ΜΝΚ.

Αλλ’ ο Σολομών παρέμεινε σοφός μόνον εφ’ όσον τηρούσε μια «καρδίαν νοήμονα.» Στη γηραιά του ηλικία ο Σολομών, αφού εχλεύασε τις ειδικές εντολές του Θεού για τους δούλους του να μη συνάπτουν γάμους με τους ειδωλολάτρας και οι βασιλείς του να μη λαμβάνουν πολλές συζύγους, έχασε τη σοφία του. Ας σημειωθή ότι, κάνοντας τούτο, ο Σολομών εναντιώθηκε στην ίδια του συμβουλή: «Έλπιζε επί τον Ιεχωβά εξ όλης σου της καρδίας, και μη επιστηρίζεσαι εις την σύνεσίν σου· εν πάσαις ταις οδοίς σου αυτόν γνώριζε, και αυτός θέλει διευθύνει τα διαβήματά σου.» Ως αποτέλεσμα τούτου, ο Σολομών εμωράνθη και πέθανε χωρίς την εύνοια του Θεού. (Παροιμ. 3:5, 6, ΜΝΚ· Δευτ. 7:3, 4· 17:14-18) Στον Σολομώντα, λοιπόν, έχετε ένα παράδειγμα ν’ ακολουθήσετε, όταν ήταν σοφός, κι ένα παράδειγμα ν’ αποφύγετε, όταν έγινε μωρός.

Μπορεί να μην είσθε προσωπικά τόσον οξύς παρατηρητής της ζωής όπως ήταν ο Σολομών, και μπορεί να μην είσθε τόσο ικανός οργανωτής όπως εκείνος, αλλά μπορείτε ν’ αντλήσετε από την ίδια Πηγή της σοφίας που ήντλησε κι αυτός κι έτσι να εκδηλώσετε στη ζωή σας μια σοφία που υπερέχει πολύ από τη σοφία των ανθρώπων. Όπως έκανε κι ο Σολομών, έτσι μπορείτε και σεις να προσευχηθήτε στον Θεό για σοφία. «Εάν δε τις από σας ήναι ελλειπής σοφίας, ας ζητή παρά του Θεού του δίδοντος εις πάντας πλουσίως, και μη ονειδίζοντος· και θέλει δοθή εις αυτόν.»—Ιακ. 1:5.

Αλλ’ αυτό δεν είναι όλο. Όπως είπε ο Μωυσής στον λαόν του Ισραήλ: «Ιδού, εγώ σας εδίδαξα διατάγματα και κρίσεις, καθώς προσέταξεν εις εμέ Ιεχωβά ο Θεός μου, . . . Φυλάττετε λοιπόν και κάμνετε αυτά· διότι αύτη είναι η σοφία σας, και η σύνεσίς σας.»—Δευτ. 4:5, 6, ΜΝΚ.

Ναι, για να έχετε σοφία όμοια με τη σοφία του Σολομώντος, πρέπει να στραφήτε στον Θεό και στον λόγον του, και κατόπιν με «καρδίαν νοήμονα» να φυλάττετε και να κάνετε ό,τι μαθαίνετε ότι είναι το θέλημά Του για σας.