Είναι Σοφό Ν’ Ακολουθούμε το Πλήθος;

ΟΠΩΣ οι μαγνήται ελκύουν τα μέταλλα, έτσι και τα πλήθη ελκύουν τους ανθρώπους. Λίγα άτομα, που τρέχουν στους δρόμους, μπορούν, μέσα σε λίγα λεπτά της ώρας, να διογκωθούν σ’ ένα ισχυρό κύμα ανθρωποθαλάσσης. Ατομικώς, τα μέλη αυτής της ανθρωπομάζης μπορούν να είναι αξιοπρεπείς, ευυπόληπτοι πολίται, αλλά συχνά η κατάστασις μεταβάλλεται κάπως, όταν γίνωνται μέλη του όχλου.

Ο Ρόμπερτ Φ. Γκόχην, πρόεδρος του Πανεπιστημίου του Πρίνσετον, έκαμε σχετικώς τα εξής σχόλια, όταν ένα πλήθος σπουδαστών, χωρίς καμμιά πρόκλησι, εξηγριώθη και στην εξέγερσί του προεκάλεσε ζημίες και καταστροφές που ανήρχοντο σε χιλιάδες δολλαρίων. «Άτομα», είπε, «τα οποία από άλλες απόψεις θεωρούνται υπεύθυνα πρόσωπα, χάνουν την προσωπικότητά τους, στη ‘διάνοια δε εκείνων που εμπλέκονται κατ’ αυτόν τον τρόπο, τα δικαιώματα και τα πρόσωπα άλλων παρομοίως εξαλείφονται. Η συλλογική δύναμις κτηνωδών παρορμήσεων κυριαρχεί της στιγμής, τα άλλα δε άτομα χάνουν κάθε σημασία, εκτός αν συμβή να βρεθούν στο δρόμο κι έτσι παρεμβάλλονται ή γίνονται αθύρματα για τον όχλον. Τόσον δε παράξενες είναι οι εκδηλώσεις της ψυχής, ώστε, ύστερ’ από το συμβάν, πολλοί που ενεπλάκησαν δεν αντιλαμβάνονται τι τους συνέβη ή σε τι οι ίδιοι συνετέλεσαν.»

Ένα περιστατικό, που συνέβη το καλοκαίρι του 1964 στην Τοσκαλούζα της Αλαμπάμας [Η.Π.Α.], εξεικονίζει ζωηρά την έλλειψι συναισθήσεως ενός ερεθισμένου πλήθους. Διεδόθη μια φήμη, ότι για να προωθηθή η φυλετική συμφιλίωσις, ένας ηθοποιός του κινηματογράφου είχε οδηγήσει μια μαύρη γυναίκα σ’ ένα κινηματοθέατρο που κατεσκευάσθη τελευταίως για να παρακολουθούν θεαταί χωρίς φυλετικές διακρίσεις. Ένα πλήθος εκινήθη προς το θέατρον. Εκατοντάδες ακολούθησαν. Σύντομα εσχηματίσθη ένας τεράστιος, άγριος όχλος, που πετούσε τούβλα, πέτρες και φιάλες, πράγμα που είχε ως αποτέλεσμα να προξενηθή πολύ μεγάλη ζημία—μολονότι η φήμη ήταν αβάσιμη.

Ακόμη και όταν ένα πλήθος κοσμικών ανθρώπων έχη ένα προφανώς αγνό ελατήριο, μπορεί να είναι επικίνδυνο και άσοφο να το ακολουθήση κανείς. Λόγου χάριν, πριν από λίγα χρόνια ένα πλήθος συγκεντρώθηκε έξω από ένα ξενοδοχείο του Σικάγου για να δη τον τότε Αντιπρόεδρο των Η.Π.Α. Ρίτσαρντ Νίξον, που ήταν εκεί μαζί με τις δύο του θυγατέρες. «Ήμουν λίγα πόδια μακριά», είπε ο αρχηγός της αστυνομικής ασφαλείας Τσαρλς Πήρσον. Αλλά το πλήθος εισέβαλε με τόση δύναμι ώστε δεν μπορούσα ούτε τα χέρια μου να υψώσω. Το κορίτσια έγιναν άσπρα από το φόβο τους. Αν είχε γίνει άλλη μια εφόρμησις του πλήθους, τα κορίτσια και ο Αντιπρόεδρος πιθανόν να είχαν καταπατηθή.»

Έχει παρατηρηθή ότι οι όχλοι των κοσμικών ανθρώπων επηρεάζονται συχνά από ένα ταπεινό, κτηνώδες πνεύμα. Στη διάρκεια περιόδου ειδικών πωλήσεων στα καταστήματα της Νέας Υόρκης οι καταστηματάρχαι έχουν ριφθή κάτω κι έχουν πατηθή κατά την αλλόφρονα προσπάθεια να μπη ο καθένας πρώτος. Και στα άγρια φίλαθλα πλήθη, όπως εκείνο που ήταν στο ποδοσφαιρικό παιγνίδι Αργεντινής-Περού το 1964, έχουν πατηθή μέχρι θανάτου εκατοντάδες ατόμων μέσα σε λίγα λεπτά της ώρας. Οι άνθρωποι φαίνεται να χάνουν κάθε αίσθημα αξιοπρεπείας και ευθύνης, όταν γίνωνται μέρος αυτών των όχλων.

Ίσως αυτό να μην είναι πουθενά αλλού τόσο καταφανές όσο μεταξύ της σημερινής νεολαίας. Ατομικώς φαίνεται να μοιάζουν σαν ευυπόληπτα πρόσωπα, αλλ’ όταν είναι μαζί, συχνά μετατρέπονται σ’ ένα φαύλο πλήθος αγυιοπαίδων. Ένας δημοσιογράφος, που μίλησε σε πολλούς νεαρούς, οι οποίοι είχαν παραβή τον νόμο, παρετήρησε: «Όταν είναι όλοι μαζί, προσπαθούν να μιλούν σαν μεγάλοι. Αλλ’ όταν είναι μόνοι, ομιλούν περισσότερο σαν μικρά παιδιά, όπως πράγματι είναι.» Η δικαιολογία που ο καθένας συνήθως παρέχει για τη διαγωγή του, είναι: «Απλώς συνεβάδιζα με το πλήθος.» Είναι προφανές ότι τα πλήθη συχνά φέρουν κακό αποτέλεσμα στα μέλη τους. Γιατί συμβαίνει αυτό;

Συμβαίνει διότι τα άτομα μέσα στον όχλο μπορούν να ικανοποιήσουν τη ροπή τους προς την αδικοπραγία με την καταπραϋντική σκέψι στη συνείδησί τους ότι, εφόσον ο καθένας το κάνει αυτό, δεν πρέπει πράγματι τούτο να είναι πάρα πολύ κακό. Αφότου ο πρώτος άνθρωπος Αδάμ εξέπεσε από την τελειότητα, η Γραφή δείχνει ότι όλοι οι απόγονοί του εγεννήθησαν στην αμαρτία και διεπλάσθησαν μέσα στην αδικία. Η φυσική των κλίσις είναι προς το κακό. Και, ατυχώς, η εκπαίδευσις στη δικαιοσύνη που χρειάζεται για να υπερνικήση αυτές τις ταπεινές τάσεις δεν βρίσκεται σε πολλά πλήθη. Αντιθέτως, το ηθικό επίπεδο του πλήθους συχνά καταπίπτει στο επίπεδο των πλέον φαύλων μελών του, είναι δε πολύ δύσκολο για τους άλλους ν’ αντισταθούν στο να παρασυρθούν στην πορεία της αδικοπραγίας.—Ψαλμ. 51:5· Γέν. 6:5· Ρωμ. 5:12.

Ο νόμος του Θεού προς τον λαόν Ισραήλ, αναγνωρίζοντας τους κινδύνους του ν’ ακολουθή κάποιος ένα πλήθος που τείνει προς το κακό, είπε: «Δεν θέλεις ακολουθήσει τους πολλούς επί κακώ· ουδέ θέλεις ομιλήσει εν κρισολογία, ώστε να κλίνης κατόπιν πολλών δια να διαστρέψης κρίσιν.» Δίδεται, επίσης, συμβουλή στη Γραφική παροιμία: «Υιέ μου, εάν θελήσωσιν οι αμαρτωλοί να σε δελεάσωσι, μη θελήσης· εάν είπωσιν, “Ελθέ μεθ’ ημών, . . . ” μη περιπατήσης εν οδώ μετ’ αυτών· άπεχε τον πόδα σου από των τρίβων αυτών.»—Έξοδ. 23:2· Παροιμ. 1:10-15.

Αυτό δεν σημαίνει ότι όλα τα πλήθη είναι κακά, σημαίνει, όμως, πράγματι ότι, προτού ένας ακολουθήση ένα πλήθος, είναι σοφό να εξακριβώση πού αυτό κατευθύνεται. Εξακριβώστε κατά πόσον η δράσις του πλήθους είναι σε αρμονία με ό,τι ο Θεός επιδοκιμάζει. Μη συμπεραίνετε ότι, επειδή απλώς τόσο πολλοί ακολουθούν μια ωρισμένη πορεία, πρέπει αυτή να είναι ορθή. Η πλειοψηφία μπορεί να σφάλλη.

Μην είσθε όμοιοι μ’ εκείνους περί των οποίων ο προφήτης του Θεού είπε: «Δεν υπάρχει ουδείς μετανοών από της κακίας αυτού, λέγων, Τι έπραξα; πας τις εστράφη εις την οδόν αυτού [δημοφιλή πορείαν, ΜΝΚ].» Η δημοφιλής πορεία δεν είναι συχνά η οδός της ορθής αρχής. Το σοφό, λοιπόν, πράγμα είναι ν’ αποχωρισθή ένας από το πλήθος που αγνοεί τον ορθό γνώμονα του Θεού. Άσχετα προς τον χλευασμό που δέχεσθε, εμμείνατε στην απόφασί σας! Ζήτε σύμφωνα με ορθές αρχές και συνταυτισθήτε μ’ εκείνους που κάνουν το ίδιο!—Ιερεμ. 8:6· 1 Πέτρ. 4:4.

Αυτοί που αγαπούν τη δικαιοσύνη έχουν οι ίδιοι γίνει αυτό που η Γραφή ονομάζει «πολύν όχλον». Όπως ακριβώς ένα πλήθος, του οποίου τα μέλη δεν εκπαιδεύονται με δικαιοσύνη, μπορεί να σας παρασύρη σε πορεία αδικοπραγίας, έτσι και αυτό το πλήθος των ατόμων, που ζουν σύμφωνα με τους υψηλούς κανόνες του Λόγου του Θεού, μπορεί στη ζωή σας ν’ αποδειχθή μια ισχυρή επιρροή προς το καλό. Γι’ αυτό, τεθήτε μεταξύ των ανθρώπων εκείνων που θέτουν τον Θεό στην πρώτη θέσι, εκείνων που αποφεύγουν τους δρόμους της αδικοπραγίας και επιδιώκουν ό,τι είναι ορθόν. Ο απόστολος Ιωάννης είπε γι’ αυτούς: «Μετά ταύτα είδον, και ιδού όχλος πολύς, τον οποίον ουδείς ηδύνατο να αριθμήση . . . και κράζοντες μετά φωνής μεγάλης έλεγον, Η σωτηρία είναι του Θεού ημών του καθήμενου επί του θρόνου, και του Αρνίου.»—Αποκάλ. 7:9, 10.