Υλισμός—Μια Θανατηφόρος Φιλοσοφία
Οι μεγαλύτερες αξίες της ζωής έγκεινται στην υλική ευημερία και στην επέκτασι της υλικής προόδου.
Γιατί είναι θανατηφόρος; Πώς μπορείτε ν’ αποφύγετε τη μόλυνσι;
«ΠΛΟΥΣΙΑ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΟΔΗΓΗΣΕ ΣΤΟΝ ΥΛΙΣΜΟ», έλεγε μια με μεγάλα γράμματα επικεφαλίδα στα Εσπερινά Νέα του Εδιμβούργου (Σκωτίας) της 18ης Μαΐου 1963. «ΤΑ ΥΛΙΚΑ ΑΓΑΘΑ ΕΙΝΑΙ ΤΩΡΑ ‘ΣΠΟΥΔΑΙΟΤΕΡΑ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΑΝΘΡΩΠΟΥΣ’,» έλεγε συνεχίζοντας η μικρότερη επικεφαλίδα.
Το άρθρο, που ακολουθούσε, ετόνιζε ότι σήμερα οι άνθρωποι συγκεντρώνουν την προσοχή τους στην απόκτησι υλικών πραγμάτων, παραμελούν δε τις σχέσεις των με τους συνανθρώπους των. Η κοινότης «έγινε απλώς ένα μέρος για να κερδίζωμε χρήματα προς αγοράν πραγμάτων, και η ιδέα, ότι ένας άνθρωπος θα μπορούσε να κάμη φίλους εκεί και να έχη συναισθηματική ικανοποίησι από τις σχέσεις του με τους συντρόφους του, αφέθηκε να χαθή», παρετήρησε ένας εξέχων υφηγητής του Πανεπιστημίου Λέστερ.
Λίγοι παρατηρητικοί άνθρωποι θ’ αρνηθούν ότι αυτό είναι συχνά αληθινό. Στην υλιστική φιλοσοφία, την οποίαν έχει ενστερνισθή ο άθεος κομμουνισμός, δηλαδή, ότι ‘οι μεγαλύτερες αξίες της ζωής έγκεινται στην υλική ευημερία και στην επέκτασι της υλικής προόδου’,a προσκολλάται στενά τόσον ο «Χριστιανικός κόσμος» όσον και οι Κομμουνιστικές χώρες. Ένας σχολιαστής ειδήσεων εσημείωσε στα Νέα και Παγκόσμιος Έκθεσις των Η.Π.Α. (19 Οκτωβρίου 1959): «Η Αμερική στέκει αυτο-υπνωτισμένη και εναγκαλίζεται την Κομμουνιστική φιλοσοφία της ζωής με όλη την ορμή και τη φιληδονία ενός νεόπλουτου έθνους. . . . Η Αμερική, με καθαρή παραβίασι των ιδίων της παραδόσεων του παρελθόντος και των δοξασιών των Ιδρυτών-Πατέρων της, έχει σήμερα αποδεχθή πλήρως αυτή τη θανατηφόρο φιλοσοφία.» Αυτή η υλιστική άποψις δεν επικρατεί μόνο στην Αμερική· είναι ένα χαρακτηριστικό μεγάλου μέρους του κόσμου.
ΓΙΑΤΙ ΕΙΝΑΙ ΘΑΝΑΤΗΦΟΡΟΣ
Γιατί, όμως, ο υλισμός ονομάζεται «θανατηφόρος φιλοσοφία»; ‘Με τι τρόπο είναι θανατηφόρος;’ πιθανόν να ρωτήσετε. ‘Μήπως τα ωραία σπίτια, τα ωραία ενδύματα και η καλή τροφή δεν φέρουν ευτυχία και αίσθημα ευεξίας; Δεν είναι, λοιπόν, ρεαλιστικό να κάμη ένας σκοπό του την απόκτησι αυτών των υλικών πραγμάτων; Ασφαλώς, είναι, απλούστατα, πρακτικό να τοποθετή ένας τη μεγαλύτερη αξία στην υλική ευημερία και στην επέκτασι της υλικής προόδου!’
Αυτό γίνεται γρήγορα η νοοτροπία της πλειονότητας του πληθυσμού του «Χριστιανικού κόσμου». Αλλά «η δοξασία αυτή, που πήδησε κατ’ ευθείαν από το ‘Μανιφέστο’ του Καρόλου Μαρξ, έχει επισκοτίσει την όρασι της Αμερικής», εθρήνησε ο σχολιαστής των ειδήσεων που ανεφέρθη ανωτέρω. «Έχει κάμει τους Αμερικανούς θεωρητικούς και πολιτικούς να είναι οι σκαπανείς και οι δυναμιτισταί του παγκοσμίου Κομμουνισμού, και έκαμε την Αμερικανική προπαγάνδα να είναι συμπλήρωμα της εκστρατείας ψευδών του Κρεμλίνου.»
Ναι, οι υλιστικές επιδιώξεις του «Χριστιανικού κόσμου» προελείαναν το έδαφος για την πρόοδο της αθεϊστικής ιδεολογίας του κομμουνισμού! Ο υλισμός δεν βασίζεται στις διδασκαλίες των ανθρώπων που φοβούνται τον Θεό, αλλά, μάλλον, ευθυγραμμίζεται με τις διδασκαλίες του πατρός του συγχρόνου κομμουνισμού, του Καρόλου Μαρξ. Υιοθετώντας τέτοια υλιστική φιλοσοφία, ο «Χριστιανικός κόσμος» έκαμε τους ανθρώπους να λησμονήσουν τον Θεό και να εμπιστεύωνται αντιθέτως σε υλικά αποκτήματα, πράγμα που κατέληξε σ’ ένα γόνιμο έδαφος για την εξάπλωσι του αθεϊστικού κομμουνισμού. Τέτοια φιλοσοφία μπορεί να οδηγήση μόνο στη δυσμενή κρίσι του Θεού.
Σχετικά μ’ αυτό, ένας σοφός δούλος του Θεού πριν από μακρό χρόνο έγραψε: «Αν έθεσα εις το χρυσίον την ελπίδα μου, ή είπα προς το καθαρόν χρυσίον, Συ είσαι το θάρρος μου, αν ευφράνθην διότι ο πλούτος μου ήτο μέγας, και διότι η χειρ μου εύρηκεν αφθονίαν, . . . και τούτο ήθελεν είσθαι ανόμημα κατάδικον διότι ήθελον αρνηθή τον Θεόν τον Ύψιστον.»—Ιώβ 31:24-28.
Ο Ιησούς Χριστός, ο Ιδρυτής της Χριστιανοσύνης, ανεγνώρισε, επίσης, τον κίνδυνο του να κάνη ένας τα υλικά αποκτήματα κύριο σκοπό του στη ζωή. Αντελήφθη ότι θα έκανε έναν να γίνη υπερήφανος και ιδιοτελής και να λησμονήση τον Θεό. Για τούτο, εκτύπησε κατ’ επανάληψιν τον υλισμό κατ’ ευθείαν στο κέντρον. Παραδείγματος χάριν, στην περίφημη επί του Όρους Ομιλία του, είπε:
«Μη θησαυρίζετε εις εαυτούς θησαυρούς επί της γης, όπου σκώληξ και σκωρία αφανίζει, και όπου κλέπται διατρυπούσι και κλέπτουσιν· αλλά θησαυρίζετε εις εαυτούς θησαυρούς εν ουρανώ, . . . Εμβλέψατε εις τα πετεινά του ουρανού, ότι δεν σπείρουσιν, ουδέ θερίζουσιν, ουδέ συνάγουσιν εις αποθήκας, και ο Πατήρ σας ο ουράνιος τρέφει αυτά· σεις δεν είσθε πολύ ανώτεροι αυτών; . . . Μη μεριμνήσητε λοιπόν, λέγοντες, Τι να φάγωμεν, ή τι να πίωμεν, ή τι να ενδυθώμεν; Διότι πάντα ταύτα ζητούσιν οι εθνικοί· επειδή εξεύρει ο Πατήρ σας ο ουράνιος ότι έχετε χρείαν πάντων τούτων. Αλλά ζητείτε πρώτον την βασιλείαν του Θεού, και την δικαιοσύνην αυτού· και ταύτα πάντα θέλουσι σας προστεθή.» Πόσο διαφορετικές είναι οι διδασκαλίες του Ιησού από τη δημοφιλή υλιστική νοοτροπία των ημερών μας!—Ματθ. 6:19- 33.
ΜΙΑ ΠΑΡΑΛΟΓΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ
Παρά τους λόγους, όμως, τούτους του Ιησού, πολλοί άνθρωποι, ακόμη και μέλη εκκλησιών, νομίζουν ότι είναι παράλογο να θέσουν πρώτη στη ζωή τους τη λατρεία του Θεού. Την εκτοπίζουν σε μια δευτερεύουσα θέσι. Γιατί γίνεται αυτό; Τούτο οφείλεται στο ότι δεν έχουν πράγματι διδαχθή τις διδασκαλίες του Λόγου του Θεού, αλλ’, αντιθέτως, έχουν συστηματικά διαποτισθή με τις διδασκαλίες της υλιστικής φιλοσοφίας. Σημειώστε τι έγραψε το περιοδικό Έθνος σχετικά με την πρόσφατη μετάθεσι των αξιών προς υποστήριξιν του υλισμού:
«Η μετάθεσις των αξιών έχει αναποφεύκτως προξενήσει κάποια έντασι στην Αμερικανική συνείδησι ως προς τα ήθη. Η λιτότης, που άλλοτε ήταν μια αρετή, αποτελεί τώρα μια απειλή κατά της οικονομίας. Ένα χρέος, χάριν απολαύσεως, που κάποτε ήταν αδύνατο ή εφάμαρτο, τώρα προωθεί την ευημερία. Εκεί όπου κάποτε η απληστία εθεωρείτο αντίθετη στην ανθρώπινη ευημερία, ακούμε τώρα ότι η απληστία (για κέρδη και καταναλωτικά αγαθά) είναι δημόσιον όφελος. Η κατά παράδοσιν πίστις εδίδαξε, ‘Δεν μπορείτε να υπηρετήτε Θεόν και μαμμωνά’· σήμερα οι αρθρογράφοι μάς λέγουν, ‘Υπηρετείτε καλύτερα τον Θεό και την κοινωνία υπηρετώντας τον μαμμωνά’.»—Ματθ. 6:24.
Ναι, ημέρα και νύχτα το κοινόν εμποτίζεται με τον υλισμό. Αγοράστε αυτό! Αγοράστε εκείνο! Δανεισθήτε χρήματα εδώ! Πράγματι, κάθε μέσον επικοινωνίας τονίζει συνεχώς τη σπουδαιότητα του χρήματος και των υλικών αποκτημάτων. Α!, ακόμη κι η ευσέβεια και η Χριστιανοσύνη έφθασαν να εξισωθούν με την υλική επιτυχία, αυτό δε είναι εκείνο που ελέχθη σε πολλούς στις εκκλησίες των. Δεν είναι, λοιπόν, παράδοξο, ότι η δημοσία συνείδησις έχει συντονισθή να φρονή ότι ο υλισμός είναι η μόνη λογική φιλοσοφία της ζωής. Είναι, όμως;
Σταθήτε και σκεφθήτε: Ποιος έκαμε τους ουρανούς, τη γη, τη θάλασσα, τα δένδρα, τα άνθη, τα βουνά, τα ρεύματα, τα πουλιά, τα ζώα—όλα τα πράγματα που κάνουν τη γη ένα τόσο ευχάριστο μέρος για να ζη κανείς; Το μόνο λογικό, ισορροπημένο συμπέρασμα είναι εκείνο που δίδεται στη Γραφή: «Ο Ιεχωβά είναι Θεός αληθινός . . . Αυτός εποίησε την γην δια της δυνάμεως αυτού, εστερέωσε την οικουμένην εν τη σοφία αυτού, και εξέτεινε τους ουρανούς εν τη συνέσει αυτού.» «Γνωρίσατε, ότι ο Ιεχωβά είναι ο Θεός· αυτός έκαμεν ημάς, και ουχί ημείς.»—Ιερεμ. 10:10, 12, ΜΝΚ· Ψαλμ. 100:3, ΜΝΚ.
Η ζωή μας προήλθε από τον Θεό. Η μεγαλύτερη ευτυχία μας προέρχεται από το να χρησιμοποιούμε τη ζωή μας σύμφωνα με το θέλημά του. Συνεπώς, είναι εντελώς λογικό ότι τα ανθρώπινα πλάσματα πρέπει πρώτα να επιζητούν να μάθουν για τις θαυμάσιες προμήθειές Του χάριν του ανθρωπίνου γένους, και να προσπαθούν ν’ αποδειχθούν άξια του να δεχθούν την ευλογία του. Πόσο παράλογο είναι να θέση ένας την εμπιστοσύνη του μάλλον σε υλικά πράγματα, όπως είναι ο χρυσός, παρά σ’ εκείνον που έκαμε να σχηματισθή αυτό το ωραίο μέταλλο! Μια φιλοσοφία που αποδίδει μεγαλύτερη άξια μάλλον σε ό,τι έχει δημιουργηθή παρά στον Δημιουργό, είναι εντελώς ανόητη!
Η ΛΑΒΗ ΤΟΥ ΥΛΙΣΜΟΥ ΣΤΟΥΣ ΑΝΘΡΩΠΟΥΣ
Εν τούτοις, λόγω συνεχούς εμποτισμού, ο υλισμός έχει επιτύχει μια σταθερή λαβή επάνω στην πλειοψηφία των ανθρώπων σε όλο τον κόσμο, τόσο των πλουσίων όσο και των πτωχών. Λόγου χάριν, ρίξτε ένα βλέμμα στον Χονγκ Κονγκ. Σ’ αυτή τη Βρεττανική αποικία, όπου σχεδόν τέσσερα εκατομμύρια Κινέζων συνωστίζονται σε μια περιοχή είκοσι πέντε τετραγωνικών μιλίων, υπάρχουν γενικώς δύο κύριες ομάδες—εκείνοι που έχουν αρκετά από υλικής απόψεως, κι εκείνοι που αγωνίζονται να παρατείνουν την ύπαρξί τους. Είναι ενδιαφέρον να παρατηρήσωμε πώς ο υλισμός επηρεάζει και τις δύο ομάδες.
Εκείνοι που ανήκουν στην πρώτη ομάδα έχουν ένα επάγγελμα, που τους προμηθεύει αρκετά χρήματα για να προσφέρουν στα σπίτια των ανέσεις και για να φροντίζουν για τις άλλες ανάγκες των οικογενειών των. Αλλά θέλουν περισσότερα. Το Χονγκ Κονγκ, γνωστό παγκοσμίως ως ο παράδεισος των καταστηματαρχών, προσφέρει πολλά ελκυστικά είδη πολυτελείας, που μπορούν ν’ αποκτηθούν με το σύστημα των δόσεων, δηλαδή, με μια μικρή προκαταβολή και μηνιαίες πληρωμές. Έτσι, ο σύζυγος αναλαμβάνει επιπρόσθετη εργασία και συχνά η σύζυγος προσλαμβάνει έναν υπηρέτη για να φροντίση για τα παιδιά, ώστε να μπορή κι αυτή, επίσης, να εργάζεται. Είναι τόσο πολύ απησχολημένοι με την επιδίωξι υλικών αγαθών, ώστε δεν έχουν καιρό για ο,τιδήποτε πνευματικό—ούτε να συζητήσουν ακόμη πάνω στον Λόγο του Θεού!
Δεν υπάρχει αμφισβήτησις ότι αυτοί οι Κινέζοι, και οι άνθρωποι που είναι σαν αυτούς σε όλο τον κόσμο, ενέδωσαν στη θανατηφόρο φιλοσοφία του υλισμού. Αποταμιεύουν θησαυρούς επί της γης, αντί να προσέχουν τη συμβουλή του Ιησού να θησαυρίζουν θησαυρούς στον ουρανό. Εν τούτοις, οι Γραφές καθιστούν σαφές ότι αφθονία υλικών αγαθών δεν θα κερδίση την εύνοια του Θεού: «Τα πλούτη δεν ωφελούσιν εν ημέρα οργής [του Ιεχωβά]· η δε δικαιοσύνη ελευθερόνει εκ θανάτου.» Συνεπώς, η Γραφική εντολή είναι: «Ζητείτε τον Ιεχωβά, [όχι άργυρον ή χρυσόν] . . . Ζητείτε δικαιοσύνην, ζητείτε πραότητα, ίσως σκεπασθήτε εν τη ημέρα της οργής του Ιεχωβά.»—Παροιμ. 11:4· Σοφον. 2:3, ΜΝΚ· 1:18.
Τι θα πούμε, όμως, για την άλλη ομάδα; Πώς μπορεί να λεχθή ότι οι εκατοντάδες χιλιάδων Κινέζων, που αγωνίζονται να παρατείνουν ένα είδος διαβιώσεως, είναι, επίσης, υλισταί; Δεν έχουν αρκετή τροφή να φάγουν. Ο σύζυγος και η σύζυγος και τα παιδιά, που ανέρχονται σε πέντε ή έξη, διαμένουν σε πολλές περιπτώσεις σ’ ένα μοναδικό δωμάτιο, όχι μεγαλύτερο από δέκα τετραγωνικά πόδια. Ο άνδρας δυνατόν να κερδίζη μόνον δύο έως τέσσερα δολλάρια την ημέρα, από την οποίαν αμοιβή πρέπει να καλυφθούν όλες οι δαπάνες της οικογενείας. Όμως, παρά την τόση πενία, αυτοί οι άνθρωποι είναι, επίσης, συχνά υλισταί.
Έχετε υπ’ όψιν, ότι η κατοχή υλικών πραγμάτων δεν είναι εκείνο που κάνει έναν υλιστή. Δεν είναι υλισμός το να προμηθεύη ένας για τον εαυτό του τροφή και ωραία ενδύματα και μια άνετη κατοικία. Υλισμός είναι το να θέτη ένας τέτοια υλικά πράγματα σε πρώτη θέσι, κάνοντάς τα κύριο σκοπό στη ζωή του, αντί να υπηρετή τον Θεό και να επιζητή να μαθαίνη και να εκτελή το θέλημά του. Έτσι, ακόμη κι όταν ένα άτομο είναι πολύ πτωχό, αν ολόκληρο το ενδιαφέρον του στη ζωή στρέφεται στην εξασφάλισι της υλικής υπάρξεως, κι αυτό, επίσης, έχει μολυνθή από τη θανατηφόρο φιλοσοφία του υλισμού.
Τέτοια είναι η περίπτωσις όσον αφορά πολλούς πτωχούς ανθρώπους στο Χονγκ Κονγκ. Ολόκληρη η προσοχή τους συγκεντρώνεται στην απόκτησι ρυζιού, ενδυμασίας και στέγης. Όταν τους ομιλούν για τη βασιλεία του Θεού και τη σπουδαιότητα του να υπηρετούν τον Θεό, αποτυγχάνουν να διακρίνουν την αξία τους, διότι σκέπτονται μόνον από υλιστική πλευρά. Καθώς ένας παρετήρησε τελευταίως: «Τι ωφελεί αυτό; Ημείς οι Κινέζοι είμεθα πρακτικός λαός. Πιστεύομε σε ό,τι μπορούμε να δούμε και να μεταχειρισθούμε προς όφελός μας.» Σε άλλη περίπτωσι, δύο θυγατέρες επέκριναν αυστηρά τη μητέρα των επειδή δαπανούσε τον χρόνο της μελετώντας τη Γραφή, διότι, καθώς είπαν, «Αυτό δεν προμηθεύει ρύζι.» Τέτοιες φράσεις προδίδουν αποτυχία εκτιμήσεως του ότι «με άρτον [ή ρύζι] μόνον δεν θέλει ζήσει ο άνθρωπος.»—Ματθ. 4:4.
Αντί να αντιδράσουν σ’ αυτή την υλιστική νοοτροπία, οι θρησκείες του «Χριστιανικού κόσμου» στο Χονγκ Κονγκ στην πραγματικότητα την ενθαρρύνουν. Δείχνουν ότι έχουν υιοθετήσει την υλιστική φιλοσοφία του κόσμου με το να επιζητούν προσηλύτους μέσω υλιστικών δελεασμάτων. Προμηθεύουν στους πιθανούς προσηλύτους ρύζι και ενδύματα, και υπόσχονται πλουσίως αμειβόμενες εργασίες σ’ εκείνους που αποφοιτούν από τα σχολεία τους.
Σχετικά μ’ αυτό, είναι ενδιαφέροντα τα σχόλια του Χάρολδ Ντε Βολφ, καθηγητού της Θεολογίας στο Πανεπιστήμιο της Βοστώνης. Είπε ότι προ ετών οι Αφρικανοί έφθασαν στο σημείο να συνταυτίσουν την υλική ευημερία με τις θρησκείες του «Χριστιανικού κόσμου». «Ενόμισαν ότι ο προσηλυτισμός στη θρησκεία του λευκού ανθρώπου θα έφερε αυτοστιγμεί έναν καταρράκτη υλικού πλούτου.» Τώρα, έπειτα από γνωριμία μερικών ετών με τον τρόπο ζωής του «Χριστιανικού κόσμου», ο Ντε Βολφ θρηνολογώντας είπε, «η ιεραποστολική κίνησις έχει ν’ αγωνισθή εναντίον της ιδιοτελείας και του υλισμού που εγεννήθησαν λόγω της επαφής με μια πολιτισμένη κοινωνία.» Τι καταγγελία, ότι ο «Χριστιανικός κόσμος» και οι θρησκείες του είναι πράγματι απόστολοι αυτής της θανατηφόρου φιλοσοφίας!
ΦΥΓΕΤΕ ΑΠΟ ΤΟΝ ΥΛΙΣΜΟ ΧΑΡΙΝ ΤΗΣ ΖΩΗΣ ΣΑΣ!
Μολονότι λίγα σχετικώς πρόσωπα μπορεί ν’ αποδέχωνται ενσυνειδήτως τη φιλοσοφία του υλισμού, οι περισσότεροι από τους ανθρώπους δείχνουν σε μεγάλο βαθμό, με την πορεία της ενεργείας των, ότι την έχουν κάμει τρόπο της ζωής των. Αληθεύει αυτό για σας; Μήπως ομολογείτε μόνον ότι πιστεύετε στην ύπαρξι του Θεού, πλην όμως τον αγνοείτε και δαπανάτε όλο σας τον καιρό στην επιδίωξι υλικών πραγμάτων; Μήπως αναγνωρίζετε τον Θεόν ως φιλάγαθον Πατέρα, και κατόπιν αρνείσθε να δεχθήτε την πνευματική καθοδήγησι του Λόγου του, της Γραφής; Πράγματι· μήπως η ζωή ενός ατόμου, που δεν λατρεύει τον Θεό, έχει κάποια μεγαλύτερη πνευματικότητα από τη ζωή ενός κτήνους που τρώγει, πίνει, παίζει και εκτελεί άλλες φυσικές ενέργειες και λειτουργίες;
Τα ανθρώπινα πλάσματα, που δεν τιμούν τον Πλάστη των, κάνουν κατάχρησι των θαυμασίων λειτουργιών με τις οποίες επροικίσθησαν. Ο Θεός έκαμε τον άνθρωπον ανώτερον από τα ζώα, με την ικανότητα ν’ αγαπά και ν’ αγαπάται, να ζη σύμφωνα με ανώτερα ιδανικά και, υπεράνω όλων, να λατρεύη και να υπηρετή τον Δημιουργό του. Εκείνοι που αρνούνται ν’ αποδώσουν σπουδαιότητα σε τέτοιες πνευματικές αξίες, υποβιβάζουν τον εαυτό τους στο επίπεδο των κτηνών, για τα οποία οι Γραφές λέγουν ότι είναι «γεγεννημένα δια άλωσιν και φθοράν.» Σε πόσο χαμηλό επίπεδο καταβιβάζει έναν η θανατηφόρος φιλοσοφία του υλισμού!—2 Πέτρ. 2:12.
Λοιπόν, αγρυπνείτε! Μη γίνεσθε ανόητοι, σαν ένα κτήνος, κάνοντας τα υλικά πράγματα κύριον σκοπό στη ζωή. Είναι αλήθεια, ότι πιθανόν ν’ απαιτήση το μεγαλύτερο μέρος του χρόνου σας η προμήθεια των αναγκαίων για τις φυσικές ανάγκες, αλλά ποτέ μην αφήνετε τα πράγματα αυτά να καταπνίξουν τις πνευματικές αξίες που είναι περισσότερο σπουδαίες. Μελετήστε τον Λόγον του Θεού, μάθετε για τον Δημιουργό σας και τις θαυμάσιες υποσχέσεις του για ζωή σ’ ένα νέο σύστημα πραγμάτων. Κατόπιν, θέσατε την υπηρεσία του πρώτη στη ζωή σας. Φύγετε από τον υλισμό για να διαφυλάξετε τη ζωή σας!
[Υποσημειώσεις]
a Τρίτον Νέον Διεθνές Λεξικόν Ουέμπστερ