Τι Μπορούν να Κάνουν οι Γονείς για να Βοηθήσουν;

«Η ΙΣΤΟΡΙΑ μιλάει για έναν παιδοψυχολόγο που άρχισε το επάγγελμά του με τέσσερις θεωρίες και χωρίς παιδιά,» αναφέρει ο ψυχολόγος Δρ Μπρους Νάρραμορ. «Ύστερα από λίγα χρόνια διαπίστωσε ότι είχε τέσσερα παιδιά και καμιά θεωρία!»

Οι θεωρίες περί ανατροφής παιδιών έρχονται και φεύγουν. Η ανατροφή ενός παιδιού δεν είναι απλό πράγμα. Εν τούτοις, έχετε μια μόνο ευκαιρία να αναθρέψετε το παιδί σας. Ποιος τρόπος είναι ο καλύτερος;

Ανάμεσα σε συγκρουόμενες γνώμες μια πηγή έχει προμηθεύσει καθοδηγητικές γραμμές για την ανατροφή παιδιών που υπήρξαν με συνέπεια επιτυχείς. Είναι η Αγία Γραφή. Στις επόμενες σελίδες δείτε (1) τι συνιστά η Γραφή, (2) γιατί η Γραφή τώρα βοηθεί εκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο να είναι καλύτεροι γονείς, και (3) πώς η συμβουλή της Γραφής μπορεί να εφαρμοσθεί στο σπίτι σας.

Μήπως Δεν Δείχνουν Αγάπη οι Γονείς Τρέφοντας, Ντύνοντας και Στεγάζοντας ένα Παιδί;

Ναι, και αυτό συχνά σημαίνει χρόνια θυσίας για τους γονείς. Ωστόσο ένας γονεύς ίσως να μπορεί να προμηθεύει μόνο πενιχρά μέσα συντηρήσεως, «ένα πιάτο λαχανικά,» για την οικογένεια. Εν τούτοις, αν αυτά προσφέρονται «με αγάπη,» τότε, όπως τονίζει η Γραφή, είναι καλύτερα από ‘σιτευτό μοσχάρι με μίσος.’ (Παρ. 15:17) Η αγάπη έχει μεγαλύτερη βαρύτητα από την καλή τροφή. Τα παιδιά αναπτύσσονται καλά με τη στοργή—λίγα λόγια συμπάθειας για ένα χτυπημένο γόνατο, ένα θερμό αγκάλιασμα, ένα ελαφρό χτύπημα στη ράχη, ή και απλώς η φράση ‘Είμαι πολύ περήφανος για σένα!’ Τα παιδιά πρέπει να διακρίνουν, με τρόπο που μπορεί να καταλάβει η νεαρή διάνοιά τους, τη γνήσια θέρμη και το ενδιαφέρον των γονέων.

Και Πώς Μπορείτε να Αγαπάτε ένα Παιδί που Φέρεται Άσχημα;

Αυτό δεν είναι εύκολο. Εν τούτοις, η Αγία Γραφή τονίζει τη συμπάθεια. (1 Πέτρ. 3:8) Μπορεί συχνά να υπάρχουν κρυφοί λόγοι για την κακή διαγωγή ενός παιδιού. Για παράδειγμα, ένα παιδάκι άρχισε να είναι άτακτο στο σχολείο. Ο ανήσυχος πατέρας του, που μίλησε επί ώρες με το παιδάκι, είπε: «Συνεχώς του τονίζαμε ότι εμείς φροντίζαμε γι’ αυτό. Τότε μας είπε τι δεν πήγαινε καλά.» Τα άλλα παιδιά τον πείραζαν εξ αιτίας των ακουστικών του, κι έτσι αυτός έκανε αταξίες στην αίθουσα των μαθημάτων για να κερδίσει την επιδοκιμασία τους.

Ο πατέρας έδειξε συμπάθεια και, ύστερα από μερικές ακόμη θερμές συζητήσεις, η διαγωγή του παιδιού βελτιώθηκε. Μετά από χρόνια το παιδί έγραψε στους γονείς του: «Ξέρω ότι έχω κάνει μερικά πράγματα που σας δυσαρέστησαν, αλλά σας ευχαριστώ που δεν σταματήσατε τις προσπάθειές σας για μένα.» Συχνά η απογοήτευση, η ζηλοτυπία, ο καταπνιγμένος θυμός, ο φόβος και η ανασφάλεια μπορούν να υποκινήσουν σε κακή διαγωγή.

Τι Γίνεται αν το Παιδί Σας Γεννήθηκε με Μερικά Κακά Χαρακτηριστικά;

Ίσως να διακρίνετε στο παιδί σας την ίδια αδυναμία που έχετε εσείς ή ο σύζυγός σας. Αυτό πρέπει να δημιουργήσει φιλαλληλία και να σας δώσει αιτία να παράσχετε διακριτικές συμβουλές. Λόγου χάριν, μια μητέρα πρόσεξε ότι ο δεκαενιάχρονος γιος της ήταν τόσο κλεισμένος στον εαυτό του όσο ήταν και αυτή σαν παιδί. «Του μίλησα γι’ αυτό,» είπε, «και του είπα ότι ο τρόπος με τον οποίο αισθάνεται, τα όσα συνέβαιναν μέσα του, με επηρέαζαν επίσης και μένα όταν ήμουν νεαρή. ‘Γνωρίζω πώς αισθάνεσαι, Ρόουλαντ, διότι κι εγώ αγωνίζομαι ακόμη πάνω σ’ αυτό,’ θα έλεγα. Το αποτέλεσμα, ήταν ότι πλησιάσαμε πολύ ο ένας τον άλλο και αυτός είναι τώρα πιο εκδηλωτικός.»

Πώς Μπορεί ένας Γονέας να Γνωρίζει Όταν Κάτι Πραγματικά Ενοχλεί ένα Παιδί;

Τα αισθήματα και οι σκέψεις ενός παιδιού, οι πραγματικοί του σκοποί, βρίσκονται στην καρδιά του σαν νερά στον πυθμένα ενός βαθιού πηγαδιού. Είναι δύσκολο να βγουν! «Η βουλή εν τη καρδία του ανθρώπου είναι ως ύδατα βαθέα,» ομολογεί η Αγία Γραφή, «αλλ’ ο συνετός άνθρωπος θέλει ανασύρει αυτήν.» (Παρ. 20:5) Μερικά ερευνητικά ερωτήματα μπορεί να ανασύρουν τέτοια αισθήματα. Απαιτείται ΔΙΑΚΡΙΣΗ για να εκτιμηθεί το πότε ένα παιδί στασιάζει εσκεμμένα και πότε ενεργεί από απογοήτευση.—Παρ. 24:3.

Έχει Πραγματικά Σημασία ο Τρόπος που Μιλά ένας Γονέας στο Παιδί;

Ναι, πράγματι. Για να δώσουμε ένα παράδειγμα: Ένας έκπληκτος ανταποκριτής που έπαιρνε συνεντεύξεις, ρώτησε ένα πεντάχρονο κορίτσι, «Γιατί θέλεις να πεθάνεις;» Το λυπημένο παιδάκι απάντησε: «Διότι θα υπήρχε πολλή ησυχία. Η μαμά δεν θα μου έβαζε τις φωνές όλη την ώρα.» Τα παιδιά έχουν αισθήματα. Οι παρατηρήσεις ενός απερίσκεπτου γονέα μπορεί να είναι ολέθριες. Μια παροιμία λέει: «Ο φλύαρος είναι ως τραύματα μαχαίρας.» Πληγώνει! Αλλά «η γλώσσα των σοφών, ίασις.» (Παρ. 12:18) Αναπτύξτε την αυτοεκτίμηση του τέκνου σας με γνήσιο έπαινο. Επαινέστε τα επιτεύγματά του, οσοδήποτε μικρά κι αν είναι.

Αν ένα παιδί νομίζει ότι θα του ξεφωνίζατε λόγω των αισθημάτων του, δεν θα τα αποκαλύψει. Ιδιαίτερα δύσκολο είναι να εκφράζει τα σεξουαλικά του αισθήματα. Ο νεαρός αισθάνεται ντροπή. Εν τούτοις, αν η σκέψη ενός μικρού παιδιού είναι εσφαλμένη, θα πρέπει να έχει το θάρρος να εκφρασθεί. Ένας γονέας είπε: «Μερικές φορές αισθάνεσθε σαν να γίνεται έκρηξη μέσα σας όταν το παιδί ανοίγει όλη του την καρδιά. Αλλά δεν τολμάτε να το δείξετε αυτό, αλλιώς αυτά σωπαίνουν.»

Προσπαθείστε να μπείτε στον κόσμο του παιδιού σας, στο πού βρίσκονται τα αισθήματά του. Δαπανείστε πέντε λεπτά μαζί του όταν το βάζετε να κοιμηθεί. Μιλείστε του για πράγματα που σας έκαναν να αισθάνεσθε ευτυχισμένοι, λυπημένοι, ανήσυχοι, ταραγμένοι. Είναι ουσιώδες να μεταδίδετε όχι μόνο πείρες αλλά και αισθήματα. Πάνω απ’ όλα, να ακούτε προσεκτικά καθώς το παιδί σας αποκαλύπτει τα αισθήματά του.

Μήπως Αγάπη Σημαίνει να Αφήνετε Πάντοτε το Παιδί να Κάνει Ό,τι Θέλει;

Έτσι πολλοί νομίζουν. Θέλουν να αγαπώνται από το παιδί. Θα σ’ αγαπώ, λέει το παιδί εκβιαστικά, «αν μου δώσεις μια καραμέλα.» Αργότερα ίσως πει, «αν με αφήσεις να μείνω όσο αργά θέλω,» «να φάω ό,τι θέλω» ή «να γυρίζω μαζί με τους φίλους μου.» Οι γονείς υποκύπτουν. Ποια είναι τα αποτελέσματα; Μια γενιά από ανεξέλεγκτους, ανασφαλείς νεαρούς. Η Βίβλος συνιστά τα εξής: «Ο αγαπών αυτόν [τον υιόν του] παιδεύει αυτόν εν καιρώ.» Παιδεία σημαίνει εκπαίδευση που διαμορφώνει ή σωφρονίζει. Διαμορφώνει χαρακτήρα και δίνει ασφάλεια.—Παρ. 13:24.

Τι Γίνεται αν ένα Παιδί δεν Υπακούει στη Διαπαιδαγώγηση;

«Παίδευε τον υιόν σου και θέλει φέρει ανάπαυσιν εις σε· και θέλει φέρει ηδονήν εις την ψυχήν σου,» συνιστά η Αγία Γραφή. (Παρ. 29:17) Τιμωρία σημαίνει επιβολή ποινής. Μπορεί αυτή να είναι κατά γράμμα χτυπήματα ή στέρηση κάποιου πράγματος που αγαπάει πολύ. Αυτό θα του διδάξει ένα ζωτικό μάθημα—σεβασμό στην εξουσία. Ο Θεός δίνει ένα παράδειγμα του πώς πρέπει να γίνεται η τιμωρία, λέγοντας: «Θέλω σε παιδεύσει εν κρίσει [ως τον κατάλληλο βαθμό, ΜΝΚ].» Ωστόσο, καθησύχασε τα ίδια εκείνα άτομα, λέγοντας, «διότι εγώ είμαι μετά σου.» Εξακολουθούσε ακόμη να τα αγαπά. Ο Ιεχωβά λοιπόν έθεσε στοργικά, αλλά σταθερά, όρια σχετικά με την παραδεκτή διαγωγή. Γονείς, κάνετε το ίδιο!—Ιερ. 46:28.

Για Ποια Ζητήματα Πρέπει ένας Γονέας να Είναι Σταθερός;

Να επιμένετε ένα παιδί να τρώει θρεπτική τροφή διότι σοβαρές ελλείψεις εμποδίζουν τη φυσική του ανάπτυξη. Ταυτόχρονα, μην αφήνετε το παιδί σας να τρέφει τη διάνοια του με «σκουπίδια» σε μορφή προβολών της TV, αναγνώσεως περιοδικών και παρακολουθήσεως κινηματογράφων που παρουσιάζουν βιαιότητες και ανηθικότητες.

Εν τούτοις η μεγαλύτερη απειλή της καλής εκπαιδεύσεώς σας είναι οι σύντροφοι του παιδιού σας—η παρέα του. Αν ένα παιδί γίνει σύντροφος εκείνων των οποίων οι συνήθειες είναι διεφθαρμένες, να είσθε βέβαιοι ότι συνήθως θα εξοικειωθεί μ’ αυτή τη διαγωγή και θα παγιδευθεί. (Παρ. 22:24, 25) Έχετε καθήκον να διακόψετε τέτοιες κακές συναναστροφές. Αυτό απαιτεί διαπαιδαγώγηση, αλλά όταν ένας γονέας αντικαταστήσει αυτές τις συναναστροφές με καλές, ή κάνει τις δραστηριότητες της οικογενείας του πιο ενδιαφέρουσες, το πρόβλημα γίνεται πολύ πιο εύκολο.

Σε Πόσο Καιρό Ένα Παιδί θα Αναπτύξει το Νόημα του Ορθού και του Εσφαλμένου;

Μόνο του μπορεί να μην το κάνει ποτέ. Η Αγία Γραφή δείχνει ότι ένα νεαρό παιδί δεν γνωρίζει πώς «να απορρίπτη το κακόν και να εκλέγη το αγαθόν.»—Ησ. 7:16.

Πώς Μπορεί ένα Παιδί να το Διδαχθεί Αυτό;

Πρέπει να φθάνουμε στην καρδιά. Το παιδί πρέπει να αναπτύσσει το δικό του εσωτερικό ελατήριο να απορρίπτει το κακό και να εκλέγει το καλό. Αν όχι, τότε μπορεί απλώς να δείχνει μια επιφανειακή ευφυΐα ότι αποφεύγει τις φασαρίες. Γι’ αυτό μαζί με τη «διαπαιδαγώγηση» οι γονείς πρέπει να ανατρέφουν τα παιδιά τους με τη «νουθεσία του Ιεχωβά».—Εφεσ. 6:4.

Αυτό απαιτεί να θέτουμε πληροφορίες μέσα στη διάνοια του παιδιού οι οποίες να φθάνουν στην καρδιά του. Αυτές θα πρέπει να υποκινούν το παιδί μ’ έναν ορθό τρόπο και να το προειδοποιούν για τους μελλοντικούς κινδύνους. Ο Βιβλικός όρος «νουθεσία» περιλαμβάνει οτιδήποτε χρειάζεται για να κατανοείται η προειδοποίηση, να μπαίνει στην καρδιά.»a

Πόσο Σπουδαίο Είναι να Διδάσκετε το Παιδί Περί Θεού;

Ένας Χριστιανός πρεσβύτερος εξέτασε επιμελώς τις περιπτώσεις μιας ομάδας καθ’ ομολογίαν Χριστιανών νεαρών που είχαν μπλεχτεί σε σοβαρά προβλήματα, που περιλάμβαναν χρήση ναρκωτικών, ανηθικότητα και μέθη. Τι δεν πήγαινε καλά; «Αυτοί οι νεαροί απλώς δεν φοβούνται τον Θεό,» είπε. «Ιδού η κατάσταση: Είναι σκοτάδι. Αυτοί βρίσκονται στο πίσω κάθισμα ενός αυτοκινήτου με κάποιο άτομο του αντίθετου φύλου. Το μόνο που αισθάνονται είναι η αναστάτωση των ορμονών τους. Δεν έδιναν καμιά σημασία για τις συνέπειες. Και το κάνουν αυτό κάθε βδομάδα.» Εν τούτοις μερικοί ‘απέρριψαν το κακό.’ «Τους έγινε διδασκαλία που άγγιξε την καρδιά και αποκατέστησαν προσωπική σχέση με τον Ιεχωβά,» παρατήρησε. «Τον θεωρούν σαν ένα στοργικό Πρόσωπο που βλέπει τα πάντα.» Βοηθήστε λοιπόν το παιδί σας να αναπτύξει μια τέτοια σχέση.—Παρ. 16:6.

Ένας γονέας πρέπει να έχει πρώτα ο ίδιος αυτή τη σχέση με τον Θεό. Χρειάζονται προσωπική Γραφική μελέτη και στοχασμός. Οι Μάρτυρες του Ιεχωβά είναι πρόθυμοι να βοηθήσουν. Πραγματικά, αυτή η Βιβλική εκπαίδευση από τους Μάρτυρες του Ιεχωβά ήταν εκείνη που μετέβαλε τον νεαρό που μνημονεύεται στο πρώτο άρθρο, εκείνον που είχε τόσο κακό παρελθόν, σ’ ένα καλό γονέα. «Αυτός παραδέχθηκε ότι η μελέτη της Αγίας Γραφής είναι εκείνη που έκανε όλη την αλλαγή.»

Η διαγωγή σας—είτε καλή είτε κακή—θα διδάξει το παιδί πιο γρήγορα και θα κάνει βαθύτερη εντύπωση από οτιδήποτε άλλο. Εξ αιτίας της έμφυτης αμαρτωλότητας, θα μιμηθεί πιο πρόθυμα τις κακές συνήθειες. (Ψαλμ. 51:5) Το πρώτο βήμα λοιπόν είναι να παρατηρήσετε τον εαυτό σας.

Είναι Πάντοτε Σφάλμα των Γονέων αν το Παιδί Γίνει Κακό;

Ούτε οι γονείς ούτε τα παιδιά είναι τέλεια. Και οι δύο κάνουν λυπηρά λάθη. Εν τούτοις, επειδή η Γραφή λέει ότι ένα κατάλληλα εκπαιδευμένο παιδί δεν θα παραστρατήσει, μερικοί γονείς φρονούν ότι φταίνε αποκλειστικά αυτοί όταν ένα παιδί βγει κακό. (Παρ. 22:6) Εν τούτοις, αυτό το εδάφιο πρέπει να το βλέπουμε από τη σωστή άποψη. Αποτελεί μέρος της συμβουλής που δίνουν οι Παροιμίες στους γονείς. Ένας γονέας γνωρίζει αν έδωσε αυτή τη συμβουλή μόνο με τα χείλια ή όχι.

Συμβουλή δίνεται επίσης και στα παιδιά. Αν πρόκειται αυτά να γίνουν καλά παιδιά, προτρέπονται να ‘δώσουν προσοχή,’ να ‘αποθησαυρίσουν,’ να ‘μη λησμονήσουν,’ ‘να προσέξουν’ και ‘να τηρήσουν’ τις εντολές και την παιδεία των γονέων. (Παρ. 1:8· 2:1· 3:1· 4:1· 6:20) Τετραπλάσιες τουλάχιστον συμβουλές δίνονται στα παιδιά απ’ όσες δίνονται στους γονείς σ’ αυτό μόνο το ένα βιβλίο της Αγίας Γραφής!

Μερικά παιδιά καταφρονούν την υπακοή των στον γονέα. (Παρ. 30:17) Ένας υποδειγματικός πατέρας ενός παραστρατημένου γιου παρατήρησε τα εξής: «Προσπάθησα κατ’ επανάληψη να φθάσω στην καρδιά του. Δεν ξέρω τι να κάνω αφού δοκίμασα τόσα πράγματα. Τίποτα δεν ωφέλησε.»

Ένα παιδί έχει ευθύνη να προσέξει αυτά τα εδάφια που εφαρμόζονται σ’ αυτό. Αν ο γονέας και το παιδί προσέξουν τις συμβουλές της Αγίας Γραφής, ο γενικός κανόνας είναι ότι ένα παιδί δεν θα παρεκτραπεί. Δεν υπάρχει ανάγκη να αποκαρδιώνεται ένας γονέας με αυτοενοχή για ό,τι έγινε στο παρελθόν. Ενδιαφερθείτε γι’ αυτό που μπορείτε να κάνετε τώρα για να βοηθήσετε το παιδί σας.

[Υποσημειώσεις]

[Πλαίσιο στη σελίδα 10]

ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ ΓΙΑ ΝΑ ΤΕΘΟΥΝ ΟΤΑΝ ΕΝΑ ΠΑΙΔΙ ΦΕΡΕΤΑΙ ΑΣΧΗΜΑ

Αισθάνεσαι καλά;

Μήπως νομίζεις ότι εγώ είμαι άδικος; Γιατί;

Μήπως έχεις προβλήματα στο σχολείο;

Μήπως αισθάνεσαι πάρα πολλή ένταση;

Μήπως απλώς αισθάνεσαι κατήφεια;

Πηγαίνεις καλά με τους φίλους σου;

Μήπως νομίζεις ότι ζητώ πάρα πολλά από σένα;

Μήπως υπάρχει κανένας τρόπος που μπορώ να βοηθήσω;

[Πλαίσιο στη σελίδα 10]

ΓΙΑΤΙ ΟΙ ΝΕΑΡΟΙ ΑΥΤΟΚΤΟΝΟΥΝ;

«Δεν αντέχουν στην πίεση,» εξήγησε ένας ειδικός. Τόνισε την ανάγκη διαπαιδαγωγήσεως—του είδους που αναπτύσσει χαρακτήρα ώστε ο νεαρός να μη υποκύπτει κάτω από πίεση.»

[Πλαίσιο στη σελίδα 11]

ΠΟΣΟ ΓΡΗΓΟΡΑ Ν’ ΑΡΧΙΣΕΤΕ;

Ένας στενοχωρημένος γονέας είπε: «Εγώ συνήθως απεμάκρυνα τα παιδιά μου. Σκέφθηκα ότι είχαμε χρόνια να διαμορφώσουμε τη ζωή τους, αλλά τώρα είναι σχεδόν μεγαλωμένα. Αφήσαμε την πιο σημαντική ευκαιρία να φύγει από τα χέρια μας.» Αρχίστε από τη νηπιακή ηλικία!

[Πλαίσιο στη σελίδα 12]

«ΕΚΠΑΙΔΕΥΕΣΘΕ» ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΗΛΙΚΗ ΖΩΗ

«Δίδαξον το παιδίον εν αρχή της οδού αυτού.» (Παρ. 22:6) Ένα παιδί έχει ανάγκη να εκπαιδευθεί σε επιδεξιότητες όπως είναι η αποφασιστικότητα, η επίδειξη πρωτοβουλίας και η αυτοκυριαρχία. Χωρίς αυτή την εκπαίδευση μπορεί να αποτύχει στην ενηλικίωσή του.

Ιδιαίτερα λεπτά είναι τα χρόνια που προηγούνται του εικοστού—η μεταβατική εποχή. Μια στιγμή το παιδί μπορεί να παραπονιέται; «Μη μου λέτε τι να κάνω!» και μετά μια ώρα μπορεί να ρωτήσει: «Μαμά, τι πρέπει να κάνω τώρα;» Μπορείτε να βοηθήσετε το παιδί χωρίς να είσθε ούτε πολύ περιοριστικός, ούτε πολύ χαλαρός.

[Εικόνα στη σελίδα 11]

Βοηθήστε το παιδί σας ν’ αναπτύξει μια σχέση με τον Θεό μαθαίνοντας για τη Βίβλο μαζί